Oostenrijk

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Österreich
Hoofdstad Wien
Oppervlakte 83.872 km²
Inwonertal 9.028.000
Lengte wegennet 200.000 km
Lengte snelwegennet 1.749 km[1]
Eerste snelweg 1941
Benaming snelweg Autobahn
Verkeer rijdt rechts
Nummerplaatcode A

Oostenrijk (Duits: Österreich), formeel de Republiek Oostenrijk (Republik Österreich) is een land in Centraal-Europa. Het land telt 9 miljoen inwoners op een oppervlakte van twee keer Nederland. De hoofdstad is Wien (Wenen).

Inleiding

De Großglockner Hochalpenstraße.

Geografie

Oostenrijk ligt in Centraal-Europa. Het land grenst kloksgewijs aan Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Slovenië, Italië, Zwitserland, Liechtenstein en Duitsland. Het land meet maximaal 570 kilometer van west naar oost en 280 kilometer van noord naar zuid. Een groot deel van het land wordt gedomineerd door de Alpen, met de 3.798 meter hoge Großglockner als hoogste punt. Door het noorden van het land stroomt de rivier de Donau, waar heuvelland omheen ligt, behalve in het oosten, dat vlakker is, met name in het Burgenland en Niederösterreich. Er zijn tal van grote bergmeren, maar het grootste meer is de Neusiedler See, gedeeltelijk op de grens met Hongarije. De Bodensee ligt ook een klein stuk in Oostenrijk.

Een groot deel van Oostenrijk heeft een gematigd klimaat, met een Alpien klimaat in de bergen. Het klimaat heeft continentale karakteristieken met koude winters en vrij warme zomers, met name in het oosten. De gemiddelde maximumtemperatuur in Wenen varieert van 4°C in januari tot 27°C in juli. Het oosten is droger dan het westen, in Wenen valt slechts 550 mm neerslag per jaar, terwijl in Bregenz gemiddeld meer dan 1.500 mm per jaar valt. Sneeuw is gangbaar in de Alpen maar blijft in het laagland meestal niet lang liggen.

Demografie

De Reichsbrücke over de Donau in Wenen.

Het inwonertal van Oostenrijk verdubbelde van 3 naar 6 miljoen tussen 1800 en 1900, om daarna langzamer te groeien naar 8 miljoen in 2000. De bevolkingsgroei is daarna weer geaccelereerd. Oostenrijk heeft 5 steden met meer dan 100.000 inwoners, waarbij de hoofdstad Wien (Wenen) met afstand de grootste stad van het land is met 1,8 miljoen inwoners. De tweede stad Graz telt 270.000 inwoners. Belangrijke minderheidsgroepen zijn Turken en mensen uit het voormalig Joegoslavië, die 5% van de bevolking uitmaken. De meesten van deze bevolking kwamen als arbeiders in de tweede helft van de 20e eeuw, maar in Kärnten is een eeuwenoude Sloveense minderheid. Serviërs kwamen ook al sinds de 19e eeuw naar Oostenrijk.

In Oostenrijk spreekt men Duits, dat qua schrijftaal vrijwel niet verschilt van het Hoch Deutsch in Duitsland. Daarentegen zijn dialecten voor Oostenrijkers onderling soms moeilijk verstaanbaar. De immigrantentalen worden op kleine schaal gesproken, waarbij het Turks, Servo-Kroatisch en Hongaars het meest wordt gesproken. Het Hongaars wordt gesproken in Burgenland, dat traditioneel tot het Hongaarse deel van Oostenrijk-Hongarije behoorde.

Economie

Oostenrijk heeft een hoogontwikkelde economie en geldt als één van de meest welvarende landen ter wereld. Het land heeft een industriële basis rond de grote steden, met name in het noorden en oosten van Oostenrijk. In de Alpen is vrijwel geen zware industrie. Oostenrijk is een belangrijk transportland omdat het op de routes van Duitsland naar Zuidoost-Europa en Italië ligt. Het toerisme is goed voor bijna 10% van het Oostenrijkse BNP. Oostenrijk is één van de belangrijkste bestemmingen voor wintersport in Europa, maar ook in de zomer trekken de Alpen veel toeristen. Ook de Donauvallei en historische steden als Wenen en Salzburg trekken toeristen.

Bestuurlijke indeling

Oostenrijk is een federaal land dat bestaat uit 9 staten (Länder), vergelijkbaar met Duitsland. De staten hebben in Oostenrijk meer betekenis dan de provincies in Nederland, maar minder dan in Duitsland. De staten hebben een eigen parlement (Landtag) met een staatsregering (Landesregierung). Oorspronkelijk waren de staten machtiger en hadden ze meer taken. De staten hebben betekenis voor de regionale identiteit.

