Letland

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Latvija
Hoofdstad Rīga
Oppervlakte 64.589 km²
Inwonertal 2.003.000
Lengte wegennet 70.936 km
Lengte snelwegennet 11 km[1]
Eerste snelweg 2023[2]
Benaming snelweg autoceļa
Verkeer rijdt rechts
Nummerplaatcode LV

Letland (Latvija) is een klein land in Noord-Europa. Het land is ongeveer anderhalf keer zo groot als Nederland en wordt gerekend tot de Baltische staten. Letland telt 2 miljoen inwoners en de hoofdstad is Rīga.

Inleiding

Geografie

Letland is de middelste van de drie Baltische republieken. Het grenst in het noorden aan Estland, in het oosten aan Rusland en in het zuiden aan Belarus en Litouwen. Het land is gelegen aan de Baltische Zee en aan de Golf van Riga. Letland meet maximaal 440 kilometer van west naar oost en 250 kilometer van noord naar zuid. De Golf van Riga steekt vrij ver Letland in, nabij de hoofdstad Rīga is de afstand van de kust tot de Litouwse grens maar 65 kilometer.

Letland is een overwegend vlak land, met wat licht-glooiende gebieden. Verspreid over het land liggen bosgebieden, alhoewel ze niet zo aaneengesloten zijn als in Rusland. De belangrijkste rivier is de Daugava, in de buurlanden bekend als de Westelijke Dvina. Deze mondt bij Rīga uit in zee. Verspreid over het land liggen een aantal overwegend kleinere meren.

Het land heeft een vochtig landklimaat, met warme zomers en koude winters. De gemiddelde temperatuur bedraagt 22 °C in de zomer en -8 °C in de winter in Rīga, maar vanwege het landklimaat zijn er uitschieters naar 34 °C in de zomer en -35 °C in de winter. Gemiddeld valt er 620 mm neerslag per jaar, een groot deel hiervan in de winter als sneeuw.

Economie

Letland is van de drie Baltische landen het minst ontwikkeld en het verschil met Litouwen en Estland is groter geworden. De economie groeide na 2000 als één van de snelste in Europa, maar kromp in de periode 2008-2012 ook het hardste in de Europese Unie. Letland betaalt sinds 2014 met de euro. Het gemiddelde salaris bedroeg in 2023 € 1.550 per maand.[3] Letland is gelegen op een aantal doorvoerroutes en heeft industrie in met name de hoofdstad Rīga. Elders is de industrie relatief klein. De transportsector is belangrijk voor de Letse economie.

Demografie

Letten vormen een relatief kleine meerderheid van de bevolking, met in 2011 62% van de inwoners. Russen zijn de tweede groep met 27% en 3% van de bevolking bestaat uit Wit-Russen, gevolgd door 2% Oekraïners en 2% Polen. De enige officiële taal in Letland is het Lets, alhoewel het Russisch veel gesproken wordt in sommige plaatsen en wijken. In een referendum in 2012 stemde 75% van het electoraat tegen een voorstel om van het Russisch een officiële taal te maken.

Het inwonertal van Letland daalde hard na onafhankelijkheid in 1991, mede omdat Russen migreerden en Letten als gastarbeiders in het buitenland gingen werken. Het inwonertal piekte op ruim 2,6 miljoen in 1989 en daalde naar 2 miljoen in 2014. Vanwege de emigratie van Russen vormen de Letten een steeds grotere meerderheid in Letland, de daling van het aantal Letten was veel geringer dan de daling van Russen en overige etniciteiten.

De hoofdstad Rīga domineert het land, een derde van alle Letten woont in de hoofdstad. Er zijn verder vier steden met tussen 50.000 en 100.000 inwoners, van groot naar klein Daugavpils, Liepāja, Jelgava en Jūrmala. Overige plaatsen zijn kleiner, maar zijn vaak wel regionale centra. In totaal zijn er slechts 8 plaatsen met meer dan 25.000 inwoners.

Geschiedenis

Het moderne Letland ontstond in 1918 toen de onafhankelijkheid van het Russische Rijk werd uitgeroepen. Tussen 1934 en 1940 was er een dictatuur, waarna de Sovjetunie het land in 1940 bezette. Letland werd daarna door Nazi-Duitsland​ veroverd, maar kwam in 1944 weer onder Sovjet-bestuur te staan en is vervolgens in 1945 geannexeerd als onderdeel van de Sovjetunie. Tot 1991 bleef Letland een onderdeel van de Sovjetunie, waarbij er op grote schaal migratie van Russen was naar Letland, zodat eind jaren '80 nog maar de helft van de inwoners een Let was. In 1991 werd Letland onafhankelijk en begon de emigratie van de Russische bevolking, waardoor het inwonertal sterk daalde. In 1994 verlieten de laatste Russische troepen het land, waarna Letland in 2004 bij de NAVO en de Europese Unie kwam. Sinds 2014 behoort het land tot de eurozone.

