M14 (Oekraïne)

	M14
Begin	Odessa
Einde	Novoazovsk (UA/RUS)
Lengte	624 km
Route Odessa Yuzhne Mykolaiv Kherson → Feodosia Melitopol Berdyansk Mariupol Novoazovsk → Rostov

De M14 is een avtomagistral of avtoshljach (Автошлях) in Oekraïne, die een oost-westroute in het zuiden en oosten van het land vormt, vanaf Odessa via Mykolaiv, Kherson, Melitopol en Mariupol naar de grens met Rusland bij Novoazovsk. De weg verloopt langs de kust van de Zwarte Zee, langs de Krim en langs de kust van de Zee van Azov. De weg is 624 kilometer lang.

Routebeschrijving

De M14 over de Dnipro bij Kherson.

De M14 begint in de grote havenstad Odessa, die 1 miljoen inwoners telt. Hier eindigt ook de M05 uit Kiev en begint de M16, de weg naar Tiraspol. De M14 is door het noorden van Odessa een reguliere stadsweg, maar er is een noordelijke rondweg beschikbaar voor doorgaand verkeer. De Zwarte Zeekust wordt gekenmerkt door langwerpige meren en inhammen genaamd een 'Liman' die soms tientallen kilometers landinwaarts doorlopen, waardoor de M14 een enigszins bochtig verloop langs de kust kent. De M14 is hier een goed uitgebouwde 2x2 hoofdweg, met enkele ongelijkvloerse kruisingen. Verder oostelijk is de weg enkelbaans en voert door de zuidelijke steppe, die bestaat uit golvende graanvelden zonder bebossing. Uiteindelijk bereikt men Mykolaiv, een grote stad met 500.000 inwoners, gelegen aan de rivier de zuidelijke Bug. Vanwege de breedte van de rivier is het aantal bruggen beperkt en is er geen volledige rondweg voor doorgaand verkeer beschikbaar. Vanuit het noorden eindigt de N14 uit Kropyvnytskyi in Mykolaiv.

Na Mykolaiv loopt de M14 in zuidoostelijke richting naar Kherson en is deels met 2x2 rijstroken uitgebouwd. Ook dit deel van de route voert door de steppe. Rondom Kherson is een deels ongelijkvloerse rondweg aanwezig, maar de route door de 330.000 inwoners tellende stad is wel korter in afstand. De M14 is rond Kherson uitgevoerd als 2x2 weg en heeft veel weg van een autosnelweg. Men steekt de machtige rivier de Dnipro over, waarna even na Kherson de M17 afslaat, de weg naar de Krim. De M14 voert dan door een bijzonder landschap, één van de weinige woestijnen van Oekraïne. Erna volgt een kaarsrecht deel door de landbouwvelden. Op de 160 kilometer naar Melitopol liggen slechts 4 asverspringinen. Hier is het gebied in een grid gebouwd. De enkelbaans M14 voert door de eindeloze landbouwvelden, een laaggelegen en vruchtbaar gebied.

Bij de grotere stad Melitopol kruist men de M18, de weg vanaf Zaporizhia naar Simferopol. Rondom de 160.000 inwoners tellende stad is een zuidelijke, enkelbaans rondweg beschikbaar voor doorgaand verkeer. De M14 voert dan langs de kust van de Zee van Azov en is enkelbaans uitgevoerd. De M14 bedient enkele kleine stadjes, zoals Berdyansk, waarna men uiteindelijk de grotere stad Mariupol bereikt, een stad met 490.000 inwoners. Omdat de stad aan zee is gelegen, is er geen goede rondweg beschikbaar voor doorgaand verkeer. Door Mariupol volgt de M14 het lokale stratennet, en men moet enkele keren afslaan om de weg te volgen. De M14 voert dan dicht langs de kust, met enkele mooie uitzichten op de Zee van Azov. Na Novoazovsk bereikt men dan de grens met Rusland, waarna aan Russische zijde de A280 verder gaat naar Rostov.

