Houtribdijk

Uit Wegenwiki
(Doorverwezen vanaf Markerwaarddijk)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Houtribdijk
Kruist IJsselmeer/Markermeer
Lengte 26.500 meter
Openstelling 14-12-1976
Intensiteit 8.300 mvt/dag
Locatie kaart

De Houtribdijk of Markerwaarddijk, ook wel de dijk Lelystad - Enkhuizen is een 26,5 kilometer lange dam tussen Lelystad en Enkhuizen. Over de dam verloopt de N307. Ongeveer halverwege bevinden zich een café, restaurant en een kleine passantenhaven, genaamd "Trintelhaven".

Kenmerken

De Houtribdijk ter hoogte van de Trintelhaven.

De dam verbindt Lelystad met Enkhuizen en is daarmee een verbinding tussen de provincies Flevoland en Noord-Holland. De dijk is 26.500 meter lang en veelal circa 70 meter breed. De dam vormt de scheiding tussen het IJsselmeer naar het noorden en het Markermeer naar het zuiden. Aan beide uiteinden bevinden zich sluizen, bij Lelystad zijn dit de Houtribsluizen en aparte spuisluizen. Bij Enkhuizen is dit het naviduct Krabbersgat, waarbij de weg onder de sluizen door gaat met een aquaduct, de enige van dit type in Europa. Daarnaast is er de Krabbegatsluis.

Over de dijk loopt de provinciale weg N307, die een autoweg met een maximumsnelheid van 100 km/h is. Inhalen is op de N307 veelal toegestaan. Halverwege de dam bevindt zich de Trintelhaven, een kleine passantenhaven met restaurant en parkeerplaats. Over de dam loopt een fietspad, aan de oost-/noordkant van de N307. De N307 wordt gekenmerkt door lange rechtstanden, bij Lelystad bevindt zich een scherpe bocht waar men van de dijk de Houtribsluizen oversteekt. Dit is eigenlijk een haakse bocht waar het verkeer moet afslaan. Dit is een overblijfsel van de oorspronkelijke plannen waarbij de weg verlengd had moeten worden langs de zuidoostkant van de Markerwaard, feitelijk een verlenging naar de huidige Oostvaardersdijk, die ooit gepland was als de ringdijk van de Markerwaard, waar een tweede dijk parallel aan aangelegd zou worden die later de functie van ringdijk van Zuidelijk Flevoland over zou nemen, met daartussen het Oostvaardersdiep. Dit is echter nooit gerealiseerd.

Naam

De naam Houtribdijk is de naam die Rijkswaterstaat aan het dijklichaam heeft gegeven. Deze naam slaat op de Houtrib, een gedeelte van het IJsselmeer waar de dijk doorheen is aangelegd. De naam Houtrib was van toepassing op het deel dat direct ten noordwesten van Lelystad ligt. De naam Markerwaarddijk is de naam die de provincie Flevoland gebruikt voor de weg over de dijk (N307). Dit is vernoemd naar de polder Markerwaard die ingepolderd zou worden. De Markerwaarddijk zou hiervan de noordoostelijke ringdijk vormen.

Een andere naam die in de jaren '70 gebruikt werd is de Enkhuizerzanddijk, vernoemd naar het Enkhuizerzand, een ondiep deel van het IJsselmeer dat de eerste circa 8 kilometer van de dijk ten zuidoosten van Enkhuizen omvat.

Omdat de Markerwaard uiteindelijk niet ingepolderd werd is de benaming 'dijk' feitelijk onjuist in de traditionele zin van het woord, het is eigenlijk een dam. Echter de term dijk of dijklichaam kan ook gebruikt worden voor een dergelijke constructie, alhoewel het gebruikelijk is dat een dijk water van het land scheidt. De Houtribdijk scheidt twee wateren, het Markermeer en het IJsselmeer.

Geschiedenis

Informatiebord bij de Trintelhaven halverwege de dijk.

De dijk is oorspronkelijk aangelegd met het doel om het Markermeer in te polderen, de zogenoemde Markerwaard. De aanleg van de dijk begon al in 1956. Echter al in 1958 werd de voorzetting van het project twijfelachtig, omdat het destijds te duur werd geacht om de hele dijk aan te leggen. In de jaren '50 werd prioriteit gegeven aan het inpolderen van de Markerwaard ten opzichte van zuidelijk Flevoland.[1] Een argument was dat de dijk Lelystad - Enkhuizen een betere bescherming bood voor het geval de Afsluitdijk door zou breken.[2]

In 1959 kwam 4 kilometer dijk gereed wat 8 miljoen gulden kostte. De dijk is nogal gefaseerd aanbesteed en aangelegd. In 1965 werd gehoopt dat de dijk in 1970 gereed zou zijn, maar door tekort aan geld zijn aanbestedingen om delen van de dijk aan te leggen diverse keren uitgesteld. De dijk is zowel vanaf Lelystad als Enkhuizen aangelegd, in 1973 ontbrak nog 7 kilometer halverwege.[3] De Houtribsluizen bij Lelystad zijn op 28 juli 1975 in gebruik genomen. Het laatste gat in de dijk werd op 4 september 1975 gedicht.[4] De weg over de dijk is daarna aangelegd, en zou in eerste instantie vertraging oplopen en pas in 1977 worden opengesteld. Later is dat versneld tot eind 1976. De weg over de dijk is uiteindelijk op 14 december 1976 opengesteld door prins Claus.[5][6] Op 15 december 1976 is een busverbinding over de dijk in gebruik genomen.[7] De aanleg van de dijk kostte uiteindelijk 272 miljoen gulden. Verwacht was een verkeersintensiteit van 5.000 voertuigen per dag vlak na openstelling. Direct bij aanleg van de weg is een fietspad aangelegd. Vanaf het begin was de weg over de dijk een autoweg met brede redresseerstroken. In 1978 zijn borden geplaatst waarin gevraagd wordt de lichten te ontsteken om polderblindheid te voorkomen.[8] Al bij openstelling werd getwijfeld of de weg niet te smal is voor intensief vrachtverkeer in verband met de smalle vluchtstroken.

