M30 (Oekraïne)
M30 | |||
Begin | Stryj | ||
Einde | Izvaryne (RUS) | ||
Lengte | 1392 km | ||
|
De M30 is een avtomagistral of avtoshljach (Автошлях) in Oekraïne. De weg vormt een oost-westroute van Stryj via Ternopil, Khmelnitsky, Vinnytsia, Kropyvnytskyi, Dnipro, Donetsk en Luhansk naar de grens met Rusland bij Izvaryne. Met een lengte van 1.392 kilometer is het veruit de langste weg van het land.
Routebeschrijving
De M30 begint in Stryj aan de voet van de Karpaten. Hier kruist men de M06, de weg van L'viv naar Uzhhorod. De M30 is enkelbaans en duidelijk minder goed uitgebouwd als andere M-wegen in Oekraïne, er zijn weinig rondwegen en men moet regelmatig door dorpjes. Men passeert Zhydachiv en Khodoriv, waarbij men de rivier de Stryj oversteekt. Men kruist in dit gebied weinig andere wegen, maar in Rohatyn volgt de N09, de weg van L'viv naar Ivano-Frankivsk. Hierna loopt de M30 door heuvelachtig gebied met wat bossen naar Berezhany, waarna de steppe begint. Door de glooiende vlakten rijdt men naar Ternopil, de eerste grotere stad op de route met 220.000 inwoners. Men kruist hier de M19, de weg vanaf Chernivtsy naar Rivne. Rondom Ternopil ligt een 2x2 zuidelijke rondweg met één klaverblad.
Ten oosten van Ternopil loopt de M30 door vrij monotoon en dunbevolkt gebied, met enkele dorpjes op de route. De weg slingert wat door de glooiingen en is niet bijzonder uitgebouwd, gewoon een reguliere 1x2 weg in matige toestand. Uiteindelijk bereikt men de stad Khmelnitsky, een grotere stad met 290.000 inwoners. Hier vormt de M30 een zuidelijke rondweg, die enkelbaans is uitgebouwd, maar wel vrij ruim buiten de stad loopt. Men kruist hier de N03, de weg vanaf Zhytomir naar Kamianets-Podilskyi, niet ver van de grens met Moldavië. De M30 loopt veel noordelijker naar het oosten, door een monotoon gebied met graanvelden en af en toe kleine bosgebieden.
Vervolgens bereikt men de grotere stad Vinnytsia die 370.000 inwoners telt. Hier vormt de M30 een noordelijke rondweg van, die echter niet speciaal is uitgebouwd, er zijn slechts enkele korte 2x2 stukjes. Na Vinnytsia buigt de M30 naar het zuidoosten af, en voert door de steppe naar Uman, een middelgrote plaats waar men de M05 kruist, de belangrijke 2x2 weg van Kiev naar Odessa. Deze aansluiting is uitgebouwd als klaverblad, maar de M30 is zelf enkelbaans. Na Uman volgt ruim 150 kilometer steppe naar Kropyvnytskyi, een grotere stad met 240.000 inwoners en een volledige ringweg. Deze ringweg is enkelbaans en kent enkele ongelijkvloerse kruisingen. Hier eindigt de M13 uit Chisinau en kruist men de N14, de weg naar Mikolayiv in het zuiden. Ook loopt hier de N23 naar Kryvyi Rih. Na Kropyvnytskyi loopt de M30 nog zo'n 30 kilometer in noordoostelijke richting en kruist dan bij het dorp Znamianka de N01.
De M30 verloopt dan door het plaatsje Znamianka en is een enkelbaans hoofdweg naar het oosten, door een glooiend steppegebied wat het land karakteriseert. Langs het stadje Oleksandriia ligt een zuidelijke bypass, waar de M22 uit Kremenchug eindigt. De M30 loopt wat naar het zuidoosten, maar heeft niet de sterke karakteristieken van een belangrijke hoofdweg, de weg is verwaarloosd en vrij smal. Bij Krynychky begint de N11, een hoofdweg naar Kryvyi Rih in het zuidwesten. De M30 is vanaf hier een stuk beter uitgebouwd met 2x2 rijstroken en gescheiden rijbanen. Er is een knooppunt met de N08, een 2x2 weg naar Dneprodzerzhinsk. Niet ver daarna bereikt men de grote stad Dnipro.
Dnipro is een stad met 1,1 miljoen inwoners. Er is geen goede ringstructuur rond de stad, mede vanwege de aanwezigheid van een aantal stuwmeren in de rivier de Dnieper. Dnipro is op drie oevers gebouwd. De M30 loopt eerst naar het centrum, daarna terug naar het westen om de Dnieper over te steken, waarna een snelwegachtig deel naar het noordoosten begint. Men kruist twee takken van de M18, een autosnelweg naar Kharkiv en Zaporizhia. Een eindje ten oosten van Dnipro versmalt de M30 weer naar 1x2 rijstroken. Men komt dan langzaam in de Donbass-regio, een mijnbouw gebied met vele grotere steden op korte afstand van elkaar. De afstand tussen Dnipro en Donetsk bedraagt circa 240 kilometer, waartussen enkele kleine stadjes liggen. Dit deel van de M30 is voornamelijk enkelbaans.
