Maastunnel

Maastunnel
Kruist	Nieuwe Maas
Lengte	1.070 meter
Openstelling	1942
Intensiteit	61.000 mvt/dag
Tunnelcategorie	D
Locatie	kaart

De Maastunnel is een tunnel in Nederland, gelegen in de s103 in Rotterdam. De tunnel telt twee buizen met elk twee rijstroken en gaat onder de Nieuwe Maas door. De tunnel heeft een gesloten deel van 1.070 meter en is de oudste grote wegverkeerstunnel van Nederland. Er is ook een buis voor fietsers en één voor voetgangers.

Kenmerken

De Maastunnel ligt ten westen van het centrum van Rotterdam en is onderdeel van de tunneltraverse Rotterdam, een relatief goed uitgebouwde route vanaf het knooppunt Kleinpolderplein tot aan het knooppunt Vaanplein. De Maastunnel is de enige grote tunnel in Rotterdam die geen snelweg (meer) is. Op de zuidoever van de Nieuwe Maas gaat de tunnel over in de Pleinweg, op de noordoever in de 's-Gravendijkwal. Bij het noordelijke tunnelportaal staat de 185 meter hoge Euromast direct langs de weg. De Nieuwe Maas is een zeer belangrijke route voor de scheepvaart. Mede om deze reden is er ook een tunnel en geen brug gebouwd.

Geschiedenis

Tussen 1874 en 1876 werd de Koninginnebrug aangelegd en tussen 1874 en 1878 de Willemsbrug. Binnen tien jaar bleek de capaciteit van deze brugverbindingen tekort, reeds in de 19e eeuw waren er dus files in Rotterdam, die toen al 4 uur per dag duurden. Op 7 maart 1899 werden tellingen op de twee bruggen in Rotterdam gehouden. Gedurende deze tellingen werden 56.010 voetgangers, 1.603 handkarren, 2.874 koetsen met één paard en 735 koetsen met twee paarden geregistreerd. Later dat jaar werd een enorme hangbrug voorgesteld, met liften die de koetsen en voetgangers over de brug hielpen. Taluds of aanbruggen waren toen niet voorzien. Dit plan werd als onrealistisch beschouwd gezien de omvangrijke verkeersstromen uit die tijd. De oude Elbtunnel in Hamburg is wel volgens dat principe gebouwd, alleen dan als tunnel in plaats van als brug.

In 1900 werd voor het eerst een tunnel onder de Maas voorgesteld. De hellingen van en naar de tunnel waren echter problematisch voor de koetsen. Dit leidde tot de keuze voor een veerdienst. Tussen 1911 en 1914 werden de eerste twee veerboten gebouwd, maar de veerboten waren tijdens de Eerste Wereldoorlog buiten gebruik en werden pas in 1922 weer in gebruik genomen. Eind jaren 20 werd alsnog voor een tunnel gekozen. In 1929 gingen drie ingenieurs naar de Verenigde Staten om te bekijken hoe een afzinktunnel gebouwd moest worden. Omdat een dergelijk tunnelontwerp in Europa nog niet eerder was toegepast ontbrak de kennis om er één te bouwen.

Een schets van de dwarsdoorsnede van de Maastunnel.

