Montana

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Hoofdstad Helena
Grootste stad Billings
Oppervlakte 381.156 km²
Inwonertal 1.133.000
Lengte snelwegennet 1.932 km
Eerste snelweg 1959[1]
Afkorting MT

Montana is een staat in het noorden van de Verenigde Staten. De staat telt 1,1 miljoen inwoners (2023), en de hoofdstad is Helena. De grootste stad is Billings. Het is de op drie na grootste staat in oppervlakte en is circa 10 keer zo groot als Nederland.

Inleiding

Geografie

Montana is gelegen in het noorden van de Verenigde Staten, aan de grens met Canada. Het grenst aan de Canadese provincies British Columbia, Alberta en Saskatchewan. Verder grenst het aan de Amerikaanse staten North Dakota, South Dakota, Wyoming en Idaho. Montana is een grote staat met een oppervlakte van 381.156 km², tien keer zo groot als Nederland. Het meet maximaal 900 kilometer van west naar oost ten 500 kilometer van noord naar zuid. Een groot deel van de staat valt onder de High Plains, een dunbevolkte steppe met enkele geïsoleerde bergketens in het midden van de staat. Het westen is onderdeel van de Rocky Mountains en kent diverse bergketens, waaronder het Bitterroot Range op de grens met Idaho. Bekend is het Glacier National Park in het noordwesten van de staat, het enige deel van de Amerikaanse Rocky Mountains met gletsjers. De 3.904 meter hoge Granite Peak is het hoogste punt van de staat. Het Yellowstone National Park ligt ook deels in Montana.

De bergen zijn het bekendste onderdeel van Montana, maar grote delen van de staat zijn feitelijk vlak. Bebossing vindt men voornamelijk in het westen van de staat, het oosten bestaat uit kale steppe. Grote rivieren in de staat zijn de Missouri River en de Yellowstone River, die net over de grens in North Dakota samenvloeien. Een groot stuwmeer in de Missouri River is het Fort Peck Lake in het noordoosten van de staat. Elders zijn diverse kleinere stuwmeren, met name in de Kootenai River in het uiterste noordwesten van de staat. Het Flathead Lake is het grootste natuurlijke meer.

De staat heeft overwegend een droog landklimaat, met enige variatie naar gelang de hoogte. De gemiddelde maximumtemperatuur in Billings bedraagt 2 °C in de winter en 30°C in de zomer. De neerslag is gering, veelal minder dan 400 mm per jaar. Het westen is echter natter, maar valt vooral in de vorm van sneeuw.

Economie

Montana is een echte plattelandsstaat, de voornaamste agrarische activiteit is ranching omdat het land te droog is voor klassieke landbouw. In het oosten ligt de Bakken Formation, waar veel olie gewonnen wordt sinds 2010. De mijnbouw speelt historisch gezien een belangrijke rol in het westen van de staat. In Butte is een groot mijnbouwmuseum, de stad is gelegen aan een kopermijn. Het toerisme speelt ook een belangrijke rol, met name de twee nationale parken Glacier en Yellowstone. Montana heeft doorgaans een beduidend lagere werkloosheid dan het Amerikaans gemiddelde.

Demografie

stad inwonertal
Billings 117.000
Missoula 75.000
Great Falls 60.000
Bozeman 55.000
Butte 34.000
Helena 31.000

Montana is zeer dunbevolkt, er zijn geen echt grote steden, alleen wat kleine steden met een regionaal karakter. De bevolkingsgroei in Montana is ook betrekkelijk traag, het groeide vrij snel eind 19e eeuw maar werd abrupt gestopt door de Dust Bowl en de recessie in de jaren '30. De groei van het inwonertal heeft daarna gefluctueerd, maar ligt overwegend ruim onder het Amerikaans gemiddelde. In 2012 overschreed de staat de grens van 1 miljoen inwoners. Montana is één van de meest blanke staten van het land, er zijn nauwelijks African Americans, Aziaten of Hispanics. Wel zijn er relatief veel Native Americans.

