A1 (Servië)
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| A1 | |||
| Begin | Horgoš (H) | ||
| Einde | Preševo (NMK) | ||
| Lengte | 584 km | ||
| |||
De Autoput A1 / Аутопут А1, administratief ook wel de I-A1, is een autoput in Servië. De autosnelweg vormt de voornaamste noord-zuidas van het land, vanaf de grens met Hongarije bij Horgoš via de hoofdstad Beograd (Belgrado) en Niš naar de grens met Noord-Macedonië bij Preševo. De totale route is 584 kilometer lang.
Routebeschrijving
De A1 begint bij Horgoš op de moderne grensovergang met Hongarije, waarna de Hongaarse M5 verder gaat naar Szeged en Budapest. De snelweg loopt even vlak langs de Hongaarse grens, maar buigt dan bij Subotica af in zuidelijke richting. De route voert door de vlakke streek Vojvodina en bestaat uit uitgestrekte graanvelden, een beeld dat nogal aan het Midwesten van de Verenigde Staten doet denken. De weg is vrij recht en veel grote plaatsen en aansluitingen zijn er niet. De eerstvolgende grotere plaats is de hoofdstad van Vojvodina, Novi Sad. Na Novi Sad passeert de weg de Donau en blijft die even volgen tot aan Batajnica.
Er volgt dan een passage van 15 kilometer door de 1,6 miljoen inwoners tellende hoofdstad Belgrado. Dit deel is ernstig overbelast en telt 2x2 rijstroken. Eerst komt men door Novi Beograd, een communistische flatwijk, met als meest markante punt de Genextoren die langs de snelweg staat. De autosnelweg steekt dan via de Gazela Bridge die 2x3 rijstroken telt de rivier de Sava over. Direct daarna volgt knooppunt Mostar, waar de 19 gekruist wordt die naar Šabac loopt. Tevens kan men hier de 22 nemen naar Čačak in het zuiden. Het deel door het het oude Belgrado telt 2x2 rijstroken. Soms staan er flats langs de snelweg. In het oosten van Belgrado buigt de snelweg af naar het zuiden, en komt dan door de zuidelijke voorsteden.
De A1 volgt ook de bypass van Belgrado, een volledige autosnelweg rond de west- en zuidkant van de stad, die ook een brug over de Sava heeft. Hiermee heeft het verkeer de keuze tussen een iets kortere route dwars door de stad, of een route via de ringweg die veel rustiger is.
Men komt dan in een heuvelachtiger deel van Servië, alhoewel de hoogteverschillen niet heel groot zijn. Buiten Beograd wordt de snelweg snel rustiger, en loopt eerst een kilometer of 25 naar het zuiden, om dan tijdelijk naar het oosten af te buigen, tot aan Smederovo, 25 kilometer verderop. Hier kruist men de 24, een hoofdweg naar Pančevo en Drobeta-Turnu Severin in Roemenië. De snelweg volgt dan het dal van de rivier de Velika Morava naar het zuiden, naar Niš, wat zo'n 160 kilometer zuidelijker ligt. Dit deel voert door het platteland van Servië, waarbij de grotere plaats Kragujevac wat verder van de snelweg ligt.
Aan de noordzijde van Niš slaat de A4, de E80, af naar het zuidoosten, richting Sofia in Bulgarije. De snelweg loopt dan tot aan Leskovac, waarna de snelweg door een canyon verloopt. Dit deel van Servië is bergachtiger, met toppen tot zo'n 1500 meter, waarbij de A1 zuidelijker door een vrij breed dal loopt, via Vranje naar de grens met Noord-Macedonië bij Preševo. Hier gaat de Macedonische A1 verder naar Kumanovo, Skopje en Griekenland.
Beška Bridge
Net ten zuiden van de stad Novi Sad steekt de A1 de rivier de Donau over. Hier ligt de Beška Bridge, een 2.205 meter lange brug met een onderdoorgang van 68 meter. De brug is in 1975 geopend, en in 1999 gebombardeerd door de NAVO, maar heeft niet zoveel schade geleden, en kon nog datzelfde jaar weer opengesteld worden. De brug was oorspronkelijk een enkelbaans brug, maar tussen 2009 en 2011 is er een tweede brug naast gebouwd, die op 3 oktober 2011 opengesteld is. Daarna wordt de oude brug gerenoveerd, die gedurende de werkzaamheden echter vertraagd is vanwege het faillissement van de Oostenrijkse aannemer Alpine Bau. Sinds 27 december 2013 zijn 2x2 rijstroken beschikbaar.
