Irak
العراق - Al-Irāq | |
---|---|
Hoofdstad | Bagdad |
Oppervlakte | 438.317 km² |
Inwonertal | 43.534.000 |
Lengte wegennet | 45.579 km |
Lengte snelwegennet | 1.333 km[1] |
Eerste snelweg | ? |
Benaming snelweg | آزادراه |
Verkeer rijdt | rechts |
Nummerplaatcode | IRQ |
Irak (Arabisch: العراق, Al-Irāq) is een land in het Midden-Oosten in Azië. Het land is ongeveer 11 keer zo groot als Nederland en telt 43 miljoen inwoners. De hoofdstad is Bagdad.
Inleiding
Geografie
Irak ligt in het hart van het Midden-Oosten, met een korte kustlijn aan de Perzische Golf. Het land grenst kloksgewijs aan Turkije, Iran, Koeweit, Saudi-Arabië, Jordanië en Syrië. Het land meet 800 bij 950 kilometer. Behoorlijk grote delen van Irak bestaat uit nauwelijks bewoonde woestijn, vooral in het westen en zuiden van het land. Het centrale deel van het land wordt gevormd door de valleien van de rivieren Tigris en Eufraat, waar de meeste grote Iraakse steden zijn gelegen. De grensregio's met Turkije en Iran zijn bergachtig, hier domineert het Zagrosgebergte, de 3.611 meter hoge Cheekha Dar op de grens met Iran is het hoogste punt van Irak.
De vallei van de Tigris en Eufraat is gecultiveerd, hier is geïrrigeerde landbouw mogelijk in de historische streek Mesopotamië. De Tigris en Eufraat kennen ook diverse stuwmeren, evenals in zijrivieren die vanaf de Zagros naar de centrale vallei stromen. De kuststreek bij Faw is slechts 15 kilometer breed. Ten zuiden van Basrah is een rivierdelta van de Tigris en Eufraat, maar de delta ligt gedeeltelijk in Koeweit.
Irak heeft een heet en droog klimaat met zeer hete zomers. De winters zijn in het noorden koel tot koud in de bergen, hier valt geregeld sneeuw. Sneeuw in de lager gelegen gebieden is zeldzamer. De gemiddelde maximumtemperatuur in Bagdad varieert van 16°C in januari tot 44°C in de zomer. In grote delen van Irak hebben de zomers maandenlang temperaturen tussen 40 en 45°C, maar ook temperaturen van tegen de 50°C komen jaarlijks voor. De neerslag is gering, van vrijwel niks tot 120 mm per jaar in Bagdad. In het Zagrosgebergte valt meer neerslag, veelal 400 tot 800 mm.
Demografie
Het inwonertal van Irak groeide van circa 5 miljoen rond 1950 tot meer dan 23 miljoen in 2000 en ligt tegenwoordig op circa 43 miljoen. Met afstand de grootste stad is de hoofdstad Bagdad met circa 9,5 miljoen inwoners. Dit is de één na grootste stad in de Arabische wereld (na Cairo) en de één na grootste in West-Azië (na Tehran). Basra en Mosul tellen beiden circa 2 miljoen inwoners, daarnaast tellen ook Erbil, Kirkuk, Sulaymaniyah en Hilla circa 1 miljoen inwoners. De bevolking van Irak is relatief verstedelijkt.
De bevolking van Irak bestaat voor circa 80% uit Arabieren en 15% uit Koerden, die vooral in het noordoosten wonen. Turkmenen vormen de derde groep. In Irak wordt vooral het Arabisch en Koerdisch gesproken. Van de bevolking is circa 65% sjiitisch en 32% soennitisch. Daarnaast zijn er kleine minderheden als jezidi's en christenen.
