Navarra
Navarra | |
---|---|
Hoofdstad | Pamplona |
Oppervlakte | 10.391 km² |
Inwonertal | 636.000 |
Lengte wegennet | 12.000 km |
Lengte snelwegennet | 380[1] km |
Navarra, formeel de Comunidad Foral de Navarra (Baskisch: Nafarroa) is een autonome gemeenschap in het noorden van Spanje. De regio telt 636.000 inwoners en heeft een oppervlakte van 10.391 km². De hoofdstad is Pamplona. De autonome gemeenschap is niet verder onderverdeeld in provincies.
Inleiding
Navarra is gelegen in Noord-Spanje, aan de grens met Frankrijk. Het is een landinwaarts gelegen regio die op 10 kilometer na de Atlantische Oceaan niet raakt. Navarra grenst aan de regio's Aragón, La Rioja en het Baskenland. In Aragón liggen twee kleine exclaves van Navarra. De regio meet maximaal 155 kilometer van noord naar zuid en 130 kilometer van west naar oost.
Het noorden van Navarra wordt gedomineerd door het westelijk deel van de Pyreneeën. Hier is ook de 2.428 meter hoge Mesa de los Tres Reyes gelegen, het hoogste punt van Navarra op de grens met Frankrijk en Aragón. Het grootste deel van de Pyreneeën is echter lager dan 1.500 meter. Het midden en zuiden van Navarra is veel vlakker, met slechts lage heuvelruggen. In het zuiden ligt de vallei van de Río Ebro.
Navarra heeft verschillende klimaten. Het noorden wordt beïnvloed door de Atlantische Oceaan, alhoewel het gebied relatief droog is ondanks de korte afstand tot zee. Naar het zuiden gaat dit over in een landklimaat met hete zomers en vrij koude winters. De gemiddelde maximumtemperatuur in Pamplona varieert van 9°C in de winter tot 28°C in de zomer.
Pamplona is de enige grote stad van Navarra en telt circa 200.000 inwoners. Andere steden zijn beduidend kleiner, Tudela is met 35.000 inwoners de tweede stad. In totaal zijn er 10 plaatsen met meer dan 10.000 inwoners, waarvan er 7 minder dan 20.000 inwoners tellen.
Wegennet
Autovías & autopistas
Navarra heeft een niet al te dicht netwerk van autovías en autopistas, voornamelijk gelegen in het midden en zuiden van de regio. De A-1 passeert kortstondig door het uiterste noordwesten van Navarra, rond het stadje Altsasu. De A-10 vormt een oost-westroute door een vallei in het noordwesten van Navarra, terwijl de A-15 de verbinding van Pamplona richting San Sebastián vormt. De AP-15 is een tolweg die de belangrijkste noord-zuidroute van Navarra vormt, vanaf Alfaro tot Pamplona, evenals een korter traject van Pamplona naar Irurtzun. De eigenlijke bypass van Pamplona is tolvrij te berijden.
De A-12 begint in Pamplona en loopt naar Logroño, dat net over de grens in La Rioja ligt. De A-21 begint net ten zuiden van Pamplona en voert oostwaarts langs de voet van de Pyreneeën naar Jaca in Aragón. De A-68 en AP-68 passeren door het uiterste zuiden van Navarra. De PA-30 vormt een groot deel van de oostelijke en noordelijke ringweg van Pamplona, terwijl de PA-34 een korte inprikker van Pamplona is in het noordwesten van de stad.
Tolwegen
Zie ook tolwegen in Spanje.
In Navarra zijn twee tolwegen;
- AP-15 tussen Alfaro en Pamplona, evenals van Pamplona naar Irurtzun (de bypass van Pamplona is tolvrij)
- AP-68 voor doorgaand verkeer van Bilbao naar Zaragoza, die door het zuiden van Navarra voert.
De AP-15 heeft een open tolsysteem, de AP-68 heeft een gesloten tolsysteem met tickets.
