N381 (Nederland)

	N381
Begin	Drachten
Einde	Emmen
Lengte	66 km
Lijst van Nederlandse niet-autosnelwegen
Route Aansluiting Oosterwolde Ureterp Wijnjewoude Donkerbroek Oosterwolde-Noord Oosterwolde Appelscha Appelscha-Zuid Hoogersmilde Aansluiting Westerbork Beilen Westerbork Aalden Sleen Aansluiting Emmen Emmen

De N381 is een niet-autosnelweg en provinciale weg in Nederland, gelegen in de provincies Friesland en Drenthe. De weg verloopt van de A7 bij Drachten, via Oosterwolde en Beilen naar Emmen over een lengte van 66 kilometer.

Routebeschrijving

De N381 bij Wijnjewoude.

Friesland

De N381 start bij het naamloze knooppunt Drachten of Ureterpvallaat, waar de N31 en A7 elkaar kruisen in de vorm van een klaverbladknooppunt, waar de 2x2 N31 uit Leeuwarden overgaat in de 2x2 N381. Dan volgt kort daarop een aansluiting met het bedrijventerrein Azeven (spreek uit: A-zeven). De 2x2 autoweg loopt door een overwegend open landschap van Friesland. De weg is geheel ongelijkvloers en uitgerust met 2x2 rijstroken tot Oosterwolde en 1x2 rijstroken na Oosterwolde. Na Oosterwolde verloopt de weg ook door het Drents-Friese Wold, een bosgebied op de provinciegrens van Friesland en Drenthe.

Drenthe

Op de overgang naar de provincie Drenthe verandert de N381 in een autoweg waarbij inhalen is toegestaan. De weg loopt hierbij door een afwisselend landschap van bebossing en openheid. Hierbij zijn in Drenthe bijna alle aansluitingen ongelijkvloers uitgevoerd over een lengte van 40 kilometer en is de maximumsnelheid 100 km/h. Achtereenvolgens komen de aansluitingen Hoogersmilde, Beilen, Westerbork, Aalden en Sleen voorbij. Alleen de aansluiting Westerbork op de A28 is niet ongelijkvloers voor wat de N381 betreft, hier zijn twee rotondes met een bypass. Hetzelfde geldt voor de aansluiting op de N34. Na de N34 loopt de N381 drie kilometer verder naar het oosten, waarna op een gelijkvloers kruispunt de weg eindigt in de bebouwde kom van Emmen.

Classificatie

De N381 is in het kader van duurzaam veilig ingericht als een stroomweg. De weg is uitgevoerd als autoweg met een maximumsnelheid van 100 km/h. Inhalen is op de enkelbaans delen alleen in Drenthe toegestaan.

Geschiedenis

Voorgeschiedenis

Van oorsprong was er sprake van een netwerk van landwegen in het oosten van Friesland die geen coherent netwerk met duidelijke hiërarchie vormden. Drachten was voor de jaren '60 maar een klein dorp, het had niet de betekenis die het tegenwoordig heeft. De historische wegverbinding verliep langs de Opsterlandse Compagnonsvaart tussen Klein Groningen en Smilde. In Drenthe bestond er al wel een enigszins directe verbinding van Smilde via Beilen, Westerbork, Zweeloo en Noord-Sleen naar Emmen.

Wegnummergeschiedenis

De N381 heeft onder diverse wegnummers bekend gestaan, die in eerste instantie administratief waren. De route werd in 1927 globaal opgenomen in het provinciaal wegenplan van Friesland. In het provinciaal wegenplan van 1927 werd er nog geen wegnummering aan deze route toegekend. In het provinciaal wegenplan van 1959 werd het Friese deel als de S8 genummerd, in 1968 werd dit gewijzigd naar de S5.

In Drenthe had de weg oorspronkelijk twee nummers, vanaf 1932 was het wegvak vanaf de Friese grens tot Smilde als de S5 genummerd, en het wegvak Beilen - Emmen als de S12. In 1968 werd dit geïntegreerd tot de S7 vanaf de Friese grens tot Emmen.

De N381 is nooit een rijksweg geweest. Wel is er in de jaren '80 een tweecijferig N-nummer aan toegekend die een rijksweg suggereert. Dit was de N31, die destijds vanaf de Afsluitdijk bij Zurich via Harlingen, Leeuwarden, Drachten, Appelscha en Beilen tot de N37 bij Emmen verliep. Alleen het deel tussen Zurich en Drachten was daadwerkelijk een rijksweg, oorspronkelijk de rijksweg 9 tussen Zurich en Leeuwarden en vanaf 1987 de rijksweg 31 over de gehele lengte van Zurich tot Drachten. Het deel Drachten - Emmen werd echter niet door het rijk overgenomen.