Economie
De economie van Irak wordt gedomineerd door de olie-industrie, dat van oudsher 95% van de export beslaat. Andere economische sectoren zijn weinig ontwikkeld, wat resulteert in een hoge werkloosheid, traditioneel rond 20-30%. Ondanks de grote olie-inkomsten is het BNP per inwoner laag met circa $ 4000, dit komt omdat de olie-inkomsten over een veel grotere bevolking gerekend worden dan bijvoorbeeld in de meeste Golfstaten. Voor 2003 was de Iraakse economie een socialistische planeconomie binnen een dictatuur. De meeste grote bedrijven waren staatsbedrijven, maar na de Amerikaanse invasie van 2003 worden bedrijven geprivatiseerd. Het voortdurende interne conflict zorgt echter voor veel instabiliteit en weinig economische groei. Iraaks Koerdistan is beter ontwikkeld, met een hogere levensstandaard en een kleinere instabiliteit dan elders in Irak. Het land heeft een relatief ontwikkelde infrastructuur, maar huisvesting is vanwege de explosieve bevolkingsgroei al decennia een probleem.
Geschiedenis
De regio tussen de Tigris en Eufraat staat bekend als Mesopotamië en wordt vaak beschouwd als de wieg van de beschaving. Deze regio was de eerste in de wereld waar mensen gingen lezen, schrijven, wetten uitbrachten en in steden onder een bestuur gingen wonen. Het gebied werd bewoond door verschillende beschavingen vanaf 6000 jaar BC. Over de millennia heeft het gebied onder het bestuur gestaan van tal van grootmachten en rijken, zoals Meden, Grieken, Parthen, Sassanieten, Romeinen, Arabieren en Ottomanen.
Het huidige land Irak was een onderdeel van het Ottomaanse Rijk en bestond uit de drie provincies Mosul, Bagdad en Basra. Na de val van het Ottomaanse Rijk aan het einde van de Eerste Wereldoorlog werden door de Fransen en Britten de grenzen getrokken, gebaseerd op het geheime Sykes-Picotverdrag van 1916. Dit waren kaarsrechte grenzen door de grotendeels onbewoonde woestijn. In 1920 werd het gebied een Brits mandaat, waarna in 1921 een door de Britten gesteunde monarchie onder Faisal I werd opgericht. Het Koninkrijk Irak verkreeg in 1932 onafhankelijkheid van het Verenigde Koninkrijk. De monarchie werd in 1958 tijdens een staatsgreep omver geworpen. Vanaf 1968 stond het land onder bestuur van de socialistische Ba'ath-partij. Saddam Hussein was vanaf 1979 de president van Irak, het land was in deze periode een dictatuur. Tussen 1980 en 1988 werd een langdurige oorlog met Iran gevochten, dit was het langst durende conflict van de 20e eeuw maar leidde uiteindelijk niet tot terreinwinst of grenswijzigingen. Vervolgens viel Irak in 1990 Koeweit binnen om het te annexeren als Iraakse provincie. Dit leidde tot de Golfoorlog van 1990-1991, waarin een internationale coalitie onder leiding van de Amerikanen Koeweit bevrijdden.
In 2003 volgde een Amerikaanse invasie van Irak om de Ba'ath-partij en Saddam Hussein af te zetten. De eerste democratische verkiezingen werden in 2005 gehouden. Irak verkeert sindsdien echter in een permanente staat van intern conflict en instabiliteit. De Amerikanen verlieten het land in 2011, maar de Syrische burgeroorlog spoelde over naar Irak met de uitbraak van een militante groep die Islamitische Staat (IS of ISIS) heette en grote delen van het noordwesten van Irak onder controle kreeg. In 2017 werd de Islamitische Staat verslagen door het Iraakse leger. Onderdeel hiervan was de Slag om Mosul (2016-2017), de grootste militaire operatie in Irak sinds 2003.
Wegennet
Irak had in 2019 een netwerk van 45.579 kilometer verharde weg. Hiervan werd 6.537 kilometer geclassificeerd als 'main road', 8.621 kilometer als 'secondary road' en 18.226 kilometer als 'rural road'.[2]
Irak had traditioneel één van de betere wegennetten in het Midden-Oosten, met diverse lange-afstandssnelwegen in de woestijn en het stroomdal van de Eufraat en Tigris. Zo'n 2.400 kilometer weg is met minimaal 2x2 rijstroken uitgebouwd en vaak een snelweg. Sommige snelwegen zijn met 2x3 rijstroken uitgebouwd. De hoofdstad Bagdad is het duidelijke centrum van het wegennet, alhoewel een echte ringweg ontbreekt. Vanaf Bagdad lopen er twee snelwegen naar Basra in het zuidoosten, een snelweg richting Mosul die ten noorden van Tikrit eindigt, en een snelweg door de woestijn naar het westen, die zich in West-Irak splitst in een snelweg naar Syrië en een snelweg naar Jordanië. Veel grensovergangen kent Irak niet, de belangrijkste route is de transitroute vanaf Jordanië naar Bagdad, alhoewel er grensoverschrijdende wegen zijn met alle andere buurlanden. Met Iran en Turkije zijn vrij weinig grensovergangen door het bergachtige karakter van dit gebied. Ondanks de lange grens met Saudi-Arabië is er maar één grensovergang van belang, op de route van Karbala naar Ar'ar. Dit komt in de Nefudwoestijn in het noorden van Saudi-Arabië uit, een dunbevolkt gebied. Grensoverschrijdende snelwegen zijn er naar Syrië, Jordanië en Kuweit.