Geschiedenis

Het land ten oosten van de Continental Divide werd in 1803 door de Verenigde Staten van Frankrijk aangekocht als onderdeel van de Louisiana Purchase. Het gebied had toen nog nauwelijks Europese invloeden. Begin 19e eeuw waren de meeste Europeanen bonthandelaren vanuit Canada. Tot 1846 was het land ten westen van de Continental Divide onderdeel van een Brits-Amerikaans dispuut over de exacte grens tussen Canada en de Verenigde Staten. De eerste permanente Europese nederzetting in Montana werd in 1841 gesticht. In de tweede helft van de 19e eeuw werd goud gevonden in het westen van Montana, waarna een periode van snelle bevolkingsgroei volgde. Met name in Butte was sprake van veel mijnbouw. In 1864 werd het Montana Territory georganiseerd. In 1889 werd Montana de 41e staat van de Verenigde Staten.

Begin 20e eeuw werd een programma gestart om de steppe van oostelijk Montana te ontwikkelen. Dit gebied was één van de minst ontwikkelde van de Verenigde Staten ten oosten van de Continental Divide. Het land was te droog voor de typische boerderij van die tijd. In de jaren '20 en '30 was er sprake van een langdurige recessie in Montana, die eerder begon dan de algemene depressie in de Verenigde Staten in de jaren '30. Na de Tweede Wereldoorlog werd er door defensie veel in de staat geïnvesteerd, met name rond Malmstrom Air Force Base bij Great Falls. In Montana werd een groot aantal intercontinentale raketten opgesteld als afschrikmiddel tegen de Sovjetunie.

Wegennet

Het wegennet van Montana.

Montana heeft een dun wegennet. Veel secundaire wegen zijn onverhard. Naast de Interstate Highways zijn er nauwelijks 2x2 divided highways in Montana, in tegenstelling tot oostelijker gelegen staten. De afstanden in Montana zijn enorm, de langste afstand die op een snelweg afgelegd kan worden is 1.135 kilometer. Zeker in de berggebieden en in het oosten kan medische hulp na ongevallen lang op zich laten wachten. Sprake van drukte is er op het wegennet van Montana zeker niet. De rijomstandigheden kunnen in de winter bar en zelfs levensgevaarlijk zijn tijdens sneeuwstormen en extreme koudes. Het is verstandig extra warme dekens, brandstof en proviand mee te nemen op lange ritten in de winter. Bijzonder is dat de grens tussen Montana en South Dakota niet via een verharde weg overgestoken kan worden, dit is de enige situatie in de Verenigde Staten waar dit het geval is.

Wegbeheer

De wegbeheerder van de staat is het Montana Department of Transportation, afgekort MDT.[2] Het MDT beheert 2.508 bruggen, 20.829 kilometer weg, waaronder 1.918 kilometer Interstate Highway, 4.811 kilometer non-Interstate Highways die onder het National Highway System vallen (voornamelijk US Highways), 4.143 kilometer primary state highways, 7.401 kilometer secondary state highways en nog eens 2.555 kilometer weg die geen genummerde state highway zijn, maar wel onder het beheer van de staat vallen.

Het Montana Department of Transportation heeft zijn oorsprong in het Montana Highway Department, dat weer zijn oorsprong heeft in de State Highway Commission die in 1903 opgericht werd. In 1915 werd dit uitgebreid met een Bridge Department. Het eigenlijke Montana Highway Department werd in 1919 gevormd. In 1992 werd de naam gewijzigd naar het huidige Department of Transportation.[3]

Interstate Highways

I-90 in Butte, met zicht op de kopermijnen.

Een klein aantal Interstate Highways doorkruist Montana. De Interstate 15 is de enige noord-zuidroute van de staat en loopt door het westen van de staat, via Butte, Helena en Great Falls naar de grens met Canada. De Interstate 90 voert van west naar oost door de staat, via Missoula, Butte, Bozeman en Billings. De Interstate 94 splitst in Billings van I-90 af en voert in noordoostelijke richting. I-94 is één van de rustigste stukken Interstate Highway in de Verenigde Staten. Het belangrijkste knooppunt van Interstate Highways is het stadje Butte, waar I-15 en I-90 samenkomen en een klein stukje dubbelgenummerd zijn.

De Interstate 115 is een korte spur van I-15/90 in Butte van 2 kilometer lengte. De Interstate 315 is een korte, niet-bewegwijzerde Interstate Highway van 1 kilometer lengte in Great Falls.