De bouw van de tunnel liet nog enige jaren op zich wachten. Op 2 februari 1937 werden de contracten getekend, ter waarde van 11.894.000 gulden voor de bouwwerkzaamheden en 3.050.000 gulden voor overige werkzaamheden. De operationele kosten werden geschat op 270.000 gulden over een periode van 20 jaar. In 1937 werd met de bouw van de Maastunnel begonnen. De tunnel bestaat uit elementen van 24,77 meter breed en 8,40 meter hoog, elk 61,35 meter lang. In 1937 werden dagelijks 69.847 fietsers op de Willemsbrug geteld was maakte dat een buis nodig was voor langzaam verkeer. De Maastunnel was de eerste tunnel ter wereld die vierkante elementen gebruikte in plaats van ronde elementen. De werkzaamheden stagneerden in de winter van 1939-1940 wat de bouw vertraagde. Op 15 maart 1940 werd het eerste element afgezonken. In mei 1940 volgde de Duitse inval waarop de Duitse bezetter voortging met de bouw van de tunnel. Op 25 november 1940 werd het laatste deel afgezonken. Op 14 februari 1942 is de tunnel opengesteld voor het verkeer, alhoewel de eerste automobilisten al op 30 januari 1942 door de tunnel reden nadat een veerpont buiten gebruik was gesteld vanwege ijsgang. In 1944 werd de tunnel door de Duitsers van explosieven voorzien, maar deze zijn onklaar gemaakt door het verzet, waardoor de Maastunnel van verwoesting bespaard werd. De tunnel was van groot belang voor de na-oorlogse wederopbouw in de regio. Pas in de jaren 60 werden nieuwe grote oeververbindingen bij Rotterdam opengesteld, als eerste de Van Brienenoordbrug in 1965 en de Beneluxtunnel in 1967. Daarvoor was de Maastunnel de voornaamste doorgaande verbinding in de regio Rotterdam.

Vanaf 2010 zijn in Rotterdam S-routes ingevoerd. De Maastunnel kreeg daarbij het nummer S103.

Renovatie 2017-2020

De renovatie van de Maastunnel in 2017.

Begin jaren 2000 bleek dat het beton onder het wegdek vanwege vocht en strooizout ernstig was aangetast. Dit is te laat aangepakt, waardoor de tunnel in 2015 in eerst instantie in beide richtingen twee jaar dicht zou moeten voor renovatie. Dit werd echter uitgesteld tot de periode 2017-2019. De renovatie was tevens noodzakelijk om de tunnel te laten voldoen aan de eisen uit de Tunnelwet.

De werkzaamheden begonnen op 3 juli 2017, waarbij de tunnel ruim 2 jaar lang afgesloten was voor verkeer van noord naar zuid. Op 23 juli 2018 was de renovatie van de oostbuis gereed. Daarna is de westbuis gerenoveerd. Op 19 augustus 2019 was de renovatie van de wegtunnel afgerond. Op 5 oktober 2019 werd tijdens een open dag de tunnel officieel (her)opend.

Hoewel een grootschalige renovatie noodzakelijk was, moest dit behoedzaam worden aangepakt, omdat de Maastunnel een rijksmonument is. Bij de renovatie is zoveel mogelijk getracht de tunnel weer eruit te laten zien als bij de opening in 1942. Zo is het wegdek gelig van kleur, omdat dit lijkt op de kleur van de klinkers die in het originele wegdek lagen. Ook is het tunnellicht gelig van kleur. Vanwege de betonrot is bij de renovatie het hele betonnen onderdek vervangen en opnieuw opgebouwd. Ook zijn onder meer alle tegels verwijderd en waar mogelijk weer hergebruikt. Dit laatste was maar voor een klein deel (14.000) van de tegels mogelijk. Deze zijn alle herplaatst in de onderste zeven rijen aan de rechterzijde van de oostbuis. De overige ca 350.000 tegels zijn nieuwe geleverd door een Spaans bedrijf. Een andere belangrijke ingreep is dat de bestaande 'dwarsventilatie' waarbij verse lucht aan de zijkant van de tunnelbuis werd ingeblazen en aan de bovenzijde werd afgevoerd, vervangen door 'langsventilatie' waarbij grote ventilatoren aan het begin van de tunnel verse lucht inblazen. Vanwege de monumentenstatus zijn de 32 (oude) ventilatoren die in de twee ventilatietorens staan aan weerszijde van de tunnel behouden, hoewel zij nu dus geen functie meer vervullen.

Vanaf december 2019 zijn de fiets- en voetgangerstunnel eveneens gerenoveerd.

Verkeersintensiteiten

In 2011 maakten dagelijks circa 61.000 voertuigen van de Maastunnel gebruik. Het is de drukste van de drie oeververbindingen over de Maas, de Erasmusbrug en de Willemsbrug verwerken aanzienlijk minder verkeer.

Externe links

• www.maastunnel.nl