Het land is verder opgedeeld in districten (Bezirke), opgedeeld in stadsdistricten (Statutarstädte) en meer landelijke districten (Bezirkshauptmannschaft). De steden worden meestal niet aangeduid als Bezirk, daardoor wordt de term Landbezirk ook wel gebruikt voor de landelijke districten. De Bezirke zijn weer opgedeeld in gemeenten. De gemeenten hebben minder taken dan gemeenten in Nederland.

Geschiedenis

In de middeleeuwen kwam de Habsburgse monarchie als dominante macht in Centraal-Europa naar voren. De monarchie bestond uit staten binnen en buiten het Heilige Roomse Rijk. De hoofdstad van de Habsburgse monarchie was Wenen. In 1804 ging dit op in het Keizerrijk Oostenrijk, dat een oppervlakte van 650.000 km² had en een groot deel van Centraal-Europa omvatte, vanaf Lombardije tot Tsjechië en Oekraïne. Na de val van Napoleon vond het Congres van Wenen plaats, waarin het Keizerrijk Oostenrijk als één van de vier Europese grootmachten uit voort kwam en de grenzen van Europa opnieuw tekende. In 1867 volgde de zogenaamde "Ausgleich" (compromis), waarbij de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije werd gecreëerd, wat qua territorium voor een groot deel overeenkwam met het oorspronkelijke keizerrijk. In 1914 werd de aartshertog Franz Ferdinand in Sarajevo vermoord, wat leidde tot de Eerste Wereldoorlog. Meer dan een miljoen soldaten van Oostenrijk-Hongarije kwamen om het leven in de oorlog. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog werd de monarchie beëindigd en hield Oostenrijk-Hongarije op te bestaan. De Republik Deutschösterreich bleef hiervan over als zijnde het Duitstalige deel van de voormalige monarchie.

Verdragen kort na de Eerste Wereldoorlog verboden een aansluiting bij Duitsland, wat indertijd een populaire wens was onder de Oostenrijkse bevolking. Het land werd hernoemd als de Republik Österreich en 3 miljoen Duitstaligen woonden vanaf dat moment buiten Oostenrijk, met name in Tsjechoslowakije, Italië en Joegoslavië. De grens tussen Oostenrijk en Joegoslavië werd in 1920 vastgesteld als zijnde de Karawanken, waarbij een Sloveense minderheid in Oostenrijk kwam te wonen. In 1938 vond de Anschluss van Oostenrijk bij Duitsland plaats. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog bereikten de Amerikanen het westen en de Sovjets het oosten van Oostenrijk. Net zoals Duitsland werd Oostenrijk opgedeeld in Amerikaanse, Britse, Franse en Russische bezettingszones. In 1955 werd Oostenrijk weer onafhankelijk en verlieten alle buitenlandse troepen het land. In 1995 werd Oostenrijk na een referendum lid van de Europese Unie.

Wegennet

Het Oostenrijkse Autobahn- en Schnelsstraßennet.

In Oostenrijk ligt zo'n 110.000 kilometer aan wegen, die vrijwel alle verhard zijn. Het land kent zo'n 1.900 kilometer aan Autobahnen en Schnellstraßen. Wegen in deze laatste categorie kunnen substandaard snelweg zijn, maar ook tweebaans autowegen, waarbij alleen de restricties voor langzaam verkeer en de bijbehorende hogere maximumsnelheid het onderscheid ten opzichte van een reguliere tweebaansweg vormen. Wel geldt dat Schnellstraßen in de regel conflictvrij zijn uitgevoerd.

Autobahnen en Schnellstraßen zijn in beheer van de centrale overheid, die de aanleg en het onderhoud weer heeft uitbesteed aan een organisatie genaamd ASFiNAG. Deze routes zijn tolplichtig. In de meeste gevallen volstaat een Oostenrijks Autobahnvignette; voor de grote Alpenroutes betaalt men echter separaat tol bij tolstations, dit zijn Sondermautstrecken. Het idee van deze gescheiden tolheffing is dat aanleg en onderhoud van routes als de Brenner en de Tauern dusdanig kostenintensief zijn dat deze niet uit de algemene middelen moeten worden voldaan, maar in sterkere mate door de gebruikers van deze routes. In tegenstelling tot het Zwitserse vignet kan men Oostenrijkse vignetten ook voor korte periodes kopen. Voor de vakantieganger kan een route door Oostenrijk dan ook aantrekkelijker zijn dan een route door Zwitserland. Vrachtwagens betalen via de GO-Box tol.

