Merwedebrug (Gorinchem)

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Merwedebrug
Overspant Merwede
Rijstroken 2x2
Totale lengte 810 meter
Hoofdoverspanning 2 x 170 meter
Hoogte brugdek 13,5 meter
Openstelling 15-03-1961
Verkeersintensiteit 96.200 mvt/etmaal
Locatie kaart

Zie ook de Merwedebrug (Papendrecht).

De Merwedebrug, of de Brug over de Boven-Merwede is een dubbele boogbrug in Nederland, gelegen in de autosnelweg A27 bij Gorinchem. De brug overspant de rivier de Merwede, een verlengstuk van de Waal. De brug is circa 810 meter lang.

Kenmerken

De Merwedebrug overspant de Merwede, specifiek de Boven-Merwede, een verlengstuk van de rivier de Waal. De brug verbindt Gorinchem in Zuid-Holland met Werkendam in Noord-Brabant en telt 2x2 rijstroken. Het is de enige vaste oeververbinding in een autosnelweg tussen de Moerdijkbrug en de Martinus Nijhoffbrug, over een afstand van 50 kilometer. De brug is van groot belang voor het doorgaande, regionale en lokale verkeer. De Merwedebrug bestaat uit een dubbele boogbrug met twee bogen van elk 170 meter. Deze liggen midden op de brug, de aanbrug ten zuiden ervan is circa 200 meter lang voordat het het landhoofd bereikt. Het deel aan de noordkant is circa 275 meter lang en heeft een beweegbaar gedeelte. De brug is vrij hoog en hoeft niet zo vaak open voor het scheepvaartverkeer. Kenmerkend aan de Merwedebrug is dat hij zeer smal is, feitelijk substandaard. Vluchtstroken ontbreken volledig en de linkerrijstrook is smaller dan gebruikelijk. Er is een permanent inhaalverbod van kracht en er is verkeerssignalering aanwezig. Aan beide zijden van de brug is een route voor langzaam verkeer.

Geschiedenis

De Merwedebrug kort voor openstelling.
De Merwedebrug had in de jaren '60 alleen een stoeprand als rijbaanscheiding.

De Merwedebrug is eind jaren 50 aangelegd en verving een veerdienst tussen Sleeuwijk en Gorinchem. De brug is op 15 maart 1961 opengesteld voor het verkeer.[1] Kenmerkend aan kunstwerken van voor circa 1965 is het smalle alignement en het veelal ontbreken van vluchtstroken. Dat is op de Merwedebrug niet anders. De brug had oorspronkelijk geen geleiderail tussen de rijbanen, maar slechts een stoeprand. Het was de eerste en vooralsnog enige boogbrug met twee bogen achter elkaar in Nederland. De verkeersdruk is fors toegenomen, waardoor de Merwedebrug al sinds de jaren 1990 een notoir knelpunt is.

Acute afsluiting 2016

In anticipatie op de verbreding van de A27 en het herinrichten van de Merwedebrug is de brug in 2016 geïnspecteerd. Hieruit bleek dat de brug haarscheurtjes door vermoeiing vertoont. In eerste instantie werd gedacht dat de schade meeviel en is het alleen vrachtverkeer zwaarder dan 60 ton verboden om over de brug te rijden.[2] Een nadere inspectie liet zien dat de zuidelijke boog in verzwakte staat was. Het belastingonderzoek liet zien dat één verbinding van de brug in zeer slechte conditie verkeerde en uit een scheurgroeianalyse van TNO bleek dat de veilige restlevensduur slechts zes dagen bedroeg.[3]

In de nacht van 10 op 11 oktober 2016 werd geconcludeerd dat het risico op instorting van de brug dermate groot was dat een acute afsluiting voor al het vrachtverkeer, nog voor de ochtendspits, noodzakelijk was. Nog diezelfde dag is de brug afgesloten voor al het verkeer zwaarder dan 3,5 ton.[4] In de periode daarna zijn noodreparaties aan de zwakste verbindingen uitgevoerd, waarna de brug op 9 december 2016 weer is vrijgegeven voor het vrachtverkeer.[5]

In 2023 is onderhoud aan de brug uitgevoerd, waarbij onder andere de hangkabels van de boogbrug zijn geconserveerd. 64 hangkabels zijn van een cableskin voorzien, die corrosievorming tegen gaat.[6] De Merwedebrug was de eerste brug in Nederland waar cableskin is toegepast. Deze methode is sneller dan het schilderen van de hangkabels. Een nadeel is dat de hangkabels niet meer geïnspecteerd kunnen worden, daarom is de onderste twee meter van de hangkabels niet van cableskin voorzien.[7] Omdat de brug op korte termijn vervangen gaat worden werd dit niet als een probleem gezien.