De Interstate Highways in Montana worden overwegend licht bereden. Het verkeer is bijna nooit druk, de belangrijkste truckcorridor is I-90 en in mindere mate I-15. Met name op I-94 in het oosten van de staat zijn de verkeersintensiteiten zeer laag.

US Highways

De US 12 in Eastern Montana.

Een aantal US Highways doorkruist Montana. De meesten hiervan worden slechts licht bereden. De US 2 vormt een lange oost-westroute door het noorden van de staat, via Kalispell, Shelby en Malta naar de grens met North Dakota. Deze weg voert door de Bakken Formation waar veel olie wordt gewonnen in het grensgebied met North Dakota. De US 12 vormt een oost-westroute door het zuiden van de staat, via Missoula, Helena en Miles City. De US 12 is tussen I-90 en Helena één van de belangrijkste stukken US Highway in de staat. De US 20 loopt slechts een paar kilometer door het uiterste zuiden van de staat. De US 87 vormt een noord-zuidroute in het oosten en midden van de staat, via Billings naar Great Falls. Dit is een binnendoorroute richting Canada.

De US 89 vormt een noord-zuidroute in het midden van de staat, vanaf het Yellowstone National Park via Livingston naar Great Falls, en verder naar de grens met Canada. Voor de aanleg van I-15 was dit de voornaamste route tussen Montana en Alberta. De US 93 vormt een noord-zuidroute door het westen van de staat, via Missoula en Kalispell. De US 191 vormt een noord-zuidroute door het midden van de staat, vanaf West Yellowstone via Bozeman en Lewistown naar de grens met Canada. De US 212 staat deels bekend als de Beartooth Highway in de bergen en voert door het zuidoosten van de staat, vanaf Yellowstone via Billings naar het uiterste zuidoosten van de staat. Het oostelijk deel van US 212 wordt zeer licht bereden. De US 287 is een noord-zuidroute in het westen van de staat en heeft wat minder belang omdat deze deels parallel aan I-15 loopt. De US 310 loopt slechts een kort stuk noord-zuid door het zuiden van de staat en is vooral een route van Billings tot enkele kleine steden in het noorden van Wyoming.

In Montana zijn nagenoeg geen US Highways als een 2x2 divided highway uitgevoerd, alleen korte stukken in de grotere plaatsen. Dit in tegenstelling tot oostelijker gelegen staten op de Great Plains waar belangrijke corridors vaak verbreed zijn naar 2x2 rijstroken. Het verkeersaanbod is in grote delen van Montana echter te laag om een dergelijke investering te rechtvaardigen. De US 87 van Billings naar Great Falls wordt wel gezien als een prioriteitscorridor als onderdeel van de Camino Real Corridor, maar er zijn nog geen stappen gezet om het deel in Montana te verbeteren.

Interstates en US Highways in de staat Montana

Interstate 15Interstate 90Interstate 94Interstate 115Interstate 315

US 2US 12US 20US 87US 89US 93US 191US 212US 287US 310


State Highways

De Highway 28.

In Montana is een netwerk van state highways dat met name de US Highways aanvult. Vanwege de lage bevolkingsdichtheid is er nauwelijks sprake van een echt netwerk, de meeste state highways zijn verbindingen tussen US Highways en Interstate Highways, maar slechts in beperkte mate tussen elkaar. Het netwerk van state highways wordt opgedeeld in primary highways en secondary highways. De primary highways zijn overwegend genummerd van 1 t/m 89, er zijn slechts enkele driecijferige routes, maar State Route 200 is wel de langste van de staat, en zelfs de langste state highway van alle staten in het land, met een lengte van 1.137 kilometer. Secondary highways zijn genummerd vanaf 200 t/m 573. Er zijn geen state highways in Montana die als freeway zijn uitgevoerd.

Bijzonder is dat state highways slechts incidenteel door één van de grotere steden in Montana lopen, dit komt omdat de grote steden vooral zijn gelegen op kruispunten van US Highways en Interstate Highways. Zo is er geen enkele individuele state highway die Helena of Great Falls aan doet, en slechts één in Butte, Billings, Bozeman en Missoula. State highways hebben daarom vaak een secundair karakter en ontsluiten de kleine dorpen en plattelandsgebieden.