In 2020 werd aangekondigd dat Navarra een tolheffing op vrachtverkeer wil introduceren om de verdubbeling van de N-121-A in de Pyreneeën te financieren. De tolheffing moet gaan gelden op bepaalde hoofdwegen in Navarra die geen schaduwtol hebben.[2][3]
Wegen in Navarra |
---|
A-1 • A-10 • A-12 • A-15 • AP-15 • A-21 • A-68 • AP-68 • PA-30 • PA-34 N-111 • N-113 • N-121 • N-121-A • N-121-B • N-121-C • N-135 • N-232 • N-240 • N-240-A NA-115 • NA-120 • NA-122 • NA-123 • NA-125 • NA-126 • NA-127 • NA-128 • NA-129 • NA-132 • NA-134 • NA-137 • NA-138 • NA-140 • NA-150 • NA-160 • NA-161 • NA-170 • NA-176 • NA-178 • NA-214 • NA-234 • NA-411 • NA-534 • NA-601 • NA-624 • NA-653 • NA-660 • NA-666 • NA-700 • NA-718 • NA-743 |
Carreteras autonómicas
Navarra heeft alle wegen behalve de AP-68 in beheer, in die zin zijn er uitsluitend carreteras autonómicas en geen carreteras nacionales. Het gehele autosnelwegennet behalve de AP-68 is dus in het beheer van de regio Navarra. Het netwerk varieert daardoor van autosnelwegen tot smalle achterafwegen.
Pamplona is de enige grote stad van Navarra, het wegennet is daarom vooral op deze stad gericht en verder regionaal van karakter. Het onderliggend wegennet wordt opgedeeld in drie klassen, de Carreteras de Interés General, dit zijn de N-wegen waarvan de nummering aansluit op die van de carreteras nacionales en derhalve vaak gezien wordt als feitelijk onderdeel van het N-wegennet. Ze hebben vaak enig doorgaand belang en verbinden Navarra met de aangrenzende regio's en Frankrijk. De Carreteras de Interés de la Comunidad Foral zijn de overige hoofdwegen met een regionaal belang. Ze variëren in lengte van 10 tot 100 kilometer. De Carreteras Locales vormen het secundaire wegennet met een lokaal belang. Deze ontsluiten afgelegen dorpen en vormen verbindingen tussen de hoofdwegen. Veel routes zijn korter dan 5 kilometer en nogal veel routes zijn amper één kilometer lang.
Doordat alle wegen in autonoom beheer zijn heeft Navarra ook geen provinciale wegen. Het netwerk van autonome wegen beslaat 3.922 kilometer.
Carreteras de Altas Prestaciones
De 'carreteras de altas prestaciones' (wegen van de hoge prestatie) zijn hoogwaardig uitgebouwde wegen of zijn gepland om als autovía uitgebouwd te worden.
# | route | lengte (km) |
---|---|---|
Pamplona - Bera (grens Gipuzkoa) | 63 |
Carreteras de Interés General
De 'carreteras de interés general' (wegen van algemeen belang) vormen de primaire hoofdwegen die elders in Spanje de status van carretera nacional hebben.
# | route | lengte (km) |
---|---|---|
Viana - grens La Rioja | 5 | |
Valtierra - Fitero | 29 | |
Noáin - Valtierra | 64 | |
Baztán - Dantxarinea | 31 | |
Tudela - Monteagudo | 14 | |
Castejón - Cortes | 2 | |
Yesa - Yesa | 0,2 | |
Berriozar - Irurzun | 16 |
Carreteras de Interés de la Comunidad Foral
De 'carreteras de interés de la comunidad foral' (wegen met een autonoom belang) zijn de eigenlijke carreteras autonómicas zoals ze ook in andere autonome regio's bestaan.
Geschiedenis
Van oudsher waren er drie belangrijke carreteras nacionales in Navarra, de N-121 als noord-zuidroute, de N-232 voor doorgaand verkeer in het uiterste zuiden en de N-240 als oost-westroute in het midden van de regio. De bouw van autosnelwegen begon midden jaren '70 met de AP-15, waarvan in 1976 het eerste deel werd opengesteld. In 1980 was de AP-15/A-15 tussen Tudela en Irurtzun voltooid. Daarna volgde een periode van ruim 10 jaar waarin geen enkele autosnelweg in gebruik is genomen.
Nadat Navarra een autonome regio werd is in 1986 het eerste wegenplan opgemaakt, het Avance del Plan Director de Carreteras de Navarra de 1986 dat is opgevolgd door het Plan Trienal de Inversiones 1989-1991. Sinds 1998 wordt elke 7 jaar een nieuw wegenplan opgemaakt. In de jaren '90 is begonnen om de A-10 en A-15 in het noordwesten van de regio aan te leggen, waarbij de A-10 de verbinding richting Vitoria-Gasteiz vormde, en de A-15 de verbinding richting San Sebastián. Beide routes waren in 1995 gereed.
In recentere jaren zijn niet zo veel autovías in Navarra aangelegd, de prioriteit ging uit naar de A-12 tussen Pamplona en Logroño, die in fases tussen 2004 en 2015 is opengesteld, en de A-21 vanaf Pamplona richting Jaca, waarvan het deel in Navarra in 2012 voltooid was. Zowel de A-12 als A-21 zijn op basis van een concessie met schaduwtol aangelegd. De autovías zijn sinds openstelling weinig aangepast. Zo is er nog nooit een autosnelweg verbreed in Navarra.