Wegennet

De A-wegen van Letland.

In Letland bestond per 1 januari 2019 een netwerk van 70.936 kilometer weg,[4] waarvan 55.049 kilometer onverhard is en slechts 15.388 kilometer verhard. Het aandeel onverharde wegen in Letland is veel hoger dan in de andere Baltische staten. Het netwerk van staatswegen bestaat uit 20.066 kilometer weg, waarvan 9.254 kilometer verhard is, dus meer dan 50% onverhard is (veelal gravel). De hoofdwegen (galvenie autoceļi) beslaan 1.673 kilometer, die allemaal verhard zijn. De regionale wegen (reģionālie autoceļi) beslaan 5.453 kilometer, waarvan ongeveer 85% verhard is. De lokale wegen (vietējie autoceļi) beslaan 12.883 kilometer weg, waarvan slechts 25% verhard is.

Letland heeft in totaal een wat dichter wegennet dan buurland Estland, met name doordat er wat meer middelgrote plaatsen zijn. Het hoofdwegennet bestaat uit A-wegen die met name rond Rīga vaak snelwegkarakteristieken hebben met ongelijkvloerse kruisingen en vluchtstroken. Er is nog geen sprake van een echt snelwegennet, alhoewel de diverse uitvalswegen van Rīga door middel van een ring aan elkaar verbonden worden. De lage verkeersintensiteiten vereisen geen groot snelwegennet. Het doorgaand verkeer maakt vooral gebruik van de A1 en A7 (E67) en de A13 in het oosten van het land, met name door verkeer richting Moskou wat de route door Belarus wil vermijden.

Het hoofdwegennet is van redelijke kwaliteit, maar de secundaire wegen moeten grotendeels gerenoveerd worden. Files komen in Letland weinig voor, alleen rond en in Rīga is het wat drukker. Alle grotere steden worden verbonden door A-wegen waarbij Riga het middelpunt is. Het onderliggend wegennet bestaat uit P-routes en secundaire wegen zijn V-routes. Met name het secundaire wegennet is vaak erg slecht en grotendeels onverhard. Zelfs in grotere steden zijn sommige wegen nog onverhard, waardoor het wegennet in Letland sterk achterblijft bij dat van de buurlanden Litouwen en Estland.

De belangrijkste grensovergangen zijn de A1 met Estland, de A7 en A8 met Litouwen en de A6 met Belarus. Tevens is de A13 van belang met Rusland. Wachttijden aan de Wit-Russische en Russische grenzen zijn fors, met Litouwen en Estland zijn geen grenscontroles meer sinds 2007.

Hoofdwegennet

Zie ook Galvenie autoceļi.

Autowegen in Letland

autoceļi:


Secundaire wegennet

Zie ook Reģionālie autoceļi en Vietējie autoceļi.

Het secundaire wegennet worden gevormd door de P-wegen (reģionālie autoceļi) en de V-wegen (vietējie autoceļi), waarbij de P-wegen een hoger belang hebben dan de V-wegen. De P-wegen verbinden kleine plaatsen met elkaar en met de A-wegen. De V-wegen hebben vrijwel altijd een lokaal belang en een groot deel ervan is onverhard. In 2012 was van de 13.150 kilometer V-weg maar 2.616 kilometer verhard.

Wegbeheer

De nationale wegbeheerder van Letland is Latvijas Valsts ceļi (LVC).[5] Latvijas Valsts ceļi werd in 2004 gecreëerd en verving de Latvijas Autoceļu direkcija. De LVC valt onder het ministerie van transport (Satiksmes ministrija).[6]

Statistieken

Statistieken uit 2018[7]

  • Lengte wegennet: 70.437 km
  • aantal voertuigen: 1.206.928
  • verharde wegen A-routes: 100%
  • verharde wegen P-routes: 85%
  • verharde wegen V-routes: 25%
  • totaal verharde wegen: 22%

