Motorväg

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Motorvägar in groen.

Een motorväg (meervoud: motorvägar) is de term voor een autosnelweg in Zweden. Het Zweedse snelwegennet is niet heel erg groot, maar verbindt wel de grootste steden in de zuidelijke helft van het land. De meeste snelwegen zijn vrij rustig met lage verkeersintensiteiten. De maximumsnelheid op de Zweedse snelwegen is in beginsel 110 km/uur, met enkele proeftrajecten waar 120 km/uur geldt. In stedelijke gebieden kunnen lagere maximumsnelheden van 90 en zelfs 70 km/uur voorkomen. De Zweedse snelwegen zijn tolvrij. In Zweden is 2.240 kilometer motorväg.

Netwerk

Het Zweedse snelwegennet is niet heel erg groot - er zijn grote delen van het land zonder snelwegen - maar adequaat gezien de bevolkingsdichtheid. De meeste grotere steden zijn met tenminste één snelweg verbonden. De E4 vormt de hoofdas vanaf Helsingborg via Jönköping en Stockholm naar Gävle. De E6 is een noord-zuidroute langs de westkust vanaf Malmö richting Oslo in Noorwegen. Een oost-westroute bestaat in de vorm van de E18 en E20 tussen Örebro en Stockholm. Verder zijn er weinig lange-afstandssnelwegen. Grotere snelwegennetten bevinden zich rondom de drie grootste steden; Stockholm, Göteborg en Malmö. Ook hebben de meeste andere grotere steden, zelfs in het verre noorden, korte snelwegdelen. Alhoewel het vaak enkel om bypasses gaat. Snelwegen worden af en toe onderbroken door 2+1 wegen met de status Motortrafikled (Autoweg). Ook worden ongelijkvloerse 2+1 wegen toegepast als voortzetting van snelwegen waar de intensiteiten geen volledige snelwegen rechtvaardigen. Met name de E4 naar het noorden van Zweden is op veel plekken met 2+1 rijstroken en ongelijkvloerse kruisingen uitgebouwd.

Zweden kent twee snelweggrensovergangen met andere landen, de E20 met Denemarken en de E6 naar Noorwegen. Er is geen snelweggrensovergang met Finland.

Wegnummers

In Zweden kunnen diverse wegen als autosnelweg zijn uitgebouwd, zoals een Europaväg (Europese weg), Riksväg (Rijksweg) en Länsväg (Provinciale weg). E-wegen en RV-wegen hebben één of twee cijfers, LV-wegen altijd drie. Wegnummers voor Riksvägar en Länsvägar worden op blauwe schildjes met witte letters weergegeven, voor E-wegen op een groen schild met witte letters.

Geschiedenis

Zweden was een relatieve laatkomer met snelwegen in Europa. Veel landen experimenteerden voor de Tweede Wereldoorlog al met snelwegen, waarbij het Autobahnnetwerk in Duitsland veruit het grootste was, maar andere landen hadden kortere snelwegen, zoals Nederland en Italië. De relatief late bouw van snelwegen is inherent aan de regio, ook in Denemarken en Finland werden relatief laat snelwegen aangelegd. Pas nadat de welvaart en de handel na de Tweede Wereldoorlog - waar Zweden neutraal in bleef - steeg de noodzaak voor de aanleg van een snelwegennet. De bevolkingsgroei in Zweden was relatief beperkt, zeker in absolute aantallen, waardoor de noodzaak voor snelwegen langzaam groeide.

De eerste snelweg in Zweden was wat nu de E22 is tussen Malmö en Lund. Deze weg werd in 1926 voor het eerst geasfalteerd, en was destijds de modernste weg van Zweden. Eind jaren 30 nam het verkeer tussen Malmö en Lund al sterk toe, maar de moeilijke economische situatie door de isolatie van Zweden gedurende de Tweede Wereldoorlog vertraagde de aanleg van een snelweg. In 1952 werd begonnen met de aanleg, waarbij het deel van Malmö naar Lund 8 september 1953 werd geopend door prins Bertil. Toen de weg was aangelegd bestond de term "autosnelweg" (of Motorväg) nog niet in Zweden, en werd lokaal wel de naam "Autostrada" gebruikt.

Het tweede stuk snelweg dat in Zweden opende was een deel van de huidige E18 tussen Stockholm en Norrtälje in 1957. Het derde stuk wat opende was een stuk van de huidige E6 door Göteborg. Gedurende de jaren 60 werden vele snelwegen aangelegd, maar dit gebeurde op kleine schaal, zonder dat er lange stukken openden. Het betroffen vooral rond- en invalswegen van steden, van een netwerk was voorlopig nog geen sprake, alhoewel al in de jaren 70 een klein netwerk ontstond in Skåne. De eerste snelwegen liepen vaak dwars door steden, soms zelfs door stadscentra. De afritdichtheid op stedelijke snelwegen is ook relatief hoog, waardoor deze wegen tegenwoordig wel eens substandaard voorkomen.

