National Highway 3 (India)

	NH3
Begin	Attari
Einde	Leh
Lengte	556 km
Route Attari Amritsar (NH 54) Jalandhar (NH 44) Hoshiarpur Nadaun Mandi Manali Keylang Leh (NH 1)

Voor de oude route van Agra naar Mumbai, zie National Highway 3 (India, oud nummer).

De National Highway 3 (NH 3) is een national highway in India. De weg vormt een oost-westroute en gedeeltelijk noord-zuidroute tussen Attari aan de grens met Pakistan tot Leh in Ladakh. De weg voert zowel door het laagland als dwars door de Himalaya over de 5.328 meter hoge bergpas Taglang La. De National Highway 3 is 556 kilometer lang.

Routebeschrijving

Punjab

De NH3 begint op de grens met Pakistan bij Attari, waar het aansluit op de Pakistaanse N-5 naar Lahore. De NH 3 voert vanaf de grens met 2x2 rijstroken pal oostwaarts naar de stad Amritsar, die 30 kilometer verderop ligt. De oude route voert door het centrum maar Amritsar heeft ook een semi-ongelijkvloerse noordelijke bypass met 2x3 rijstroken. Na Amritsar voer de NH 3 met 2x2 rijstroken 70 kilometer in zuidoostelijke richting naar de stad Jalandhar. De weg voert daarbij door vlak terrein dat een dichtbevolkte agrarische economie heeft. Men steekt hier de Beas River over. Jalandhar heeft een snelwegachtige bypass met 2x3 rijstroken en flyovers over kruisingen. Vanaf Jalandhar voert de weg 40 kilometer in noordoostelijke richting door vlak terrein naar de kleinere stad Hoshiarpur. Dit is een eenvoudigere weg met 2x2 rijstroken en veel bebouwing langs de weg. Hoshiarpur ligt op 300 meter hoogte, aan de voet van de eerste bergketens van de Himalaya. De weg volgt dan een bochtige enkelbaans weg door de beboste heuvels over een eerste bergpas van 600 meter hoog, op de grens van Punjab en Himachal Pradesh.

Himachal Pradesh

In Himachal Pradesh voert de NH3 via kronkelige wegen over bergruggen en door grote riviervalleien. De bergen zijn in het voorland van de Himalaya tot circa 2.000 meter hoog, de weg voert hier via Nadaun en Hamirpur naar Mandi. Grote delen van deze route zijn zeer bochtige enkelbaans wegen met veel hoogteverschillen, alhoewel de bergpassen in deze streek nog niet echt hoog zijn. Het traject ten westen van Mandi is een extreem kronkelige weg boven de canyons op circa 1.400 meter hoogte. Mandi ligt op 750 meter hoogte.

Vanaf Mandi volgt de NH 3 de rivier de Beas, eerst oostwaarts, later noordwaarts, dieper de Himalaya in. De bergen worden hier snel stukken hoger van 3.000 tot 6.000 meter en zijn besneeuwd. De weg stijgt hier door het nauwe rivierdal tot Manali, dat op 1.900 meter hoogte ligt. Hierna voert de NH 3 door het eerste echte hooggebergte, de weg stijgt naar 3.100 meter hoogte in de 9 kilometer lange Rohtang Tunnel. Men bypasst hiermee de bijna 4.000 meter hoge Rohtang Pass.

Noordelijk van de Rohtang Tunnel bevindt men zich midden in de Himalaya. Rondom bevinden zich vele bergtoppen tot 6.500 meter, besneeuwd en met gletsjers. De NH3 volgt het woeste rivierdal van de Bhaga met een slinger via Keylang. De hoogteverschillen op dit traject zijn betrekkelijk beperkt. Noordelijker stijgt de weg wel stevig, uiteindelijk naar de 4.928 meter hoge bergpas Baralacha La. Daarna volgt een lang stuk door zeer hooggelegen dalen op meer dan 4.000 meter hoogte tot de grens met Ladakh.

