N243 (Nederland)

	N243
Begin	Alkmaar
Einde	Avenhorn
Lengte	16 km
Lijst van Nederlandse niet-autosnelwegen
Route Alkmaar Aansluiting Alkmaar / Purmerend Zuidschermer Stompetoren Ursem Schermerhorn Westbeemster Oosthuizen Avenhorn

De N243 is een niet-autosnelweg en provinciale weg in Nederland, gelegen in de provincie Noord-Holland. De N243 vormt een oost-westverbinding tussen Alkmaar en Avenhorn en is 16 kilometer lang.

Routebeschrijving

De N243 start bij de halfklaverblad-aansluiting van de N242 naar het centrum van Alkmaar alwaar men diverse routes kan kiezen. De N243 loopt hier over de N242 heen, waarbij de doorgaande route die van het centrum van Alkmaar naar Hoorn is. Verder kan men kiezen voor de Omval en de N244 richting Purmerend en Zaanstad. Vanaf hier loopt de N243 kort met 2x2 rijstroken naar het oosten en maakt daarbij een slinger naar de Noordervaart, een oost-westverlopend water in de Schermerpolder, waarna de weg is uitgevoerd met 1x2 rijstroken. Voor het grootste gedeelte loopt de N243 parallel aan deze vaart. De maximumsnelheid is op vrijwel het volledige traject 80 km/h. In de Schermer volgen enkele erftoegangen en de ongeregelde aansluiting met de Zuidervaart waar men naar Zuidschermer kan, de aansluiting met het voormalige gemeentehuis. Hierna rijdt men de kom van Stompetoren in. Het stuk binnen Stompetoren is maar enkele honderden meters lang, en verschilt niet van weginrichting met het wegvak buiten de bebouwde kom.

Na Stompetoren volgen weer enkele erftoegangen en de aansluiting met de Rustenburgerweg, waarna men de Schermer verlaat en de weg kort de Zuidschermerpolder doorsnijdt, min of meer parallel aan het plaatsje Schermerhorn. Hier ligt ook een met verkeerslichten geregelde kruising. Nadat Schermerhorn is gepasseerd rijdt men de Beemsterpolder in, alwaar de weg net als in de Schermer kaarsrecht doorloopt, de verkaveling van de op de Unesco Werelderfgoedlijst-staande polder volgt. Er is daarbij één geregelde kruising met de Jisperweg, waar men naar Westbeemster kan, en na een paar kilometer komt men op een rotonde met de N509, die naar Middenbeemster en Oosthuizen loopt. Hier wijzigt de weg van oost-west naar zuid-noord. Daarbij volgen weer enkele onbelangrijke kruisingen totdat de weg licht afbuigt op de grens van de Beemster en het plaatsje Avenhorn wordt bereikt. Hier ligt weer een verkeerslichtenkruising met de N194, het eindpunt van de N243.

Classificatie

De N243 is in het kader van duurzaam veilig ingericht als een gebiedsontsluitingsweg met een maximumsnelheid van 80 km/h.

Geschiedenis

De N243 ter hoogte van de molens van de Schermer.

De plannen voor verbetering van de verbinding Alkmaar - Hoorn bestonden al lange tijd. Rond 1850 werd daarvoor de Huygendijk (de huidige N508) van grind voorzien, een veelgebruikte oplossing in die tijd. Pas in de jaren 1920 werden er plannen door de provincie ontworpen om het almaar toenemende (vracht)autoverkeer en fietsverkeer te faciliteren door eigen infrastructuur aan te willen leggen. Eerst nog aarzelend door het gebruik van voornamelijk bestaande wegen met het plan deze te verbeteren, later met meer nieuwe, eigen tracés. De verbinding Alkmaar - Hoorn langs de Noordervaart en door de Beemster kwam dan ook al in de eerste plannen voor onder het administratieve wegnummer 10. Deze weg had voor die tijd hoofdzakelijk een regionaal karakter voor verkeer vanuit de Beemster en de Schermer naar Alkmaar. Al in 1952 werd de weg langs de Noordervaart op kosten van de gemeente Alkmaar bestraat. Ook heeft er enige tijd een stoomtram langs deze weg gelopen.

In het voorjaar van 1927 werd begonnen met de opmeting van het gedeelte Hoorn - Avenhorn - Schermerhorn, ter lengte van 13 kilometer. Het jaar daarop werd het aansluitende gedeelte tot Alkmaar opgemeten. In 1929 werden onderhandelingen gevoerd en werd overeenstemming bereikt met het waterschap De Schermer om de Noordervaart voor een deel te versmallen naar het zuiden, en daarnaast kwam men tot overeenstemming om de Jaagweg tussen Avenhorn en Hoorn over te dragen aan de provincie. In 1930 werd de verbetering van dit weggedeelte aan de laagste aanbieder gegund.