Geschiedenis
Het deel tussen Beograd en Noord-Macedonië stond in de Joegoslavische tijd bekend als de M1, de Autoput Bratstvo i Jedinstvo (weg van de Broederschap en Eenheid).
Beograd
In 1966 begon de bouw van de Gazelabrug in het centrum van Beograd. Deze is in 1970 opengesteld voor het verkeer. In 2010 en 2011 is de brug grondig gerenoveerd.[1] In 1974 opende het complexe Mostarska petlja, het knooppunt Mostar aan de oostkant van de brug. Het traject verder door Beograd tot aan Bubanj Potok opende in 1977 voor het verkeer. Sinds 2015 wordt de A1 echter niet meer door Beograd geleid, maar via de westelijke en zuidelijke ringweg, die in 2023 voltooid werd. Op de knooppunten wordt de oude A1 ook niet meer met groene wegwijzers aangegeven.
Beograd bypass
De bouw van de ringweg van Belgrado begon in november 1990 maar werd vertraagd door het uitbreken van de regionale oorlogen en het uiteenvallen van Joegoslavië. Het duurde 18 jaar voordat het eerste deel werd geopend. In 2008 is het eerste deel opengesteld tussen het knooppunt Dobanovci en de IB-26 aan de zuidkant van Beograd. Dit deel was echter enkelbaans opengesteld. Op 3 mei 2012 openden twee trajecten; het westelijk deel tussen de A1 en A3 tussen de knooppunten Batajnica en Dobanovci over 8 kilometer, en een deel van de zuidring door Rakovica, inclusief een tunnel over 4 kilometer. Hiermee is de ring interessanter voor doorgaand verkeer, aangezien maar een klein stukje over een niet-autoweg werd afgewikkeld.
De ringweg was oorspronkelijk grotendeels een enkelbaans weg. Op 19 juni 2012 is een contract getekend voor de verdubbeling van 17 kilometer tussen Dobanovci en Ostružnica. Dit deel ging in 2014 in aanleg. Er was al ruimte voor gereserveerd bij de oorspronkelijke aanleg van de ringweg. Het eerste deel met de tweede rijbaan opende op 20 april 2016 over 11 kilometer tussen Dobanovci en vlak voor de brug over de Sava.[2] Op 19 januari 2016 startte de bouw van de tweede brug over de Sava bij Ostružnica, die op 14 juni 2020 is opengesteld en daarmee de tweede rijbaan tot aan Ostružnica.[3][4]
Op 7 november 2016 werd hiertoe een overeenkomst getekend tussen Servië en China.[5] Op 24 juli 2018 begon de bouw van dit 19,5 kilometer lange deel,[6] waarvan op 29 april 2021 de eerste 8 kilometer is opengesteld tussen Ostružnica en Orlovača, wat twee tunnels omvatte.[7] Op 15 juni 2022 opende nog eens 3,1 kilometer verder, inclusief de verdubbelde tunnel Straževica.[8]
Het laatste deel van de zuidring tussen de brug over de Sava en de A1/E75 aan de zuidoostkant van Beograd is door het Chinese bouwbedrijf Sinohydro aangelegd. Op 7 november 2016 werd hiertoe een overeenkomst getekend tussen Servië en China.[9] Op 24 juli 2018 begon de bouw van dit 19,5 kilometer lange deel,[10] dat op 28 juni 2023 is opengesteld voor het verkeer.[11][12][13][14][15] De oplevering van de bypass was drie jaar later dan gepland.[16] Hiermee was het mogelijk om vanaf de autosnelwegen de gehele stad Belgrado te bypassen via de ringweg.
Oorspronkelijk was de ringweg van Beograd ongenummerd, de A1 verliep via de route door het centrum. Sinds 2015 wordt de A1 over de Ring Beograd geleid.
Beograd - Horgoš
Het deel tussen Beograd en Novi Sad werd in de jaren '70 tot 80 enkelbaans aangelegd. De Beškabrug opende in 1975 voor het verkeer. In 1997 was de weg voltooid tot aan de Hongaarse grens, als een 1x2 autoweg met ongelijkvloerse kruisingen, zelfs met een vluchtstrook, zodat de weg eigenlijk één rijbaan van een autosnelweg was. Daarna is de weg in de periode 2009-2011 in hoog tempo verdubbeld naar 2x2 rijstroken door de Vojvodina.