Toekomst
Het snelwegennet van Navarra is min of meer voltooid. Het enige nieuwbouwproject van autosnelwegen dat was opgenomen in het III Plan Director de Carreteras 2010-2018 was de bouw van de A-15 tussen de grens met Aragón en het knooppunt met de AP-15/AP-68. De bouw hiervan is afhankelijk van de coördinatie met Aragón en Castilla y León. Het project was ook opgenomen in het IV Plan Director de Carreteras dat in 2022 werd vastgesteld.[4]
Wegbeheer
Navarra heeft een uitzonderingspositie in Spanje, in de zin dat alle wegen in het beheer van de regio zijn en niet van de nationale overheid. Tot 2024 behoorde de AP-68 als enige weg tot het Red de Carreteras del Estado, maar is op 17 januari 2024 overgedragen aan Navarra.[5] Alle autovías en autopistas zoals de A-1, A-10, A-12, A-15 en AP-15 en A-21, evenals de N-wegen, zijn in het beheer van de regio Navarra, een zogenaamde 'Comunidad Foral' (lokale gemeenschap). De wegbeheerder van Navarra heet Nafarbide.
Dit heet ook wel het Red de Carreteras de Navarra, of Nafarroako Errepideen Sarea in het Baskisch. Omdat Navarra niet verder onderverdeeld is in provincies zijn er ook geen wegen in provinciaal beheer, of genummerd met een prefix van een provincie. De prefix van Navarra is 'NA'. Wel worden incidenteel andere nummers toegekend, hoofdzakelijk de PA-xx nummers rond Pamplona.[6]
Wegnummering
Alhoewel Navarra alle wegen behalve de AP-68 in het beheer heeft, volgt men wel de reguliere wegnummering in Spanje. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de Vías de Gran Capacidad (autosnelwegen en enkele N-wegen) en de Carreteras Convencionales, die de overige wegen omvatten.
De autosnelwegen en N-wegen worden dus genummerd volgens het nationale systeem. Wel zijn er een aantal afwijkingen, zo heeft met name de N-121 een aantal aftakkingen die met een suffix genummerd zijn, en deze zijn beduidend langer dan aftakkingen of oude tracé's van N-wegen elders in Spanje. Zo is de N-121-A 78 kilometer lang, de N-121-B 32 kilometer lang en de N-121-C 13 kilometer lang. Enkele N-wegen zijn vervallen door de bouw van autosnelwegen, zo is de N-240 geheel verdwenen uit Navarra.
De carreteras convencionales (reguliere wegen) worden als volgt opgedeeld;
- Carreteras de Interés General: de PA-32, PA-33 en alle overige N-wegen.
- Carreteras de Interés de la Comunidad Foral: genummerd in de serie NA-112 t/m NA-743. Enkele tientallen routes die regionale verbindingen vormen.
- Carreteras Locales: genummerd in de serie NA-xxxx. Enkele routes hebben een suffix. Dit zijn secundaire wegen waarvan een groot deel korter dan 5 kilometer is.
De kleurcodering volgt het algemene Spaanse systeem, met oranje wegnummerschilden voor primaire wegen en gele nummers voor lokale wegen. De groene kleurcodes voor secundaire wegen is midden jaren 2000 geschrapt, zodat het aantal klassen werd gereduceerd van 4 naar 3. In andere autonome regio's zijn vaak ook 3 klassen, maar de N-wegen gelden in Navarra als de belangrijkste wegklasse, omdat deze in afwijking tot de rest van Spanje, in het beheer van Navarra zijn en niet de nationale overheid. Het equivalent van het "red básica" (in Navarra: Carreteras de Interés de la Comunidad Foral) omvat daardoor meer secundaire wegen dan in andere autonome regio's.
Referenties
- ↑ stand 01-01-2019
- ↑ Navarra podría ingresar hasta 45 millones al año con un peaje a vehículos pesados en vías de alta capacidad | lavanguardia.com
- ↑ Nueve de cada diez vehículos pesados que circulan por las cinco vías en las que se van a instalar peajes son de fuera de Navarra | navarra.es
- ↑ La ampliación de la A-15 desde Tudela a Soria requerirá una inversión de en torno a 120 millones de euros | navarra.es
- ↑ Navarra y el Estado inician los trámites para transferir a la Comunidad Foral las competencias de Becas e I+D+I y la titularidad del tramo navarro de la AP-68 | navarra.es
- ↑ Carreteras | navarra.es