Marokko
al-Maġrib المغرب | |
---|---|
Hoofdstad | Rabat |
Oppervlakte | 446.550 km² |
Inwonertal | 37.985.000 |
Lengte wegennet | 57.625 km |
Lengte snelwegennet | 1.799 km[1] |
Eerste snelweg | 1978 |
Benaming snelweg | طريق سريع |
Verkeer rijdt | rechts |
Nummerplaatcode | MA |
Marokko (Arabisch: المغرب, al-maġhrib), formeel het Koninkrijk Marokko, is een land in het noorden van Afrika. Het land telt circa 38 miljoen inwoners en de hoofdstad is Rabat. De grootste stad is Casablanca. Marokko bestuurt ook een groot deel van de Westelijke Sahara.
Inleiding
Geografie
Marokko beslaat het noordwesten van Afrika, met een lange kustlijn aan de Atlantische Oceaan, maar ook langs de Middellandse Zee. Het land grenst aan Algerije en Mauritanië, de twee Spaanse enclaves Ceuta en Melilla liggen in het noorden. De Canarische Eilanden liggen voor de kust van zuidelijk Marokko. Marokko claimt en bestuurt ook de Westelijke Sahara. Het land meet meer dan 1.800 kilometer van noord naar zuid (inclusief de Westelijke Sahara) en maximaal zo'n 770 kilometer van west naar oost. De hoofdstad Rabat ligt aan de kust in het noorden, de grootste stad Casablanca ligt in hetzelfde gebied.
Het landschap van Marokko is divers, met het Rifgebergte in het noorden en de Atlas in het oosten. Grote valleien en kustvlaktes liggen daar tussen. Het oosten en zuiden is onderdeel van de Sahara. Het noordwesten is nog behoorlijk gecultiveerd, met vrij uitgestrekte en wat vlakkere gebieden met landbouw. De Westelijke Sahara is nauwelijks ontwikkeld en bestaat grotendeels uit woestijn. Het hoogste punt van Marokko is de 4167 meter hoge Toubkal, dit is tevens het hoogste punt van Noord-Afrika en de Arabische wereld.
Het noorden van Marokko heeft een Mediterraans klimaat waarbij de neerslag afneemt vanaf het noordwesten naar het zuidoosten. In de Atlas valt in de winter geregeld sneeuw. Dichter bij de Algerijnse grens is sprake van een droog woestijnklimaat met lange hete zomers. Het zuiden van Marokko heeft eveneens een woestijnklimaat. De Westelijke Sahara is zeer droog en geldt als één van de meest onleefbare regio's ter wereld. De gemiddelde maximumtemperatuur in Casablanca varieert van 17 °C in de winter tot 26 °C in de zomer, met periodiek heter weer met temperaturen tot boven in de 30 °C. Het binnenland is echter een stuk heter, in Ouarzazate liggen de wintertemperaturen rond 17 °C en de zomertemperaturen rond 38 °C.
Demografie
Marokko groeide van 9 miljoen inwoners in 1950 naar 29 miljoen inwoners in 2000 en circa 38 miljoen tegenwoordig. De bevolkingsdichtheid is het hoogst ten noorden en westen van de Atlas. De Westelijke Sahara is amper bevolkt. Marokko is relatief verstedelijkt, er zijn tal van grotere steden. Met afstand de grootste stad is Casablanca, dat 3,4 miljoen inwoners telt en een agglomeratie van bijna 7 miljoen inwoners heeft. De tweede stad is Fez (Fès) met meer dan 1,4 miljoen inwoners. Tanger, Marrakesh en Salé tellen allemaal rond 900.000 inwoners. In totaal heeft Marokko ruim 30 steden met meer dan 100.000 inwoners.