Evenals in Zwitserland ligt verdere uitbouw van de transalpine routes in Oostenrijk gevoelig bij bewoners van de Alpenregio's en bij de milieubeweging. Kleine gemeenschappen in de bergdalen hebben geen behoefte aan het faciliteren van grensoverschrijdend verkeer. Anderzijds gaat het vaak om het zoeken naar een balans tussen vrachtwagens die door de dorpen heenrijden en het aanleggen van een snelweg daaromheen. Omdat Oostenrijk lid is van de Europese Unie, kan het niet zulke zware maatregelen tegen vrachtverkeer nemen zoals Zwitserland. Dat zou in strijd komen met het Europese vrije verkeer van personen en diensten.

Geschiedenis

De A13 bij Innsbruck-Süd.
De Talübergang Schottwien van de S6.

In de jaren '20 van de 20e eeuw werd in navolging van de bouw van de Italiaanse autostrade ook nagedacht over de bouw van autosnelwegen in Oostenrijk. In 1926 werd het ontwerp opgesteld voor de eerste Autobahn van Oostenrijk, een autosnelweg van Wenen naar de Semmeringpass. Dit was gepland als een privaat gefinancierde weg, maar kwam niet van de grond. In 1928 nam de Verband der österreichischen Straßengesellschaften de taak om wegen te ontwikkelen, wat leidde tot een meer gestructureerde aanpak van de modernisatie van het Oostenrijkse wegennet. In 1936 werd het eerste wegenplan opgesteld, dat echter nog geen Autobahnen omvatte, maar vooral hoofdwegen. Eén van de hoogste prioriteiten was een moderne wegverbinding op de as Wenen - Linz - Salzburg.

De bouw van Autobahnen in Oostenrijk begon na de Anschluß bij Nazi-Duitsland. Op 7 april 1938 werd de eerste schop in de grond gestoken door Adolf Hitler, voor een Autobahn van Salzburg naar Wenen. Het was gepland dat in 1941 de gehele Autobahn van Salzburg naar Wenen gereed zou zijn. Voor het einde van de Tweede Wereldoorlog werd uiteindelijk slechts 16 kilometer opengesteld, een V-vormige splitsing rond Salzburg, wat de hedendaagse A1 en A10 rond Salzburg omvatte. Na de Anschluß werd Oostenrijk opgenomen in de plannen van de Duitse Reichsautobahnen. Ook werd de Duitse wegnummering van Reichsstraßen tot in Oostenrijk verlengd.

In het plan voor de Reichsautobahnen waren de volgende snelwegverbindingen in Oostenrijk voorzien;

  • Passau - Linz - Wien - Hongarije
  • Salzburg - Linz
  • Salzburg - Liezen - Wien met een zijtak naar Graz
  • Linz - Liezen
  • Kufstein - Innsbruck - Brennerpass
  • Scharnitz - Innsbruck

Er waren nog geen Reichsautobahnen in het zuiden van Oostenrijk voorzien. Het snelwegenplan sloot echter niet aan op de werkelijke verkeersvraag van die tijd, die vooral rond de grote steden plaats vond, daarbuiten was het verkeersaanbod in de jaren '30 nog zeer gering.

Na de Tweede Wereldoorlog kreeg de A1 tussen Salzburg en Wenen de hoogste prioriteit, de bouw begon in 1953 en maakte deels gebruik van de werkzaamheden die al in de periode 1938-1941 waren uitgevoerd, dit was de enige Autobahn in Oostenrijk waar in de jaren '50 al grote stukken van zijn opengesteld, met name in 1958 opende 93 kilometer van de A1. In 1967 was de A1 voltooid. In 1954 werd de term Autobahn en de prefix 'A' voor het eerst opgenomen in het Bundesstraßengesetz, alhoewel een nummering van Autobahnen zelf pas in 1971 geïntroduceerd werd, de Autobahnen stonden tot die tijd bekend onder hun naam.

In 1958 werd een nieuwe Bundesstraßengesetz vastgesteld, waarin de Wiener Außenring (A21) was opgenomen, evenals een zijtak van de A1 naar Linz. Ook werd de Süd Autobahn (A2) van Wenen via Graz en Villach naar de Italiaanse grens opgenomen. In de wet van 1958 werd ook voor het eerst een definitie van de Autobahn opgenomen als een ongelijkvloerse weg met aansluitingen en uitsluitend bedoeld voor snelverkeer. In de wet van 1958 was echter niet de Brenner Autobahn (A13) opgenomen, terwijl daar in 1959 wel de bouw van startte, men noemde dit de 'dubbelbaans verbreding van de Brenner-Bundesstraße', terwijl het in werkelijkheid een volledig nieuwe Autobahn was. In 1964 werden de Brenner Autobahn en de Inntal Autobahn (A12) in het Bundesstraßengesetz opgenomen.

In 1964 werd een nieuwe catalogus van geplande Autobahnen vastgesteld, toegevoegd werden de Autobahn Bregenz - Feldkirch (A14) en Linz - Schärding (A8). Ook werd vastgesteld dat Autobahnen niet meer op de komgrens van grote steden zouden eindigen, maar er omheen zouden verlopen. In 1968 werden de Tauern Autobahn (A10) en Pyhrn Autobahn (A9) in het Bundesstraßengesetz opgenomen, waarmee het landelijke geplande snelwegennet meer vorm kreeg.

Gedurende de jaren '60 werd ook gebouwd aan de A2 vanaf Wenen naar Wiener Neustadt. Ook prioriteit kreeg de A12 in Tirol, die tussen 1968 en 1972 werd opengesteld tussen de Duitse grens en Innsbruck, evenals de A13 tussen Innsbruck en de grens met Italië op de Brennerpass. Hiermee had Oostenrijk begin jaren '70 twee lange stukken Autobahn, tussen Wenen en Salzburg en tussen Kufstein en de Brennerpass.

In het Bundesstraßengesetz van 1971 werd voor het eerst een wegnummering voor Autobahnen en Schnellstraßen opgenomen;

De B197 over de Arlbergpass.
Het hoogste punt van de A10 (Tauernautobahn).
De Fernpass.
# Naam Traject
A1 West Autobahn Wien - Salzburg
A2 Süd Autobahn Wien - Graz - Villach - Italië
A3 Südost Autobahn Wien - Eisenstadt
A4 Ost Autobahn Wien - Hongarije
A5 Nord Autobahn Wien - Drasenhofen - Tsjechoslowakije
A6 Preßburger Autobahn Bruck an der Leitha - Kittsee - Tsjechoslowakije
A7 Mühlkreis Autobahn Linz - Wullowitz - Tsjechoslowakije
A8 Innkreis Autobahn Duitsland - Suben - Wels - Sattledt
A9 Pyhrn Autobahn Sattledt - Graz - Spielfeld - Joegoslavië
A10 Tauern Autobahn Salzburg - Villach
A11 Karawanken Autobahn Villach - Karawanken - Joegoslavië
A12 Inntal Autobahn Duitsland - Kufstein - Innsbruck - Landeck
A13 Brenner Autobahn Innsbruck - Brennerpass - Italië
A14 Rheintal Autobahn Duitsland - Bregenz - Feldkirch - Bludenz
A15 Bodensee Autobahn Lauterach - Höchst - Zwitserland
A20 Wiener Gürtel Autobahn Wien/Donaupark Wien/Matzleinsdorf - Wien/Prater - Wien/Kaisermühlen
A21 Wiener Außenring Autobahn Steinhäusl - Vösendorf - Wien/Lobau - Eibesbrunn - Korneuburg
A22 Donauufer Autobahn Wien/Lobau - Wien/Kaisermühlen - Wien/Donaupark - Korneuburg
A23 Autobahnverbindung Wien Süd Wien/Inzersdorf - Wien/Arsenal
A24 Autobahnverbindung Wien Ost Wien/Kaisermühlen - Aderklaa
A25 Linzer Autobahn Linz - Wels
S1 Marchfelder Schnellstraße Wien/Kaisermühlen - Groß-Enzersdorf - Tsjechoslowakije
S2 Donaukanal Schnellstraße Wien/Prater - Wien/Floridsdorf - Wien/Stammersdorf
S3 Waldviertler Schnellstraße Korneuburg - Stockerau - Hollabrunn - Tsjechoslowakije
S4 Eisenstädtler Schnellstraße Parndorf - Eisenstadt - Wiener Neustadt
S5 Badener Schnellstraße Heiligenkreuz - Ebreichsdorf
S6 Semmering Schnellstraße Seebenstein - Semmering - Bruck an der Mur - St. Michael bei Leoben
S7 Fürstenfelder Schnellstraße Ilz - Fürstenfeld - Heiligenkreuz - Hongarije
S8 Ennstal Schnellstraße Altenmarkt bei Radstadt - Liezen
S9 Innviertler Schnellstraße Ried/Innkreis - Braunau - Duitsland
S10 Braunauer Schnellstraße Salzburg - Mattighofen - Braunau
S11 Pinzgauer Schnellstraße Bischofshofen - Bruck an der Großglocknerstraße - Lofer
S12 Loferer Schnellstraße Wörgl - St. Johann - Lofer - Duitsland
S13 Seefelder Schnellstraße Zirl - Scharnitz - Duitsland
S14 Fernpaß Schnellstraße Imst - Lermoos - Duitsland
S15 Reschen Schnellstraße Landeck - Reschenpaß - Italië
S16 Arlberg Schnellstraße Pians bei Landeck - Arlberg - Bludenz
S17 Liechtensteiner Schnellstraße Feldkirch - Tisis - Liechtenstein
S30 Kagraner Schnellstraße Wien/Kaisermühlen - Kagran
S31 Burgenland Schnellstraße Eisenstadt - Mattersburg - Lockenkhaus
S32 Ödenburger Schnellstraße Eisenstadt - Klingenbach - Hongarije
S33 Kremser Schnellstraße St. Pölten - Traismauer - Krems/Nord
S34 Traisental Schnellstraße St. Pölten - Rotheau bei Treisen
S35 Brucker Schnellstraße Peggau - Bruck/Mur
S36 Murtal Schnellstraße St. Michael bei Leoben - Thalheim bei Judenburg
S37 Steyrer Schnellstraße Enns - Steyr
S38 Welser Schnellstraße Linz - Wels
S39 Grazer Schnellstraße Graz (A2) - Graz/Liebenau
S40 Lurnfelder Schnellstraße Lieserhofen - Lendorf
S41 Salzburger Schnellstraße Salzburg-Süd - Salzburg/Nonnthal
S42 Paß Thurn Schnellstraße Going - Kitzbühel
S43 Wienerwald Schnellstraße Korneuburg - Klosterneuburg - Wiental
De Brennerpass.