Het wegnummer N381 kwam voort uit het Nationaal Routenummerplan van 1982 en werd ingevoerd met de Wet herverdeling wegenbeheer die in 1993 van kracht werd. Het duurde echter nog jaren voordat het wegnummer N31 op dit traject overal vervangen was door de N381.

Eerste aanleg in Friesland

Om de wegenstructuur van Oost-Friesland te verbeteren werd kort na de Tweede Wereldoorlog begonnen met de planning van een modernere weg naar het zuidoosten, wat in eerste instantie vooral gezien werd als onderdeel van de verbinding Leeuwarden - Assen. Dit was het Ontwikkelplan Oostelijk Friesland. Het eerste deel van de nieuwe weg opende op 24 november 1953 tussen Selmien (bij Drachten) en Wijnjeterp. In 1957 opende de rondweg van Drachten, die tot aan Selmien werd aangelegd en daar aansloot op het eerder geopende deel naar Wijnjeterp. Het traject van Donkerbroek tot Drie Tolhekken bij Oosterwolde is in 1957 gereconstrueerd en op 9 augustus 1957 geopend. In 1958 begon de bouw van de modernere weg tussen Wijnjeterp en Donkerbroek, dit omvatte een kleine tracéverlegging bij het gehucht Moskou en een westelijke rondweg van Donkerbroek. Dit deel is op 18 november 1959 opengesteld. De vaste brug over de Opsterlandse Compagnonsvaart werd de Ir. G.L. Waltherbrug genoemd.

Tussen Oosterwolde, Appelscha en Hoogersmilde in Drenthe is de weg over een volledig nieuw tracé aangelegd, op wat grotere afstand dan de historische weg langs de Opsterlandse Compagnonsvaart. Dit deel kwam voort uit het provinciale wegenplan van 1959. Oosterwolde was begin jaren '60 voorzien als een belangrijk knooppunt van twee rijkswegen en de provinciale weg. Hier zou een knooppunt komen tussen de rijksweg 10 (Amsterdam - Groningen), rijksweg 33 (Heerenveen - Assen) en de provinciale weg Drachten - Smilde. Uiteindelijk is hiervan alleen de N381 aangelegd. Het tracé door de bossen van Appelscha werd genoemd als één van de mooiste wegen van Friesland. Op 9 oktober 1961 kwam het wegvak gereed tussen Drie Tolhekken en Terwisscha, vlakbij Appelscha, waarna op 8 oktober 1962 het gedeelte tussen Terwisscha en de Drentsche Hoofdvaart bij Hoogersmilde werd geopend.

In 1981 werd de ongelijkvloerse kruising tussen de A7 en N31 gerealiseerd, maar het "knooppunt Ureterpvallaat" was destijds een incompleet klaverblad. Men kon niet van Oosterwolde naar Groningen of van Leeuwarden naar Heerenveen. Laatstgenoemde verbinding ging indirect via de aansluiting Drachten van de N31. Omstreeks 2005 werd het klaverblad Ureterpvallaat volledig gemaakt en is ook de aansluiting Ureterp met de N917 opengesteld. Deze werkzaamheden vielen onder de verdubbeling van de N31 tussen Leeuwarden en Drachten.

De bouw van de weg in Drenthe

De aanleg van de N381 heeft ongeveer 20 jaar geduurd. De aanleg begon in de jaren 1950 in Friesland. Omstreeks 1975 kwam het sluitstuk van de weg gereed in Drenthe. Het oudere Friese deel is in eerste instantie geheel gelijkvloers aangelegd, terwijl het nieuwere Drentse deel grotendeels meteen ongelijkvloers is aangelegd.

In 1964 werd het gedeelte van Emmen naar Noord-Sleen opengesteld en in 1968 het aansluitende deel naar Zweeloo. In 1971 volgde het wegvak van Hoogersmilde naar de huidige N856 bij Westerbork. Het sluitstuk van de N381, tussen Westerbork en Zweeloo, werd op 25 juni 1975 officieel geopend.