Op 20 november 2009 opende het deel tussen Bikovo en Stari Žednik over 10 kilometer met een tweede rijbaan. Op 8 december 2010 is het deel rond Novi Sad opengesteld voor het verkeer. Het betrof de verdubbeling naar twee rijbanen met 2x2 rijstroken. Op 15 juli 2011 opende 28 kilometer met een tweede rijbaan tussen de Hongaarse grens bij Horgoš en Bikovo, ten zuidoosten van Subotica.[17] Op 5 augustus 2011 opende het deel tussen Sirig bij Novi Sad en Srboban over 13 kilometer.[18] Op 29 augustus 2011 opende 20 kilometer tussen Bačka Topola en Feketić.[19] Op 26 september 2011 opende weer 10 kilometer tussen Feketić en Vrbas.[20] Op 3 oktober 2011 opende de tweede Beškabrug over de rivier de Donau bij Novi Sad voor het verkeer.[21]
Bij Novi Sad is aan de noordkant van de stad een kleine tracéwijziging doorgevoerd. Op 4 september 2013 opende dit 3,7 kilometer lange omgelegde deel bij Novi Sad.[22]
Er ontbrak dichter bij Beograd nog een deel tussen Batajnica en de ringweg van Beograd, het verkeer moest door de voorstad Zemun om de andere snelwegen te bereiken. Dit deel van 10 kilometer is op 3 mei 2012 opengesteld. Hiermee was de snelweg doorgaand te berijden vanaf Beograd tot Horgoš aan de grens met Hongarije. De volledige openstelling van de A1 door het Čvor Batajnica bij Beograd was op 29 november 2014, inclusief de tweede rijbaan over 3 kilometer.
In 2022-2023 is de capaciteit van de grensovergang Horgoš uitgebreid. De grensovergang is daarbij significant gereconstrueerd.
Beograd - Preševo
Het deel zuidelijk van Beograd is in de jaren '70-80 aangelegd. In eerste instantie is de autosnelweg alleen tot Niš aangelegd, het zuidelijkste deel is vanwege het bergachtige terrein destijds als enkelbaans autoweg aangelegd. Eind jaren '80 is de A1 over een geheel nieuw tracé tussen Niš en de noordkant van Leskovac aangelegd, dit opende in 1992 voor het verkeer. Al begin jaren '90 begonnen werkzaamheden aan de omlegging van de stad Leskovac. Vanwege de Balkanoorlogen duurde de bouw hiervan bijna 15 jaar, de omlegging van Leskovac is pas rond 2004 opengesteld.
Na 2010 begonnen werkzaamheden om het zuidelijkste deel van de A1 uit te bouwen tot autosnelweg. Dit is zuidelijk van Bujanovac grotendeels over het bestaande tracé gebeurd, maar rond Bujanovac, Vranje en Vladičin Han is een volledig nieuw tracé van de autosnelweg aangelegd, evenals het bergtraject tussen Grdelica en Vladičin Han.
Op 24 augustus 2013 opende een 22 kilometer lang deel tussen Levosoje en de grens met Noord-Macedonië in het zuiden van Servië,[23] gevolgd door 8 kilometer tussen Donji Neradovac en Srpska Kuća op 14 november 2013.[24]
Op 28 november 2015 opende een 26 kilometer lang traject van Vladičin Han tot Donji Neradovac bij Vranje[25] en op 11 april 2016 opende 6 kilometer tussen Leskovac/Grabovnica en Grdelica.[26] Op 2 september 2018 opende 8 kilometer eerste rijbaan tussen Srpska Kuća en Levosoje, op 19 september 2018 volgde het grootste deel van de tweede rijbaan op dit traject.[27] Op 24 november 2018 waren de werkzaamheden geheel afgerond.[28][29]
Het laatste ontbrekende deel van de A1 was een 26 kilometer lang traject tussen Grdelica en Vladičin Han, een traject door de bergen dat meerdere tunnels en grote grondwerken omvatte. In het voorjaar van 2013 begon de aanleg van het deel tussen Caričina Dolina en Vladičin Han, inclusief twee tunnels. In september 2013 begon de bouw van het resterende deel tussen Grdelica en Caricina dolina over 12 kilometer. De bouw liep meerdere jaren vertraging op door moeilijke bouwcondities. Dit deel is uiteindelijk pas op 18 mei 2019 opengesteld.[30][31]
Openstellingsgeschiedenis
Beograd - Horgoš
| Van | Naar | Lengte | Opening |