De Marokkaanse bevolking bestaat grotendeels uit de Arabische identiteit, met veel Berber-achtergrond. Marokko heeft eveneens een grote diaspora in West-Europa. De officiële talen van Marokko zijn het Arabisch en Berber. Het Frans wordt eveneens vrij wijdverspreid gesproken en wordt gebruikt door de overheid, grote bedrijven en de media.
Economie
Marokko geldt als één van de meer ontwikkelde landen in Afrika, het BBP per inwoner is één van de hoogste van het continent. De dienstensector is goed voor de helft van het BBP, mijnbouw en industrie vormen een kwart. Ook in Marokko werken relatief veel mensen in de landbouw hoewel het maar een bescheiden aandeel van de economie uitmaakt. Het land heeft een gevarieerde export, waaronder textiel, grondstoffen, vis, landbouwproducten en een gevarieerd scala aan industriële producten. Het toerisme speelt een vrij grote rol in de economie. Deels zijn dit Marokkanen in Europa die de zomer in Marokko doorbrengen, maar internationale toeristen trekken naar steden als Marrakech, Ouarzazate, Agadir en het gevarieerde binnenland.
Geschiedenis
Sinds de vroege middeleeuwen werd Marokko bestuur door diverse dynastieën. Marokko was het enige land van Noord-Afrika dat niet onder Ottomaans bestuur heeft gestaan. In 1912 werd Marokko opgedeeld in een Frans en Spaans protectoraat, met een internationale zone in Tanger. Het grootste deel van hedendaags Marokko stond onder Frans bestuur, met alleen het uiterste noorden en uiterste zuiden onder Spaans bestuur. De Fransen ontwikkelden de landbouw en mijnbouw en bouwden de eerste moderne infrastructuur. In 1956 eindigde het Franse protectoraat en werd Marokko onafhankelijk als koninkrijk. Het Spaanse protectoraat werd kort daarna opgeheven, met uitzondering van twee enclaves, Ceuta en Melilla, die door Spanje niet als kolonies maar als integraal onderdeel van Spanje worden gezien.
De Westelijke Sahara stond apart onder Spaans bestuur en heette ook wel de Spaanse Sahara (Sahara Español). Dit was geen onderdeel van het traditionele Marokko. Het gebied was nauwelijks ontwikkeld en bestaat grotendeels uit onbewoonde woestijn. Na onafhankelijkheid in 1956 legde Marokko een claim op de Westelijke Sahara, maar de regio stond nog tot 1975 onder Spaans bestuur. In 1975 bezette Marokko de Westelijke Sahara, waarna een guerrillaoorlog uitbrak met het Polisario Front, dat eindigde in een vredesakkoord in 1991. Marokko bestuurt sindsdien een groot deel van de Westelijke Sahara, met uitzondering van afgelegen gebieden langs de Algerijnse en Mauritanische grens. Marokko is sinds onafhankelijkheid een relatief stabiel land met economische groei. Marokko heeft echter slechte relaties met het buurland Algerije, dat het Polisario Front steunt.
Wegennet
In 2018 had Marokko een netwerk van 59.134 kilometer verharde weg, bestaand uit 1.800 kilometer autoroute, 15.639 kilometer route nationale, 11.182 kilometer route régionale en 30.513 kilometer route provinciale.[2]
Het wegennet van Marokko is relatief ontwikkeld, met name tussen de grote steden in het noorden en langs de westkust. Marokko heeft een vrij groot netwerk van autosnelwegen, met in 2021 een lengte van 1.767 kilometer. Er lopen autosnelwegen tussen de meeste grote steden in het noorden, maar het land heeft nog geen grensoverschrijdende snelwegen omdat de grens met Algerije gesloten is. Het onderliggend wegennet is bescheiden te noemen en bestaat voornamelijk uit een aantal belangrijke hoofdwegen. Er lopen slechts 3 wegen in het zuiden van Marokko richting de Westelijke Sahara. In dat gebied zijn nagenoeg geen wegen, alleen een hoofdweg langs de westkust naar de grens met Mauritanië. Er gaan regelmatig veerdiensten tussen Algeciras en Tanger en vanaf diverse Spaanse kuststeden naar de exclaves Ceuta en Melilla. Verkeer van Algerije naar Marokko dient van veerdiensten via Spanje (voornamelijk Alicante) gebruik te maken.