De aansluiting Hoogersmilde was oorspronkelijk een kwadrantaansluiting. In 1976 is deze aansluiting omgebouwd tot een halfklaverblad. De aansluiting Noord-Sleen was oorspronkelijk gelijkvloers, maar is in 1980 omgebouwd tot een Haarlemmermeeraansluiting. In 2012 zijn de ongeregelde kruispunten op de aansluiting Westerbork met de A28 vervangen door twee rotondes met een bypass.

In de jaren 2004 - 2006 is het Drentse deel van de N381 grootscheeps gereconstrueerd. Daarbij is de weg verbreed en zijn gelijkvloerse oversteken opgeheven of vervangen door ongelijkvloerse kruisingen. Ook zijn daarbij veel parkeerplaatsen opgeheven, omdat deze meer gebruikt werden om illegaal te keren dan om te rusten. Na reconstructie was de N381 de eerste autoweg in Nederland die in het kader van de EHK was voorzien van een groene asstreep.

Omlegging en verbreding in Friesland

De N381 bij Appelscha.

Een vleermuis hop-over over de N381 tussen Oosterwolde en Drachten.

De N381 had in de provincie Friesland een substandaard dwarsprofiel voor een autoweg, de weg was rond Appelscha betrekkelijk smal en had gelijkvloerse kruispunten. Daarnaast lag er tussen Wijnjewoude en Oosterwolde veel bebouwing langs de weg. De provincie Friesland heeft in 2014-2015 een groot deel van de N381 ingericht als volwaardige stroomweg. De gehele route is ongelijkvloers uitgebouwd, deels verlegd over een nieuw tracé tussen Wijnjewoude en Oosterwolde, en gedeeltelijk verbreed naar 2x2 rijstroken tussen Drachten en Donkerbroek.

Op 10 februari 2010 hebben Provinciale Staten het realisatiebesluit behandeld waardoor de opwaardering definitief is geworden. In het voorjaar van 2011 is het Ontwerp-Provinciaal InpassingsPlan ter inzage gelegd waarna de zienswijzen zijn behandeld en het definitieve PIP kon worden vastgesteld. Op 31 oktober 2012 werd het PIP onherroepelijk nadat de Raad van State alle bezwaren ongegrond had verklaard. De aanleg is in 2013 begonnen. De formele starthandeling was op 9 mei 2014. In 2015 werden de eerste delen opengesteld in eerste instantie de nieuwe rijbaan tussen Drachten en Wijnjewoude, die naast de oude rijbaan is aangelegd, en op 14 september 2015 tussen Wijnjewoude en Donkerbroek met één rijbaan over het nieuwe tracé. Op 27 november 2015 kwam het enkelbaans deel rond Appelscha gereed, waarmee hier een ongelijkvloerse autoweg gerealiseerd was. Op 30 november 2015 opende het deel tussen Donkerbroek en Oosterwolde-Noord. Daarna is gewerkt aan de aanleg van de N381 als autoweg langs Oosterwolde. Dit had in december 2015 gereed moeten zijn, maar is vertraagd tot 2017 door onenigheid over de technische uitvoering en daarna een aanpassing van het ontwerp om later een langer stuk van de N381 te verdubbelen. De onderdoorgang bij de aansluiting Venekoten aan de zuidkant van Oosterwolde werd op 10 oktober 2016 in gebruik genomen. Alle asfaltwerkzaamheden waren op 9 april 2017 afgerond. Op 6 juli 2017 volgde de officiële opening van de N381 langs Oosterwolde.

In het provinciale coalitieakkoord van 2015 was verdere verdubbeling van de N381 tussen Donkerbroek en Oosterwolde-Zuid opgenomen. Hiervoor had de provincie € 25 miljoen aan het budget van het N381-project toegevoegd. De voorbereidende werkzaamheden begonnen in oktober 2018 en de verdubbeling kwam op 11 mei 2020 gereed. Op 2 april 2020 werd de nieuwe tunnelbak 't West bij Donkerbroek in gebruik genomen. De volledige openstelling volgde op 11 mei 2020.

Verkeersintensiteiten

De intensiteiten zijn ná de genoemde aansluiting.

locatie	2010	2019
Ureterp	13.600	20.400
Wijnjewoude
Donkerbroek	11.300
Oosterwolde-Noord
Oosterwolde-Zuid
Appelscha-Noord	9.300	12.100
Appelscha-Zuid	8.900
Hoogersmilde	8.300
A28	12.000
Beilen	9.900
Westerbork	8.900
Zweeloo	9.200
Noord-Sleen	10.800