Geschiedenis

Sovjetperiode

Van oorsprong was er een wegverbinding langs de zuidkust van Oekraïne. Er was in de jaren '50 een geasfalteerde weg van Odessa tot Kobleve, daarna was er een onverharde weg naar Mykolaiv. In die tijd was er een verbeterde onverharde weg tussen Mykolaiv en Kherson. Er was bij Nova Kakhovka nog geen brug over de Dnipro, daar was een veerdienst. In 1956 werd de stuwdam van Kakhovka in gebruik genomen, waarover ook een wegverbinding was. Er bestond ook een onverharde weg tot Melitopol. Vanaf Melitopol eindigde de verbeterde onverharde weg in Berdyansk. Oostelijker was er ook een verbeterde onverharde weg van Mariupol naar Rostov.

Ten tijde van de Sovjetunie was de weg onderdeel van de M23, die van Rostov naar Odessa verliep. De weg is in de jaren '60 en '70 significant opgewaardeerd, feitelijk grotendeels als geheel nieuwe wegverbinding aangelegd. Net ten oosten van Odessa bij Novi Bilyari werd de weg onderbroken omdat een Liman werd aangesloten op de Zwarte Zee voor de ontwikkeling van een groot havengebied. De M14 is hier een fors eind landinwaarts verlegd.

In Mykolaiv is op 18 juli 1964 een vaste brug over de zuidelijke Bug aangelegd, de Varvarovsky Bridge. In de jaren '70 is een noordelijke rondweg aangelegd die echter de Bug niet kruist en daardoor niet interessant is voor doorgaand verkeer op de M14, dat nog dwars door Mykolaiv moet. In de eerste helft van de jaren '80 is een noordelijke rondweg van Kherson aangelegd, dit viel samen met de bouw van een nieuwe brug over de Dnipro voor verkeer naar de Krim.

Al voor 1984 is een zuidelijke rondweg van Melitopol aangelegd. Deze is echter niet compleet, waardoor het voor verkeer vanaf Kherson een grote omweg is om de rondweg te bereiken. Tussen Berdyansk en Mariupol is in de jaren '60 een geheel nieuwe wegverbinding aangelegd, die echter wat verder van de Zee van Azov is aangelegd dan de rest van de M14 in deze streek.

De M14 is altijd van groot belang geweest vanwege de vele grote steden op de route, zoals Odessa, Mykolaiv, Kherson, Melitopol en Mariupol. Voor Rusland was de M14 enige tijd van belang voor toeristenverkeer naar de Krim, met name het deel tussen Rostov en Melitopol. Echter met de annexatie van de Krim in 2014 en het gereedkomen van de Krimbrug in 2018 had de M14 weinig betekenis meer voor het toeristenverkeer. In 2014 is gevochten rond Mariupol als onderdeel van het conflict van de Donbass. De M14 was vanaf 2014 oostelijk van Mariupol een frontlinie en daardoor niet meer doorgaand te berijden.

Russische invasie van Oekraïne

Tijdens de Russische invasie van Oekraïne in februari 2022 was de M-14 een belangrijke corridor waarlangs de Russen oprukten vanuit de Krim, met hevige gevechten rond de Antonivka Bridge bij Kherson, die de initiële invasie uiteindelijk intact heeft doorstaan. De Russen rukten daarna westwaarts op richting Mykolaiv en oostwaarts richting Melitopol, Berdyansk en Mariupol. Op 26 februari is de brug van de M-14 bij Kobleve tussen Mykolaiv en Odessa opgeblazen. De Antonivka Bridge over de Dnipro bij Kherson werd in de zomer van 2022 veelvuldig gebombardeerd met HIMARS, waardoor de brug onbruikbaar werd voor motorvoertuigen en pantsermaterieel. Tijdens de Russische terugtrekking uit Kherson werd de brug in de nacht van 10 op 11 november 2022 voor een substantieel deel opgeblazen, een aanzienlijk aantal overspanningen stortten in.

Toekomst

Sinds 2008 is het gepland dat delen van de M14 uitgebouwd worden met 2x2 rijstroken. De bedoeling was om het grootste deel op termijn uit te bouwen als een 2x2 hoofdweg, om de diverse grote steden beter te bedienen. Het is echter een lange-termijnsproject gezien de beperkte Oekraïense financiële middelen. In 2020 was de situatie nauwelijks beter dan in 2008.