Jughandle
Een jughandle, in oorspronkelijke vorm een New Jersey Jughandle genoemd, is een (klaver)lus bij een kruispunt om de weg recht over te steken via wat anders een linksafslaande beweging zou zijn. De letterlijke Nederlandse vertaling van jughandle is 'kruikoor', maar er is in het Nederlands geen gangbare (verzamel)term voor dit type kruispunt.
Kenmerken
New Jersey Junghandle
Er zijn twee hoofdvormen, de eerste is de historisch bekende New Jersey Jughandle, die een bocht van 270 graden maakt, en waar verkeer eerst recht over het kruispunt rijdt en dan een bocht rechtsaf van 270 graden maakt en opnieuw het kruispunt recht over rijdt, om op die manier linksaf te slaan.Men komt dus twee maal over het kruispunt, beide malen rechtover. Op deze manier wordt de capaciteit van een kruispunt vergroot. Het nadeel is dat deze lussen veel ruimte in beslag nemen, waardoor ze vrijwel altijd alleen op nieuwe wegen worden toegepast. Dit kruispunttype is vernoemd naar de staat New Jersey, waar ze het meeste voorkomen, maar men kan ze ook elders in de Verenigde Staten tegenkomen, met name in de oostelijke helft. De naam jughandle werd voor het eerst in 1959 in literatuur tegengekomen. In 1960 waren er al 160 jughandles in New Jersey.
Overige jughandles
Overige jughandles zijn kruispunten waarbij men eerst naar rechts uitbuigt of afslaat, om vervolgens naar links af te buigen en de weg loodrecht te kruisen. Dit type wordt in sommige Europese landen toegepast, vooral in Zweden, maar ook in Frankrijk. Ook in Centraal- en Zuid-Amerika zijn ze gangbaar. Het voordeel is dat de weg ter plaatse van een kruising van onderliggend belang niet verbreed hoeft te worden. Linksafslaand verkeer kan wachten op een hiaat in het verkeer (in beide richtingen). In Zweden worden ze vooral toegepast op erfaansluitingen op het platteland, met name bij wegen die zijn omgevormd naar 2+1 rijstroken. Ook zijn het keerpunten op plekken waar men vanaf een erf niet direct linksaf kan slaan, maar eerst rechtsaf moet slaan, om verderop via een jughandle te keren.
Types
- Type A: een reguliere afrit die vervolgens met een T-splitsing op de zijstraat eindigt en men dan linksaf slaat om de oorspronkelijke weg te kruisen.
- Type B: een reguliere afrit die vervolgens 90 graden terugbuigt naar de hoofdweg en deze kruist (feitelijk een T-splitsing zonder linksafstroken)
- Type C: een klaverlus die 270 graden draait en weer invoegt op de kruisende weg.
Type A en C worden vooral gebruikt op kruispunten met 4 takken, type B op kruispunten met 3 takken. Type B is ook gangbaar in Spanje.
In Nederland zijn jughandles tegenwoordig zeldzaam. Echter, in de jaren 60 werden ze standaard toegepast in Drenthe op provinciale autowegen. De autowegen P13 Assen - Hoogeveen - Overijssel (tegenwoordig A28 en N48), P14 Eursinge - Meppel (tegenwoordig N375 en P16 Hoogeveen - Holsloot (tegenwoordig A37 hadden op alle reguliere kruispunten jughandles van type A en B en Staphorsterkruispunten op enkele grotere kruispunten. In de Nederlandse vakliteratuur uit de jaren 60 werd de jughandle ook wel de 'Drentse oplossing' genoemd. Door wegverdubbelingen en reconstructies zijn alle Drentse jughandles inmiddels verdwenen.
In andere delen van Nederland bestaan nog wel enkele jughandles. Er is aan de N44 bij Den Haag een jughandle van type A[1] en aan de N304 van Hoenderloo naar Otterlo[2] en de N759 van Hasselt naar Genemuiden[3] zijn jughandles van type B.
Voordelen
- minder opstelstroken nodig
- minder brede kruispunten, voordelig voor voetgangers
- kortere VRI-cycli
- minder conflicten
- geen afremmend verkeer op enkelstrooks wegen dat linksaf wil slaan
Nadelen
- mogelijk langere reistijd voor linksafslaand verkeer
- linksafslaand verkeer moet het verkeer van twee kanten kruisen
- relatief ongebruikelijk concept, daardoor mogelijk verwarrend
- langere wachtrijen op de kruisende weg
- extra ruimtebeslag, meestal niet in te passen in bestaande situaties