Jemen

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
اليَمَن - al-Yaman
Hoofdstad Sana'a
Oppervlakte 527.968 km²
Inwonertal 34.450.000
Lengte wegennet 6.200 km
Lengte snelwegennet 0 km
Eerste snelweg nvt
Benaming snelweg nvt
Verkeer rijdt rechts
Nummerplaatcode YAR[1]

Jemen (Arabisch: ٱلْيَمَن‎, al-Yaman), officieel de Republiek Jemen (ٱلْجُمْهُورِيَّة ٱلْيَمَنِيَّة‎, al-Jumhūrīyah al-Yamanīyah), is een land in Azië, gelegen in het zuiden van het Arabisch schiereiland. Het land is circa 12 keer zo groot als Nederland en telt 34 miljoen inwoners. De hoofdstad is Sana'a.

Inleiding

Geografie

Jemen beslaat het zuidwesten van het Arabisch schiereiland, gelegen aan de Rode Zee en de Golf van Aden. Het heeft landsgrenzen met Saudi-Arabië en Oman, het Afrikaanse land Djibouti ligt slechts 30 kilometer aan de overkant van de zeestraat Bab-el-Mandeb. Jemen meet 1.100 kilometer van west naar oost en 500 kilometer van noord naar zuid. Meerdere eilanden behoren tot Jemen, waaronder het grote eiland Socotra, dat op enige afstand van de kust van Somalië ligt. Socotra behoort geografisch tot Afrika, waardoor Jemen feitelijk twee op twee continenten ligt.

Het land wordt opgedeeld in vier regio's, de westelijke kustvlakte, de westelijke hooglanden, de oostelijke hooglanden en de Rub' al Khali-woestijn in het noordoosten. De westelijke kuststrook aan de Rode Zee heet ook wel Tihamah, dat letterlijk 'heet land' betekent. De rivieren uit de hooglanden bereiken vaak de kust niet door de extreem hoge verdamping, maar zorgen wel voor grondwater waardoor landbouw mogelijk is ondanks het droge klimaat.

De westelijke hooglanden kennen meer neerslag dan de kuststreek, deze regio ontvangt zelfs de meeste neerslag van het hele Arabische schiereiland. Hier is ook de Jabal An-Nabi Shu'ayb gelegen, met 3.666 meter het hoogste punt van Jemen. De oostelijke hooglanden kennen plateaus, canyons en afgronden en liggen veelal op 1000 tot 1500 meter hoogte. Het centrale noorden en noordoosten bestaat uit vrijwel onbewoonde zandwoestijn.

Jemen heeft grotendeels een woestijnklimaat, dat in de westelijke hooglanden wat gematigder is door de grote hoogte en wat grotere neerslagsommen. De gemiddelde maximumtemperatuur in de hoofdstad Sanaʽa bedraagt 22 °C in de winter tot 28 °C in de zomer, met 265 mm neerslag per jaar. Sanaʽa ligt echter op 2200 meter boven zeeniveau. De gemiddelde temperatuur in de kuststad Aden varieert van 29 tot 37 °C, met minder dan 40 mm neerslag per jaar.

Demografie

Midden 20e eeuw had Jemen slechts zo'n 5 miljoen inwoners, maar met name vanaf de jaren '80 groeide het inwonertal snel en bereikte 18 miljoen inwoners in 2000 en 34 miljoen in 2023. De bevolking is zeer jong, meer dan de helft van de bevolking is minderjarig. Het geboortecijfer in Jemen is één van de hoogste ter wereld.

Het land heeft 10 steden met meer dan 50.000 inwoners, en 4 met meer dan een half miljoen inwoners: Aden, Taiz, Al Hudaydah en de hoofdstad Sana'a. Jemen heeft grotendeels een Arabische bevolking men een samenleving gebaseerd op stammen. Ongeveer twee derde van de bevolking is soennitisch en de rest sjïitisch.

