Hongarije

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Magyarország
Hoofdstad Budapest
Oppervlakte 93.030 km²
Inwonertal 9.678.000
Lengte wegennet 216.518
Lengte snelwegennet 1.820 km[1]
Eerste snelweg 1964
Benaming snelweg Autópálya
Verkeer rijdt rechts
Nummerplaatcode H

Hongarije (Magyarország) is een land in Centraal-Europa met als hoofdstad Budapest. Het land telt 9,6 miljoen inwoners op een oppervlakte van ruim 93.000 m², of twee maal Nederland.

Inleiding

Typisch landschap in Hongarije, bij Pécs.

Geografie

Hongarije ligt centraal in Europa en is een binnenstaat, omdat het niet aan zee ligt. Het land grenst kloksgewijs aan Slowakije, Oekraïne, Roemenië, Servië, Kroatië, Slovenië en Oostenrijk. De hoofdstad Budapest ligt centraal in het land. Hongarije meet maximaal 490 kilometer van west naar oost en 260 kilometer van noord naar zuid. Een groot deel van Hongarije bestaat uit steppe, de puszta genaamd. Het is onderdeel van het grotere laagland dat het Alföld heet. In het noorden en westen zijn hogere heuvels, de uitlopers van de Alpen liggen in het uiterste westen van het land. In het Matragebergte vindt men de Kékes van 1.015 meter hoogte. Hongarije wordt doorsneden door de Duna (Donau), die in Hongarije van richting verandert, net ten noorden van Budapest buigt de rivier naar het zuiden af en deelt het land op in twee delen. De Tisza is een belangrijke zijrivier van de Donau in het oosten van Hongarije. Het Balatonmeer is het grootste meer van Centraal-Europa.

Hongarije heeft een landklimaat met hete zomers en koude winters. De temperatuursextremen liggen tussen -35 °C en 40 °C, in Budapest is de gemiddelde maximumtemperatuur in de zomer 27 °C en in de winter is de gemiddelde minimumtemperatuur -2 °C.

Economie

Hongarije heeft een ontwikkelende economie. Het land heeft relatief weinig grondstoffen en moet die daardoor importeren. De industrie heeft een vrij groot aandeel in de Hongaarse economie, met name de chemische industrie en verwerkingsindustrie. De zware industrie is van afnemend belang. Diverse autofabrikanten hebben fabrieken in Hongarije. Transport is een belangrijke sector vanwege de centrale ligging van Hongarije, als schakel tussen West-Europa en Zuidoost-Europa. Het toerisme is een belangrijke sector in Hongarije, met name rond het Balatonmeer en in Budapest, maar ook elders. In Hongarije betaalt men met de forint (HUF). Van de oostelijke EU-landen heeft Hongarije de hoogste staatsschuld. Het gemiddelde bruto salaris in 2021 bedroeg 438.800 HUF per maand (€ 1.050).[2]

Demografie

Het inwonertal van Hongarije piekte op 10,7 miljoen in 1980. Sindsdien is er sprake van een gestage krimp van het inwonertal. De krimp begon bovendien eerder dan in andere post-communistische landen. Ook blijft de daling na 2005 voortzetten, ook vanwege arbeidsmigratie. Hongaren vormen 98% van de bevolking van het land. De tweede groep zijn de roma, gevolgd door Duitsers. In Hongarije spreekt men het Hongaars, een taal die sterk afwijkt van talen in de buurlanden.

De hoofdstad Budapest is veruit de grootste stad in Hongarije, ruim 1 op de 6 Hongaren woont in Budapest. De stad heeft sinds 1990 wel aan inwonertal verloren. De tweede stad is Debrecen met ruim 200.000 inwoners. Andere steden tellen minder dan 200.000 inwoners. In totaal zijn er 9 steden met meer dan 100.000 inwoners in Hongarije.

Geschiedenis

De M1 bij Gyõr.

De Hongaren zijn in de 9e eeuw naar deze regio gemigreerd vanuit het oosten van Europees Rusland. Uiteindelijk kwam hier het Koninkrijk Hongarije uit voort, dat meer dan 900 jaar bestond. Het ging in 1867 samen in de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije dat een groot deel van het zuiden van Centraal-Europa omvatte. In 1914 reikte het van Zwitserland in het westen tot het Russische Rijk in het oosten. Verder reikte het van Pruisen in het noorden tot Servië in het zuiden en omvatte ook hedendaags Kroatië, Bosnië en Slovenië, evenals Transsylvanië in Roemenië. In 1920 werd het Verdrag van Trianon afgesloten om de Eerste Wereldoorlog formeel te beëindigen. Hierbij verloor Hongarije 72% van zijn oppervlakte en 65% van de bevolking. Vanaf dat moment was Hongarije ook weer een koninkrijk.

