M36 (Kazachstan)

	M36
Begin	Almaty
Einde	Kosmolets
Lengte	2.100 km
Route Almaty Balkhash Karagandy Astana Atbasar Zhaksy Kostanay Kosmolets

De M36 (M-36) is een hoofdweg in Kazachstan. De weg vormt een lange verbinding vanaf Almaty via Karagandy en de hoofdstad Astana via Kostanay naar de grens met Rusland bij Kosmolets. De weg is maar liefst 2.100 kilometer lang.

Routebeschrijving

De M36 begint ten westen van de grootste stad Almaty op een klaverblad met de A2, de hoofdweg van Almaty naar Shymkent. De M36 is een enkelbaans hoofdweg en het landschap gaat al snel over van groene agrarische weilanden naar droge steppe. De M36 buigt naar het noordwesten af en voert door desolaat steppegebied, langs de rand van een woestijn. Er volgt een trompetaansluiting aan het zuideinde van het Balkhashmeer, waar de R29 uit Bishkek eindigt. De weg voert noordwaarts door eenzaam gebied met enorme afstanden, langs het Balkhashmeer. Uiteindelijk bereikt men het stadje Balkhash, waar de M36 de oever van het meer verlaat en naar het noordwesten loopt. De ruim 350 kilometer naar Karaganda zijn vrijwel uitgestorven, met een heel enkel dorpje. Ook kruist men geen wegen van belang. Dit traject telt integraal 2x2 rijstroken. Karaganda is een vrij grote stad met 450.000 inwoners. Er is een snelwegachtige bypass voorhanden aan de oostkant van de stad. Men kruist er de A17. Vlak ten noorden van Karaganda ligt Temirtau en de M36 is met 2x2 rijstroken uitgevoerd tussen deze steden.

De M36 loopt met een boog rond Temirtau, waarna de weg over ruim 150 kilometer naar de hoofdstad Astanaverloopt. Dit deel is een autosnelweg met 2x2 rijstroken. Rondom Astana ligt een moderne ongelijkvloerse rondweg, de Ring Astana, waarbij men ook de A1 kruist, de snelweg naar Kokshetau. Na Astana kronkelt de route door het noorden van Kazachstan zonder echt grotere plaatsen te bedienen. De weg heeft een grillig verloop en verloopt zowel oost-west als noord-zuid. Het landschap is kaal en vrijwel boomloos, met weinig grote hoogteverschillen. Desondanks is er wat grootschalige landbouw mogelijk in dit gebied. Uiteindelijk bereikt men Kostanay, met 300.000 inwoners een belangrijke stad in het noorden van Kazachstan. Er is geen rondweg voorhanden, men gaat over brede Sovjetboulevards door het centrum. Men kruist de A22, de weg naar Petropavlovsk. Na Kostenay volgt de laatste circa 200 kilometer naar de grens met Rusland, die men ten noordwesten van Kosmolets bereikt. Aan Russische zijde gaat de A310 verder naar Chelyabinsk. De grensfaciliteiten zijn met name aan de Russische zijde vrij uitgebreid.

Geschiedenis

Sovjetunie

De M36 was oorspronkelijk een langere route ten tijde van de Sovjetunie, die vanaf Yekaterinburg naar Almaty verliep over destijds 2.458 kilometer. In de jaren '50 verliepen er verbeterde wegen vanaf Almaty (destijds Alma-Ata) naar het westen, oosten en noorden, maar niet in de richting van de latere M36: het noordwesten. Deze weg is grotendeels pas vanaf de jaren '60 ontwikkeld als geheel nieuwe wegverbinding, de bouw ervan viel deels samen met de maagdelijke-grondencampagne om de steppe van Kazachstan te ontwikkelen tot een productief landbouwgebied. Daarnaast werden er steden ontwikkeld ten behoeve van de mijnbouw. Eén van de belangrijkste centra van de mijnbouw was de stad Karaganda. Andere steden op de route, zoals Balkhash en Temirtau, zijn grotendeels pas vanaf de jaren 1930 ontwikkeld als industriële centra. In de jaren '60 begon ook de noordelijke stad Akmolinsk te groeien als planstad. De naam van deze stad is meermaals gewijzigd, eerst naar Tselinograd, vervolgens Astana, het werd toen de hoofdstad van Kazachstan.

Om deze groeiende industriële centra te verbinden is de M36 aangelegd. Dit was een cruciale verbinding in de Sovjetunie, een groot deel van de mijnbouw was in deze corridor gelegen: vanaf de oostelijke Oeral via de mijnbouwgebieden van het centrale deel van de Kazachse SSR tot aan Alma-Ata, op dat moment één van de grootste steden van Centraal-Azië. Het meeste transport ging in die tijd per trein, Kazachstan heeft een relatief uitgebreid netwerk van spoorwegen en het platteland is zeer dunbevolkt gebleven, waardoor de ontwikkeling van wegen relatief weinig prioriteit had.

Het traject van de M36 rond de westoever van het Balkhash-meer is pas in de jaren '70 aangelegd. Daarvoor was er geen doorgaande wegverbinding in een heel groot deel van Kazachstan. Tegen eind jaren '70 was de gehele M36 een relatief snelle verbinding. Weinig plaatsen hadden een rondweg, maar de steden lagen erg ver uit elkaar en het platteland had weinig dorpen, met name zuidelijk van Tselinograd (Astana). Ten tijde van de Sovjetunie was het enige deel dat verbreed werd naar 2x2 rijstroken tussen Karaganda en Temirtau gelegen. Ook is destijds een gedeeltelijke bypass van Temirtau aangelegd. In 1990, vlak voor de val van de Sovjetunie, begon de bouw van het noordelijk deel van de bypass van Temirtau. De bouw van dit deel is vermoedelijk pas tegen 2000 afgerond.

Na onafhankelijkheid

Vanaf 1991 kwam het gros van de M36 in Kazachstan te liggen, namelijk 2.100 van de 2.458 kilometer. Kazachstan was ten tijde van de Sovjetunie voornamelijk amper ontwikkeld steppegebied met enkele grote steden die op circa 300 - 400 kilometer van elkaar lagen. Hierdoor was de M36 nooit bijzonder opgewaardeerd, alhoewel de weg her en der oorspronkelijk van betere kwaliteit was dan de westelijker gelegen M32. Omstreeks begin jaren 2000 is de Ring Astana opengesteld. Daarvoor was er ten tijde van de Sovjetunie al een gedeeltelijke noordelijke bypass van de stad.

Grotere upgrades

Tussen 2013 en 2017 is een 178 kilometer lange autosnelweg aangelegd tussen Temirtau en Astana met 2x2 rijstroken. Tevens is dit een tolweg.

Tussen 2018 en 2023 is een 363 kilometer lang deel tussen Karagandy en Balkhash gemoderniseerd. Het project omvatte een nieuwe bypass van Aksu-Ayuly en een 15 kilometer lange afsnijding ter hoogte van Balkhash. Ter hoogte van de stad Karaganda is een 48 kilometer lange bypass gebouwd met 2x2 rijstroken en deels ongelijkvloerse aansluitingen, die op 6 juli 2020 is geopend. Het traject van Almaty naar Astana wordt gezien als de belangrijkste weg van Kazachstan. Vervolgens is tussen Balkhash en Karagandy een 345 kilometer lang traject verdubbeld naar 2x2 rijstroken. Op 13 november 2023 werden de laatste omleidingen opgeheven en was de gehele route uitgebouwd naar 2x2 rijstroken.