Kruispunt

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Definitie

Ontmoetingspunt van wegen, waarbij uitwisseling tussen de wegen onderling mogelijk en toegestaan is.


Toelichting:

Het betreft een kruispunt waarvan de weg-oriëntatielijnen elkaar snijden. Een situatie waarbij een weg eindigt op een andere weg, wordt een T-kruispunt en soms ook aansluiting genoemd.

In tegenstelling tot een kruispunt kent een kruising géén uitwisseling tussen de wegen onderling.


Kruispuntvormen

Gelijkvloerse kruispuntvormen

  • Gelijkwaardig kruispunt: kruispunt zonder verkeers- of voorrangsregeling
  • Voorrangskruispunt: kruispunt met door RVV-verkeersborden geregelde voorrangsregeling
  • VRI-geregeld kruispunt: kruispunt waar het verkeer wordt afgewikkeld middels een VRI
  • Bajonet-aansluiting: Gelijkvloers kruispunt waar de as van de kruisende wegen verspringt en één weg middels twee verschoven T-kruispunten aansluit op de andere weg.
  • Driesprong: Gelijkvloers kruispunt waar drie wegen samenkomen.
  • T-kruispunt: Gelijkvloers kruispunt waar een weg (vrijwel) haaks eindigt op een andere weg.
  • Verkeersplein: Gelijkvloers kruispunt waar verkeer in een tegen de wijzers van de klok in rondgaande beweging wordt afgewikkeld.
  • (Mini-)rotonde: Verkeersplein waarbij verkeer op het plein voorrang heeft, met radiale aantakking van de wegen op het verkeersplein
  • Turborotonde: Verkeersplein waarbij verkeer op het plein voorrang heeft, met verhoogde middenafscheidingen ter geleiding van de voorgesorteerde verkeersstromen
  • Continuous-flow intersection: Een continuous-flow intersection (CFI) is een gelijkvloers kruispunt met verkeerslichten waar linksafslaand verkeer aan de linkerkant van de weg opstelt en zodoende tegelijkertijd groen krijgt met het rechtdoorgaande verkeer in de tegengestelde richting. Dit type wordt zover bekend alleen en slechts incidenteel in de Verenigde Staten toegepast.
  • 4-way stop: In de Verenigde Staten veel voorkomende kruispuntvorm met vanuit alle rijrichtingen een STOP-bord. Degene die als eerste is aangekomen en gestopt, mag ook als eerste weer oprijden. In Nederland en België niet voorkomend.

Verouderde gelijkvloerse kruispuntvormen

  • Krimpenerwaardkruispunt: Gelijkvloers kruispunt van niet-autosnelwegen met een baansplitsing in de hoofdweg, waarbij achter de uitrijstrook naar links fysieke rugdekking aanwezig is. Dit type kruispunt is genoemd naar de locatie waar deze als eerste werd toegepast. Deze oplossing komt niet meer voor in de huidige richtlijn.
  • Quatre Braskruispunt: Gelijkvloers kruispunt van niet-autosnelwegen met een baansplitsing in de hoofdweg, waarbij achter de uitrijstrook naar links geen fysieke rugdekking aanwezig is. Dit type kruispunt is genoemd naar de locatie waar deze als eerste werd toegepast. Deze oplossing komt niet meer voor in de huidige richtlijn.
  • Staphorster kruispunt: Gelijkvloers kruispunt van niet autosnelwegen met een baansplitsing en rijstrookverdubbeling in de hoofdweg. Dit type kruispunt is genoemd naar de locatie waar deze als eerste werd toegepast. Deze oplossing is intrinsiek onveilig omdat het met hoge snelheid inhalen uitlokt op kruispunten, waarbij de afdekking van voertuigen kan leiden tot zeer zware zijdelingse aanrijdingen op kruisend verkeer. Om die reden komt het Staphorster kruispunt niet meer voor in de huidige richtlijn.

Half-ongelijkvloers kruispunt

Een half-ongelijkvloers kruispunt kent een ongelijkvloerse kruising, maar geen van beide kruisende wegen is volledig ongelijkvloers.

  • Quadrantoplossing of Kwadrantoplossing: Combinatie van een ongelijkvloerse kruising en twee kruispunten met tussen beide kruispunten een verbindingsweg. Geen van de kruisende wegen is volledig ongelijkvloers. Deze oplossing wordt ook wel een "Duitse aansluiting" genoemd, omdat deze vaak voorkomt als kruispuntvorm tussen twee Bundesstraßen.

Ongelijkvloerse kruispunten

Een ongelijkvloers kruispunt is de ontmoeting tussen een stroomweg welke volledig ongelijkvloers wordt afgewikkeld, en een kruisende weg waar de verbindingswegen van de stroomweg gelijkvloers op aansluiten. Het principe van een ongelijkvloerse kruising is dat de stromen (van water en/of verkeer) die gebruik maken van de lijninfrastructuren, ter plaatse van het kruisende kunstwerk elkaar onderling niet hinderen.

Ongelijkvloerse kruispunten tussen wegen kunnen zowel in de vorm van aansluitingen als in de vorm van knooppunten voorkomen:

Aansluitingsvorm

Een aansluiting is een ongelijkvloers kruispunt als ontmoeting van een stroomweg met een niet-stroomweg waarvan uitsluitend de stroomweg volledig ongelijkvloers worden afgewikkeld, met verbindingswegen tussen beide hoofdwegen die in aansluiting op de stroomweg een vloeiende vormgeving hebben.

  • Haarlemmermeeraansluiting: Standaard aansluitingsvorm met uitsluitend directe verbindingswegen. Ook wel Diamant/Diamond-aansluiting genoemd. In Vlaanderen ook bekend onder de naam "Hollands complex"
  • SPUI: Een Single-Point Urban Interchange oftewel SPUI is een variant van de Haarlemmermeer-aansluiting. Linksafslaande stromen kunnen daarbij gelijkvloers worden gafgewikkeld, waardoor er minder wachttijd is. Een voordeel van deze aansluiting is dat het minder ruimte inneemt dan een standaard aansluiting, en toch meer verkeer kan verwerken.
  • Diverging Diamond Interchange: Een Diverging Diamond Interchange oftewel DDI is een variant van de Haarlemmermeer-aansluiting, waarbij het verkeer op de kruisende weg naar de linkerkant van de weg gaat en daar uitwisselt met de verbindingswegen van en naar de snelweg. Een DDI wordt vooral toegepast op plekken waar veel linksafslaand verkeer van/naar een snelweg is. Het concept wordt in Frankrijk en vooral in de Verenigde Staten toegepast. In Vlaanderen wordt deze oplossing ook als "Vlecht-aansluiting" getypeerd.
  • Halfklaverblad-aansluiting: Standaard aansluitingsvorm met zowel directe als indirecte verbindingswegen

Knooppuntsvorm

Een knooppunt is een ongelijkvloers kruispunt als ontmoeting van twee stroomwegen die beiden volledig ongelijkvloers worden afgewikkeld, met verbindingswegen tussen beide hoofdwegen die een vloeiende vormgeving hebben.

In andere talen

  • Duits (Deutsch): Kreuzung
  • Deens (Dansk): kryds
  • Engels (English): crossroads, junction, intersection
  • Frans (Français): carrefour
  • Italiaans (Italiano): incrocio, intersezione
  • Pools (Polski): skrzyżowanie
  • Slowaaks (Slovenčina): križovatka
  • Spaans (Español): cruce, intersección

Bronnen, noten en referenties

  • Richtlijnen Ontwerp Niet-Autosnelwegen. Min V & W, Den Haag, 1986