In de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog werd afgesproken met Nazi-Duitsland dat Hongarije het zuiden van Tsjechoslowakije (Slowakije) mocht bezetten, evenals het uiterste oosten, wat later het zuidwesten van Oekraïne geworden is. Dit gebeurde in 1938-1939. Hongarije deed mee aan de zijde van Nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog, voornamelijk aan het oostfront in de Sovjetunie. In 1944 werd Hongarije door Nazi-Duitsland bezet omdat het land niet meer wilde meevechten in de oorlog. In 1944-1945 werd Hongarije veroverd door het Rode Leger.

Vanaf 1945 werd Hongarije een communistische satellietstaat van de Sovjetunie. In 1956 volgde de Hongaarse revolutie, waarbij het land zich uit het Warschaupact wilde trekken en de grenzen opende. De Sovjetunie voerde een invasie uit. In de korte periode dat de grenzen open waren verlieten een kwart miljoen Hongaren het land. Hongarije was tijdens het communisme één van de meer liberale landen in het Oostblok met een relatief hoge welvaart. In 1989 volgde de tweede revolutie die het communisme ten val bracht. Het land sloot zich in 1999 aan bij de NAVO en in 2004 bij de Europese Unie.

Wegennet

De autopályá en autóút met 2x2 rijstroken in Hongarije.

Hongarije had in 2021 een wegennet van 216.518 kilometer. Dit bestaat uit 32.521 kilometer nationale wegen (waarvan 2.390 kilometer autosnelwegen, autowegen en verbindingswegen van aansluitingen en knooppunten) en 183.987 kilometer gemeentelijke wegen.

Het nationale wegennet bestond in 2021 uit 32.521 kilometer, waarvan 31.096 kilometer verhard is met asfalt, 148 kilometer beton, 16 kilometer straatstenen, 920 kilometer macadam en 342 kilometer onverhard. Van het gemeentelijke netwerk is een zeer groot deel onverhard, dit zijn in de regel vooral wegen voor de landbouw. Van het netwerk van 183.987 kilometer gemeentelijke weg was in 2021 134.791 kilometer onverhard en 38.817 kilometer geasfalteerd, 2.057 kilometer van beton voorzien, 1.200 kilometer straatstenen en 7.123 kilometer halfverhard.[3]

Het primaire verharde wegennet van Hongarije bestond in 2021 uit 72.118 kilometer asfalt of betonverharding.

Autosnelwegen & autowegen

Zie ook autópálya.

Hongarije heeft een uitgebreid en goed ontwikkeld wegennet. Het land is één van de belangrijkste schakels voor doorgaand verkeer tussen West- en Centraal-Europa naar Zuid- en Oost-Europa. Het Hongaarse snelwegennet is adequaat uitgebouwd en wordt nog steeds uitgebreid. Duidelijk is het radiale systeem te zien waarbij Budapest het middelpunt vormt in de verbinding met de diverse landsdelen. Het startpunt voor de kilometertelling van de Hongaarse wegen is de nulkilometersteen bij het Clark Adamplein in Budapest, tussen de Kettingbrug en de Clark Adamtunnel. Tangentiële snelwegverbindingen ontbreken grotendeels, evenals hoogwaardige verbindingen tussen de landsdelen waardoor al het doorgaande verkeer via Budapest moet.

De vele enkelbaans wegen met langzaam verkeer zijn geen aantrekkelijk alternatief. De autosnelwegen en autowegen zijn genummerd met een M-prefix, maar heten een autópálya of autóút. Tot en met eind jaren '90 van de 20e eeuw was het snelwegennet beperkt tot de M1 van Wenen naar Budapest, de M7 van Budapest naar het Balatonmeer en de M3 van Budapest tot Gyöngyös, maar het netwerk is sindsdien fors uitgebreid. De M3 reikt nu tot aan Vásárosnamény en kent aftakkingen naar Miskolc en Debrecen. De M5 loopt tot aan de Servische grens, de M6 reikt tot Szekszárd en Pécs. De M7 is inmiddels voltooid tot de grens met Kroatië. Daarnaast beschikt Budapest over een ringweg de M0, die voltooid is met uitzondering van het noordwestelijke kwadrant. Het Hongaarse snelwegennet is door middel van de M70 verbonden met Slovenië en door middel van de M43 met Roemenië. Hongarije plant zijn snelwegennet uit te breiden richting de grens met Oekraïne, via de M3. Toeristenverkeer vanaf Oostenrijk naar het Balatonmeer moet het voorlopig zonder snelweg doen, of de omweg via Budapest maken.

