Bergpas

De Furkapass in Zwitserland.

pas verwijst naar deze pagina. Voor 'PAS', zie het Programma Aanpak Stikstof.

Een pas of bergpas is, geologisch bezien, het laagste punt tussen twee bergtoppen. In het verkeer noemt men dit laagste punt de pashoogte en wordt onder pas mede verstaan de route omhoog naar de pashoogte en weer omlaag naar de andere kant. Als zodanig is een pas de kortste route om in berggebieden van het ene dal naar het andere te komen. Het voorkomt dat men om de bergen heen moet rijden.

Geschiedenis

Pasroutes bestaan al in Europa sinds de tijd van de Grieken. Al in 480 voor Christus koos Leonidas de pas bij Thermopylae uit als plek om de Perzen tegen te houden. In de Alpen is de tocht van Hannibal uit 219 voor Christus bekend. Lange tijd werd gedacht dat de route over de Grote Sint Bernhard liep. Men gaat er nu vanuit dat een zuidelijker route werd gekozen, namelijk die over de Mont-Cénis. Veel routes die in de Romeinse Tijd en in de Middeleeuwen werden gebruikt, hebben sindsdien aan populariteit verloren. Ze bleken niet geschikt voor de aanleg van grotere wegen of men slaagde erin directere routes te ontsluiten. Voor de Gotthard moest bijvoorbeeld een diepe kloof worden overwonnen. Volgens de legende slaagden de bewoners er alleen met hulp van de duivel in om een brug aan te leggen, in ruil voor de ziel van de eerste die over de brug zou gaan. De handige bewoners stuurden een stier als eerste over de brug. Niet alle bekende bergpassen zijn erg hoog. De beroemde Khyber Pass tussen Afghanistan en Pakistan is bijvoorbeeld maar 1.070 meter hoog.

Kenmerken

Ondanks de gemakken van goed uitgebouwde wegen vormen pasroutes een obstakel van formaat bij reizen door de bergen. De gemiddelde snelheid ligt er lager dan op reguliere routes. Personenauto's kunnen de stijgingen vrij goed aan, maar met caravan of aanhanger wordt rijden over passen alweer lastiger. Datzelfde geldt voor vrachtverkeer. De "moeilijkheidsgraad" van een pasroute laat zich maar in beperkte mate aflezen aan de op de meeste landkaarten vermelde pashoogte. Deze geeft namelijk niet aan hoe groot de hoogteverschillen zijn (een pashoogte van 2000 meter maakt nogal een verschil wanneer men om 1000 of op 1500 meter moet beginnen met klimmen). Ook het gemiddelde stijgingspercentage helpt bij het inschatten van de "moeilijkheidsgraad" van een pasroute. In de Alpen wordt de Stelviopas in Italië gezien als een van de grootste uitdagingen voor het verkeer; geliefd bij wegenliefhebbers en gevreesd bij ander verkeer dat over de pas heen moet. De grote doorgaande Alpenroutes zijn uitgebouwd met lagere stijgingspercentages.

Winter

Veel pasroutes worden in de winter afgesloten vanwege de vele sneeuw op de route. Het verkeer moet dan omrijden of gebruikmaken van de autotreinen die als vervanging voor een aantal Alpenpassen beschikbaar zijn. Passen die van groter belang zijn en waar geen alternatief beschikbaar is in de vorm van een auto- of treintunnel worden waar mogelijk de hele winter opengehouden. Het belang van het bereikbaar houden van delen van het land wordt groot genoeg geacht om de kosten van het openhouden te rechtvaardigen.

