Oceanië

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Grootste stad Sydney
Oppervlakte 9.000.000 km²
Inwonertal 44.492.000
Lengte wegennet 484.350 km[1]
Lengte snelwegennet 2.952[2]
Eerste snelweg 1950

Oceanië is een geografische regio op aarde, dat de gebieden Australasia, Melanesië, Micronesië en Polynesië omvat. Tot Oceanië wordt zowel het Australische continent als de vele eilandgroepen in de Pacifische Oceaan gerekend, maar doorgaans niet Indonesië of de Filippijnen. Oceanië wordt vaak beschouwd als het equivalent van een continent vanwege de vele landen in dit gebied die niet tot een continentale landmassa behoren. Oceanië telt circa 45 miljoen inwoners en omvat een landmassa van circa 9 miljoen km².

Inleiding

De culturele en bestuurlijke onderverdeling van Oceanië.

Geografie

Oceanië omvat het continent en land Australië, de grote eilanden van Nieuw-Zeeland en Papua Nieuw Guinea, en de Melanische, Micronesische en Polynesische eilandgroepen. Daarnaast zijn er tal van eilanden die bestuurlijk onder Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten vallen.

Australië domineert Oceanië qua inwonertal en oppervlakte. Vanwege de enorme oppervlakte wordt Australië ook wel gezien als een continent. Er is geen exacte definitie van Oceanië. De breedste definitie omvat alle eilanden tussen Azië en de Amerika's, maar eilanden als Japan, Taiwan, de Filipijnen, Indonesië, Maleisië en Brunei worden doorgaans tot Azië gerekend. Hawaii heeft cultureel veel overeenkomsten met Oceanië, maar is als staat een onderdeel van de Verenigde Staten, alhoewel het geografisch ver op de Pacifische Oceaan ligt. De Amerikaanse territoria in het Pacifisch gebied worden doorgaans wel tot Oceanië gerekend.

Naast de grote landmassa's van Australië en Nieuw-Zeeland wordt het Pacifisch gebied vaak opgedeeld in drie etno-culturele regio's, namelijk het zuidwestelijke Melanesië, het noordelijke Micronesië en het oostelijke Polynesië.

Tot Melanesië behoren Papua Nieuw Guinea, de Solomon Islands, Vanuatu, Fiji, Nauru en het Franse overzeese gebiedsdeel Nouvelle-Calédonie. Tot Micronesië behoren Palau, de Federated States of Micronesia, Kiribati, de Marshall Islands en de Amerikaanse territoria Guam en de Northern Mariana Islands. Tot Polynesië behoort het oosten van Kiribati, Tuvalu, Samoa, Tonga, het door de Verenigde Staten bestuurde Amerikaans Samoa en Hawaii, het door Frankrijk bestuurde Wallis en Futuna en Frans Polynesië en het door Nieuw-Zeeland bestuurde Niue, Tokelau, de Cook Islands, de Pitcairn Islands en formeel ook het door Chili bestuurde Paaseiland.

De eilanden zijn op te delen in atollen en reguliere eilanden, al dan niet van vulkanische oorsprong. Daardoor bestaan sommige landen uit atollen die slechts enkele meters boven de zeespiegel liggen, en andere eilanden kennen hoge bergen. Puncak Jaya (4884 m) op het Indonesische deel van Nieuw-Guinea wordt vaak beschouwd als de hoogste berg van alle Oceanische eilanden. Mount Wilhelm (4.509 m) in Papua-Nieuw-Guinea is het hoogste punt van alle landen die tot Oceanië gerekend worden. De 2.241 meter hoge Mont Orohena op Tahiti is de hoogste berg van Polynesië.