Qua functionele integratie met de regio is Marokko in feite een eiland. De grens met Algerije is gesloten, de grens met Mauritanië ligt vrijwel geheel in door de Sahrawi Arabische Democratische Republiek bestuurd gebied in de Westelijke Sahara. Marokko heeft meer functionele grensovergangen met de Spaanse exclaves Ceuta en Melilla dan met zijn andere twee buurlanden, waarmee het een grens van circa 3.000 kilometer heeft. De enige functionele grensovergang met Mauritanië ligt in het uiterste zuiden van de Westelijke Sahara en ligt in no man's land.
Autosnelwegen
Marokko heeft een netwerk van 1.800 kilometer autoroutes. De autosnelwegen liggen hoofdzakelijk in het noorden van het land, een groot deel ervan komen bij Casablanca en Rabat samen. Casablanca is het belangrijkste knooppunt van autosnelwegen. Autosnelwegen reiken vanaf daar tot Tanger, Oujda, Beni Mellal, Agadir en Safi. Casablanca, Rabat en Tanger hebben ook bypasses als autosnelweg. Een solitair gelegen autosnelweg is de A7 tussen Fnideq en Tetouan.
Het autosnelwegennet van Marokko is relatief jong, maar overeenkomend met de bouw van snelwegen in buurland Algerije, namelijk hoofdzakelijk vanaf midden jaren '80. In 1978 opende de eerste autosnelweg van Marokko, de A1 door Casablanca over 33 kilometer. Dit werd in 1987 noordwaarts verlengd tot aan Rabat. Vanaf midden jaren '90 werd gebouwd aan de tweede snelweg van Marokko, de A5 die vanaf Rabat noordwaarts langs de kust werd aangelegd, voornamelijk tussen 1995 en 1999, waarbij het laatste stuk naar Tanger in 2005 opende. Eind jaren '90 werd de A2 van Rabat naar Fès opengesteld. In 2011 werd dit verlengd naar Oujda.
In 2001 werd de vierde autosnelweg van Marokko opengesteld, het eerste deel van de A3 van Casablanca naar Agadir. In 2003 en 2004 opende de A1 als rondweg van Casablanca, die in 2006 westwaarts werd verlengd tot El Jadida. Tussen 2005 en 2010 werd gebouwd aan de A3 van Casablanca naar Marrakech.
Tussen 2011 en 2016 is het autosnelwegnetwerk aanzienlijk uitgebreid. Dit betreft bijvoorbeeld de verlenging van de A1 langs de westkust naar Safi. In 2012 werd de eerste 2x3 snelweg geopend, de verbrede A1 tussen Casablanca en Rabat. In 2014 opende het eerste deel van de A4 tot Beni Mellal in het Atlasgebergte. In 2016 opende het meest recente stuk autosnelweg in Marokko, de A5 rond Rabat.
In 2023 werd gestart met de bouw van de Autoroute Tit Mellil - Berrechid nabij Casablanca.
Autoroutes in Marokko |
---|
A1 • A2 • A3 • A4 • A5 • A7 • A101 • A102 • A103 • A201 • A301 • A501 |
Tol
Vrijwel alle autosnelwegen zijn tolwegen, beheerd door de Autoroutes du Maroc (ADM).[3] Sinds 2014 kan de tol ook elektronisch betaald worden, een systeem dat "Jawaz" heet.