Ladakh

Vervolgens voert de NH 3 door de woeste regio Ladakh, deze streek kent kale bergen met toppen tot bijna 6.000 meter, de NH 3 is een kronkelige weg met een groot aantal haarspeldbochten. Men bereikt hier de 5.065 meter hoge bergpas Lachulung La. De weg voert dan een lang stuk over desolate hooglanden op 4.600 meter hoogte. Er zijn vrijwel geen dorpen in deze streek, die bestaat uit een kale en koude rotswoestijn. Er groeit bijna niks en de bergen zijn in de zomer maar beperkt besneeuwd. De NH 3 voert dan over de 5.328 meter hoge bergpas Taglang La, het hoogste punt van de route en één van de hoogstgelegen wegen ter wereld. In dit gebied liggen vele bergketens met toppen tot circa 6.000 meter. De weg daalt noordelijker vrij snel weer af tot onder de 4.000 meter, waar geleidelijk wat meer gecultiveerd land is en enkele dorpen langs de weg liggen. De weg daalt dan af naar Leh, het voornaamste regionale centrum, een kleine plaats op 3.400 meter hoogte, aan de voet van de 5.359 meter hoge bergpas Khardung La. De NH 3 eindigt echter in Leh op de National Highway 1.

Geschiedenis

Wegnummergeschiedenis

De huidige NH 3 is in 2010 ontstaan tijdens een hernummering van de national highways van India. De oorspronkelijke NH 3 verliep van Agra naar Mumbai en was één van de belangrijkste wegen van India.

Bij de hernummering nam de NH 3 de volgende oude wegnummers over;

• Attari - Jalandhar: NH 1
• Jalandhar - Mandi: NH 70
• Mandi - Manali: NH 21

Noordelijk van Manali was de NH 3 geen voormalige national highway.

Punjab

Het westelijkste deel van de route tussen de Pakistaanse grens en Jalandhar is onderdeel van de historische Grand Trunk Road. Dit was één van de belangrijkste handelsroutes in Zuid-Azië. Tijdens de onafhankelijkheid van India in 1947 ontstond bij Attari een grensovergang met Pakistan. Dit is één van de weinige grote grensovergangen tussen beide landen. Het grenscomplex is tussen 2009 en 2012 significant uitgebreid om vrachtverkeer te verwerken. In 2015-2017 is aan de Indiase kant van de weg een groot monumentaal stadion gebouwd als grensovergang. De NH 3 gaat hier onder de tribunes door. Aan Pakistaanse zijde bestond iets vergelijkbaar als op kleinere schaal.

In 2009 is de weg tussen de grens met Pakistan en Amritsar naar 2x2 rijstroken verbreed. De bypass van Amritsar was oorspronkelijk een eenvoudige gelijkvloerse weg, deze is in fases voorzien van flyovers met 2x2 en later ook 2x3 rijstroken over kruispunten, zodat de bypass gedeeltelijk snelwegachtig werd.

Omstreeks 2010 is de NH 3 tussen Amritsar en Jalandhar naar 2x2 rijstroken verbreed, inclusief een tweede brug over de Beas River. Omstreeks 2002-2004 is de bypass van Jalandhar ongelijkvloers uitgebouwd. In 2019-2020 is de weg tussen Jalandhar en Hoshiarpur naar een eenvoudiger dubbelbaans weg verbreed.

Himachal Pradesh & Ladakh

De NH 3 in het zuiden van Ladakh.

In tegenstelling tot in Punjab is de NH 3 in Himachal Pradesh vrijwel nergens opgewaardeerd. Westelijk van Mandi is de NH 3 een zeer kronkelige en tijdrovende route om te berijden, ondanks dat dit traject nog geen echt hoge bergpassen omvat.

De NH 3 vormt een tweede route naar Ladakh, de noordelijkste regio van India. Deze route omvat een aantal zeer hoge bergpassen;

• Rohtang Pass (3978 m)
• Baralacha La (4890 m)
• Nakee La (4739 m)
• Lachulung La (5064 m)
• Taglang La (5328 m)

Ladakh is een grensregio met China en Pakistan, waar voortdurend grensdisputen zijn en soms gewapend conflict is. Deze streek is vanuit de rest van India echter moeilijk te bereiken vanwege het uitdagende terrein van hooglanden en bergketens. Grote delen van de NH 3 liggen in Ladakh op meer dan 4.000 meter hoogte en is in de winter vaak slecht berijdbaar. De weg is tegenwoordig wel vrijwel volledig geasfalteerd.

Om Ladakh vanaf het zuiden beter bereikbaar te maken is gestart met het ondertunnelen van lastige delen van de weg. De eerste hiervan is de 9 kilometer lange Rohtang Tunnel, die in oktober 2020 is opengesteld. Dit maakte de route over de Rohtang Pass overbodig en vergemakkelijkte de toegang naar het noorden van Himachal Pradesh significant.