Bergpassen in de Alpen

In Europa zijn de vele bergpassen in de Alpen beroemd. De meeste hoge bergpassen zijn tussen 1900 en 2500 meter hoog. Een aantal van de bekendste bergpassen zijn echter lager, zoals de Brennerpass of de Fernpass in Oostenrijk. Er is een opmerkelijk verschil tussen de bergpassen in Oostenrijk en de andere Alpenlanden. In Oostenrijk liggen een aantal van de hoogste wegen van Europa, maar dit zijn doodlopende toeristenwegen. Oostenrijk heeft slechts een gering aantal algemeen toegankelijke bergpassen van meer dan 2000 meter hoogte, zoals het Timmelsjoch en de Staller Sattel. De Hochtor, binnen de toeristische Großglockner Hochalpenstraße is met 2504 meter het hoogste punt in een doorgaande weg in de Oostenrijkse Alpen. In Frankrijk, Zwitserland & Italië is een veel grotere concentratie van hoge bergpassen van meer dan 2000 meter hoogte.

Bergpassen van meer dan 2000 meter hoogte liggen vrijwel altijd boven de boomgrens, die in de Alpen varieert van circa 1700 meter tot 2000 meter. Het uitzicht van de bergpassen varieert ook, in Zwitserland heeft men vaak uitzicht op gletsjers en besneeuwde bergen, met in sommige gebieden toppen hoger dan 4000 meter. In Oostenrijk zijn vaak minder gletsjers en smelt een groot deel van de sneeuw in de zomer weg, omdat de bergen er veelal tussen 3000 en 3500 meter hoog zijn. In Frankrijk vindt men in de zomer vooral sneeuw rond het Mont Blancmassief en rond de Écrins, de enige 4000-ers van de Franse Alpen. Zuidelijker ligt in de zomer vaak helemaal geen sneeuw op de bergen vanwege de hogere temperaturen en geringere neerslag. In Italië liggen veel hoge bergpassen op de grens met Frankrijk en Zwitserland. Daarnaast is er een grote concentratie van bergpassen in de Dolomieten en Südtirol. In Duitsland en Slovenië zijn de bergpassen beduidend lager.

Hoge bergpassen

De hoogste bergpassen van de wereld bevinden zich in de Himalaya in het grensgebied van China, Pakistan, India en Nepal.

De Semo La in Tibet is de hoogste berijdbare bergpas ter wereld op 5.565 meter. De 5.545 meter hoge Mana Pass in India is daarna de hoogste. De beroemde Karakoram Pass tussen China en India is 4.693 meter hoog. Veel hoge bergpassen zijn niet geasfalteerd en zijn op zijn best gravelwegen. De Khunjerab Pass in Pakistan is met 4.693 meter de hoogste geasfalteerde grensovergang van de wereld.

In Noord-Amerika is de Independence Pass in Colorado de hoogste geasfalteerde bergpas. Beroemd is ook de 3.200 meter hoge Paso Internacional Los Libertadores tussen Chili en Argentinië. De 4.600 meter hoge Chungara–Tambo Quemado in Bolivia is de hoogste bergpas in Zuid-Amerika.

De hoogste bergpas van Europa is de Col de l'Iseran in Frankrijk op 2.770 meter hoogte. Er zijn hogere wegen, maar die zijn geen bergpas, maar die vormen een cirkel of lopen dood. De Veleta in Spanje is de hoogste geasfalteerde weg op 3.380 meter hoogte, maar is voor het publiek maar tot 2.530 meter opengesteld. De Ötztaler Gletscherstraße in Oostenrijk is de hoogste plek die per auto te bereiken is in Europa, op 2.830 meter.