Routes nationales
Een netwerk van 15.639 kilometer routes nationales vormt het hoofdwegennet van Marokko. Dit netwerk is grotendeels verhard, het bestaat veelal uit enkelbaans wegen, alhoewel sommige trajecten dubbelbaans zijn, met name de N1 in de Westelijke Sahara valt daarbij op. Tussen de meeste grote steden verwerken routes nationales alleen lokaal verkeer, omdat hier autoroutes het doorgaande verkeer hebben overgenomen. De twee langste routes nationales van Marokko zijn de N1 en N17, die beiden van de noordkust tot in de Westelijke Sahara verlopen. De N1 is traditioneel de belangrijkste weg van Marokko.
Routes nationales in Marokko |
---|
N1 • N2 • N3 • N4 • N5 • N6 • N7 • N8 • N9 • N10 • N11 • N12 • N13 • N14 • N15 • N16 • N17 • N19 • N21 • N23 • N25 • N27 • N29 |
Geschiedenis
jaar | verharde wegen |
---|---|
1956 | 10.348 km |
1965 | 18.700 km |
1970 | 21.400 km |
1975 | 23.700 km |
1980 | 26.480 km |
1985 | 27.710 km |
1990 | 29.310 km |
1995 | 30.420 km |
2000 | 32.049 km |
2005 | 35.026 km |
2010 | 40.632 km |
2021 | 45.240 km |
In de 19e eeuw was het grootste deel van de Marokkaanse bevolking nomadisch. Destijds waren er in plaats van wegen veel zandpaden, die in de vlakke gebieden goed begaanbaar waren. In de bergen waren de paden matig tot slecht begaanbaar. Transport over land was tot de introductie van de stoomboot vrij belangrijk, maar nam daarna in belang af, omdat de meeste grote steden van Marokko aan de kust liggen.
Begin 20e eeuw werd een begin gemaakt met de aanleg van een wegennet, tussen 1912 en 1917 werd 1.400 kilometer weg aangelegd, wat groeide naar 2.700 kilometer begin jaren '20. De eerste hoofdweg liep van Casablanca naar Rabat, vanwaar een weg verder ging naar Fes en Oujda. Ook werd een kustweg aangelegd naar Agadir in het zuiden. Vanaf de diverse kustplaatsen liepen wegen naar de stad Marrakech. Tegen 1930 werd er ook in het binnenland aan wegen gewerkt, zoals een weg van Fes naar Marrakech. Wegen in het Atlasgebergte werden voor de Tweede Wereldoorlog niet aangelegd.
In 1954 beschikte Marokko over 11.500 kilometer geasfalteerde weg. Toen Marokko in 1956 onafhankelijk werd, kreeg de wegenbouw in het noorden van het land meer aandacht. In 1957 werd een weg door het hart van het Rifgebergte aangelegd. Tussen 1957 en 1962 werd 900 kilometer weg aangelegd in het zuiden van Marokko, ten zuiden van het Atlasgebergte.
In 1973 werd de Direction des Routes et de la Circulation Routière (DRCR) gecreëerd. In 1990 kwam de huidige wegnummering tot stand. Het verharde wegennet nam toe van 21.400 kilometer in 1960 tot 57.300 kilometer in 2001. Tussen 1995 en 2003 werd 9.000 kilometer weg in het platteland van Marokko aangelegd. Sinds 2005 worden meer plattelandswegen aangelegd om de rurale bevolking toegang te geven tot het wegennet.
In 1975 begon de aanleg van de eerste autoroute van Marokko, tussen Casablanca en Rabat. Deze werd in 1978 opengesteld, maar in de jaren '80 werden geen nieuwe snelwegen aangelegd. In 1989 werd de wegbeheerder Autoroutes du Maroc (ADM) opgericht, om de aanleg van tolwegen uit te voeren. In 1992 werd voor het eerst tol geheven op de Marokkaanse snelwegen. Met name na 2000 zijn een groot aantal snelwegen aangelegd. Belangrijke mijlpalen waren de voltooiing van de snelweg van Rabat naar Tanger in 2005, de snelweg van Casablanca naar Marrakech in 2007, van Marrakech naar Agadir in 2010 en van Fes naar Oujda in 2011. In 2016 openden de bypass van Rabat en de snelweg van El Jadida naar Safi.