Toekomst

Een file voor de Merwedebrug bij Werkendam in 2015.
De Merwedebrug in 2015.

In het kader van de verbreding van de A27 tussen het knooppunt Hooipolder en het knooppunt Lunetten zal ook de Merwedebrug volledig vervangen worden.

Planvorming

Op 18 april 2014 is een voorkeursalternatief gekozen. Er waren 4 varianten;

  • De Merwedebrug wordt gebruikt als 1x2 regionale verbinding met een nieuwe 2x3 snelwegbrug ernaast
  • De bestaande brug wordt afgebroken en vervangen door een nieuwe brug met 2x4 rijstroken
  • Er komt een parallelstructuur waarbij de bestaande brug voor 2 rijstroken wordt gebruikt en ernaast een nieuwe brug voor 4+2 rijstroken wordt gebouwd
  • De bestaande brug blijft met een nieuwe tunnel met twee rijstroken voor een tolsnelweg en twee rijstroken voor het vrachtverkeer

In 2010 werd duidelijk dat de laatste variant weinig voor de hand lag omdat een nieuwe verhoogde tolweg boven de bestaande A27 niet haalbaar bleek. Het plan is om een brug met 4 rijstroken naast de bestaande brug aan te leggen. De bestaande brug zou volgens de toenmalige plannen worden omgevormd tot één richting, met 3 rijstroken omdat de brug te smal is voor 4 rijstroken verkeer in dezelfde richting. In februari 2017 is ervoor gekozen om de brug volledig te vervangen.[8] Ook is besloten om een brug met een grotere doorvaartbreedte van minimaal 240 meter te realiseren. Dit kost € 56 miljoen meer dan het oorspronkelijke ontwerp.[9]

De nieuwe brug zal bestaan uit twee parallel gelegen boogbruggen met een betonnen dek.[10] De westelijke brug krijgt 4 rijstroken, een vluchtstrook en een fietspad. De oostelijke brug krijgt 3 rijstroken en een vluchtstrook, met een ruimtereservering voor een 4e rijstrook.

De brug wordt niet voorbereid op de bouw van een spoorlijn tussen Utrecht en Breda. Uit een studie in 2010 bleek dat deze spoorlijn een kosten/baten-verhouding van 0,05 had.[11] Wel zorgt men ervoor dat een eventuele spoorbrug niet onmogelijk wordt gemaakt.

Bij de vervanging zal eerste een nieuwe brug aan de westzijde van de bestaande brug worden aangelegd. Daarna wordt al het verkeer overgezet naar deze nieuwe brug en wordt de oude brug gesloopt. Vervolgens wordt de nieuwe oostelijke overspanning gebouwd. De bouwtijd van de brug wordt geschat op 5,5 jaar, inclusief een testperiode van het beweegbare deel van een half jaar per overspanning.

Op 12 januari 2023 werd het contract getekend voor de verbreding van de A27 en de vervanging van de Merwedebrug.[12][13] De aanpak van de A27 begon officieel op 31 januari 2024.[14]

Verkeersintensiteiten

In 1990 reden reeds 71.500 voertuigen dagelijks over de Merwedebrug, die hierbij zijn capaciteit benaderde.[15] In 2001 was de brug met 91.800 voertuigen ernstig verzadigd, nog iets toenemend naar 95.000 voertuigen in 2006.[16][17] In 2013 lag dat iets lager vanwege de verbrede A2, met 90.700 voertuigen per dag.[18] In 2015 reden dagelijks 93.800 voertuigen over de brug.[19] In 2019 lag dat op 96.200 voertuigen per dag. De Merwedebrug blijft hiermee fors overbelast.

Referenties

Bruggen over de rivier de Waal, Merwede & Hollands Diep

De Oversteek (Nijmegen)Martinus Nijhoffbrug (Zaltbommel)Merwedebrug (Gorinchem)MoerdijkbrugPrins Willem-AlexanderbrugTacitusbrug (Ewijk)Waalbrug Nijmegen