Motorway

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een motorway is de Engelse term voor een autosnelweg. De term wordt voornamelijk gebruikt in het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Pakistan, Australië en Nieuw Zeeland. In de Verenigde Staten, Canada en India is de term ongebruikelijk, hier spreekt men van freeway of expressway. In veel Europese landen wordt het woord "motorway" gebruikt waar Engels niet de voertaal is om een autosnelweg aan te duiden. Regelmatig wordt ook highway genoemd, wat een breder begrip is dan strikt een autosnelweg.

In sommige gevallen wordt de term "motorroad" gebruikt, maar dit komt vaker overeen met de Nederlandse autoweg, dan strikt een autosnelweg. In sommige landen, als bijvoorbeeld Pakistan en Groot-Brittannië, zijn in het verleden en tegenwoordig veel motorways direct met 2x3 rijstroken aangelegd.

Australië

In Australië worden de termen motorway, expressway en freeway door elkaar gebruikt. Ze hebben geen aparte nummering en gebruiken de nummering van national highways en state routes. De meeste motorways hebben een naam die vaak bekender is dan het nummer. Rond de meeste grote Australische metropolen zijn motorways te vinden. Sommige motorways zijn tolwegen.

Ierland

De snelwegen van Ierland heten net zoals in het Verenigd Koninkrijk een motorway. Er is een landelijk dekkend netwerk van motorways dat voornamelijk vanaf de jaren '80 is ontwikkeld. Motorways in Ierland hebben de prefix "M" en de meesten zijn tolwegen. Er is een landelijke nummering van motorways. In de periode 2007-2009 zijn diverse high quality dual carriageways (HQDC) omgenummerd naar motorways waarmee het netwerk flink groeide.

Nieuw-Zeeland

Snelwegen in Nieuw-Zeeland heten een motorway. Ze worden onderscheiden van expressways, die in Nieuw-Zeeland soms gelijkvloerse kruispunten met verkeerslichten hebben. Op motorways gelden restricties, zoals een stopverbod, parkeren en verbod op langzaam verkeer. De motorways in Nieuw-Zeeland zijn genummerd in het State Route systeem van het land en hebben dus geen aparte nummering. Er is geen landelijk netwerk van motorways, de meesten liggen rond Auckland en Wellington, met enkele korte routes rond andere grotere steden.

Pakistan

In Pakistan is een apart netwerk van motorways. Niet alle snelwegen in Pakistan zijn motorways, maar de meesten wel. Er is een aparte wegnummering voor met de prefix "M". Het zijn tolwegen en de meeste zijn met 2x3 rijstroken uitgerust. De motorways zijn in het beheer van de National Highway Authority.

Thailand

Thailand is het enige land in zuidoost-Azië wat de term motorway gebruikt, andere landen in de regio gebruiken de term expressway. Veel stedelijke snelwegen in Bangkok heten expressways, alleen de beter ontworpen snelwegen heten een motorway en zijn doorgaans tolwegen. Het grootste deel van het Thaise snelwegennet bestaat uit expressways, slechts een klein deel uit motorways. In 1997 werd een masterplan voor motorways in Thailand opgesteld.

Verenigd Koninkrijk

zie ook Lijst van motorways in het Verenigd Koninkrijk

Standaardvarianten Verenigd Koninkrijk

In het Verenigd Koninkrijk kent men drie standaardvarianten voor motorways:

Type Type-aanduiding Verwachte intensiteiten openingsjaar (mvt/etm) Maximale intensiteit (mvt/etm)
Dubbelbaans tweestrookssnelweg D2M <41.000 65.000
Dubbelbaans driestrookssnelweg D3M 25.000 - 67.000 97.000
Dubbelbaans vierstrookssnelweg D4M 52.000 - 90.000 130.000

Geschiedenis

Voorgeschiedenis

In 1920 werd het wegenfonds opgericht, dat gefinancierd werd door een accijns op voertuigen. Het verkeer begon in de jaren 20 toe te nemen, maar het wegennet was vaak in slechte staat. Na de Eerste Wereldoorlog was de werkloosheid hoog en in de jaren 20 werd twee maal een programma uitgevoerd om de werkloosheid te verlagen door middel van wegenbouw. Tegen 1935 waren 800 kilometer aan bypasses opengesteld, ongeveer de helft van het beoogde aantal bypasses. In 1934 werd de eerste hoogwaardige interstedelijke weg opgeleverd met een scheiding van snel- en langzaam verkeer bij Liverpool. Gedurende de jaren 30 werden de eerste plannen opgesteld voor een snelwegennet. De toenmalige minister van transport bezocht Duitsland om te kijken bij de bouw van de Autobahn. De start van de bouw van de snelwegen werd door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog vertraagd. Gedurende de oorlog werden opnieuw plannen gemaakt voor een landelijk snelwegennet. In 1949 werd hiervoor speciale wetgeving doorgevoerd die het verkrijgen van een right of way mogelijk maakte. Het kwam echter maar nauwelijks tot uitvoering, omdat de staat van het Britse economie na de Tweede Wereldoorlog deplorabel was. Dekolonisatie sloeg een groot gat in de begroting, er bestond een enorme volkshuisvestings-opgave (oorlogsschade in combinatie met zogenaamde slum clearance van 19e eeuwse volkswijken die niet langer geschikt waren voor bewoning), de verouderde industrie veroorzaakte ook lasten en de Labour-regering was eerder bezig met het opbouwen van de verzorgingsstaat dan met infrastructuur. Zwakte van de Britse pond droeg bij aan verdere vertraging.