Oceanië heeft grotendeels een tropisch klimaat, veel eilandgroepen hebben zeer overvloedige neerslag van soms meer dan 3.000 mm per jaar. Ze zijn niet allemaal even gevoelig voor tropische cylonen of tyfoons. Veel laaggelegen atollen zijn zeer kwetsbaar voor zeespiegelstijging. Australië heeft als enige eiland grote woestijngebieden. Droge klimaten komen elders alleen in bepaalde gebieden van Nieuw-Zeeland voor, maar zijn elders ongebruikelijk. De meest westelijke eilanden hebben ook een onderscheid naar een nat en droog seizoen, maar in het midden valt het hele jaar door veel neerslag. In Frans-Polynesië is ook wat meer seizoensonderscheid. Op een groot deel van de Pacifische eilanden ligt de temperatuur het hele jaar door op 31°C, de zuidelijker eilanden hebben enige temperatuursvariatie, met lagere temperaturen in de winter. Nieuw-Zeeland en Australië hebben vanwege hun zuidelijke ligging sowieso meer te maken met seizoenen.

Bestuur & geschiedenis

De eilanden hebben allemaal onder Europees of Amerikaans bestuur gestaan. Diverse van de eilanden hebben oorspronkelijk ook onder Duits en Spaans bestuur gestaan, maar uiteindelijk bleven de Europese landen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, evenals de Verenigde Staten over als koloniale machten. Australië en Nieuw-Zeeland werden begin 20e eeuw als eerste onafhankelijk. Australië bestuurde daarna nog Papua Nieuw Guinea en Nieuw-Zeeland diverse kleine eilanden in het Pacifisch gebied. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft Japan diverse eilanden bezet, en daarmee nam ook de Amerikaanse aanwezigheid in het gebied toe.

De dekolonisatie van het Pacifisch gebied vond vooral in de jaren '60 en '70 plaats. Het eerste eiland dat na de Tweede Wereldoorlog onafhankelijk werd was Samoa in 1962, gevolgd door Nauru in 1968 en Fiji en Tonga in 1970. Tegen 1980 waren bijna alle landen onafhankelijk. In 1986 werd het 'Compact of Free Association' gesloten tussen de Verenigde Staten en de Federated States of Micronesia, de Marshall Islands en Palau. Deze landen zijn formeel onafhankelijk, maar zijn geassocieerd met de Verenigde Staten.

Frankrijk, Nieuw-Zeeland, Chili en de Verenigde Staten hebben tegenwoordig nog overzeese territoria in Oceanië. Onafhankelijkheidsbewegingen zijn niet altijd sterk, mede doordat deze kleine, geïsoleerde eilanden economisch sterk afhankelijk zijn gebleven van de landen waartoe ze formeel behoren.

Economie

Australië en Nieuw-Zeeland zijn hoog ontwikkelde economieën, met hoge inkomens en levensstandaard. Dit geldt echter veelal niet voor de kleinere Pacifische eilanden, waar het BBP per inwoner vrijwel overal laag ligt. Deze eilanden liggen zeer afgelegen, ontbreken het aan 'economies of scale' en hebben te maken met hoge importkosten aan voedsel, brandstof en consumentenproducten. In veel van de landen speelt visserij een grote rol, in een aantal grotere eilanden speelt de landbouw ook een rol, alhoewel de export vaak beperkt is tot kokosnoten. De meeste landen zijn sterk afhankelijk van internationale ontwikkelingshulp of financiële steun van hun voormalige kolonisator.

Wegennet

In Oceanië is een groot verschil tussen de eilanden Australië en Nieuw-Zeeland, waar een modern wegennet is, en de vele kleine eilanden, vaak atollen, waar vaak maar één weg is. Australië en Nieuw-Zeeland zijn de enige eilanden met autosnelwegen, alhoewel Hawaii soms ook tot Oceanië wordt gerekend, waar ook autosnelwegen zijn.

