Lissabon

Lisboa ( [liʒˈboɐ], Nederlands exoniem: Lissabon) is de hoofdstad en grootste stad van Portugal. De stad telt 547.000 inwoners maar heeft een omvangrijk stedelijk gebied met 3.035.000 inwoners, bijna een derde van alle inwoners van Portugal.

Inleiding

Lissabon is gelegen aan de monding van de rivier de Tejo, aan een grote baai. Het grootste deel van het stedelijk gebied ligt op de noordoever van de baai, maar ook de zuidoever op een schiereiland is verstedelijkt, met de grotere stad Setúbal. Belangrijke voorsteden zijn Amadora, Cascais, Oeiras, Queluz, Odivelas, Camarate en Sacavém. Het stedelijk gebied is heuvelachtig. De regio is niet volledig volgebouwd, maar enigszins versnipperd, met beboste heuvelruggen naar het westen. Het centrum van de stad is gelegen aan de baai van de Tejo. De baai is landinwaarts breder dan de uitgang naar de zee, die een smalle zeestraat met heuvels rondom is. Ten oosten van Lissabon is het gebied nog nauwelijks verstedelijkt. Het bestaat uit laagland.

Het centrum en de schil daaromheen bestaat voornamelijk uit dichtbebouwde historische wijken. De buitenste wijken van Lissabon bestaan voornamelijk uit flats, met soms wat suburbane woonwijken, maar deze domineren niet. In de voorsteden is dat anders, hier zijn de vrijstaande eengezinswoningen veel gangbaarder, alhoewel grote flatwijken ook in de voorsteden voorkomen. Rond Lissabon waren lange tijd de laatste sloppenwijken van Europa te vinden, met name rond de voorstad Amadora.

Wegennet

Lissabon heeft een omvangrijk snelwegennet. Het stedelijke snelwegennet beslaat ongeveer 330 kilometer. De centrale kunstwerken zijn twee grote bruggen over de Tejo, de Ponte 25 de Abril, een grote hangbrug die op de Golden Gate Bridge lijkt en onderdeel is van de A2 naar de Algarve. De tweede brug is de Ponte Vasco da Gama, een grote tuibrug die een veel breder deel van de baai van de Tejo overspant en onderdeel van de A12 is. Beide bruggen zijn onderdeel van tolwegen. Deze twee bruggen verbinden de twee snelwegennetten van de regio Lissabon, namelijk dat ten noorden van de Tejo en ten zuiden ervan. Het snelwegennet ten noorden van de Tejo is het grootste en omvat drie randwegen en 8 radiale routes naar andere voorsteden en steden buiten de regio. De A1 begint in Lissabon en voert noordwaarts naar Porto. De A8 loopt daar parallel aan. Behalve de A2 hebben de andere snelwegen in dit gebied geen doorgaand belang. Bijzonder is de A9, de buitenste randweg die bijna alleen maar knooppunten met andere snelwegen heeft.

Het snelwegennet ten zuiden van de Tejo is wat minder omvangrijk. De A2 naar Setúbal en de Algarve heeft de doorgaande functie. De A6 begint ten oosten van Setúbal en is de doorgaande route naar Spanje. De A13 vormt de oostelijke bypass van de regio, maar ligt ruim buiten het stedelijke gebied. De A33 is de voornaamste stadssnelweg door de zuidelijke voorsteden. De korte A38 loopt over het noorden van het schiereiland.

Geschiedenis

De eerste snelweg van Portugal, de A5 werd in 1944 opengesteld tussen Lissabon en Oeiras. Dit was tevens de enige snelweg in heel Europa die dat jaar is opengesteld. Later is deze verlengd naar Cascais. De tweede snelweg in de regio opende in 1961, de A1 richting noorden. In 1966 volgde de A2. In de jaren '70 werden een paar korte snelwegen aangelegd, maar de echte bouw van het metropolitane snelwegennet begon pas in de jaren '90, toen massaal snelwegen werden aangelegd in de voorsteden en naar de steden in de regio. In 1998 opende de imposante Ponte Vasco da Gama over de Tejo, onderdeel van de A12. Na 2000 werd het snelwegennet grotendeels voltooid. Met het openstellen van een ontbrekende schakel van de A36 in 2011 was het stedelijke snelwegennet grotendeels voltooid, alhoewel in 2012 nog enkele korte stukjes openden, zoals de A33 ten zuiden van Lissabon. Ook zijn tussen 2000 en 2010 een aantal IP- en IC-wegen opgewaardeerd naar autoestrada.

Toekomst

Er zijn geen grote nieuwe projecten gepland in de regio Lissabon, het snelwegennet is voltooid. Lissabon heeft één van de beste stedelijke snelwegennetten van grote steden in Europa.

Verkeersintensiteiten

Door het dichte snelwegennet zijn de intensiteiten op de individuele snelwegen niet erg hoog. Zowel de A2 als A5 tellen in Lissabon 142.000 voertuigen per etmaal. De overige trajecten tellen meestal tussen 50.000 en 100.000 voertuigen.

Referenties

Autosnelwegen in Portugal
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •