N1 (Democratische Republiek Congo)

	N1
Begin	Banana
Einde	Kasumbalesa (RNR)
Lengte	3.000 km
Route Banana Muanda Boma Matadi Mbanza-Ngungu Kinshasa Kikwit Kilembe Tshikapa Kananga Mbuji-Mayi Mwene-Ditu Kamina Likasi Lubumbashi Kasumbalesa

De N1 of RN1 is een route nationale in de Democratische Republiek Congo. De weg vormt een oost-westroute door het zuiden van het land, vanaf Banana via Matadi, Kinshasa, Kikwit, Kananga, Mbuji-Mayi en Lubumbashi naar de grens met Zambia bij Kasumbalesa. De N1 is de belangrijkste weg van het land en is exact 3.000 kilometer lang.

Routebeschrijving

De N1 verloopt met een boog door het zuiden van de Democratische Republiek Congo. Het beginpunt is het kustplaatsje Banana aan de Atlantische Oceaan, bij de monding van de rivier de Congo. De weg verloopt dan via Matadi, de belangrijkste havenstad van Congo en vervolgens naar de metropool Kinshasa. Vanaf daar verloopt de route veelal oostwaarts tot de grote stad Mbuji-Mayi en dan zuidwaarts naar Lubumbashi, de tweede stad van het land. De N1 eindigt na ruim 3.000 kilometer op de grens met Zambia, vanwaar de Zambiaanse T3 verder gaat richting Kitwe.

De N1 is de belangrijkste weg van de Democratische Republiek Congo. Het grootste deel van de verharde kilometers in Congo is in de N1, alhoewel significante delen nog onverhard zijn en onberijdbaar kunnen zijn na de moesson. Het deel tussen Matadi en Kinshasa is van groot belang als exporthaven van Congo. De route in Kinshasa is relatief goed uitgebouwd, een deel van de route telt 2x4 rijstroken. De N1 is tussen Kinshasa en Kimpoko met 2x2 rijstroken uitgevoerd over een afstand van 50 kilometer. Dit wordt wel eens de "snelweg" van Congo genoemd, alhoewel er wel twee rijbanen zijn, heeft de weg geen ongelijkvloerse kruisingen.

De N1 verloopt door relatief vlak gebied, wat vaak vrij open is, de dichte jungles zijn verder naar het noorden. Op het middendeel van de route liggen drie grote steden, namelijk Kikwit, Kananga en Mbuyi-Maji. Hier liggen de slechtst begaanbare delen van de N1. Het westelijke deel is inmiddels geasfalteerd vanaf Kinshasa tot aan Kamuesha ten oosten van Tshikapa, maar de rest is verder vrijwel volledig onverhard en slecht begaanbaar. Alleen in Mbuyi-Maji is de weg geasfalteerd. In het zuiden van Congo verloopt de N1 over een plateau op ruim 1.000 meter hoogte. Hier is ook de mijnbouwstad Lubumbashi gelegen. Rond Lubumbashi is de N1 geasfalteerd, maar enkelbaans. De route van Lubumbashi naar de grens met Zambia is ook geasfalteerd.

Geschiedenis

In de Belgische koloniale periode was er al een piste, op een kaart uit 1911 kwam een doorgaande route voor vanaf Matadi via Kinshasa, Kananga en Mbuji-Mayi. Oostelijker verliep deze route verder van de huidige N1 af, via Kongolo naar Bukama, waar het weer op de hedendaagse N1 aansloot naar Lubumbashi.

De N1 is grotendeels tijdens de Belgische koloniale tijd in de jaren '50 aangelegd als een zandweg, gedeeltelijk als een all-weather road. Het verharden van wegtrajecten van de N1 in de corridor Boma - Matadi - Kinshasa - Kikwit in de jaren '70 was ook de primaire uitbreiding van het verharde wegennet in Congo tussen 1960 en 2000. De conditie van de N1 is verslechterd in de loop der jaren, met name tijdens de oorlogen van de jaren '90. Sinds circa 2009 worden verdere delen van de N1 geasfalteerd, met name door bouwbedrijven uit China. Op 2 september 2010 opende president Kabila de Pont du Cinquantenaire over de rivier de Lwange op de grens van de provincies Kwilu en Kasaï, tussen Kikwit en Kananga.

In 2022 was er nog meer dan 1.000 kilometer van de N1 een zandweg.