|---|---|---|---|
| Beograd-Petlja Mostar | Zemun | 9 km | 00-00-1970 |
| Batajnica | Novi Sad (1e rb) | 61 km | 00-00-1975 |
| Novi Sad | Feketić (1e rb) | 37 km | 00-00-1986 |
| Feketić | Horgoš (1e rb) | 71 km | 00-00-1997 |
| Bikovo | Stari Žednik (2e rb) | 10 km | 29-11-2009 |
| Novi Sad-West | Sirig (2e rb) | 20 km | 08-12-2010 |
| Horgoš | Bikovo (2e rb) | 28 km | 15-07-2011 |
| Stari Žednik | Bačka Topola (2e rb) | 12 km | 20-07-2011 |
| Sirig | Srboban (2e rb) | 13 km | 05-08-2011 |
| Bačka Topola | Feketić (2e rb) | 21 km | 29-08-2011 |
| Feketić | Vrbas (2e rb) | 10 km | 26-09-2011 |
| Batajnica | Dobanovci | 10 km | 03-05-2012 |
| Novi Sad-West | Novi Sad-North | 4 km | 04-09-2013 |
| Batajnica | Batajnica (2e rb) | 3 km | 29-11-2014 |
Beograd (bypass)
| van | naar | lengte | datum |
|---|---|---|---|
| Dobanovci | Beograd (IB-22) (1e rb) | 21,5 km | 00-00-2008 |
| Batajnica | Dobanovci | 8,5 km | 03-05-2012 |
| Beograd (IB-22) | Rakovica (1e rb) | 4,0 km | 03-05-2012 |
| Dobanovci | t.p.v. brug Sava (2e rb) | 11,5 km | 20-04-2016 |
| t.p.v brug Sava | Ostružnica (2e rb) | 2,5 km | 14-06-2020 |
| Ostružnica | Orlovača (2e rb) | 8,2 km | 29-04-2021 |
| Orlovača | Straževica (2e rb) | 3,1 km | 15-06-2022 |
| Straževica | Bubanj Potok | 9,7 km | 28-06-2023 |
Beograd - Preševo
| Van | Naar | Lengte | Opening |
|---|---|---|---|
| Beograd-Petlja Mostar | Beograd-Bubanj Potok | 13 km | 00-00-1977 |
| Beograd-Bubanj Potok | Umčari | 28 km | 00-00-1977 |
| Umčari | Batočina | 79 km | 00-00-1978 |
| Pojate | Deligrad | 21 km | 00-00-1980 |
| Batočina | Ćuprija | 34 km | 00-00-1982 |
| Deligrad | Niš | 34 km | 00-00-1982 |
| Ćuprija | Pojate | 21 km | 00-00-1985 |
| Niš | Batušinac | 13 km | 00-00-1992 |
| Batušinac | Pečenjevce | 23 km | 00-00-1997 |
| Vladičin Han | Donji Neradovac | 26 km | 28-11-2015 |
| Leskovac/Grabovnica | Grdelica | 6 km | 11-04-2016 |
| Srpska Kuća | Levosoje (1e rb) | 9 km | 02-09-2018 |
| Srpska Kuća | Levosoje (2e rb) | 7 km | 19-09-2018 |
| Srpska Kuća | Levosoje (2e rb) | 2 km | 24-11-2018 |
| Grdelica | Vladičin Han | 26 km | 18-05-2019 |
Verkeersintensiteiten
De intensiteiten liggen in Beograd op maximaal 150.000 voertuigen per etmaal, één van de drukste snelwegen op de Balkan. Buiten Beograd dalen de intensiteiten snel, naar zo'n 20.000 tot 12.000 tot aan Niš. Ten zuiden van Niš rijden nog 6.000 voertuigen per etmaal tot aan de grens met Noord-Macedonië.[32]
Wegnummer en afritten
Op de bewegwijzering worden vooral de E-nummers aangegeven. De weg heeft sinds 2011 het wegnummer A1. De nog niet tot snelweg omgebouwde delen in het zuiden van het land waren tot 2019 als de IIA-258 (tot december 2015: IB-44) genummerd.
De A1 liep tot december 2015 door Beograd heen. Sinds die datum is de A1 gereserveerd voor de (in aanleg zijnde delen van) de snelweg ten westen van Beograd. Het tracé door de stad is thans nummerloos.[33]. Tevens is toen de huidige naamgeving van de afritten bepaald.
Tol
De A1 is grotendeels een tolweg. Alleen de route langs Beograd is tolvrij. De snelweg beschikt over een gesloten tolsysteem, waarbij men een ticket krijgt bij het oprijden, en men betaald bij het afrijden van de snelweg. Ook de A4 valt onder dit gesloten systeem. Tot 2008 golden er verschillende toltarieven voor Servische en buitenlandse voertuigen, sinds 2009 is de tol gelijk voor alle nationaliteiten. Men kan zowel met Servische Dinars als met euros betalen. Ook kan men met creditcards betalen, zoals Maestro, Mastercard, Visacard en American Express.[34]
De tol voor de gehele A1, vanaf de Hongaarse grens tot aan Leskovac bedraagt 1260 RSD voor een personenauto, of € 13. Zware vrachtwagens betalen 7570 RSD, of € 77.