Wegbeheer
De nationale wegbeheerder is het Ministère de l'Equipement et de l'Eau.[4] Het ministerie beheert 57.334 kilometer weg, waarvan 45.240 kilometer is verhard (79%).
Wegnummering
Het wegennet is opgedeeld in vier wegklasses: de A-wegen (autoroute), N-wegen (routes nationales), R-wegen (routes régionales) en P-wegen (routes provinciales). Het snelwegennet is enigszins radiaal genummerd vanuit Rabat en Casablanca. De nummering van de wegen verliep niet in chronologische volgorde, zo was de eerste snelweg de A3 en niet de A1. In 2016 zouden de A-wegen zijn hernummerd, maar A-nummers worden niet altijd bewegwijzerd. Het N-wegennet is genummerd in een grid, waarbij even nummers tussen 2 en 16 oost-west lopen en naar het zuiden toe oplopen. Zo is de N2 de hoofdweg van Tanger naar Oujda, en de N6 de weg vanaf Rabat naar Oujda. De oneven nummers tussen 1 en 17 lopen noord-zuid en lopen op richting het oosten. De N1 is bijvoorbeeld de lange kustweg vanaf Tanger tot aan de grens met Mauritanië. De N17 is de weg van Oujda naar Figuig. In 2018 is het netwerk van routes nationales hernummerd. De A-nummering is meermaals gewijzigd, maar wordt niet bewegwijzerd.
De R-wegen zijn gezoneerd genummerd, met de nummers beginnend met een 1 in het zuidwesten, naar de 6 rond de Algerijnse grens. Even nummers lopen noord-zuid en oneven nummers oost-west, maar er het systeem kent veel uitzonderingen.
Lijst van routes nationales
# | No. | Route | Lengte |
---|---|---|---|
N1 | Tanger - Guerguerat | 2.379 km | |
N1a | N1a | Larache - Ksar El Kébir | 35 km |
N1b | N1b | N1 - Dakhla | 32 |
N2 | Tanger - Ahfir | 540 km | |
N3 | El Argoub - Aghouinite | 340 km | |
N4 | Kénitra - Figuig | 759 km | |
N5 | Laâyoune - Guelta Zemmour | 256 km | |
N6 | Salé - Oujda | 552 km | |
N7 | Sidi Smaïl - Tata | 552 km | |
N7a | N7a | Safi - Marrakech | 109 km |
N8 | Essaouira - Cala Iris | 862 km | |
N9 | Mohammédia - M'Hamid El Ghizlane | 694 km | |
N10 | Agadir - Errachidia | 653 km | |
N11 | Settat - Agadir | 404 km | |
N11a | N11a | Agadir - Tamait Izder | 40 km |
N12 | Berrechid - Tinghir | 409 km | |
N13 | Chefchaouen - Errachidia | 509 km | |
N14 | Tan-Tan - Boukraa | 334 km | |
N15 | Al Aroui - Midelt | 349 km | |
N16 | Tanger - Saidia | 506 km | |
N17 | Saidia - Lagouira | 2.878 km | |
N17a | N17a | Rissani - Taous | 63 km |
N17b | N17b | Es-Semara - Amgala | 40 km |
N17c | N17c | Gueltat Zemmour - grens Mauritanië | 85 km |
N17d | N17d | Mijek - grens Mauritanië | 70 km |
N17e | N17e | Aghouinite - grens Mauritanië (noordoost) | 80 km |
N17f | N17f | Aghouinite - grens Mauritanië (zuid) | 90 km |
N19 | Nador - Tendrara | 395 km | |
N21 | Ifni - Assa | 161 km | |
N23 | Bouznika - Ouarzazate | 405 km | |
N25 | Rabat - Demnate | 363 km | |
N27 | Moulay Bousselham - Meknès | 142 km | |
N29 | Kassita - Ezzhiliga | 552 km |
Geschiedenis
Zie ook hernummering van wegen in Marokko (2018).