State Highways in Montana

123571316171921232425283537383940414243444748495556596466697278808182838485868789117135141200287


Tolwegen

Er zijn geen tolwegen in Montana, deze zijn er ook nooit geweest in het gemotoriseerde tijdperk. Wel waren er in de 19e eeuw tolwegen, vanaf 1864, toen Montana een territorium werd, werden tolbedrijven opgezet om de eerste wegen te verbeteren. Op zijn piek in 1868 waren er 33 tolbedrijven actief in Montana, die ook veerdiensten over de grote rivieren onderhielden. Begin 20e eeuw werden de tolwegen overgenomen door de lokale overheden en later door het Montana Highway Department.

Geschiedenis

De US 191 tussen Big Timber en Harlowtown.

Montana was één van de minst ontwikkelde staten in het begin van de 20e eeuw. In 1900 had de staat slechts 243.000 inwoners, die voornamelijk in het westen van de staat woonden. Met name het oosten, de High Plains, was nagenoeg onontgonnen gebied. De ontwikkeling van het wegennet begon voornamelijk in de jaren '20. In 1922 werd wegnummering ingevoerd voor state highways, aangevuld met US Highways in 1926. De introductie van US Highways maakte duidelijk welke routes prioriteit kregen om verhard te worden. In 1935 was een groot deel van de toenmalige US Highways al geasfalteerd. De minst ontwikkelde routes in 1935 waren de latere US 12 en US 212 in het midden en zuidoosten van de staat, evenals de US 2 door de Rocky Mountains. In tegenstelling tot andere staten is het secundaire wegennet van Montana niet op grote schaal geasfalteerd. Afgezien van de bouw van de Interstate Highways is het wegennet van Montana na de Tweede Wereldoorlog betrekkelijk weinig veranderd.

Het oudste stuk snelweg in Montana is een 8 kilometer lang deel van I-90 tussen Drummond en Garrison dat in 1959 is opengesteld. Dit deel valt samen met de US 12 als onderdeel van de route van Missoula tot Helena. In 1961 openden diverse delen van I-15 en I-90 verspreid door de staat. Alle drie Interstate Highways van Montana zijn grotendeels in de jaren '60 en '70 in gebruik genomen, maar hadden allen tot midden jaren '80 nog ontbrekende schakels. Ook waren enkele delen in de eerste helft van de jaren '60 als een super two aangelegd, die tot midden jaren '80 zijn verbreed naar 2x2 rijstroken. In 1988 opende het laatste deel van I-15 ten zuiden van Dillon, en is het meest recente stuk Interstate Highway dat is opengesteld.

Met de bouw van de Interstate Highways zijn er diverse US Highways geschrapt of gewijzigd. De US 10 verliep oorspronkelijk oost-west door geheel Montana, maar is na het gereedkomen van I-90 en I-94 geschrapt, aangezien de route bijna volledig samenviel met de Interstate Highways. Hetzelfde gold voor de US 91, die door I-15 is vervangen. De US 212 begon oorspronkelijk in Miles City, de route is later gewijzigd naar de Beartooth Highway. De US 191 is pas begin jaren '60 ontwikkeld als geheel nieuwe route tussen Lewistown en Malta.

Tegenwoordig is het wegennet nog steeds behoorlijk dun, met name in het oosten van Montana waar slechts een beperkt aantal verharde wegen is. Grote gebieden hebben hier geen geasfalteerde wegen. De creatie van het Fort Peck Lake, een groot stuwmeer in de Missouri River zorgde voor een obstakel voor noord-zuidverkeer, tot 1961 was er geen noord-zuidroute tussen Wolf Point in het oosten en Great Falls in het westen, een afstand van bijna 500 kilometer. Wel waren er enkele veerdiensten over de Missouri River.

Zie ook

Referenties

Verenigde Staten

AlabamaAlaskaArizonaArkansasCaliforniaColoradoConnecticutDelawareFloridaGeorgiaHawaiiIdahoIllinoisIndianaIowaKansasKentuckyLouisianaMaineMarylandMassachusettsMichiganMinnesotaMississippiMissouriMontanaNebraskaNevadaNew HampshireNew JerseyNew MexicoNew YorkNorth CarolinaNorth DakotaOhioOklahomaOregonPennsylvaniaRhode IslandSouth CarolinaSouth DakotaTennesseeTexasUtahVermontVirginiaWashingtonWest VirginiaWisconsinWyoming