In 2017 is het tolstation zuidelijk van Beograd verplaatst van Bubanj Potok naar Vrčin, dat bijna twee keer zo veel tolpoorten heeft. Het nieuwe tolstation opende op 13 april 2017.[35]
Referenties
- ↑ Otvaranje svih šest traka na Gazeli | tanjug.rs
- ↑ BG obilaznica: Posle 25 godina u 2 trake do mosta | b92.net
- ↑ Most na obilaznici oko Beograda otvoren za saobraćaj | 021.rs
- ↑ PUŠTEN U SAOBRAĆAJ MOST NA OBILAZNICI OKO BEOGRADA Autoputem od Dobanovaca do Bubanj potoka | blic.rs
- ↑ Serbia and China scrap visas, sign other contracts in Riga | b92.net
- ↑ Auto-putem od Ostružnice do Bubanj potoka za tri godine | politika.rs
- ↑ Deo obilaznice oko Beograda Vučić otvara sutra: Pogledajte kako izgleda VIDEO | b92.net
- ↑ ЗАВРШЕН СЕКТОР Б-5 ОБИЛАЗНИЦЕ ОКО БЕОГРАДА, ДЕОНИЦА ПЕТЉА ОРЛОВАЧА - ТУНЕЛ СТРАЖЕВИЦА | putevi-srbije.rs
- ↑ Serbia and China scrap visas, sign other contracts in Riga | b92.net
- ↑ Auto-putem od Ostružnice do Bubanj potoka za tri godine | politika.rs
- ↑ Вечерас церемонија отварања последње деонице Обилазнице око Београда | rts.rs
- ↑ OD BATAJNICE DO BUBANJ POTOKA ZA 23 MINUTA: Na ovaj infrastrukturni projekat Srbija čeka više od TRI DECENIJE | informer.rs
- ↑ POČELI RADOVI OD MOSTA NA SAVI KOD OSTRUŽNICE DO BUBANJ POTOKA Vučić na obilaznici oko Beograda: Srbija će imati najviše kilometara auto-puta u regionu! | kurir.rs
- ↑ Momirović: Završetak deonice Novi Beograd – Surčin do kraja godine | rts.rs
- ↑ OD JUNA VOZILA NA OBILAZNICI DO BUBANJ POTOKA: Minisar Vesić o radovima na važnoj saobraćajnici | novosti.rs
- ↑ China's Sinohydro to finish Belgrade bypass road section in 2020 - infrastructure min | seenews.com
- ↑ Otvaranje severnog kraka Koridora | b92.net
- ↑ Sutra otvaranje deonice koridora 10 od Srbobrana do Siriga | blic.rs
- ↑ Otvoren još 21 km Koridora 10 | b92.net
- ↑ U ponedeljak otvaranje još oko 10 kilometara Koridora 10 | tanjug.rs
- ↑ Tadić obišao most kod Beške | tanjug.rs
- ↑ 04.09.13. Puštanje u saobraćaj dela državnog puta IA reda broj 1 (auto-put E-75) zona Novog Sada (en) | putevi-srbije.rs
- ↑ Деоница Левосоје-граница са Македонијом пуштена у саобраћај | koridor10.rs
- ↑ За саобраћај отворена деоница аутопута Е-75 Српска Кућа - Доњи Нерадовац | koridor10.rs
- ↑ Završena još jedna deonica na Koridoru 10 | beta.rs
- ↑ Grčka nam sve bliže | novosti.rs
- ↑ 19.09.18. Opening to Traffic of Section Segment of Full- Profile Motorway on Corridor 10 | putevi-srbije.rs
- ↑ 24.11.18. Пуштен у саобраћај аутопут на Коридору 10,деонице Доњи Нерадовац - Српска кућа и Српска кућа – Левосоје | puteiv-srbije.rs
- ↑ Puštene u saobraćaj dve deonice na Koridoru 10 | n1info.com
- ↑ "OD NIŠA DO SOLUNA ZA 3 SATA" Danas se otvara autoput kroz Grdelicu, šta sve treba da znate ako idete KOLIMA NA GRČKO MORE | blic.rs
- ↑ Sve je spremno za veliko otvaranje poslednjeg dela Koridora 10: Od sutra auto-putem kroz Grdeličku klisuru | telegraf.rs
- ↑ verkeerstellingen 2008
- ↑ Primarne saobraćajne deonica IA-reda | Putevi-srbije.rs
- ↑ tolheffing oop putevi-srbije.rs
- ↑ New, 25-lane highway toll station opens near Belgrade | b92.net