Eerste snelwegen

De eerste snelweg van het Verenigd Koninkrijk was de Preston Bypass in 1958, tegenwoordig onderdeel van de M6. Het Verenigd Koninkrijk was hiermee één van de laatste West-Europese landen die zijn eerste autosnelweg bouwde, Nederland en Duitsland waren ruim 20 jaar eerder. De eerste lange-afstandssnelweg die opende was de M1 tussen London en Rugby. De eerste snelwegen waren uniek omdat ze direct vanaf de opening 2x3 rijstroken telden, indertijd voor verkeersintensiteiten van amper 20.000 voertuigen per etmaal. Het bouwen van snelwegen met 2x3 rijstroken bleek een ontwerpstandaard te worden. In 1962 opende de eerste snelweg in Noord-Ierland, de M1.

Highway revolts

Begin jaren 60 werden plannen gemaakt voor stedelijke snelwegen. De massamotorisatie was ook in Groot-Brittannië halverwege de jaren 50 van start gegaan en begin jaren 60 voorzag men dat het verkeer explosief zou toenemen. De inschatting was dat de bereikbaarheid van steden, en uiteindelijk de Britse concurrentiepositie, hierdoor sterk zou verslechteren. Stedelijke snelwegen gezien als een methode bij uitstek om verkeer om de stadscentra heen te geleiden, die rap dichtslibten door de grote hoeveelheden auto's op smalle straten. Het rapport Traffic in Towns van een commissie onder leiding van Colin Buchanan uit 1963 was hier richtinggevend. Men kon de aanleg van deze stedelijke snelwegen ook vaak combineren met slum clearances: wijken vol kleinere oude huizen werden simpelweg opgeruimd en vervangen door flats, waar dan nog best een snelweg naast kon worden aangelegd. In 1966 werden de ontwerpstandaarden aangepast om kosten te besparen, door de bermen te versmallen en de redresseerstrook aan de middenberm te verwijderen. Dit zou circa 22.000 pond per mijl schelen. Gedurende de jaren 60 werden massaal snelwegen aangelegd, een bouwschema vergelijkbaar met dat in Nederland. In 1972 was de eerste 1.000 mijl (1.609 km) aan autosnelwegen opgeleverd. Lange-afstandssnelwegen werden gedurende de jaren 70 gewoon doorgebouwd, maar de stedelijke snelwegen liepen tegen sterke tegenstand vanuit de lokale bevolking aan. Deze tegenstand was deels vergelijkbaar met de Freeway revolts in de Verenigde Staten, maar deels ook het gevolg van breder verzet tegen de veel grootschaliger sloop van woonwijken als onderdeel van de stadsvernieuwing van de jaren '60. Een serie van 5 ringwegen om de hoofdstad London werd afgeblazen. Eind jaren 70 nam het bouwtempo sterk af, mede door de oliecrises en een periode die bekend stond als "the troubles", het Noord-Ierse conflict.

Stagnatie

De regering van Margaret Thatcher in 1979 nam een meer pro-wegenpositie aan, en werden diverse snelwegen verbreed en de M25 rond London voltooid. Tussen 1985 en 1995 nam het wegennet met 24.000 mijl toe, maar het snelwegennet groeide niet zo snel. In 1994 werd door de recessie een flink aantal wegenprojecten geschrapt. De M3 werd geplaagd door zijn forse protesten die de aanleg merkbaar vertraagde. Mede door de extra inpassingseisen stegen de kosten van de snelwegbouw met 50 - 100%, waardoor de overheid minder ruimte kreeg om nieuwe wegen te bouwen, of bestaande te verbreden. Afgezien van de tolweg M6 Toll in 2003 was de laatste reguliere nieuwe snelweg van het Verenigd Koninkrijk de M3 in Noord-Ierland in 1994. In 1996 was het snelwegennet 2.000 mijl (3.200 kilometer) lang. Gezien de omvang en bevolkingsdichtheid van het land is dat bijzonder weinig, vergeleken met landen als Frankrijk, Duitsland of Italië. Wel moet gezegd dat Groot-Brittannië naast dat beperkte netwerk van autosnelwegen een redelijk netwerk heeft van expreswegen en doorgaande tweebaanswegen met maar een beperkt aantal gelijkvloerse kruisingen - vaak lopen deze oost-west in aansluiting op het hoofdzakelijk noord-zuid verlopende autosnelwegennet.

Nadat Labour aan de macht kwam in 1997 werden vrijwel alle bestaande plannen afgeblazen. Tussen 1980 en 2005 nam het verkeer met 80% toe, terwijl de wegcapaciteit met slechts 10% toenam. In 2014 werd meer dan 105 miljard voertuigkilometers op de Britse motorways afgelegd.[1] In deze periode kwam het tot een beperkte verhoging van de wegcapaciteit met zogenaamde smart motorways: feitelijk snelwegen voorzien van permanente spitsstroken. Een politieke wil om snelwegen verder uit te bouwen op volwaardig snelwegprofiel ontbrak ook onder de conservatieve regeringen die na 2010 aan de macht kwamen.

Referenties

Autosnelwegnamen in de wereld

AutobahnAutobunnAutocestaAutoestradaAutokinetodromosAutomagistralėAutópályaAutopistaAutoputAutorouteAutosnelwegAutostrada (Italië)Autostrada (Polen)Autostradă (Roemenië)AutostradëAutovíaAvtocestaAvtomagistralAvtomagistralaAvtopatDiaľnicaDálniceExpresswayFreewayKiirteeMoottoritieMotorveiMotorvejMotorvägMotorwayOtoyol