New Mexico

Uit Wegenwiki
(Doorverwezen vanaf NM)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Hoofdstad Santa Fe
Grootste stad Albuquerque
Oppervlakte 315.194 km²
Inwonertal 2.114.000
Lengte snelwegennet 1.618 km
Eerste snelweg ~1960
Afkorting NM

New Mexico is een staat in de Verenigde Staten. De staat telt 2,1 miljoen inwoners (2023), en de hoofdstad is Santa Fe. De grootste stad is Albuquerque.

Inleiding

Geografie

I-40 in Eastern New Mexico.

New Mexico is gelegen in het zuidwesten van de Verenigde Staten. Het grenst aan de Amerikaanse staten Arizona, Colorado, Oklahoma en Texas. Via de 'Four Corners' grenst het ook aan Utah. In het zuidwesten heeft de staat ook een grens met Mexico, met de Mexicaanse staten Chihuahua en Sonora. New Mexico is een vrij grote staat, het meet maximaal 625 kilometer van noord naar zuid en 550 kilometer van west naar oost.

De staat valt grotendeels in de Rocky Mountains, alhoewel er geen continue bergketens zijn zoals in buurstaat Colorado. Geïsoleerde bergketens domineren het noorden en westen van de staat, met elders kleinere bergketens. Tussen de bergketens liggen droge en hooggelegen plateau's. Het oosten van de staat is vlakker en onderdeel van de High Plains. Het hoogste punt in New Mexico is de 4.011 meter hoge Wheeler Peak. De Rio Grande stroomt van noord naar zuid door de staat en is de enige noemenswaardige rivier. Grote delen van New Mexico bestaan uit kale steppe of woestijn, alleen de hoger gelegen delen zijn bebost.

New Mexico heeft een droog landklimaat, met hete zomers en betrekkelijk koude winters vanwege het feit dat de staat relatief hoog ligt. De gemiddelde neerslag is slechts 350 mm per jaar. De gemiddelde maximumtemperatuur varieert naar gelang de hoogte. De gemiddelde maximumtemperatuur in Albuquerque is 8°C in de winter tot 32°C in de zomer. De voornaamste vorm van extreem weer zijn incidentele blizzards in de winter en sporadische tornado's in het oosten in het voorjaar.

Economie

New Mexico is één van de minder welvarende staten, met een gemiddeld inkomen dat meestal in de top 10 laagste van alle staten ligt. In het zuidoosten van New Mexico wordt veel olie en gas gewonnen, dit is een verlengstuk van de Texaanse olie-industrie. De federale overheid spendeert betrekkelijk veel geld in de staat, de federale uitgaven is twee keer zo hoog als elke betaalde dollar aan federale belastingen. Een groot deel van de federale uitgaven is aan defensie, er zijn drie luchtmachtbases in New Mexico, een groot testterrein (White Sands Missile Range) en van oudsher het Los Alamos National Laboratory.

Demografie

stad inwonertal
Albuquerque 563.000
Las Cruces 113.000
Rio Rancho 106.000
Santa Fe 88.000
Roswell 48.000

New Mexico heeft een relatief snelgroeiend inwonertal, maar kwam van een lage basis. In 1900 had de staat slechts 195.000 inwoners, en het duurde tot 1970 voordat de grens van 1 miljoen inwoners bereikt werd. In 2010 werd de grens van 2 miljoen inwoners overschreden. New Mexico is daarmee erg dunbevolkt. Er zijn maar een klein aantal grotere steden. Veruit de grootste stad is Albuquerque, gevolgd door Las Cruces in het zuiden en Rio Rancho, een grote suburb van Albuquerque. De hoofdstad Santa Fe is de op drie na grootste stad en is de belangrijkste stad in het noorden van de staat. Dit zijn ook de enige vier steden met meer dan 50.000 inwoners. Elders liggen alleen kleine regiostadjes.

De staat heeft het hoogste aandeel Hispanics in de Verenigde Staten, bijna de helft van de inwoners is Hispanic of Latino. Daarnaast zijn er veel Native Americans, in percentage het één na hoogste aandeel, na Alaska. Er zijn echter weinig African-Americans. Bijna een derde van de inwoners spreekt Spaans.