Hoofdwegen

Zie ook Főút.

Het onderliggend wegennet van Hongarije bestaat uit tal van hoofdwegen met een één, twee- of driecijferig nummer. Deze hoofdwegen bedienen alle grotere kernen van het land, en de kwaliteit ervan is redelijk tot goed. Snelwegen zijn over nieuwe tracés gebouwd, zodat naast de snelweg meestal een parallelle hoofdweg ligt. Tot 2008 moest het doorgaande verkeer naar het oosten van Hongarije nog door de hoofdstad, maar dat is door de voltooiing van de oostring overbodig geworden. Hongarije heeft acht snelweggrensovergangen, de M1 naar Oostenrijk, de M5 naar Servië, de M7 naar Kroatië, de M15 en M30 naar Slowakije, de M70 naar Slovenië en de M4 en M43 naar Roemenië. Grenscontroles zijn er met de zuidelijke en oostelijke buurlanden. De grenscontroles naar Oekraïne en Servië zijn redelijk streng, die met Roemenië en Kroatië losser.

Autosnelwegen en autowegen in Hongarije

M0M1M2M3M4M5M6M7M8M9

M10M11M15M19M25M30M31M34M35M43M44M49M51M60M70M76M80M83M85M86M87M100


Hoofdwegen in Hongarije

12345678101112131416212223242526273132333435363738394041424344454647484951525354555657586162636465666768717273747576818283848586878889


Europese wegen in Hongarije

E60E65E66E68E71E73E75E77E79E573E575E579E653E661


Wegbeheer

De nationale wegbeheerder is Magyar Közút.[4] Közút beheert bijna 32.000 kilometer publieke wegen. De ontwikkeling van nieuwe infrastructuur wordt uitgevoerd door NIF (Nemzeti Infrastruktúra-fejlesztő Zrt.).[5] Sinds 1 september 2022 is een groot deel van het snelwegennet in het beheer van MKIF (Magyar Koncessziós Infrastruktúra Fejlesztő).[6] Het tolsysteem wordt beheerd door Nemzeti Útdíjfizetési Szolgáltató Zrt. (NÚSZ).[7] Beiden zijn voor 100 procent eigendom van de Hongaarse overheid.

Hongarije heeft in principe twee typen wegbeheerders, namelijk de nationale wegbeheerder en de gemeentelijke wegbeheerder. De provincies (megyék) beheren geen wegen.

Magyar Közút

Magyar Közút is de algemene nationale wegbeheerder in Hongarije. Het is op 1 oktober 2005 opgericht als publiek agentschap en beheert bijna 32.000 kilometer weg. Oorspronkelijk was Magyar Közút ook de beheerder van de autosnelwegen en autowegen. Magyar Közút beheert sinds 2022 nog enkele autosnelwegen, zoals de M0, M2 en M43.

Magyar Koncessziós Infrastruktúra Fejlesztő (MKIF)

Magyar Koncessziós Infrastruktúra Fejlesztő (MKIF) nam per 1 september 2022 het beheer van de autosnelwegen en autowegen op zich. Het heeft een concessie van 35 jaar en de taak om tussen 2022 en 2032 272 kilometer autosnelweg aan te leggen en 273 kilometer te verbreden. Bij oprichting had MKIF 1.237 kilometer autosnelweg in beheer, dit was op dat moment het grootste deel, maar niet alle autosnelwegen in Hongarije, omdat een aantal andere autosnelwegen nog in het beheer van een andere concessionair waren, dit waren op dat moment de gehele M5 en M6, de M43 en M60.

PPS-concessies

  • De M5 is in het beheer van Alföld Koncessziós Autópálya (AKA).[8]
  • De M6 is in het beheer van diverse PPS-contractanten, namelijk M6 Duna Autópálya Koncessziós,[9] M6 Tolna Autópálya Koncessziós,[10] en Mecsek Autópálya Koncessziós.[11] die allen een eigen traject van de M6 beheren.
  • De M60 is in het beheer van Mecsek Autópálya Koncessziós.

