Lukmanierpass
| |
|---|---|
| Lukmanierpass
Passo del Lucomagno | |
| |
| Hoogte | 1.914 m |
| Weg | H416 |
| Hellingspercentage | 9% |
| Verboden voor aanhangers? | ja |
| Wintersluiting | geen |
| Opengesteld | 1877 |
| Kaart | kaart |
De Lukmanierpass (Italiaans: Passo del Lucomagno, Reto-Romaans: Pass dil Lucmagn) is een bergpas in Zwitserland, gelegen tussen de kantons Graubünden en Ticino. De bergpas is met 1.914 meter hoogte de laagste bergpas die over de hoofdkam van de Zwitserse Alpen gaat. Andere bergpassen overschrijden de 2.000 meter. Over de pas loopt de Hauptstrasse 416.
Kenmerken
De Lukmanierpass is een noord-zuid georiënteerde bergpas op de grens van Graubünden en Ticino. De pasroute is gelegen in de Lepontinische Alpen. De pashoogte vormt de waterscheiding tussen de Rijn en Po, naar het noorden watert de weg af naar de Vorderrhein en vormt daarna de Rijn, terwijl de zuidkant afwatert naar de rivier de Brenno, een zijrivier van de Ticino die uiteindelijk in de Po stroomt.
De pasweg begint in Biasca, waar de A2 aansluit richting Bellinzona en Milano. De weg loopt via Acquarossa door een smaller wordend dal, maar stijgt in eerste instantie niet bijzonder. Pas vanaf Blenio volgt de eerste stijging met een aantal scherpe bochten. Daarna stijgt de weg vrij geleidelijk naar de pashoogte. Aan de zuidzijde zijn slechts enkele haarspeldbochten. Het uitzicht op de Lukmanierpass is niet heel bijzonder, men kijkt uit op de dichtstbijzijnde bergen die hier tot zo'n 3.000 meter hoog zijn. Op de bergpas ligt een stuwmeer met elektriciteitsmasten. Vervolgens volgt een afdaling naar Disentis, met slechts een stuk of 3 haarspeldbochten. In Disentis kan men verder richting Chur of de Oberalppass richting Andermatt nemen.
Geschiedenis
In de middeleeuwen was de Lukmanierpass de belangrijkste transalpiene route door Zwitserland, mede omdat hij lager ligt dan de meeste andere bergpassen en bovendien niet zo steil is. In 1374 werd een Hospiz op de pashoogte gebouwd. Na de middeleeuwen verloor de Lukmanierpass aan relevantie ten opzichte van de Gotthardpass en de Splügenpass, die meer directere noord-zuidroutes vormen, omdat men vanaf Disentis enkel west- of oostwaarts kan, niet noordwaarts. In 1877 is de huidige pasweg aangelegd. In 1964 werd het stuwmeer ter hoogte van de pashoogte aangelegd, waarbij de Hospiz uit 1374 verdween.
In het midden van de 19e eeuw werd overwogen een spoorlijn over de Lukmanierpass aan te leggen, vooral omdat dan dure tunnels vermeden konden worden. Desondanks is later de route door het Gotthardmassief gekozen.
In de winter
Na de openstelling van de Gotthardtunnel in 1980 werd door de federale regering besloten om de Lukmanierpass in de winter niet meer open te houden. De winterdienst is daarna overgenomen door de vereniging Pro Lucomagn, grotendeels gefinancieerd kantons Graubünden en Ticino en kost circa 700.000 CHF per winter.[1] Het doel was oorspronkelijk om de pas zo lang mogelijk open te houden, sinds 2011 wordt de pas de hele winter opengehouden.[2] De pasroute is in de winter sporadisch wel dicht ten tijde van slechte weersomstandigheden. Omdat grote delen voorzien zijn van lawinegalerijen is de weg vaak snel weer vrij. In de winter is de Lukmanierpass de enige andere uitgang van het grote dal Surselva, behalve de route richting oosten.