Geschiedenis

De eerste Europeanen bezochten het gebied in de 16e eeuw en het stond vanaf dat moment al bekend als Nuevo México. De Camino Real werd een belangrijke handelsroute binnen het Spaanse rijk, vanaf Mexico City tot Santa Fe. Het gebied was oorspronkelijk onderdeel van Nuevo España, vanaf 1821 een onderdeel van Mexico, toen dat land onafhankelijk werd. Het uiterste noordoosten van New Mexico was onderdeel van het Franse Rijk, dat in 1803 aan de Verenigde Staten werd verkocht als onderdeel van de Louisiana Purchase. Na de Mexicaans-Amerikaanse oorlog van 1846-1848 werd het gebied door Mexico afgestaan aan de Verenigde Staten. In 1850 werd het New Mexico Territory gecreëerd. Het had destijds 61.000 inwoners. Het zuidwestelijk deel behoorde nog enige tijd tot Mexico, maar werd in 1853 aangekocht als onderdeel van de Gadsden Purchase. In 1912 werd New Mexico de 47e staat. In 1927-1928 werd veel olie gevonden in het zuidoosten van de staat. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de eerste atoombommen in Los Alamos ontwikkeld. Op 16 juli 1945 werd de eerste kernexplosie uitgevoerd met de Trinitytest. Defensie bleef ook na de oorlog een belangrijke pijler van de economie van New Mexico.

Wegennet

Het wegennet van New Mexico is dun, buiten de belangrijke hoofdwegen zijn de meeste wegen op het platteland onverhard en hoofdwegen liggen vaak op grotere afstand van elkaar. Naast de Interstate Highways zijn belangrijke corridors vaak uitgevoerd als 2x2 divided highway, die eigenlijk als gelijkvloerse freeways functioneren.

Wegbeheer

De wegbeheerder in de staat is het New Mexico Department of Transportation, afgekort NMDOT.[1] De staat beheert 11.918 kilometer state roads, plus de US Highways en Interstate Highways. De staat beheert 3.932 bruggen, relatief weinig gezien de omvang van de staat, maar verklaarbaar door het gebrek aan rivieren en de lage dichtheid van het wegennet.

Interstate Highways

Het Interstate Highway-netwerk van New Mexico.

New Mexico telt slechts drie Interstate Highways, de Interstate 10 als oost-westroute in het zuiden, de Interstate 25 als noord-zuidroute in het midden en noorden, en de Interstate 40 als oost-westroute in het midden van de staat. I-25 en I-40 komen samen bij het centrum van Albuquerque, met het grootste knooppunt van de staat, die de 'Big I' heet. De snelwegen tellen bijna overal 2x2 rijstroken, behalve in Albuquerque waar de snelwegen 2x3 tot 2x4 rijstroken tellen. Bijzonder is de route van I-25 in het noorden van de staat, die vanaf Albuquerque eerst naar het noordoosten afbuigt naar Santa Fe en daarna zelfs naar het zuidoosten afbuigt voordat de weg weer noordwaarts loopt vanaf Las Vegas.

US Highways

Het onderliggend wegennet voor doorgaand verkeer bestaat uit diverse US Highways, die in veel gevallen met 2x2 rijstroken uitgebouwd zijn, en door het lage aantal kruisingen min of meer als snelweg in gebruik zijn. Een aantal US Highways zijn over een langere afstand 2x2 rijstroken:

  • US 54 El Paso - Alamogordo 106 km
  • US 62 Carlsbad - Hobbs 121 km
  • US 70 Las Cruces - Clovis 491 km
  • US 285 Carlsbad - Clines Corners (I-40) 365 km
  • US 550 Albuquerque - Cedar Hill 280 km

Door de grote oppervlakte van de staat is het wegennet echter wel dun. Door de enorme afstanden en de lage bevolkingsdichtheid zijn de wegen allemaal erg rustig, behalve in Albuquerque. Tijdens zand- en stofstormen kunnen zich gevaarlijke rij-omstandigheden voordoen.

Interstates en US Highways in de staat New Mexico

Interstate 10Interstate 25Interstate 40

US 54US 56US 60US 62US 64US 70US 82US 84US 87US 180US 285US 380US 412US 491US 550


State Roads

Een genummerde frontage road in New Mexico.