Lijst van hoogste verharde wegen in Europa

hoogte	bergpas / weg	gebergte	land	type	opmerking
2830 m	Ötztaler Gletscherstraße	Ötztaler Alpen	Oostenrijk	doodlopend	hoogste weg van Europa
2802 m	Cime de la Bonette	Massif du Mercantour-Argentera	Frankrijk	rondweg	hoogste weg van Frankrijk
2770 m	Col de l'Iseran	Massif de la Vanoise	Frankrijk	bergpas	hoogste bergpas van Europa
2757 m	Passo dello Stelvio/Stilfserjoch	Ortler-Alpen	Italië	bergpas	hoogste bergpas van Italië
2750 m	Kaunertaler Gletscherstraße	Ötztaler Alpen	Oostenrijk	doodlopend
2744 m	Col Agnel	Alpes Cottiennes	Frankrijk-Italië	bergpas	hoogste bergpas op een internationale grens
2715 m	Col de la Bonette	Massif du Mercantour-Argentera	Frankrijk	bergpas
2645 m	Col du Galibier	Alpes du Dauphiné	Frankrijk	bergpas
2621 m	Passo di Gavia	Gruppo Sobretta-Gavia	Italië	bergpas
2612 m	Colle del Nivolet	Alpi Graie	Italië	doodlopend	feitelijk een bergpas, maar onverhard aan de noordzijde, niet publiekelijk toegankelijk
2572 m	zijtak Edelweißspitze	Hohe Tauern	Oostenrijk	doodlopend	zijtak van de Großglockner Hochalpenstraße
2526 m	Veleta	Sierra Nevada	Spanje	doodlopend	hoogste weg van Spanje. Onverharde, niet publiekelijke weg loopt verder tot circa 3300 meter
2504 m	Großglockner Hochalpenstraße	Hohe Tauern	Oostenrijk	bergpas	hoogste bergpas van Oostenrijk
2501 m	Umbrailpass	Ortler-Alpen	Zwitserland-Italië	bergpas	hoogste bergpas van Zwitserland
2481 m	Colle Fauniera	Alpi Cozie	Italië	bergpas
2480 m	Nufenenpass	Lepontinische Alpen	Zwitserland	bergpas	hoogste bergpas van Zwitserland die niet op een grens ligt
2474 m	Timmelsjoch	Ötztaler Alpen	Oostenrijk	bergpas
2469 m	Col du Grand-Saint-Bernard	Walliser Alpen	Zwitserland-Italië	bergpas
2429 m	Furkapass	Urner Alpen	Zwitserland	bergpas
2418 m	Mirador de Roque de los Muchachos	La Palma	Spanje	doodlopend	hoogste weg van de Canarische Eilanden
2413 m	Col de Granon	Massif des Cerces	Frankrijk	doodlopend	bergpas, maar oostzijde is niet verhard en niet opengesteld voor het publiek
2408 m	Port d'Envalira	Pyreneeën	Andorra	bergpas	hoogste weg van Andorra, hoogste weg in de Pyreneeën
2390 m	zijtak Oberaarsee	Berner Alpen	Zwitserland	doodlopend	zijtak van de Grimselpass
2389 m	Lac de Moiry	Walliser Alpen	Zwitserland	doodlopend
2383 m	Flüelapass	Albula-Alpen	Zwitserland	bergpas
2380 m	Dzhily-Su	Kaukasus	Rusland	doodlopend	noordzijde Elbrus
2379 m	Jvari Pass	Kaukasus	Georgië	bergpas	hoogste weg van Georgië, hoogste bergpas in de Kaukasus
2370 m	Plan du Lac	Massif de la Vanoise	Frankrijk	bergpas
2365 m	Terskol	Kaukasus	Rusland	doodlopend	oostzijde Elbrus
2361 m	Col d'Izoard	Alpes Cottiennes	Frankrijk	bergpas
2356 m	Carretera del Teide	Tenerife	Spanje	bergpas
2350 m	Col de la Lombarde	Alpes-Maritimes	Frankrijk-Italië	bergpas
2350 m	Val Thorens	Massif de la Vanoise	Frankrijk	doodlopend	skigebied
2340 m	Curtginatsch	Lepontinische Alpen	Zwitserland	doodlopend	ten zuidwesten van Thusis