Op het grote eiland Nieuw-Guinea is het wegennet een stuk minder ontwikkeld, er zijn wel verharde wegen, maar geen coherent netwerk dat het hele eiland omvat. Op veel kleine eilanden zijn de wegennetten vaak het best ontwikkeld op eilanden die nog door de Verenigde Staten bestuurd worden, zoals Guam en Amerikaans Samoa. Ook op het Franse eiland Nieuw-Caledonië is een redelijk uitgebreid wegennet. Van de onafhankelijke landen hebben Samoa en Fiji ook nog een redelijk wegennet. Op de Solomon Islands en Vanuatu is het wegennet al aanzienlijk minder ontwikkeld ondanks de relatief grote landmassa's.

De landen die voornamelijk uit atollen bestaan hebben het minst ontwikkelde wegennet, waar vaak maar enkele tientallen kilometers verharde weg is, veelal één doorgaande weg per atol. Palau heeft een wat groter wegennet. Nauru is het enige onafhankelijke land dat uit maar één eiland bestaat, en een rondweg heeft. Kiribati, de Marshall Islands en de Federated States of Micronesia bestaan vrijwel volledig uit atollen met amper wegen. Sommige van deze eilanden zijn echter dichtbevolkt, zelfs overbevolkt, vanwege de zeer geringe landoppervlakte.

De inrichting van de wegen zijn veelal gebaseerd op dat van de voormalige kolonisator, vooral Nieuw-Zeeland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Een aantal Micronesische landen hebben nog niet het metrische stelsel ingevoerd en hanteren nog mijlen per uur voor de maximumsnelheid. Op redelijk wat eilanden zijn moderne verharde wegen die ook wegmarkeringen, bebakening en weginrichting hebben volgens een modern systeem.

Het autobezit op de eilanden varieert, maar is slechts in de kleinste landen echt laag. Als de eilanden groter zijn dan pakweg 10 kilometer, neemt het autobezit toe. Veel auto's worden uit Japan en Australië geïmporteerd, wat een reden is dat veel van deze landen niet zijn overgeschakeld op rechts rijden. Een groot probleem is dat de kleine landen geen autosloperijen hebben en auto's in tuinen of in bermen worden achtergelaten, omdat de kosten voor transport van afgedankte auto's naar Australië of Nieuw-Zeeland te hoog ligt.

Autosnelwegen

Alleen Australië, Nieuw-Zeeland en Hawaii hebben autosnelwegen. Op de Franse overzeese gebiedsdelen Nieuw-Caledonië en Tahiti komen echter ook snelwegachtige wegen voor. In Port Moresby in Papua Nieuw Guinea ligt ook een korte snelwegachtige verbinding.

Tolwegen

Tolwegen komen voor zover bekend alleen in Australië en Nieuw-Zeeland voor.

Wegnummering

Een wegnummering is op een klein aantal van de eilandnaties ingevoerd. In veel eilanden is geen sprake van een echt netwerk van verharde wegen van meer dan een paar kilometer, waardoor er geen noodzaak is voor wegnummering. Australië en Nieuw-Zeeland hebben vanzelfsprekend een wegnummering, maar wegnummering komt elders alleen voor op territoria van Frankrijk en de Verenigde Staten. Eilanden zoals Guam, Amerikaans Samoa, Nouvelle-Calédonie,Frans Polynesië en Wallis en Futuna hebben wegnummering.

Bewegwijzering

De implementatie van bewegwijzering volgt veelal dat van de voormalige kolonisator. Echter veel eilanden hebben geen of amper bewegwijzering omdat er vaak maar één plaats is en alle weggebruikers ter plekke bekend zijn. Ook op grotere eilanden is soms maar sporadisch bewegwijzering aanwezig.

Referenties

  1. Alle landen zoals in het sjabloon Oceanië
  2. stand 31-12-2023
Wegen van Oceanië

AustraliëFijiKiribatiMarshall IslandsMicronesiëNauruNieuw-ZeelandPalauPapua New GuineaSamoaSolomon IslandsTongaTuvaluVanuatu

Amerikaans SamoaGuamHawaiiNorthern Mariana Islands, Frans-PolynesiëNieuw-CaledoniëWallis en Futuna, Cook IslandsNiuePitcairn IslandsTokelau