In New Mexico spreekt men van een state road, het is één van de weinige staten waar men deze benaming gebruikt. Er zijn 412 state roads met een gecombineerde lengte van 11.918 kilometer. State Road 120 is de langste route met een lengte van 192 kilometer, terwijl State Road 446 de kortste is met slechts 0,4 kilometer. State Roads zijn genummerd met één, twee of drie cijfers, en drie routes hebben een nummer met vier cijfers.

Route 1 werd al in 1909 geïntroduceerd, nog voordat New Mexico een staat werd, en volgde de historische El Camino Real vanaf de grens met Mexico tot Santa Fe. Vlak nadat New Mexico een staat werd is er al een routenummering geïntroduceerd, als één van de eerste staten, maar onduidelijk is of deze wegnummers daadwerkelijk bewegwijzerd waren, of alleen een administratieve functie hadden. In 1926 was er nog geen officieel wegnummerschild, maar dat is tegelijkertijd met de US Highways in 1927 geïntroduceerd. Omdat de US Highways tegelijkertijd met de State Roads zijn geïntroduceerd is er geen significante dubbelnummering van beide routenummers geweest. Eind jaren '20 en in de jaren '30 zijn al diverse hernummeringen doorgevoerd, mede omdat nieuwe US Highways in de staat werden geïntroduceerd. In de jaren '50 nam de staat het wegbeheer van meer secundaire wegen over, en het aantal state roads groeide van 121 tot meer dan 400 in de jaren '50. De wegnummers liepen tot over de 500, alhoewel er nooit zoveel state roads tegelijkertijd in gebruik zijn geweest. In 1988 zijn de state roads significant hernummerd.

De kwaliteit van state roads varieert significant. Sommige routes zijn goed uitgebouwd, maar veel state roads zijn smaller en bochtig. New Mexico heeft eveneens relatief veel onverharde state roads, sommige van deze routes zijn in slechte staat en moeilijk te berijden tijdens neerslag.

Tolwegen

In New Mexico zijn geen tolwegen, en deze zijn er ook nooit geweest. In de statuten van New Mexico is de mogelijkheid tot tolwegen wel opengehouden, maar dit is vooral historisch van karakter, ze worden beschreven als tolwegen zoals 'wagon trails' en bruggen. Er zijn geen concrete plannen voor tolwegen in New Mexico.

Geschiedenis

I-40 in Albuquerque.
I-25 in Albuquerque.

Toen New Mexico in 1912 een staat werd waren er geen geasfalteerde wegen. Na de introductie van US Highways werd begonnen om deze routes te asfalteren, maar het tempo lag vrij laag. In 1931 waren maar een paar trajecten geasfalteerd. De belangrijkste geasfalteerde weg in die tijd liep in het uiterste zuiden van de staat, de US 80 vanaf de grens met Arizona via Lordsburg, Deming en Las Cruces naar de grens met Texas nabij El Paso. Dit was destijds een belangrijke transcontinentale route. Elders in New Mexico waren maar korte trajecten geasfalteerd, zelfs tussen Albuquerque en Santa Fe was de weg nog voor een derde een gravelweg. Noordelijk van Socorro waren wel gefragmenteerd wat delen van de US 85 geasfalteerd. In het zuidoosten van New Mexico was de weg tussen Carlsbad en Roswell geasfalteerd.

Gedurende de jaren '30 werd het geasfalteerde netwerk fors uitgebreid. In 1938 waren de belangrijkste corridors geheel of bijna geheel geasfalteerd. In dat jaar had de US 85 nog een stuk gravel tussen Hot Springs (tegenwoordig Truth or Consequences) en Socorro. Ook had de US 70 nog enkele graveldelen tussen Las Cruces en Alamogordo en tussen Roswell en Clovis. De US 66 was toen al volledig geasfalteerd als oost-westroute door het midden van de staat. Het wegennet was het minst ontwikkeld in het noordwesten van de staat, in 1938 was wat later de US 550 zou worden tussen Bernalillo en Farmington nog grotendeels een onverharde weg, deels zelfs geen gravelweg.