Het onderliggend wegennet van Irak is relatief beperkt, met slechts een paar hoofdroutes buiten de lange-afstandssnelwegen, met name langs de rivier de Eufraat, en in het noorden van het land rondom Mosul, Arbil en Kirkuk. De Zijderoute loopt door Irak, vanaf Deir Al Zor in Syrië via Bagdad naar Kermanshah in Iran.
Bijzonder is de stad Erbil, die 7 ringwegen heeft. De buitenste twee ringwegen, de '120 meter road' en de '150 meter road', zijn aangelegd als autosnelweg.
Wegbeheer
Het nationale ministerie verantwoordelijk voor de bouw van wegen is het Ministry of Construction, Housing, Municipalities and Public Works.[3] Het feitelijk wegbeheer ligt bij het Roads and Bridges Directorate. Dit directoraat beheert de wegen van Irak buiten de gemeente Bagdad.
De rural roads worden beheerd door de governoraten en de gemeenten.
Wegnummering
Het hoofdwegennet bestaat uit de Highways 1 t/m 12, die radiaal vanuit Bagdad lopen. Veel routes kennen dubbelnummeringen. Overige routes zijn genummerd van 13 t/m 99 zonder een duidelijk systeem.[4]
Bewegwijzering
De bewegwijzering is zowel op het Duitse[5] als Britse[6] systeem gebaseerd , met blauwe borden en witte letters. De bewegwijzering is zowel in het Arabisch als het Engels. Maximumsnelheden worden soms ook op portaalborden aangegeven. De Duitse wegnummerschildjes worden gebruikt in Irak. Op borden wordt zowel het Britse transportlettertype als het Duitse DIN1451 gebruikt.[7] Wegnummers worden zonder prefix aangegeven. Lokale doelen zijn in het wit met zwarte letters. [8]
Er zijn diverse typen bewegwijzeringen in Irak te bespeuren, soms in kapitaalschrift.
Maximumsnelheid
De maximumsnelheid in Irak bedraagt 60 km/h binnen de bebouwde kom en 100 km/h buiten de bebouwde kom. In Irak zijn zowel maximum- als minimumsnelheden, tot 140 km/uur maximaal op snelwegen.[9] Minimumsnelheden liggen doorgaans dicht bij maximumsnelheden. Op meerstrooks autosnelwegen kunnen de maximum- en minimumsnelheden variëren per rijstrook, waarbij de hoogste snelheden op de linker rijstroken liggen.
Verkeersveiligheid
In 2019 vielen in Irak 2.629 verkeersdoden.
Referenties
Wegen van Azië |
---|
Afghanistan • Armenië • Azerbeidzjan • Bahrain • Bangladesh • Bhutan • Brunei • Cambodja • China • Cyprus • Filippijnen • Georgië • India • Indonesië • Irak • Iran • Israël • Japan • Jemen • Jordanië • Kazachstan • Koeweit • Kyrgyzstan • Laos • Libanon • Maleisië • Malediven • Mongolië • Myanmar • Nepal • Noord-Korea • Oman • Oost-Timor • Pakistan • Palestijnse gebieden • Qatar • Rusland • Saudi-Arabië • Singapore • Sri Lanka • Syrië • Taiwan • Tadzjikistan • Thailand • Turkije • Turkmenistan • Uzbekistan • Verenigde Arabische Emiraten • Vietnam • Zuid-Korea |