Europese wegen

Europese wegen in Letland

E22E67E77E262E264


Bewegwijzering

De bewegwijzering bestaat uit blauwe borden met het lettertype in kapitalen (hoofdletters). De A-nummers staan in een rood vierkant, vergelijkbaar met de A-nummers in Nederland. A-wegen zijn echter lang niet altijd snelwegen. Lokale bewegwijzering bestaat uit witte borden. De bewegwijzering is meestal vrij simpel met één doel per richting op iele portalen of wegwijzers in de berm. Er is wel een nieuwere generatie bewegwijzering waar te nemen die verder ontwikkeld is met het A- en E-nummer. Langs hoofdwegen staan ook afstandentableaux. Aansluitingen met klaverlussen staan vaak als zodanig weergegeven op de bewegwijzering.

Wegnummering

Het wegennet is opgedeeld in A, P en V-wegen. De A wegen zijn een Galvenie autoceļi[8] en vaak ten minste ten dele hoogwaardig uitgebouwd. De nummers A1 t/m A10 vormen een radiaal wegennet vanuit de hoofdstad Rīga, behalve de A4 en A5 die samen een driekwartsring om de stad vormen. De A11 t/m A15 zijn hoofdwegen in het westen en oosten van het land. Hogere nummers dan A15 zijn er niet.

De P-wegen zijn regionale wegen, waarbij de P oorspronkelijk Pirmās šķiras autoceļš (eerste klas hoofdweg) betekende, wat later is hernoemd naar Reģionālie autoceļi. Het is echter geen Cyrillische P (R). In de nummering is geen duidelijk systeem, maar ze lijken geclusterd te zijn.[9]. De V-wegen zijn secundaire wegen, genaamd Vietējie autoceļi en worden zelden aangegeven op kaarten.

Tol

Zie ook Vignet (Letland).

Vrachtverkeer moet in Letland tol betalen middels een vignet. Voor lichte voertuigen zoals personenauto's is het Letse wegennet tolvrij.

Tussen 1 april en 30 september moet toegangsgeld betaald worden om Jūrmala in te rijden. Dit kan online via een app of via een betaalterminal bij de A10 voor het binnenrijden van Jūrmala.[10]

Maximumsnelheid

wegtype Vmax

In Letland is de algemene maximumsnelheid voor personenauto's 50 km/h binnen de bebouwde kom en 90 km/h daarbuiten. Op autowegen mag 110 km/h gereden worden tussen 1 maart en 1 december. De A7 langs Ķekava is de enige weg in Letland waar 120 km/h gereden mag worden. In de winter geldt 90 km/h op autowegen en andere wegen buiten de bebouwde kom. De winterlimiet gaat soms al eerder dan 1 december in.[11] Voor vrachtverkeer geldt buiten de bebouwde kom een algemene maximumsnelheid van 80 km/h en 90 km/h op autowegen (80 in de winterperiode). In Letland zijn geen autosnelwegen.[12]

Verkeersveiligheid

jaar verkeersdoden
2010 218
2011 179
2012 177
2013 179
2014 212
2015 188
2016 158
2017 136
2018 148
2019 132
2020 139
2021 147
2022 113

Het aantal verkeersdoden in Letland is relatief hoog, maar is wel substantieel verbeterd. Alhoewel de verkeersveiligheid sterk is verbeterd tussen 2001 en 2010, had het land daarna nog één van de hoogste aantallen verkeersdoden van de Europese Unie. Tussen 2001 en 2010 nam het aantal verkeersdoden per 1 miljoen inwoners met 61% af.[13] In 2015 had Letland het op één na hoogste aantal verkeersdoden per 1 miljoen inwoners in de EU.[14] In 2022 was het aantal verkeersdoden echter sterk gedaald.

Referenties

Wegen van Europa

AlbaniëAndorraArmeniëAzerbeidzjanBelarusBelgiëBosnië-HerzegovinaBulgarijeCyprusDenemarkenDuitslandEstlandFinlandFrankrijkGeorgiëGriekenlandHongarijeIerlandIJslandItaliëKazachstanKosovoKroatiëLetlandLiechtensteinLitouwenLuxemburgNoord-MacedoniëMaltaMoldaviëMonacoMontenegroNederlandNoorwegenOekraïneOostenrijkPolenPortugalRoemeniëRuslandSan MarinoServiëSloveniëSlowakijeSpanjeTsjechiëTurkijeVaticaanstadVerenigd KoninkrijkZwedenZwitserland

in cursief landen die deels in Europa liggen of met Europa geassocieerd worden