N-IV (Spanje)

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
N-IV
Begin Madrid
Einde Cádiz
Lengte 680 km
Route

Sevilla

Dos Hermanas

Los Palacios y Villafranca

El Cuervo

Jerez de la Frontera

El Puerto de Santa María

De N-IV, sinds 2015 formeel de N-4,[1] is een carretera nacional in Spanje. De weg vormde vroeger de verbinding vanaf Madrid via Córdoba en Sevilla naar Cádiz. De weg was 680 kilometer lang, waarvan voornamelijk nog het deel tussen Sevilla en Jerez de la Frontera bestaat.

Routebeschrijving

De N-IVa door de canyon Despeñaperros.

De N-IVa bestaat nog op enkele locaties in Andalucía, het meest prominent rond Córdoba en tussen Aldea Quintana en La Carlota. Elders bestaat de route fysiek soms nog in de dorpen, maar is inmiddels omgenummerd. De N-IV vormt ten noorden van Sevilla nergens nog een doorgaande verbinding.

Het zuidelijk deel van de N-IV heeft nog enig doorgaand belang als alternatief voor de tolweg AP-4 tussen Dos Hermanas en Jerez de la Frontera, alhoewel delen inmiddels zijn omgevormd tot de A-4. De N-IV is hier veelal een vrij goed uitgebouwde enkelbaans weg met slechts enkele bebouwde kommen parallel aan de AP-4. Dit deel voert door laaggelegen agrarisch gebied in de delta van de Río Guadalquivir. Een klein stuk van de oude N-IV is ten zuiden van Jerez de la Frontera ongelijkvloers uitgebouwd met 2x2 rijstroken als oude feeder naar de stad. Tevens bestaat de N-IV nog door El Puerto de Santa María, waarna deze overgaat in de CA-32.

Geschiedenis

De N-IV was van oudsher één van de belangrijkste radiale wegen van Madrid, als voornaamste verbinding naar Andalucía. Daarom is tussen Madrid en Sevilla de route bijna integraal omgevormd tot de A-4, alleen rond de dorpen en steden is een nieuw tracé aangelegd. Dit is de reden dat er van de oorspronkelijke N-IV weinig over is ten noorden van Sevilla. De ombouw van de N-IV tot A-4 begon al midden jaren '80, eerder dan de ombouw van de N-II en N-III vanuit Madrid. In 1992 was de N-IV al geheel omgevormd tot autovía tussen Madrid en Sevilla.

Zuidelijker is de N-IV niet snel omgevormd omdat hier sinds de jaren '70 al de tolweg AP-4 de verbinding vormde van Sevilla naar Cádiz. In 1968 opende de omgevormde N-IV tussen Sevilla en Dos Hermanas, dit was vermoedelijk de eerste autovía in Andalucía. Dit tracé is na de omlegging van de A-4 tussen beide steden afgewaardeerd tot stadsweg met rotondes. In 1992 opende de A-4 tussen Jerez de la Frontera en El Puerto de Santa María. Tussen 2003 en 2007 is de A-4 rond Jerez de la Frontera aangelegd zodat tolvermijdend verkeer niet meer door die stad hoeft. Er waren in het verleden plannen om verdere delen van de N-IV tussen Dos Hermanas en Jerez de la Frontera om te vormen tot A-4 om de verkeersveiligheid te verbeteren. Echter sinds 1 januari 2020 is de AP-4 tolvrij, waardoor er minder noodzaak is voor verkeer om de N-IV te gebruiken. Wel opende op 19 december 2019 nog een korte verlegging met ongelijkvloerse aansluiting met de A-471 bij het gehucht El Torbiscal.[2]

Madrid

In Madrid verliep de N-IV oorspronkelijk via de Puente de Andalucía over de río Manzanares, vervolgens de Avenida Córdoba en daarna de Avenida Andalucia zuidwaarts de stad uit. In de jaren '50 was deze weg nog tweestrooks, maar is later uitgebouwd tot zes rijstroken. Een deel van de verbredingen viel samen met de bouw van de zuidelijke districten van Madrid in de jaren '60 en '70. De Avenida Andalucía was de oorspronkelijke route van de N-IV als zuidelijke invalsweg van Madrid en is in de periode 1963-1965 aangelegd als dubbelbaans weg met gelijkvloerse kruisingen.

Met de bouw van de Nudo Sur in 1974 werd de aftakking van de Avenida Andalucía naar de M-30 aangelegd. Dit was een snelwegachtige verbinding van de M-30 naar de N-IV. Oorspronkelijk was er ook een ongelijkvloers knooppunt tussen de Avenida Córdoba en de Avenida Andalucía, de flyovers zijn in 2002-2003 vervangen door een grote rotonde waarbij alleen de Avenida Andalucía richting de M-30 ongelijkvloers is gebleven. De Avenida Córdoba is in 2011 teruggeschaald van 2x3 rijstroken naar 2x2 rijstroken en een busbaan in het midden.

