National primary road (Ierland)

Een national primary road (Iers: Bóthar príomha náisiúnta) is een wegklasse in Ierland. Ze vormen het hoofdwegennet van het land en zijn na de motorways de belangrijkste wegen van het land. De wegen hebben een nummer met de prefix 'N' met een één- of tweecijferig nummer. Er is 2.652 kilometer national primary roads in Ierland.

Netwerk

De national primary roads vormen een dicht netwerk van hoofdwegen die verschillende ontwerpstandaarden hebben. De meeste N-roads zijn eenvoudige enkelbaans wegen, sommige routes zijn opgewaardeerd. Belangrijke verbindingen tussen de grootste steden zijn secundair omdat hier motorways lopen. Het motorway-netwerk van Ierland is sinds 2000 fors uitgebreid, maar in veel regio's spelen de N-roads nog steeds een belangrijke rol voor regionaal en doorgaand verkeer. N-roads in Ierland zijn soms hoogwaardig uitgevoerd, met een super two-uiterlijk, met brede vluchtstroken, zodat een relatief breed wegprofiel ontstaat dat elders in west-Europa niet overal voorkomt.

De standaard maximumsnelheid op N-roads in Ierland is 100 km/h.

Wegnummering

De nummers N1 t/m N11 verlopen vanuit Dublin naar andere delen van Ierland en volgen min of meer de nummering van de motorways. De nummers N12 t/m N26 zijn doorgaande routes door het gehele land, en de nummers N27 t/m N31 zijn korte verbindingen naar strategische bestemmingen (zoals havens).

De nummering van de 'primary roads' loopt van N1 t/m N40. Hogere nummers zijn onderdeel van de national secondary roads, deze nummering loopt vanaf de N51 t/m N87. Het netwerk van N-wegen in Ierland is ongeveer 50/50 verdeeld in primary en secondary roads.

Afgezien van de N40 bestaan de nummers N34 t/m N49 niet. De N50 bestaat ook niet, maar er is wel de M50, die de ringweg van Dublin vormt.

Geschiedenis

In de jaren '20 werd in Ierland een netwerk van trunk roads gecreëerd. Dit waren de hoofdwegen van Ierland die alle plaatsen van omvang met elkaar verbonden. Deze hadden de prefix 'T' en waren genummerd van de T1 t/m T77. Het is onbekend wanneer deze nummers voor het eerst op de bewegwijzering kwamen, de wet stamt uit 1919, maar het duurde tot 1938 voordat de Automobile Association of Ireland begon met het plaatsen van bewegwijzering met wegnummers op een systematische schaal.

In de jaren '70 werden plannen gemaakt voor de aanleg van motorways, die net zoals in het buurland Verenigd Koninkrijk een M-nummer kregen. Daarom is in anticipatie daarop in 1977 overgeschakeld op een nieuwe wegnummering van primary en secondary roads. Hiermee kwam de huidige wegnummering tot stand. De eerste motorway van Ierland opende in 1983. Tot 2000 had Ierland nauwelijks motorways en verwerkten de primary roads praktisch al het doorgaande verkeer. Mede hierdoor was de verkeersveiligheid in Ierland op een slecht niveau, aangezien enkelbaans wegen met tegenverkeer statistisch de minst veilige wegen zijn.

Na 2000 zijn een aantal N-wegen uitgevoerd als een zogenaamde 'High Quality Dual Carriageway' (HQDC). Het grootste deel hiervan kreeg in 2008 de status van motorway.

Wegbeheer

De national primary roads zijn in het beheer van de National Roads Autority (NRA). De NRA werd per 1 januari 1994 opgericht en beheert alle national roads (inclusief de national secondary roads).