Economie

Jemen is één van de armste landen ter wereld, met een nominaal BBP van slechts $ 600 per inwoner. Er is amper sprake van een formele economie, met name sinds het conflict in 2011 uitbrak. De meeste Jemenieten werken in de landbouw, vaak voor de eigen voedselvoorziening. Er is weinig industrie buiten de olie- en gasindustrie, die voor de oorlog goed was voor meer dan 90% van de export van Jemen. Al voor de oorlog was Jemen één van de meest corrupte landen ter wereld. Een grote bedreiging is het watertekort, er zijn weinig rivieren in Jemen en door de hitte verdampt een groot deel van het rivierwater. Het grondwater dreigt op te raken. Zelfs voor het conflict was het tekort aan water al een groot probleem voor Jemen.

Geschiedenis

Het gebied was in de oudheid het koninkrijk van de Sabeeërs, een volk dat handel dreef met de aangrenzende delen van Afrika. Het Christendom bereikte Jemen in de 4e eeuw, gevolgd door islam in de 7e eeuw. Het bestuur van Jemen is historisch altijd lastig geweest door het lastige terrein, gebrek aan infrastructuur en verdeelde samenleving. Diverse dynastieën bestuurden Jemen in de middeleeuwen en moderne tijd. Begin 20e eeuw werd het land opgedeeld tussen een Brits en Ottomaans deel. Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog werd het Mutawakkilitisch Koninkrijk Jemen opgericht, wat later ook wel bekend stond als Noord-Jemen. De hoofdstad was in eerste instantie Sana'a, vanaf 1948 was dit Taiz. De rest van Jemen bleef een Brits protectoraat tot 1967 en stond wel bekend als Zuid-Jemen. Dit land werd in 1967 onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk.

Zuid-Jemen volgde een Marxistisch-Leninistisch model en had sterke banden met de Sovjetunie. Tussen 1962 en 1970 werd in Noord-Jemen een burgeroorlog uitgevochten, dat het einde van het Mutawakkilitisch Koninkrijk Jemen betekende. Egypte was sterk betrokken bij dit conflict, wat ook wel het 'Egyptische Vietnam' genoemd werd. In de jaren '70 was er sprake van een aantal conflicten tussen Zuid-Jemen en Noord-Jemen, maar toen werden ook al plannen gemaakt om beide landen te laten opgaan in één Jemen, wat eind jaren '80 concreter werd vanwege de potentiële olie-inkomsten in het grensgebied. Beide landen gingen op in de Republiek Jemen in 1990.

Het land stond vanaf dat moment onder bestuur van president Saleh en werd getypeerd als een 'kleptocratie', Jemen werd in deze periode beschouwd als één van de meest corrupte landen ter wereld. De economie ontwikkelde zich ook maar beperkt, alhoewel wel projecten werden gestart voor de winning van olie en gas. In 2011 braken protesten uit tegen de armoede en corruptie en het plan om Saleh het mogelijk te maken president voor het leven te worden. In 2012 trad Saleh echter af, maar vanaf 2014 brak een grootschaliger conflict uit, toen de aan Saleh gelieerde Houthi's de hoofdstad Sana'a innamen. Daarna brak een burgeroorlog uit, waarna een coalitie onder leiding van Saudi-Arabië in 2015 een militaire interventie startte, grotendeels vanuit de lucht en met weinig strategisch succes. Saleh werd in 2017 in Sana'a doodgeschoten door een scherpschutter. Het land verkeert nog steeds in een conflict met grote humanitaire gevolgen. In 2023 bestookten de Houthi's schepen in de zeestraat Bab-el-Mandeb, wat gevolgen had voor de wereldhandel.

Wegennet

Het wegennet van Jemen is erg beperkt, mede vanwege het onherbergzame landschap en de beperkte economische ontwikkeling. Het wegennet is duidelijk minder ontwikkeld dan in de buurlanden. Er is circa 71.300 kilometer weg, waarvan slechts 6.200 kilometer verhard is. Wegen in het voormalige Noord-Jemen zijn over het algemeen beter dan in het voormalige Zuid-Jemen, behalve rond Aden, waar het wegennet ook redelijk is. Er zijn geen echte autosnelwegen in Jemen, alhoewel de ring van Sana'a goed uitgebouwd is met een parallelsysteem en ongelijkvloerse kruisingen. Het conflict vanaf 2011 heeft de ontwikkeling van Jemen stilgelegd, wegonderhoud vindt in veel gebieden niet plaats, of er is oorlogsschade. Er waren plannen voor een nieuwe transitroute vanaf Aden naar de Saudische grens, die de reistijd moest halveren. Reizen in Jemen is tijdrovend vanwege de bergen en woestijnen. De nieuwe weg was indertijd geraamd op $ 1,6 miljard. Tevens duiken er van tijd tot tijd ideëen op om een brugverbinding naar Djibouti te bouwen.