Muanda - Kinshasa

In de Belgische koloniale periode is vermoedelijk alleen het meest westelijke deel tussen Muanda en Boma als verharde weg aangelegd. In 1983 opende de Pont Matadi bij Matadi in het westen van het land. Dit is een hangbrug over de rivier de Congo. Het is de enige brug over de rivier over een afstand van 2.800 kilometer. Vermoedelijk is in deze periode ook het traject van Boma via Matadi richting Kinshasa verhard, dit was één van de weinige nieuwe verharde wegen die in de post-koloniale periode in de 20e eeuw is aangelegd.

Regio Kinshasa

Vermoedelijk in de jaren '70 is een deel tussen Kinshasa en Inkisi als verharde weg aangelegd. Volgens een kaart uit 1975 was dit onderdeel van een verharde weg naar Ngidinga, wat ook de N16 omvat.

In 2011 zijn delen van de route in Kinshasa naar 2x4 rijstroken verbreed.

Kinshasa - Kikwit

Het vrij lange traject van Kinshasa naar Kikwit is in de jaren '70 verhard. Dit komt op kaarten van begin jaren '70 voor als een onverharde weg en op een kaart uit 1979 als een verharde weg. De N1 maakte in die tijd het leeuwendeel uit van het verharde wegennet in de regio Bas-Zaïre (Bas-Congo).

Kikwit - Tshikapa - Mbuji-Mayi

Circa 2017-2018 is een lang traject van Kikwit naar Tshikapa geasfalteerd. Dit is feitelijk een geheel nieuw aangelegde weg met een relatief modern ontwerp. Op 31 oktober 2018 werd hiervan 104 kilometer tussen Batshamba en Pont Loange in gebruik genomen. Dit deel is door de Europese Unie voor € 113,7 miljoen gefinancierd. Het traject van Kinshasa naar Tshikapa (870 kilometer) kon vanaf 2019 in 13 uur worden afgelegd. In Tshikapa is een tweede brug over de rivier de Kasaï aangelegd, onderdeel van een nieuwe traverse van asfalt door de stad. Op 23 oktober 2020 stortte de oude brug echter in voordat de nieuwe brug gereed was. Het duurde een jaar om de brug te herstellen. In 2021 kwam 87 kilometer moderne verharde weg tussen Tshikapa en Kamuesha gereed.

Nadien was er nog 330 kilometer onverharde weg tussen Kamuesha en Mbuji-Mayi, inclusief het deel rond de stad Kananga.

Mbuji-Mayi - Lubumbashi - Zambia

Het traject vanaf Mbuji-Mayi tot Lubumbashi kent nog lange onverharde trajecten. In de regio Mbuji-Mayi is de N1 wel verhard, deels al in de Belgische koloniale tijd, aangezien Mbuji-Mayi traditioneel al één van de belangrijkste steden van Congo was. Mogelijk is in de jaren '50 het ruim 100 kilometer lange traject tussen Mbuji-Mayi en Mwene-Ditu verhard. Vanaf Mwene-Ditu naar Zuid-Congo was in 2022 nog meer dan 700 kilometer van de N1 een zandweg.

In de Congolese mijnbouwstreek in het zuiden van het land was al vroeg sprake van industrialisatie en de N1 is in de Belgische koloniale tijd al verhard. Dit was onderdeel van een circa 400 kilometer lange oost-westverbinding vanaf Kolwezi via Lubumbashi naar de grens met Zambia, waar het aansloot op het verharde wegennet in de Zambiaanse Copperbelt, dat een gelijkaardige geschiedenis heeft als het Congolese deel. De N1 is echter niet volledig onderdeel van deze corridor, maar sluit hier pas bij Guba op aan. In deze regio takken veel zijwegen aan op de N1, echter in veel gevallen is alleen de N1 verhard.

Tussen 2012 en 2015 is in meerdere fases het 5 kilometer lange deel dat de noordelijke invalsweg vormt van de stad Lubumbashi naar 2x2 rijstroken verbreed, tot aan de luchthaven. In meerdere fases is tussen 2013 en 2021 het grenscomplex in Kasumbalesa in meerdere fases uitgebreid tot een enorm parkeerterrein voor vrachtwagens. Dit is één van de grootste grenscomplexen in Sub-Sahara-Afrika geworden.

Toekomst

Met Chinese steun is het gepland om de N1 volledig te asfalteren. Delen van de route zijn slecht tot vrijwel onbegaanbaar, met name in het midden van Congo. De N1 is de belangrijkste weg van het land, en wanneer volledig geasfalteerd zal het aantal verharde kilometers in Congo met 30% stijgen ten opzichte van 2005, alleen al door de N1.