De M30 verloopt door het noorden van Donetsk, een stad met 1,1 miljoen inwoners. Een volledige ring ontbreekt hier eveneens, maar de M30 komt enkel door de buitenwijken, en buigt naar het noordoosten af. Men kruist hier de N20, de weg vanaf Sloviansk naar Mariupol aan de Zee van Azov. Vanaf Donetsk is de M30 een 2x2 weg over niet al te grote afstand tot aan Panteleimonivka, circa 30 kilometer ten noordoosten van Donetsk. Hierna loopt de M30 verder naar het oosten, als een enkelbaans hoofdweg. Bij Debaltseve kruist men de M03, de hoofdweg vanaf Kharkiv naar Rostov. De M30 loopt daarna met 1x2 rijstroken verder naar het noordoosten, via Artemivsk en Alchevsk naar Luhansk, een grote stad met 450.000 inwoners. Hier is een nieuwe rondweg, die voor doorgaand verkeer echter wel een eind om is. De M30 buigt hierna naar het zuidoosten af, en bereikt een kilometer of 60 verder de Russische grens, even na Krasnodon. Aan de kant van Rusland gaat de A260 verder naar Volgograd.
Geschiedenis
De M30 is in 2021 ontstaan door de samenvoeging van de M12 en M04, ter viering van dertig jaar onafhankelijkheid van de Sovjetunie.[1] De M12 verliep oorspronkelijk van Stryj naar Znamianka en was 747 kilometer lang. De M04 verliep oorspronkelijk van Znamianka tot Izvaryne en was 567 kilometer lang. Hiermee ontstond een 1.392 kilometer lange oost-westroute door heel Oekraïne. Het werd daarmee ook de langste genummerde weg van Oekraïne, 550 kilometer langer dan wat daarvoor de langste genummerde weg van Oekraïne was (de M03).
Historie van de voormalige M12
Het westelijkste deel van de M12, tussen Stryj en Ternopil, behoorde tot 1918 tot het Oostenrijkse protectoraat Galicië en heette destijds de Brzeżanyer Reichsstraße. Door dit gebied liep het oostfront van de Eerste Wereldoorlog. Een klein stuk van 50 kilometer tussen Ternopil en Pidvolotschysk behoorde tussen 1919 en 1939 tot Polen en was een staatsweg (droga państwowa).
Ten tijde van de Sovjetunie
Na de Tweede Wereldoorlog kwam de weg in de Sovjetunie te liggen. Indertijd was het wegennet van West-Oekraïne beter ontwikkeld dan elders. De weg was in de jaren '50 geasfalteerd van Berezhany tot Ternopil en van Ternopil naar Pidvolochysk. Er bestond in die tijd ook een verbeterde onverharde weg verder via Khmelnytskyi naar Vinnytsia. Tussen Vinnytsia en Uman was geen doorgaande wegverbinding, maar er was wel een secundaire onverharde weg tussen Uman en Kropyvnytskyi (Kirovograd).
De weg is pas later aangelegd als moderne verharde weg, maar met een lagere standaard dan andere M-wegen in Oekraïne. Het westelijkste deel tussen Stryj en Berezhany is ontstaan vanuit een serie lokale onverharde wegen. Tussen Vinnytsia en Uman is een geheel nieuwe wegverbinding aangelegd.
In de Sovjettijd stond de weg bekend onder twee nummers, het westelijk deel tussen Stryj en Ternopil was als de A266 genummerd. Het oostelijk deel tussen Uman en Kropyvnytskyi (Kirovograd) was als de A267 genummerd. Het tussenliggende deel tussen Ternopil en Uman had geen wegnummer.
Latere upgrades
Anders dan veel andere autowegen in Oekraïne is de M12 nooit echt hoogwaardig uitgebouwd en voert vooral in West-Oekraïne door vele dorpjes, iets wat veel andere M-wegen in Oekraïne niet doen. Alleen rond de grootste steden, zoals Ternopil, Khmelnitsky, Vinnytsia en Kropyvnytskyi liggen rondwegen. Deze rondwegen zijn al in de tijd van de Sovjetunie aangelegd.
Het oostelijkste deel van de M12 is het meest opgewaardeerd. Tussen de M05 bij Uman en Kropyvnytskyi hebben veel plaatsen een rondweg gekregen. Begin jaren '90 is een omlegging bij Novoarkhanhelsk gerealiseerd. Omstreeks 2008 zijn rondwegen bij Hrodzeve, Babanka en Khmel'ove aangelegd.