In de jaren '70-80 is een groot deel van het Oostenrijkse snelwegennet gerealiseerd, waaronder de meeste Stadtautobahnen in Linz en Wien, ook zijn toen de grote routes met tunnels door de Alpen aangelegd. De Katschbergtunnel (A10) opende in 1974, de Tauerntunnel (A10) in 1975, de Arlbergtunnel (S16) en de Gleinalmtunnel (A9) openden in 1978, de Pfändertunnel (A14) in 1980, de Bosrucktunnel (A9) in 1983 en de Plabutschtunnel (A9) in 1987. Met de openstelling van de Plabutschtunnel werd de stad Graz enorm ontlast van doorgaand verkeer, met name in de zomerperiode wanneer veel gastarbeiders de route gebruiken naar de Balkan.

Er waren op diverse corridors tot relatief laat ontbrekende schakels. Zo werd het laatste deel van de A2 tussen Völkermarkt en Klagenfurt pas in 1999 opengesteld, de A8 bij Wels in 2003 en het laatste deel van de A9 in 2004. De focus lag daarna op de verbindingen naar de voormalige communistische buurlanden, die in 2004 bij de Europese Unie kwamen. In 2007 opende de A6 als eerste verbinding naar Slowakije en in 2010 het eerste deel van de A5 van Wien naar Brno.

Na 2010 is grootschalig geïnvesteerd in het moderniseren en verdubbelen van de grote Alpentunnels. Grote bottlenecks in de zomer werden opgelost, zoals de verdubbelde Plabutschtunnel in 2004, de Katschbergtunnel in 2009, de Tauerntunnel en Roppener Tunnel in 2010, de Pfändertunnel in 2013, de Bosrucktunnel in 2015, de Tunnelkette Klaus in 2018 en de Gleinalmtunnel in 2019.

In 2019 kwam een minister van de Grüne op het verkeersministerie, vrijwel alle bouwprojecten in Oostenrijk zijn toen uitgesteld of geschrapt.

Landesstraßen

Op het onderliggend wegennet zijn wegen in beheer van de deelstaten of van gemeentes. In de nummering wordt een onderscheid gemaakt tussen Straßen mit Vorrang (tot 2002 bekend als Bundesstraße, maar sindsdien in beheer van de deelstaten) en Straßen ohne Vorrang. Beide wegtypen worden bewegwijzerd met een B-prefix.

Landesstraßen type B in Oostenrijk

B1B2B3B4B5B6B7B8B9B10B11B12B13B14B15B16B17B18B19B20B21B22B23B24B25B26B27B28B29B30B31B32B33B34B35B36B37B38B39B40B41B42B43B44B45B46B47B48B49B50B51B52B53B54B55B56B57B58B59B60B61B62B63B64B65B66B67B68B69B70B71B72B73B74B75B76B77B78B79B80B81B82B83B84B85B86B87B88B90B91B92B93B94B95B96B97B98B99B100B105B106B107B108B109B110B111B113B114B115B116B117B119B120B121B122B123B124B125B126B127B129B130B131B132B133B134B135B136B137B138B139B140B141B142B143B144B145B146B147B148B149B150B151B152B153B154B155B156B158B159B160B161B162B163B164B165B166B167B168B169B170B171B172B173B174B175B176B177B178B179B180B181B182B183B184B185B186B187B188B189B190B191B192B193B197B198B199B200B201B202B203B204B205B209B210B211B212B213B214B215B216B217B218B219B220B221B223B224B225B226B227B228B229B230

B302B303B304B305B306B307B308B309B310B311B312B313B314B315B316B317B319B320


Wegnummering

Autobahnen hebben de prefix A, Schnellstraßen de prefix S en voor zowel Straßen mit Vorrang als voor Straßen ohne Vorrang wordt de prefix B gebruikt. Vele wegen van minder belang zijn niet of slechts administratief genummerd.