Gedurende de jaren 70 werden de stedelijke snelwegen langzaam uitgebreid, met name rond Stockholm begon toen al een groter netwerk aan snelwegen te ontstaan. Een verbindend netwerk werd ook in het zuiden nog niet gebouwd. In de jaren 80 werden relatief weinig snelwegen aangelegd, de verkeersintensiteiten stegen niet zo hard als verwacht werd, anders dan in andere delen van Europa waar de intensiteiten zeer snel stegen, bijvoorbeeld in Duitsland, Nederland en Zwitserland. Politici in die tijd vonden dat de Motortrafikled een goed alternatief was. In die tijd werden ook flink wat 2+1 wegen over de lange afstand gebouwd. Een uitzondering was de E6 in het zuidwesten van Zweden, waar wel flink aan doorgebouwd werd.

Gedurende begin jaren 90 raakte Zweden in een recessie en werden er weer snelwegen gebouwd om de economie en werkgelegenheid te stimuleren. Vele frontale aanrijdingen op autowegen zorgden ervoor dat de autosnelweg weer in de picture kwam bij politici, aangezien autosnelwegen stukken veiliger zijn dan reguliere hoofdwegen. De E4 werd grotendeels uitgebouwd als autosnelweg tussen Helsingborg en Stockholm. Vanaf eind jaren 90 werden er ook meer snelwegen aangelegd in het midden van het land, zoals de E18 en E20 tussen Göteborg en Stockholm, zodat er ook doorgaande oost-westsnelwegen begonnen te ontstaan. De Zweedse snelwegbouw was echter niet erg spectaculair, vaak werden er slechts korte stukjes van maximaal 10 tot 15 kilometer geopend. Een uitzondering was de E4 tussen Uppsala en Gävle, die in korte tijd 80 kilometer langer werd in 2006 en 2007. Hiermee was de E4 veruit de langste doorlopende snelweg.

Openstellingsgeschiedenis

zie Lijst van wegopeningen in Zweden voor het hoofdartikel.

Wegontwerp

In Zweden worden in recente jaren smallere autosnelwegen ontworpen. Deze hebben vaak een zeer smalle, doorlopend geasfalteerde middenberm en nauwelijks of geen vluchtstroken en redresseerstroken. Deze snelwegen zijn slechts 18,5 meter breed, tegen 21,5 meter normaal. In Duitsland heeft een standaard Autobahn met 2x2 rijstroken een breedte van 31,0 meter. In Zweden zijn de smalste snelwegen van Europa te vinden.

Maximumsnelheid

De algemene maximumsnelheid in Zweden op autosnelwegen is 110 km/uur. Die snelheid is internationaal gezien aan de lage kant. Ook kunnen in stedelijke gebieden lagere maximumsnelheden van 90 en 70 km/uur voorkomen, alhoewel het laatste zeldzaam is. Sinds de herfst van 2008 worden op een aantal trajecten geëxperimenteerd met een maximumsnelheid van 120 km/uur. Deze zijn;

  • E6/E20 Helsingborg - Göteborg (delen)
  • E4 Helsingborg - Linköping (delen)
  • E4 Uppsala - Gävle
  • E20 Eskilstuna - Stockholm

Tol

Zie ook Congestieheffing in Stockholm en Congestieheffing in Göteborg.

De Zweedse snelwegen zijn in principe tolvrij. Alleen op de Sundsvallsbron (E4), de Øresundbrug (E20) naar Denemarken en de Svinesundsbrua (E6) op de grens naar Noorwegen moet tol betaald worden. In Stockholm en Göteborg moet een congestieheffing betaald worden, deze geldt in Stockholm echter niet op autosnelwegen, in Göteborg wel.

Verkeersintensiteiten

De verkeersintensiteiten op Zweedse snelwegen zijn over het algemeen vrij laag, zeker buiten de steden. De E4 (Essingeleden) door Stockholm is met 138.000 voertuigen per etmaal het drukste punt van Zweden. Buiten de grote steden dalen de intensiteiten al snel naar waarden rond 20.000 voertuigen, in sommige gevallen nog lager. Intensiteiten beneden 10.000 voertuigen op autosnelwegen komen niet veel voor. In veel gevallen wordt een weg eerst opgewaardeerd naar Motortrafikled en pas later naar Motorväg.

Autosnelwegen en expresswegen in Zweden

E4E6E6.20


Zie ook

Referenties


Autosnelwegnamen in de wereld

AutobahnAutobunnAutocestaAutoestradaAutokinetodromosAutomagistralėAutópályaAutopistaAutoputAutorouteAutosnelwegAutostrada (Italië)Autostrada (Polen)Autostradă (Roemenië)AutostradëAutovíaAvtocestaAvtomagistralAvtomagistralaAvtopatDiaľnicaDálniceExpresswayFreewayKiirteeMoottoritieMotorveiMotorvejMotorvägMotorwayOtoyol