Nemzeti Infrastruktúra-fejlesztő (NIF)

Nemzeti Infrastruktúra-fejlesztő (NIF) werd in februari 2007 opgericht onder de naam Nemzeti Autópálya, voornamelijk als investeerder in autosnelwegen en andere wegen. Later in 2007 werd echter ook de ontwikkeling van spoorwegen een onderdeel van het takenpakket en kreeg het de naam NIF. NIF is per 1 januari 2023 opgeheven en de taken werden overgenomen door het ministerie van bouw en transport (Építési és Közlekedési Minisztérium).

Autosnelwegen

Op 14 juni 2021 is een aanbesteding gestart om het snelwegennet in Hongarije onder een concessie met beschikbaarheidsvergoedingen te plaatsen.[12][13] In mei 2022 werd het Hongaarse wegennet onder een concessie van 35 jaar gebracht.[14] De concessionair is een consortium van Hongaarse bouwbedrijven dat Themis heet. De publiekelijke naam is Magyar Koncessziós Infrastruktúra Fejlesztő (MKIF). De concessie omvatte ook de verbreding van 273 kilometer autosnelweg, de bouw van 272 kilometer nieuwe autosnelweg en de rehabilitatie van 538 kilometer autosnelweg.

Congestie

Veel congestie komt men in Hongarije doorgaans niet tegen. Wel zijn er sterke verkeersstromen in het weekend tussen Budapest en het Balatonmeer. Ook is de zuidelijke brug over de Donau in Budapest overbelast. Tevens kan men rondom feestdagen geconfronteerd worden met lange wachttijden aan de grens met Roemenië en Servië wanneer talloze gastarbeiders in Zuid- en West-Europa terugkeren naar Roemenië of Bulgarije. Wel is het zo dat de snelwegen langzamerhand drukker worden, er is ook veel vrachtverkeer.

Tol

zie Matrica (auto's) en HU-GO (vrachtwagens) voor de hoofdonderwerpen.

Voor het gebruik van de autosnelwegen in Hongarije is een digitaal vignet verplicht. Bij de aankoop van het Hongaarse vignet wordt het kenteken geregistreerd. De weggebruiker is verplicht de aankoopbon op verzoek te tonen. De kentekencontrole wordt automatisch gehandhaafd met camera's aan de opritten. Men hoeft geen sticker op de voorruit te plakken. Bestuurders van personenauto's kunnen een week (10 dagen)-, maand- of jaarvignet kopen. Daarnaast bestaan er vignetten die alleen voor een regio geldig zijn, deze zijn vooral bedoeld om lagere inkomens die niet ver reizen tegemoet te komen. Vrachtwagens betalen via het systeem HU-GO naar gereden afstand.

Wegnummering

De Hongaarse wegnummerzones.

Het wegnummeringsyssteem van Hongarije is in beginsel radiaal. Er is een apart systeem voor autosnelwegen, die de nummering van de hoofdwegen volgen, zo loopt de M1 parallel aan de hoofdweg 1. De autosnelwegen hebben de prefix "M", wat staat voor "Magyarország", de Hongaarse naam voor Hongarije. De andere hoofdwegen hebben geen prefix, ook niet in de spreektaal, men noemt ze "weg 10", of "10-es főút". főút betekent hoofdweg, het wordt bestaat uit de woorden fő en út. Hongarije is één van de weinige landen waar helemaal geen prefix gebruikt wordt voor de hoofdwegen.

De hoofdwegen 1 t/m 8 verlopen vanuit de hoofdstad Budapest. De hoofdweg 9 bestaat momenteel niet, de M9 is wel gepland. De tweecijferige nummers beginnen vanuit de ééncijferige nummers, en zijn dus gezoneerd. De hoofdweg 2x verloopt vanaf de hoofdweg 2, maar nooit verder dan hoofdweg 3, wanneer een nieuwe serie van 3x-wegen begint. Dit systeem is erg vergelijkbaar met de wegnummering in Roemenië. Driecijferige nummers zijn weer van de tweecijferige afgeleid, waarbij een 3e cijfer aan het einde wordt toegevoegd, zo is de hoofdweg 543 een aftakking van de hoofdweg 54, die op zijn beurt weer van de hoofdweg 5 aftakt. De wegnummering loopt door tot 4- en 5-cijferige nummers, maar deze worden niet aangegeven, en zijn feitelijk alleen administratief. Ze vervullen vaak enkel een zeer lokale functie.