Het wegennet werd in de jaren '50 verder geasfalteerd, en al begin jaren '50 zijn de eerste trajecten naar een 2x2 divided highway verbreed. In 1951 was de US 80/85 tussen de grens met Texas en Las Cruces al van 2x2 rijstroken voorzien, evenals een deel van de US 85 tussen Albuquerque en Bernalillo. In dat jaar was de US 64 de slechtst ontwikkelde weg, ten oosten van Taos was nog een lang stuk gravelweg en in het noordwesten van New Mexico ontbrak de geasfalteerde weg volledig. De voorganger van de US 64 tussen Chama en Farmington is de State Road 17, die in 1951 nog grotendeels een zandweg was. Buiten de US Highways en een beperkt aantal state roads was een aanzienlijk deel van de secundaire wegen nog onverhard. In 1956 waren bijna alle doorgaande wegen geasfalteerd, en met name rond Santa Fe en in het uiterste oosten van New Mexico was al een groter netwerk van geasfalteerde wegen. In het oosten van New Mexico was dit belangrijk voor de weinige landbouw in de staat, en de groeiende olie-industrie. Het wegennet in de grensregio met Mexico was echter slecht ontwikkeld, ten zuiden van de US 70/80 waren bijna geen verharde wegen.

De aanleg van het snelwegennet begon vanaf de creatie van het Interstate Highway-systeem in 1956. Onduidelijk is wat de eerste Interstate Highway van New Mexico was, de state highway map van 1958 liet nog geen enkele voltooide of in aanleg zijnde Interstate Highway zien. Tegen 1960 werden de eerste delen van I-40 opengesteld, maar niet zeker is welk deel als eerste is geopend. In 1967 was al een redelijk aantal kilometers van de Interstate Highways opengesteld, met name I-10 in het zuiden van de staat was al bijna helemaal opengesteld, evenals diverse delen van I-25 en I-40. In 1967 waren de grootste ontbrekende delen van I-25, tussen Truth or Consequences en Socorro en tussen Las Vegas en Raton. New Mexico volgde het gangbare patroon van de westelijke woestijnstaten, waarbij gedurende de jaren 60 de trajecten tussen de steden werden aangelegd, en in de jaren 70 tot begin jaren 80 pas de rondwegen rond de regionale kernen, vooral omdat die plaatsen voor hun bestaan van passanten afhankelijk waren. De openstelling van de I-40 ter hoogte van de grens met Texas in 1981 was waarschijnlijk de laatste openstelling van het Interstate Highway-systeem in New Mexico.

Gouverneur Richardson lanceerde in 2003 het GRIP - Governor Richardson’s Investment Partnership, dit was een aanvulling op het reguliere Statewide Transportation Improvement Plan. In het GRIP werden een aantal corridors verbreed naar 2x2 rijstroken, meest prominent een lang stuk van de US 54 tussen Alamogordo en Santa Rosa, de US 62 ten zuiden van Carlsbad, een traject van de US 64 tussen Raton en Clayton en een groot deel van de US 491 tussen Gallup en de grens met Colorado. Het was ook gepland om onder het GRIP het traject van I-25 tussen Albuquerque en Santa Fe integraal naar 2x3 rijstroken te verbreden, maar dit is niet uitgevoerd.

Maximumsnelheid

De algemene maximumsnelheid op autosnelwegen bedraagt 75 mph. Voorheen was 70 mph de maximumsnelheid op niet-autosnelwegen, maar in 2018 zijn ook delen van de US 70 door White Sands en de US 285 tussen Roswell en Vaughn naar 75 mph verhoogd. Dit zijn 2x2 divided highways die gezien het lege landschap functioneren als gelijkvloerse autosnelwegen.

Zie ook

Referenties

Verenigde Staten

AlabamaAlaskaArizonaArkansasCaliforniaColoradoConnecticutDelawareFloridaGeorgiaHawaiiIdahoIllinoisIndianaIowaKansasKentuckyLouisianaMaineMarylandMassachusettsMichiganMinnesotaMississippiMissouriMontanaNebraskaNevadaNew HampshireNew JerseyNew MexicoNew YorkNorth CarolinaNorth DakotaOhioOklahomaOregonPennsylvaniaRhode IslandSouth CarolinaSouth DakotaTennesseeTexasUtahVermontVirginiaWashingtonWest VirginiaWisconsinWyoming