Het schildje voor A- en S-wegen is een rechthoek met witte rand en witte letters. Het wegnummer staat met prefix in het schildje vermeld. Straßen mit Vorrang hebben eveneens een blauw schildje met witte rand. Dit is echter vierkant en er wordt geen prefix bij het nummer vermeld. Ook Straßen ohne Vorrang worden zonder prefix vermeld. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van een ovaaltje met zwarte rand en zwarte letters.

A- en S-wegen met lage nummers bevinden zich alle in de buurt van Wenen. Verder naar het westen en zuiden lopen de nummers op. Enkele ringwegen en verbindingswegen (in Oostenrijk Tangente genoemd) hebben nummers in de 20.

Autobahnen en Schnellstraßen

De A9 bij Sankt Pankraz.
De A10 bij Bischofshofen.
De Voestbrücke van de A7 over de Donau in Linz.

De Autobahnen en Schnellstraßen worden bewegwijzerd met hun nummer, maar in communicatie wordt vaak de naam gebruikt, soms zelfs zonder wegnummer, terwijl deze wegnamen nergens staan aangegeven.

No. Naam Route
A1 West Autobahn Wien – Salzburg (grens met Duitsland)
A2 Süd Autobahn Wien – Graz – Klagenfurt – Arnoldstein (grens met Italië)
A3 Südost Autobahn Wien – Eisenstadt
A4 Ost Autobahn Wien – Nickelsdorf (grens met Hongarije)
A5 Nord Autobahn Wien - Drasenhofen (grens met Tsjechië)
A6 Nordost Autobahn Bruckneudorf – Kittsee (grens met Slowakije)
A7 Mühlkreis Autobahn Linz – Unterweitersdorf
A8 Innkreis Autobahn A1 - Wels – Passau (grens met Duitsland)
A9 Pyhrn Autobahn A1 – Graz – Spielfeld (grens met Slovenië)
A10 Tauern Autobahn Salzburg – Villach
A11 Karawanken Autobahn Villach – Karawankentunnel (grens met Slovenië)
A12 Inntal Autobahn Kufstein (grens met Duitsland) – Innsbruck – Landeck
A13 Brenner Autobahn Innsbruck – Brenner (grens met Italië)
A14 Rheintal Autobahn Bregenz (grens met Duitsland) – Bludenz – S16
A21 Wiener Außenring A1 – A2
A22 Donauufer Autobahn Wien - Stockerau
A23 Südosttangente Wien A2 – A4 – A22
A25 Welser Autobahn A1 – A8
A26 Linzer Autobahn Linz - Linz
S1 Wiener Außenring Vösendorf – Korneuburg
S2 Wiener Nordrand Schnellstraße A23 – S1
S3 Weinviertel Schnellstraße Stockerau – Hollabrunn
S4 Mattersburger Schnellstraße Wiener Neustadt – A2
S5 Stockerauer Schnellstraße Stockerau – Krems
S6 Semmering Schnellstraße Seebenstein - A9
S7 Fürstenfelder Schnellstraße Riegersdorf - Heiligenkreuz (grens met Hongarije)
S8 Marchfeld Schnellstraße Deutsch-Wagram - Marchegg (grens met Slowakije)
S10 Mühlviertler Schnellstraße Unterweitersdorf - Freistadt
S16 Arlberg Schnellstraße Landeck (A12) – Bludenz (A14)
S18 Bodensee Schnellstraße Wolfurt-Lauterach - St. Margrethen (grens met Zwitserland)
S31 Burgenland Schnellstraße Eisenstadt – Oberpullendorf
S33 Kremser Schnellstraße St. Pölten – Krems
S35 Brucker Schnellstraße Bruck an der Mur – Deutschfeistritz (A9)
S36 Murtal Schnellstraße St. Michael (A9/S6) – Judenburg
S37 Klagenfurter Schnellstraße St. Veit – Klagenfurt
Autobahnen in Oostenrijk

Autobahnen:

Schnellstraßen:


Europese wegen

Europese wegen in Oostenrijk

E43E45E49E55E56E57E58E59E60E61E66E461E533E552E641E651E652


Knooppunten

knooppunten in Oostenrijk

BregenzBruck an der MurBruckneudorfDeutsch-WagramEibesbrunnEisenstadtFloridsdorfGraz-OstGraz-WestGuntramsdorfHaidInnsbruckInnsbruck-AmrasInnsbruck-WiltenInzersdorf-SüdInzersdorf-WestJettsdorfKaisermühlenKlagenfurt-NordKlagenfurt-WestKorneuburgLinzLinz-HummelhofMattersburgOberinntalPeggauPongauPraterRaasdorfRiegersdorfSalzburgSankt MichaelSankt PöltenSchwadorfSchwechatSeebensteinSpittalSteinhäuslStockerauSüßenbrunnTraismauerVillachVoralpenkreuzVösendorfWelsWiener Neustadt


Tunnels

De Pfändertunnel van de A14 bij Bregenz.
De Roppener Tunnel van de A12.
tunnel lengte (m) openstelling
Arlbergtunnel 13972 1978
Plabutschtunnel 10085 1987
Gleinalmtunnel 8320 1978
Lobautunnel 8275 2025
Karawankentunnel 7864 1991
Landecker Tunnel 6955 2000
Pfändertunnel 6744 1980
Tauerntunnel 6546 1975
Tunnelkette Klaus 6220 2003
Katschbergtunnel 5898 1974
Strenger Tunnel 5851 2005
Bosrucktunnel 5509 1983
Felbertauerntunnel 5304 1967
Roppener Tunnel 5087 1990
Tunnel Götschka 4425 2015
Oswaldibergtunnel 4307 1988
Lermooser Tunnel 3168 1984
Ambergtunnel 3132 1985
Tunnel Wald 2844 1993
Lainbergtunnel 2278 1997
Dalaaser Tunnel 1810 1979
Wegtunnels in Oostenrijk

AmbergtunnelArlbergtunnelBosrucktunnelBrettfalltunnelDalaaser TunnelEhrentalerbergtunnelFelbertauerntunnelGleinalmtunnelGurnauer TunnelKarawankentunnelKatschbergtunnelLainbergtunnelLandecker TunnelLangener TunnelLobautunnelMalfonbachtunnelOswaldibergtunnelPerjentunnelPfändertunnelPlabutschtunnelRoppener TunnelStrenger TunnelTauerntunnelTunnel Flirsch-GondebachTunnel GaratzTunnel PettneuTunnel Pians-QuadratschTunnel WaldTunnelkette KlausZammer Tunnel


Tol

Het tolstation van de Felbertauerntunnel.

Autobahnen & Schnellstraßen

Zie ook Autobahnvignet.

In Oostenrijk moet tol betaald worden op de Autobahnen en Schnellstraßen. Voor voertuigen lichter dan 3,5 ton (personenauto's) is een autobahnvignette vereist voor vrijwel alle autobahnen. Daarnaast moet op veel transalpiene snelwegen apart tol betaald worden, dit heet de sondermaut. Enkel een vignet is vaak niet voldoende om Oostenrijk te doorkruisen. Een aantal strategisch gelegen verkeerstunnels en de Brennerpass zijn aangemerkt als sondermautstrecke.

Voertuigen zwaarder dan 3,5 ton moeten via de GO-Box betalen, een elektronische tol, vergelijkbaar met de vrachtwagentol in Zwitserland, Duitsland, Tsjechië, Polen en Slowakije.

Opbrengsten

In 2022 had de ASFiNAG de volgende inkomsten uit tol:[2]

  • vignetten: € 540 miljoen
  • sondermaut: € 226 miljoen
  • LKW-maut: € 1.677 miljoen

In 2022 werden er 27,0 miljoen vignetten verkocht, 3 miljoen meer dan in 2014. In 2021 werden 21,7 miljoen vignetten verkocht. Dit lag lager vanwege de COVID-19 pandemie.