De wegen van Marokko werden in 1947 voor het eerst genummerd in drie klassen, RP, RS en RT.[5] In 1990 werd het wegennet hernummerd en werden vier wegklassen geïntroduceerd, RN, RR, RP en routes communales.[6] In 1993 werd het wegennet van routes nationales en routes régionales preciezer gedefinieerd.[7] In 1997 werd het netwerk van routes provinciales gedefinieerd.[8] In 2005 werd een wegnummering voor autoroutes geïntroduceerd.[9] In 2018 werd het netwerk van routes nationales opnieuw geclassificeerd, mede door de overdracht van enkele wegen naar het nationale wegennet.
Bewegwijzering
De bewegwijzering in Marokko is identiek aan die in Frankrijk, met uitzondering dat er op de borden ook Arabisch wordt gebruikt en wegnummers niet altijd aangegeven staan op de wegwijzers, maar wel op de kilometerpalen. De weg-layout doet zeer Frans aan. Afgezien van de andere taal op de bewegwijzering zou de bewegwijzering ook in Frankrijk kunnen staan. Autosnelwegen hebben blauwe borden met witte letters, overige wegen hebben witte borden met zwarte letters.
Afritnummering
Marokko gebruikt een ongebruikelijk systeem van afritnummering, waarbij het wegnummer in de afritnummering is verwerkt. Bijvoorbeeld als een afrit van de A1 bij kilometer 150 zit, dan krijgt deze het afritnummer 1150. Voor zover bekend is Maleisië het enige andere land met een dergelijke afritnummering.
Maximumsnelheid
wegtype | Vmax |
---|---|
De maximumsnelheid in Marokko is vastgelegd in de Code de la route.[10] De maximumsnelheid bedraagt 60 km/h binnen de bebouwde kom, 100 km/h buiten de bebouwde kom en 120 km/h op autoroutes. Daarnaast geldt 80 km/h op belangrijke stadswegen in de bebouwde kom.
Referenties
- ↑ stand 01-01-2023
- ↑ Annuaire Statistique du Maroc, année 2020 | www.hcp.ma
- ↑ www.adm.co.ma
- ↑ equipement.gov.ma
- ↑ l’arrêté viziriel du 18 Avril 1947 (26 Rebia I 1366)
- ↑ décret n°2-83-620 du 4 Rajib 1410 (1er février 1990)
- ↑ arrêté n°618-93 du 17 ramadan 1413 (11 mars 1993)
- ↑ arrêté n°1491-97 du 2 joumada I 1418 (05 septembre 1997)
- ↑ arrêté n°69-05 du 1er dou lhijja 1425 (12 janvier 2005)
- ↑ Code de la route (Bulletin officiel numéro 5878-bis) | sgg.gov.ma
Wegen van Afrika |
---|
Algerije • Angola • Benin • Botswana • Burkina Faso • Burundi • Centraal-Afrikaanse Republiek • Comoren • Democratische Republiek Congo • Republiek Congo • Djibouti • Egypte • Equatoriaal Guinea • Eritrea • Ethiopië • Gabon • Gambia • Ghana • Guinea • Guinea-Bissau • Ivoorkust • Kaapverdië • Kameroen • Kenia • Lesotho • Liberia • Libië • Madagaskar • Malawi • Mali • Marokko • Mauritanië • Mauritius • Mozambique • Namibië • Niger • Nigeria • Rwanda • São Tomé en Príncipe • Senegal • Seychellen • Sierra Leone • Somalië • Sudan • Swaziland • Tanzania • Togo • Tsjaad • Tunesië • Uganda • Westelijke Sahara • Zambia • Zimbabwe • Zuid-Afrika • Zuid-Sudan |