Met het wegvak Alkmaar - Avenhorn wilde het niet zo vlotten, omdat de provincie wachtte op de uitkomst van onderhandelingen over de aanvoer van zand uit het Alkmaardermeer. Het bestek was al wel lange tijd gereed. Omdat de onderhandelingen te lang duurden voor de provincie besloot deze in 1931 zand aan te voeren vanuit Sint Pancras, zodat in ieder geval voor het oostelijke deel langs de Noordervaart eindelijk met de uitvoering kon worden begonnen. Later in het jaar werd wel overeenstemming bereikt over de aanvoer van zand voor het westelijke deel langs de vaart. In dat jaar kwam wel het gedeelte Avenhorn - Hoorn gereed.

In 1933 werd de deklaag aanbesteed voor het deel langs de Noordervaart dat in de zomer van 1934 was voltooid, en werd het grondwerk aanbesteed voor het deel langs Schermerhorn, over de voormalige trambaan van de stoomtram Alkmaar - Purmerend. In 1935 werd begonnen met het aanleggen van de verharding voor dit deel. In 1934 werd de aanleg gestart van het deel door de Beemster, waarna in 1935 de fundering en de deklaag werden aangebracht, dat circa in de zomer van 1935 was afgerond. Vanaf dat moment was Noord-Holland weer een doorgaande verbinding rijker.

In 1937 werd nog beplanting aangebracht als het toetje na de aanleg.

Latere aanpassingen

Na de opening van de weg is er vrij weinig veranderd aan de weginrichting. De wegbreedte is nog steeds dezelfde als bij de aanleg en de weg straalt dan ook nog steeds dezelfde sfeer uit, met name door het open landschap en de molens langs de weg. Enkele kleine wijzigingen hebben zich voorgedaan tot aan de huidige jaren, zoals de aanleg van verkeerslichten en rotondes voor de verkeersveiligheid en de vervanging van het asfalt op enkele stukken met de nieuwe EHK-markering voor GOW's. Ook zijn enkele voorrangskruisingen verbreed in de jaren '70 en '80 naar de toen geldende richtlijnen voor veilige kruisingen.

Alternatieven Alkmaar - Hoorn

In de Provinciale Wegenplannen passeerden vele opties de revue voor verbetering van de verbinding Alkmaar - Hoorn. Tot 1940 ging de verbinding uitsluitend over bestaande wegen. Tussen 1940 en 1960 was het idee om de weg van Alkmaar tot Noordbeemster bij Noordbeemster licht af te laten buigen naar het zuiden om in een zo kort mogelijke lijn naar de Oosthuizerweg te lopen. Bij de vaststelling van het Provinciaal Wegenplan 1960 was men het er over eens dat de beste optie nu was het doortrekken van het rechte tracé Alkmaar - Noordbeemster naar een iets noordelijker tracé buiten de Beemster naar de huidige N247 even ten noorden van Beets, dat in die tijd gepland was een rijksweg te worden.

In het Provinciaal Wegenplan 1968 was een Rijksweg 30 gepland vanaf het eindpunt van de A9 bij Alkmaar in een rechte lijn naar het oosten, even zuidelijk van Noordbeemster lopend om ten zuiden van de Oosthuizerweg aan te sluiten op de A7. Deze weg werd als autosnelweg gepland, en tevens was gepland dat de Stamweg, de express-snelweg tussen Rotterdam en Alkmaar als rijksweg 16 op deze rijksweg 30 zou eindigen. In het Rijkswegenplan 1968 is deze rijksweg 30 echter niet terug te vinden, enkel het deel tussen Rijksweg 9 en Rijksweg 16.

De autosnelweg A7 is voorbereid op een aansluiting met de Oosthuizerweg. De extra brede asfaltstrook en paaltjes langs de snelweg herinneren hier aan. De aansluiting zou uitgevoerd worden met een half klaverblad.