Bergwegen

Naast de autosnelwegen moet in Oostenrijk, met name in het westelijk deel, op diverse bergwegen een toegangsprijs betaald worden. Feitelijk is dit ook een soort tolheffing. De prijzen variëren per weg maar liggen relatief hoog. Met name op de Großglockner Hochalpenstraße moet een forse prijs van € 38,00 (2022) betaald worden,[3] wat voor veel toeristen toch even schrikken is. Daarnaast zijn er vrij hoge toegangsprijzen op bekende toeristische wegen als de Silvretta Hochalpenstraße,[4] de Kaunertaler Gletscherstraße,[5] Timmelsjoch[6] en de Ötztaler Gletscherstraße.[7] De meeste doorgaande verbindingen zijn tolvrij, behalve de Felbertauernstraße.[8]

Maximumsnelheid

De Katschbergtunnel.
wegtype Vmax

Sinds de jaren '70 geldt in Oostenrijk een maximumsnelheid van 130 km/h op Autobahnen. In 2006 is op de A10 tussen Spittal-Ost en Paternion een proef gehouden met een maximumsnelheid van 160 km/h.[9] Een maximumsnelheid van 160 km/h is daarna niet verder ingevoerd en op de A10 weer teruggebracht naar 130 km/h. Op 1 augustus 2018 startte op twee trajecten van in totaal 120 kilometer op de A1 een proef met een maximumsnelheid van 140 km/h,[10] de verhoogde maximumsnelheid is per 1 maart 2020 na een regeringswissel teruggedraaid.[11]

Bewegwijzering

Zie ook Bewegwijzering in Oostenrijk.

De bewegwijzering op autosnelwegen en Schnellstraßen is uitgevoerd op blauwe borden met witte letters; op alle andere wegen is deze uitgevoerd in zwarte letters tegen een witte achtergrond. Lokale doelen en objecten worden op de borden gezet in witte letters tegen een groene achtergrond. Datzelfde geldt voor verzorgingsplaatsen.

Verwijzingen vanaf het onderliggend wegennet naar het hoofdwegennet zijn uitgevoerd in wit-op-blauw. Verwijzingen vanaf het hoofdwegennet naar het onderliggend wegennet zijn nagenoeg overal uitgevoerd in wit-op-blauw. Alleen op de serviceborden geplaatst op 500 meter van de afrit wordt gebruikgemaakt van de achtergrondkleur wit.

De wegnummers van E-wegen, autosnelwegen, Schnellstraßen en Straßen mit Vorrang zijn op vrijwel alle wegwijzers vermeld. De nummers van Straßen ohne Vorrang staan echter vaak niet op wegwijzers of alleen op bevestigingsborden. Op autosnelwegen en de meeste Schnellstraßen zijn de afritten genummerd. Het nummer van de afrit is gelijk aan het nummer van de dichtstbijzijnde kilometerpaal. Daarbij wordt gebruikgemaakt van het internationaal bekende afritsymbool. Op oudere borden wordt het woord "EXIT" gebruikt - oftewel een Engelstalig woord in een Duitstalig land.

Naast Duits wordt in sommige gebieden in Steiermark en Kärnten ook het Sloveens als officiële taal erkend. Van de plaatsen in kwestie zou hierdoor naast de Duitse naam ook de Sloveense naam op de borden moeten verschijnen. Hiertegen bestaat echter verzet, met name uit rechtse kringen. FPÖ-burgemeesters hebben geweigerd om tweetalige borden te plaatsen, hetgeen tot rechtszaken heeft geleid. Inmiddels lijken de gemoederen enigszins bedaard, ook al zal tweetalige bewegwijzering nog lang niet overal te vinden zijn.

Verkeersveiligheid

jaar verkeersdoden
2010 552
2011 523
2012 531
2013 455
2014 430
2015 479
2016 432
2017 413
2018 409
2019 416
2020 344
2021 362
2022 370

In 2010 vielen 66 verkeersdoden per 1 miljoen inwoners in Oostenrijk, een daling van 42 procent ten opzichte van het jaar 2001. Het land behoort hiermee tot de middenmoot van de Europese Unie.[12] In 2015 was dit gedaald tot 55 verkeersdoden per 1 miljoen inwoners, rond het EU-gemiddelde.[13] Het aantal verkeersdoden in Oostenrijk is wel hoger dan buurlanden Duitsland, Slowakije en Zwitserland. Met name het grote verschil met Zwitserland is markant, aangezien beide landen veel overeenkomsten hebben.

Externe links

Referenties

Wegen van Europa

AlbaniëAndorraArmeniëAzerbeidzjanBelarusBelgiëBosnië-HerzegovinaBulgarijeCyprusDenemarkenDuitslandEstlandFinlandFrankrijkGeorgiëGriekenlandHongarijeIerlandIJslandItaliëKazachstanKosovoKroatiëLetlandLiechtensteinLitouwenLuxemburgNoord-MacedoniëMaltaMoldaviëMonacoMontenegroNederlandNoorwegenOekraïneOostenrijkPolenPortugalRoemeniëRuslandSan MarinoServiëSloveniëSlowakijeSpanjeTsjechiëTurkijeVaticaanstadVerenigd KoninkrijkZwedenZwitserland

in cursief landen die deels in Europa liggen of met Europa geassocieerd worden