Historie van de voormalige M04
Oorspronkelijk was de route geen geïntegreerde wegverbinding, in de jaren '50 waren er slechts korte stukken verharde weg, zoals tussen Dnipro en Novomoskovsk, van Donetsk naar Horlivka en tussen Alchevsk en Luhansk. Tussen Dnipro en Donetsk bestond wel een verbeterde onverharde weg waar de M04 later uit ontstaan is. Het westelijk deel tussen Znamianka en Dnipro en het oostelijk deel tussen Horlivka en Alchevsk, evenals van Luhansk naar de Russische grens, zijn geheel nieuwe wegverbindingen die pas vanaf de jaren '60 zijn ontwikkeld als verharde weg. Daarvoor waren er in die streken helemaal geen verharde wegen of routes die een duidelijke voorganger van de hedendaagse M04 waren.
Ten tijde van de Sovjetunie was de M04 onderdeel van de M21, die destijds vanaf Kishinev (het huidige Chişinău in Moldavië), via Kropyvnytskyi (Kirovohrad), Dnipro (Dnipropetrovsk), Donetsk en Luhansk naar Volgograd verliep. De route was destijds 1.331 kilometer lang. Sinds 1991 ligt deze weg in drie landen, onder 5 nummers, de M1 in Moldavië, de M13, M12 en M04 in Oekraïne en de A260 in Rusland. Het grootste deel van deze route is in Oekraïne komen te liggen, alhoewel de route in Rusland ook nog omvangrijk is.
Latere upgrades
Al voor 1984 is de weg westelijk van Dnipro tot aan de splitsing met de N11 naar Kryvyi Rih naar 2x2 rijstroken verbreed. Al voor 1984 is de weg tussen Dnipro en Novomoskovsk opgewaardeerd naar 2x2 rijstroken, met gedeeltelijk ongelijkvloerse kruisingen. Ook is in die tijd het traject van Novomoskovsk naar Pavlohrad naar 2x2 rijstroken verbreed.
Omstreeks 2010 is gestart om 35 kilometer van de M04 tussen Slovyanka en Krasnoarmiisk naar 2x2 rijstroken te verbreden. Dit is maar ten dele voltooid. Circa 2012 is ook een deel van de M04 rond Selydove naar 2x2 rijstroken verbreed. De werkzaamheden om de M04 op grotere schaal naar 2x2 rijstroken te verbreden tussen Dnipro en Donetsk werden gestaakt na het uitbreken van het Donbass conflict, waardoor er weinig verkeer meer was tussen beide steden.
Bij Dnipro is een zuidwestelijke rondweg aangelegd, oorspronkelijk gepland als een 64 kilometer lange bypass tussen de M04 en M18, maar uiteindelijk is hiervan in 2012 alleen 17 kilometer tussen de M04 en N08 ten zuidwesten van Dnipro opengesteld. In 2018 opende een rondweg rond beginpunt Znamianka.
Grote delen van de weg zijn ernstig verwaarloosd. Vanaf 2020 is een 75 kilometer lang traject in het oblast Dnipropetrovsk gemoderniseerd, tussen de grens met Kirovohrad en Krynychans'kyi.[2]
Conflict in de Donbas
Ten tijde van het conflict in de Donbas is hevig gevochten rond de M04 bij Donetsk. De weg is hier ernstig beschadigd geraakt en een aantal viaducten op de bypass van Donetsk zijn vernield in 2014-2015. Diverse loopgraven en anti-tank barrières zijn dwars over de M04 aangelegd aan de noordkant van Donetsk. De westelijke bypass van Donetsk was in aanbouw toen het conflict uitbrak. Tevens is gevochten rond de M4 tussen Donetsk en Horlivka en oostelijker bij Yenakijeve en Debaltseve. Bij Yenakijeve is een viaduct ernstig beschadigd geraakt. Oostelijk van Debaltseve was een rijbaanverdubbeling in aanbouw toen het conflict uitbrak, een deel daarvan was kort voor het uitbreken van het conflict opgeleverd met 2x2 rijstroken.
Rond Luhansk is eveneens gevochten. Aan de zuidkant van de stad is een viaduct van een klaverblad met de H21 in 2014 ingestort. Nabij is ook een viaduct over het spoor volledig vernield. De bypass van Luhansk was daarmee niet meer te berijden.
Op 11 of 12 oktober 2023 is de 2x2 brug van de M-30 over het spoor tussen Horlivka en Yasynuvata vernietigd tijdens een Russische offensieve operatie nabij Avdiivka.
Naamsveranderingen
Veel steden op de route hebben in het verleden een andere naam gehad;
- Dnipro: Dnipropetrovsk / Dnepropetrovsk (1926-2016)
- Kropyvnytskyi: Elysavet (1752-1924), Zinovyevsk (1924-1934), Kirovo (1934-1939), Kirovohrad / Kirovograd (1939-2016)
- Donetsk: Yuzovka (1869-1924), Stalin (1924-1929), Stalino (1929-1961)
- Alchevsk: Voroshylovsk (1931-1961), Kommunarsk (1961-1991)
- Luhansk: Voroshilovgrad (1935-1958 & 1970-1990)
- Sorokyne: Sorokino (1914-1938), Krasnodon (1938-2016)
Referenties
Autowegen in Oekraïne |
---|