Wegennummering

In de loop der tijd heeft de N243 diverse administratieve wegnummers gehad. In het Primaire Wegenplan uit 1925 stond deze weg bekend onder het nummer 10. Daarna behield de weg dit nummer tot het Secundair Wegenplan 1960, waarin het weggedeelte Alkmaar - Noordbeemster S10 werd en Noordbeemster - Hoorn S11. In 1968 werd de volledige route genummerd als T36, waarna vanaf 1978 tot en met 1992 de nummering weer werd gesplitst in S28 voor het deel Alkmaar - Noordbeemster en S29 voor het deel Noordbeemster - Hoorn. De latere Wet Herverdeling Wegenbeheer betekende voor de nummering van de weg geen nieuws; de provincie kreeg er geen weggedeelte bij of raakte het kwijt en het provinciale beheer bleef dus onveranderd.

Met het Nationaal Routenummerplan uit 1976 kreeg de verbinding Alkmaar - Hoorn het wegnummer 243 toebedeeld. De opdracht voor het plaatsen van het routenummer met wegschildjes N243 werd in 1987 aan de ANWB opgedragen.

Oorspronkelijk verliep de N243 tot aan de aansluiting Avenhorn met de A7. Als onderdeel van het project "N23" is de N243 tussen Avenhorn en de A7 verdubbeld en per 6 november 2018 omgenummerd als onderdeel van de N194. De lengte van de N243 werd hiermee ingekort van 19 naar 16 kilometer.

Reconstructie

De N243 scoorde in vergelijking met andere 80-kilometerwegen buiten de bebouwde kom hoog in de ongevalsstatistieken. Oorzaken hiervoor lagen in de vele erfaansluitingen, de smalle rijbaan en de problemen die voortkomen uit de aanwezigheid van landbouwverkeer op de rijbaan. Bij de vele erfaansluitingen speelt mee dat het inrijdend verkeer op de rijbaan stil moet staan voor tegemoetkomend verkeer, waardoor het risico op kop-staartaanrijdingen hoog is.

De provincie was vanaf eind 2004 bezig om draagvlak te verkrijgen voor enkele maatregelen die de oorzaak van de wegvakongevallen wegnemen, maar zij stuitte daarbij op meningsverschillen met de aanwonenden, die zich op het standpunt stellen dat de weg als erftoegangsweg geclassificeerd moet worden en als zodanig Duurzaam Veilig moet worden ingericht.

Omdat de minister van Verkeer en Waterstaat besloten heeft dat er een aansluiting mag komen die Heiloo en de Boekelermeer aansluit op de A9 kan van de N244 de preferente oost-westverbinding gemaakt worden. Op 28 februari 2012 heeft de gemeente Beemster een motie van deze strekking aangenomen. Daarbij zal een nieuwe vaste oeververbinding over het Noord-Hollands Kanaal nodig zijn, in de vorm van een brug of een aquaduct, wat die verbinding op voorhand kostbaar maakt. Daarnaast zal de beoogde verbinding het natuurgebied de Die van het Noord-Hollands Landschap doorsnijden.

Een en ander heeft gedeputeerde Post doen besluiten om het verkeersplan van de regio in heroverweging te nemen en het project rondom de N243 terug te zetten naar de studiefase. In 2015 is een inhaalverbod op de N243 ingesteld. In 2016 is groen licht gegeven voor de herinrichting van de N243.

De voorgenomen aanpassingen bestaan uit de vervanging van zes kruisingen (met de Zuidervaart, Oterlekerweg, Rustenburgerweg, Molendijk, Westdijk en Kathoek) door rotondes, de gedeeltelijke verbreding van de weg en de aanleg van drie met 3D-betonprinters gefabriceerde fietsbruggen. De maximumsnelheid blijft 80 km/h. Op 5 december 2022 is de eerste fase afgerond tussen Stompetoren en Noorderbeemster.

Verkeersintensiteiten

Hieronder de werkdaggemiddelden in motorvoertuigen per etmaal voor enkele telpunten van de Provincie Noord-Holland.

		2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2020	2021	2022
Op/afrit N242	Molendijk	15.062	14.052	15.387	16.003	15.734	15.222	15.471	15.252	15.300	14.749	15.420	15.633	16.500	15.100
Molendijk	N509 Middenweg	12.700	12.050	11.500	12.050	12.250	11.452	11.398	11.608	11.700	11.454	11.579	10.228	10.500	10.700
N509 Middenweg	N194 (voorheen N507) De Braken	11.371	10.869	11.272	11.801	11.205	11.365	11.035	11.035	11.100	11.207	11.166	10.975	12.100	10.600
N507 De Braken	Op/afrit A7 westzijde	22.137	22.031	21.010	21.922	22.618	21.719	21.300	21.480	21.500	21.500	21.500	n/a	n/a	n/a

Externe links

• Fotopagina N243
• Openstellingsgeschiedenis N243

• Video N243 Alkmaar - Hoorn (Youtube)