Het verkeer in de Jemenitische steden is chaotisch, met weinig oog voor verkeersregels. Verkeerslichten werken niet altijd en zijn soms afwezig. De maximumsnelheid is 100 kilometer per uur. Er is een groot aandeel bestuurders die geen rijbewijs hebben en jonger zijn dan 16 jaar. Voertuigen zijn vaak in slechte staat en hebben regelmatig geen verlichting of richtingaanwijzers. Het verkeer op de grote wegen tussen de steden is redelijk, maar buiten de grote wegen is een terreinwagen al snel noodzakelijk.

Er werd een 450 kilometer lange dual carriageway ontwikkeld die een noord-zuidroute moest vormen vanaf het grensgebied met Saudi-Arabië via de hoofdstad Sana'a tot de havenstad Aden.[2]

Sana'a

Sana'a of Sanaa is de hoofdstad en grootste stad van Jemen, gelegen op 2.300 meter hoogte in het binnenland. In Sana'a is een netwerk van drukke stadswegen die 2x2 tot 2x3 rijstroken tellen. Er is een westelijke bypass die ongelijkvloers is en snelwegachtig is uitgevoerd. Deze weg telt 2x3 rijstroken en heeft parallelwegen voor lokale ontsluiting. Ook zijn er flyovers en onderdoorgangen. Dit is in wezen de meest moderne weg van Jemen.

Voor de Al-Saleh Mosque ligt een zeer brede strook asfalt die gebruikt werd voor parades. De oude stad van Sana'a bestaat voornamelijk uit smalle stegen en een klein aantal reguliere straten, met daaromheen grotere stadswegen. In de oude stad is minder verkeer.

Het Sanaa International Airport ligt ten noorden van de stad en was vanaf 2015 gesloten vanwege grootschalige oorlogsschade.

Aden

Aden is een havenstad in het uiterste zuiden van Jemen, gelegen aan een natuurlijke haven aan de Golf van Aden. De stad heeft een grid van dubbelbaans wegen met rotondes. Er zijn geen autosnelwegen of ongelijkvloerse wegen, maar de breedste wegen tellen wel 2x3 rijstroken. Er is een causeway door de baai langs de westzijde van het vliegveld. Aan de kust is in de periode 2007-2011 een grid van wegen ontwikkeld in anticipatie van grootschalige ontwikkelingsprojecten. Dit is sinds de oorlog in 2011 uitbarstte echter gestaakt. Er is een dubbelbaans weg vanaf Aden landinwaarts die meerdere checkpoints of tolstations heeft. Ook is er een dubbelbaans weg langs de kust noordoostwaarts tot vrij ruim buiten de stad.

Wegnummering

Yemen heeft een wegnummering van N-wegen en R-wegen. Details zijn niet bekend. Naar verluidt zijn wegnummers tot viercijferig.

Bewegwijzering

Bewegwijzering komt sporadisch voor, alhoewel er ook nieuwe wegwijzers zijn. Deze bestaan uit groene borden met witte letters en zijn zowel in het Arabisch als het Engels.

Referenties

  1. Yemeni Arab Republic, voormalig Noord-Yemen
  2. AMRAN - ADEN Dual Carriage Way | mpwh-ye.net
Wegen van Azië

AfghanistanArmeniëAzerbeidzjanBahrainBangladeshBhutanBruneiCambodjaChinaCyprusFilippijnenGeorgiëIndiaIndonesiëIrakIranIsraëlJapanJemenJordaniëKazachstanKoeweitKyrgyzstanLaosLibanonMaleisiëMaledivenMongoliëMyanmarNepalNoord-KoreaOmanOost-TimorPakistanPalestijnse gebiedenQatarRuslandSaudi-ArabiëSingaporeSri LankaSyriëTaiwanTadzjikistanThailandTurkijeTurkmenistanUzbekistanVerenigde Arabische EmiratenVietnamZuid-Korea