Bewegwijzering

Zie ook bewegwijzering in Hongarije.

Hongarije heeft een goed ontwikkelde bewegwijzering. Op het onderliggend wegennet staan groene borden, op autosnelwegen blauwe. Wegnummers worden aangegeven in een groen of blauwe box met een wit vierkant kader wat aan de onderkant met een boogje loopt. Het is hiermee redelijk uniek vormgegeven binnen Europa. E-nummers worden op de gebruikelijke manier geïntegreerd aangegeven. Met name rond Budapest zorgen de vele E-nummers voor erg veel wegnummers op de bewegwijzering. In Hongarije wordt tevens gebruikgemaakt van landencodes in een wit ovaaltje zoals men dat op auto's kan vinden. Zo wordt bijvoorbeeld de stad Nyíregyháza aangegeven in combinatie met een UA-ovaaltje, zodat duidelijk is dat dit de hoofdweg is naar de grens met Oekraïne.

Afritten worden aangekondigd op de afstandstableaux en bij de afrit zelf door een blauw vierkant met een bijna vullend witte cirkel met daarin het afritnummer in blauwe letters. Op de afstandentableaux staat de eerstvolgende afrit aangegeven. De vooraankondiging van de afrit zelf gebeurt op 1000 meter afstand met het afritnummer en enkele afritdoelen met daaronder de afstand. Alleen de belangrijkste wegnummers staan aangegeven. Op 500 meter afstand wordt dit bord herhaald, en staat ook bij de afrit zelf. Kruisingen van snelwegen worden in principe op dezelfde manier bewegwijzerd, alhoewel rond Budapest de borden erg vol staan met landenovaaltjes, E-nummers, wegnummers en relatief weinig lokale doelen. De pijlen zijn erg simpel en te vergelijken met die op het Duitse onderliggend wegennet en in mindere mate op het Nederlandse Redesign.

Het lettertype lijkt van het Duitse DIN 1451 afgeleid te zijn en kent ook een Engschrift, en tevens de gebruikelijke afwijkende letters in het Hongaars.

De bewegwijzering op het onderliggend wegennet is heel redelijk maar bevat rondom de snelwegaansluitingen nogal veel kleuren. Bij vooraankondigingsborden van bijvoorbeeld rotondes zijn de wegnummers geïntegreerd in de pijlen. Tolwegen worden aangegeven door een wit kader met daarin "Matrica" en "Vignette".

Maximumsnelheid

de M4 bij Albertirsa.

Voor personenauto's geldt de volgende maximumsnelheid:

wegtype Vmax

Vrachtwagens mogen 70 km/h buiten de bebouwde kom, dit geldt ook voor de autóút. Alleen op de autópálya mogen vrachtwagens 80 km/h.

Verkeersveiligheid

jaar verkeersdoden
2010 740
2011 638
2012 605
2013 591
2014 626
2015 644
2016 597
2017 624
2018 633
2019 602
2020 464
2021 544
2022 535

In 2010 vielen 74 verkeersdoden per 1 miljoen inwoners in Hongarije, een daling van 40 procent ten opzichte van het jaar 2001. Het land behoort hiermee tot de minder veilige landen van de Europese Unie, met een hoger aantal verkeersdoden dan het EU-gemiddelde.[15] In 2015 vielen 66 verkeersdoden per 1 miljoen inwoners.[16] Sinds 2011 is geen sterke daling van het aantal verkeersdoden meer, een fenomeen dat in deze periode in steeds meer EU-landen zichtbaar is.

Referenties

Wegen van Europa

AlbaniëAndorraArmeniëAzerbeidzjanBelarusBelgiëBosnië-HerzegovinaBulgarijeCyprusDenemarkenDuitslandEstlandFinlandFrankrijkGeorgiëGriekenlandHongarijeIerlandIJslandItaliëKazachstanKosovoKroatiëLetlandLiechtensteinLitouwenLuxemburgNoord-MacedoniëMaltaMoldaviëMonacoMontenegroNederlandNoorwegenOekraïneOostenrijkPolenPortugalRoemeniëRuslandSan MarinoServiëSloveniëSlowakijeSpanjeTsjechiëTurkijeVaticaanstadVerenigd KoninkrijkZwedenZwitserland

in cursief landen die deels in Europa liggen of met Europa geassocieerd worden