De A-4 is later oostelijker aangelegd parallel aan de N-IV in het zuiden van Madrid, dit opende in fases tussen 1985 en 1990. Tussen de M-45 en Seseña Nuevo is de N-IV rechtstreeks uitgebouwd tot A-4. Dit is in 1971 al verbreed naar 4 rijstroken maar was toen nog geen echte autovía. De volwaardige upgrade en verbreding naar 2x3 rijstroken volgde in 1989.

Notoir was de passage van de N-IV door de stad Aranjuez. De weg ging hier als twee éénrichtingswegen door de poorten van de Iglesia de San Antonio, een monumentale kerk. Aranjuez had geen rondweg voordat de A-4 in 1988 werd opengesteld.

Castilla-La Mancha

Tussen Aranjuez en Ocaña telde de N-IV vermoedelijk al 2x2 rijstroken voordat de A-4 werd aangelegd. De oude N-IV verloopt vlak voor Ocaña door een canyon op een semi-ongelijkvloerse route. Deze weg heeft nagenoeg geen functie meer sinds de A-4 langs Ocaña in 1989 werd opengesteld. In 2010 is de weg aan de noordkant van Ocaña omgevormd tot een trainingsbaan voor fietsers, met nog 1 rijstrook voor wegverkeer, dit heet de 'carril bici Andrés Oliva'.

Zuidelijker zijn op de Meseta geen hoogwaardige rondwegen aangelegd voordat de N-IV werd omgevormd tot A-4 in de tweede helft van de jaren '80. Karakteriserend voor deze streek was wel dat de N-IV al veelal buiten de echte dorpskernen verliep, vooral door de rand ervan. Bij Valdepeñas was al wel een wat grootschaliger omlegging voorhanden, die later is opgegaan in de A-4. Ook Santa Cruz de Mudela had een rondweg.

Despeñaperros

De Despeñaperros, met links de A-4 uit 2011-2012, in het midden de buiten gebruik zijnde rijbaan van 1984 en rechts de voormalige N-IV.

De Desfiladero de Despeñaperros is de bergpas en kloof tussen de Meseta en Andalucía, van oudsher de belangrijkste overgang van noord naar zuid in Centraal-Spanje. De historische weg door de Despeñaperros is in 1779-1780 aangelegd. In 1926 werd de N-IV door de Despeñaperros onderdeel van corridor IX van het Circuito Nacional de Firmes Especiales. Hiermee werd de weg gemoderniseerd voor het 20e eeuwse gemotoriseerde verkeer. De weg is in de jaren '50 verder gemoderniseerd.

Vanwege het toegenomen verkeer werd in de jaren '70 onderzocht hoe de weg verbeterd kon worden. De keuze viel tussen een bredere rijbaan met 3 rijstroken, of de bouw van een nieuwe rijbaan. Uiteindelijk werd in 1977 een contract gegund om een nieuwe rijbaan aan te leggen, die een moderner alignement had dan de oude N-IV. Over een periode van 7 jaar is de moderne rijbaan van de N-IV aangelegd. Op 27 juli 1983 opende het centrale deel tussen de afslag naar Aldeaquemada en Santa Elena, gevolgd door de omlegging van Santa Elena op 10 augustus 1983 en op 27 juli 1984 opende het noordelijk deel tussen Venta de Cárdenas en de afslag naar Aldeaquemada.

Kort daarna begon de verdubbeling van de N-IV noordelijk en zuidelijk van de Despeñaperros. Omdat het terrein op die trajecten veel vlakker was, hadden deze delen van de A-4 een veel minder substandaard karakter dan de passage door de Despeñaperros. Al in 1993, 9 jaar na de oplevering van de nieuwe rijbaan, werden studies gestart om te kijken hoe de N-IV / A-4 door de Despeñaperros verder verbeterd kon worden. Er werd in 2001 een contract gegund om nog één nieuwe rijbaan aan te leggen, maar dit werd heroverwogen vanwege de kosten en het feit dat er de wens was om een veel moderner tracé aan te leggen dat uiteindelijk 2x3 rijstroken zou tellen, waarmee zowel de historische rijbaan van de N-IV als de nieuwe rijbaan van 1983-1984 geen functie meer zouden hebben. In twee fases op 26 september 2011 en 11 juni 2012 werd de moderne A-4 door de Despeñaperros in gebruik genomen. De oude rijbaan van 1983-1984 werd geheel buiten gebruik gesteld en de historische N-IV had alleen nog de functie van lokale ontsluiting.