Oorspronkelijk was het de bedoeling om het ontstane Markermeer in te polderen tot de Markerwaard, waarbij de Houtribdijk de noordelijke begrenzing zou vormen. De Markerwaard zou in 11 jaar aangelegd worden tussen 1956 en 1967.[9] Deze vroegere plannen zorgen er nog steeds voor dat de Houtribdijk een "dijk" genoemd wordt, terwijl het feitelijk een dam is. Hetzelfde geldt voor de Afsluitdijk, die feitelijk ook een dam is. In 2003 zijn de plannen om het Markermeer in te polderen definitief afgeblazen. Er zijn drie mogelijkheden voor de scheepvaart om de Houtribdijk te passeren, namelijk het op 1 april 2003 opengestelde naviduct Krabbersgat, de Krabbersgatsluizen bij Enkhuizen en de Houtribsluizen bij Lelystad. In 2018 is de N302 over de Houtribdijk omgenummerd tot de N307.[10]

Dijkversterking 2017-2020

Tussen 2017 en 2020 is de Houtribdijk als onderdeel van het hoogwaterbeschermingsprogramma-2 (HWBP-2) verbreed en versterkt.[11] Dit gaf de mogelijkheid om de N307 te verbeteren. Er was voorheen sprake van een mogelijke verbreding naar 2x2 rijstroken, maar dat plan is in 2007 geschrapt door de provincie Flevoland omdat dit pas op lange termijn nodig is. Een andere oplossing, zoals 2+1 alternerend is niet overwogen.

Tijdens de dijkversterking is de noordelijke 10 kilometer van de Houtribdijk tussen het naviduct en Trintelhaven aan weerszijden voorzien van een 100 meter breed zandpakket. Bij harde wind bleek echter dat grote hoeveelheden zand over de weg waaien, en deze bij vlagen onberijdbaar maakten in 2019. In augustus 2019 waaide ruim 5000 kuub zand op de weg. Het grasmengsel dat begin 2019 is ingezaaid waaide weg of raakte bedolven onder het zand. Andere maatregelen om de zandverstuiving tegen te gaan bleken niet effectief. Daarom is later in 2019 een extra laag grond van 900.000 m² aangebracht.[12] In eerste instantie is de kant van het IJsselmeer voorzien van een grondlaag, vervolgens is de kant van het Markermeer voorzien van een grondlaag. De dijkversterking werd op 17 februari 2020 opgeleverd[13] en op 23 juni 2020 bestuurlijk geïnaugureerd.[14]

Toekomst

In het kader van het N23-project tussen Alkmaar en Zwolle zijn er plannen om de omweg bij Lelystad af te snijden door een nieuwe brug-tunnelcombinatie aan te leggen.[15] Dit zou over de zogenoemde Baai van Eesteren verlopen. Dit is een kostbaar project en wordt pas op de lange termijn verwacht.

Restricties tijdens harde wind

De Houtribdijk is noordwest/zuidoost gepositioneerd. Bij een zuidwestenwind staat de wind haaks op de dijk wat gevaarlijke rijomstandigheden veroorzaakt. Vanaf 7 Bft. wordt de maximumsnelheid op de dijk verlaagd naar 70 km/h en wordt een inhaalverbod ingesteld. Vanaf 8 Bft. wordt de dijk afgesloten voor vrachtverkeer en voertuigen met aanhangers. Bij 9 Bft. gaat de dijk helemaal dicht voor het verkeer.[16][17]

m/s beaufort restrictie
16 m/s 7 bft. de maximumsnelheid gaat omlaag van 100 naar 70 km/h. Ook wordt een inhaalverbod ingesteld.
19 m/s 8 bft. de dijk wordt afgesloten voor vrachtwagens en voertuigen met een aanhanger.
24 m/s 9 bft. de dijk wordt afgesloten voor al het verkeer.

Beheer

Het dijklichaam zelf is in het beheer van Rijkswaterstaat, die het de Houtribdijk noemt. De weg over de dijk is echter bijna volledig in het beheer van de provincie Flevoland, die het de Markerwaarddijk noemt. Alleen het deel rond de Krabbersgatsluis is in het beheer van de provincie Noord-Holland, het Naviduct Krabbersgat valt echter al onder Flevolands beheer, dat dus bijna tot aan de kust van Noord-Holland verloopt. Van de totale dijklengte valt 98% onder de provincie Flevoland. Vanwege de historische plannen behoort ook bijna het gehele Markermeer tot de provincie Flevoland.

Verkeersintensiteiten

In 2017 reden dagelijks 8.300 voertuigen over de Houtribdijk.

Externe links

Referenties

Bruggen, dammen en tunnels in Flevoland

Hollandse BrugHoutribdijkKetelbrugRamspolbrugStichtse BrugAquaduct Veluwemeer