Andalucía

De N-IV is voor de aanleg van de A-4 maar beperkt opgewaardeerd in Andalucía. De stad Bailén had al een rondweg, waarbij de N-IV rond de oost- en zuidkant van Bailén verliep, in plaats van de A-4, die noordwestelijk van Bailén is aangelegd. Ook Andujár had voor de bouw van de A-4 al een zuidelijke rondweg. Tussen de Desfiladero de Despeñaperros en Córdoba is slechts weinig van de oorspronkelijke N-IV bewaard gebleven, de A-4 is grotendeels over de oude hoofdweg aangelegd. Een belangrijk restant is de N-IVa bij El Carpio, dat nog het karakter heeft van de weg zoals die tijdens het Plan REDIA in de jaren '60 is aangelegd.

De stad Córdoba had geen rondweg voordat de A-4 werd aangelegd. Dit was wel één van de eerste delen van de A-4 die in aanbouw ging ten oosten van Sevilla. Hierbij is de A-4 vrij ver afwijkend van de N-IV aangelegd. De oude route is thans als de N-IVa genummerd en heeft nog een brede rijbaan buiten Córdoba. De N-IV gebruikte destijds de Puente de San Rafael uit 1953 om de río Guadalquivir bij Córdoba over te steken.

Tussen Córdoba en Sevilla volgt de A-4 grotendeels de historische N-IV, en dat is ook te zien aan de soms scherpe bochten. Geen enkele plaats op de route had een goede rondweg, alhoewel de N-IV voor de bouw van de A-4 al wel buiten de stadskern van Écija was verlegd.

Vlak voor Sevilla had een klein stuk van de N-IV al 2x2 rijstroken tussen het vliegveld en Sevilla zelf. Er was indertijd een rotonde-kruispunt met de SE-30 aan de noordoostkant van Sevilla. De historische N-IV verliep via het centrum van Sevilla over de Avenida Kansas City en de Avenide la Palmera. Later kwam het noordelijk deel van de SE-30 gereed en kon verkeer via die route en de Carretera Su Eminencia al een groot deel van de stadskern van Sevilla bypassen.

Het eerste deel van de voorganger van de A-4 dat opende was de dubbelbaans weg tussen Sevilla en Dos Hermanas op 1 juli 1968.[3] Dit was echter geen echte autosnelweg, er waren gelijkvloerse kruisingen. Dit tracé is in 1998 vervangen door een nieuwe autovía ten westen van Dos Hermanas. Daarna zijn in Dos Hermanas enkele kruispunten aangelegd.

In de jaren '90 is een westelijke rondweg rond Los Palacios y Villafranca aangelegd. Rond Jerez de la Frontera is vermoedelijk in de jaren '70 een stadsring aangelegd rond de stadsrand. Dit was geen hoogwaardige rondweg, maar zorgde ervoor dat doorgaand verkeer niet door het centrum hoefde. In de jaren '90 is de N-IV tussen Jerez de la Frontera en El Puerto de Santa María naar 2x2 rijstroken verbreed. Deels is dit later opgegaan in de A-4. Puerto Real had geen rondweg voordat de A-4 werd aangelegd, dit was minder belangrijk omdat het meeste verkeer naar Cádiz vanaf 1969 de N-443 via de toen nieuw aangelegde brug naar Cádiz nam, en niet helemaal rond de baai van Cádiz reed. De route rond de baai is vrijwel volledig opgegaan in de A-4 en de CA-33.

Verkeersintensiteiten

Dagelijks rijden 22.000 voertuigen tussen Dos Hermanas en Los Palacios y Villafranca. De rest van de route tot aan Jerez de la Frontera is met 6.000 tot 9.000 voertuigen per dag minder druk.

Referenties

Carreteras nacionales in Spanje

N-IN-IIN-IIIN-IVN-VN-VI

N-102N-104N-110N-111N-113N-120N-121N-122N-123N-124N-125N-126N-135N-141N-145N-150N-152N-154N-156N-204N-211N-220N-221N-225N-230N-232N-234N-237N-238N-240N-241N-260N-301N-310N-320N-322N-323N-325N-330N-331N-332N-335N-336N-337N-338N-339N-340N-341N-344N-349N-350N-351N-352N-354N-357N-362N-400N-401N-403N-420N-430N-431N-432N-433N-435N-442N-443N-445N-446N-501N-502N-521N-523N-525N-532N-536N-540N-541N-544N-547N-550N-551N-552N-554N-555N-556N-559N-601N-603N-610N-611N-620N-621N-622N-623N-625N-627N-629N-630N-631N-632N-634N-635N-636N-637N-638N-640N-642N-644N-651N-655