2340 m	Tre Cime di Lavaredo	Dolomiti	Italië	doodlopend
2328 m	Berninapass	Berninagruppe	Zwitserland	bergpas	hoogste pas in de Alpen die de hele winter open blijft
2326 m	Col de la Cayolle	Alpes-Maritimes	Frankrijk	bergpas
2314 m	Albulapass	Albula-Alpen	Zwitserland	bergpas
2314 m	Forcola di Livigno	Livigno Alpen	Zwitserland-Italië	bergpas
2311 m	Lago del Narèt	Lepontinische Alpen	Zwitserland	doodlopend
2310 m	Lago dei Cavagnöö	Lepontinische Alpen	Zwitserland	doodlopend	verharde weg naar 3 stuwmeren, echter alleen bereikbaar via kabelbaan vanaf San Carlo
2304 m	Col de la Loze	Massif de la Vanoise	Frankrijk	bergpas
2302 m	Port de Cabús	Pyreneeën	Andorra-Spanje	bergpas	alleen aan de zijde van Andorra verhard
2291 m	Passo del Foscagno	Livigno Alpen	Italië	bergpas
2284 m	Colle di Sampeyre	Alpi Cozie	Italië	bergpas
2284 m	Julierpass	Albula-Alpen	Zwitserland	bergpas
2252 m	Col du Sanetsch	Berner Alpen	Zwitserland	bergpas	uiteindelijk doodlopend
2250 m	Col d'Allos	Massif du Pelat	Frankrijk	bergpas
2244 m	Passo Sella/Sellajoch	Dolomiti	Italië	bergpas
2240 m	Arcalís	Pyreneeën	Andorra	doodlopend	skigebied, onverharde weg gaat nog wat verder tot 2375 m
2239 m	Passo Pordoi	Dolomiti	Italië	bergpas
2236 m	Passo di Giau	Dolomiti	Italië	bergpas
2231 m	Galm	Berner Alpen	Zwitserland	doodlopend	ten noorden van Leuk, Wallis
2224 m	Sustenpass	Urner Alpen	Zwitserland	bergpas
2221 m	Männlichen	Berner Alpen	Zwitserland	doodlopend	alleen voor ontheffingshouders
2215 m	Col de Portet	Pyreneeën	Frankrijk	bergpas
2211 m	Penser Joch	Sarntal-Alpen	Italië	bergpas
2210 m	Pereval Arkhonsky	Kaukasus	Rusland	bergpas
2208 m	Col des Tentes	Pyreneeën	Frankrijk	doodlopend
2205 m	Cim de Coma Morera	Pyreneeën	Frankrijk	doodlopend
2205 m	Lac du Vieux Émosson	Walliser Alpen	Zwitserland	doodlopend
2203 m	Mattmarksee	Walliser Alpen	Zwitserland	doodlopend
2200 m	Lac d'Aumar	Pyreneeën	Frankrijk	doodlopend
2192 m	Passo di Valparola	Dolomiti	Italië	bergpas
2190 m	Embalse de Llauset	Pyreneeën	Spanje	doodlopend
2188 m	Col du Petit Saint-Bernard	Mont Blanc Massif	Frankrijk-Italië	bergpas
2176 m	Colle delle Finestre	Alpi Cozie	Italië	bergpas
2176 m	Rifugio Forni	Ortler-Alpen	Italië	doodlopend
2175 m	Lac de Cap-de-Long	Pyreneeën	Frankrijk	doodlopend
2173 m	Croix de Coeur	Walliser Alpen	Zwitserland	bergpas
2168 m	Tikmataji Pass	Kaukasus	Georgië	bergpas
2165 m	Grimselpass	Urner Alpen	Zwitserland	bergpas
2155 m	Calar Alto	Sierra de Los Filabres	Spanje	bergpas	Calar Alto Observatory
2150 m	Les Arcs 2000	Massif de la Vanoise	Frankrijk	doodlopend	skigebied
2149 m	Ofenpass	Sesvennagruppe	Zwitserland	bergpas
2145 m	Transalpina	Karpaten	Roemenië	bergpas	hoogste weg van Roemenië
2144 m	Vallter 2000	Pyreneeën	Spanje	doodlopend	skigebied
2141 m	Barrage de la Grande-Dixence	Walliser Alpen	Zwitserland	doodlopend
2136 m	Collado de las Sabinas	Sierra Nevada	Spanje	bergpas	nabij Veleta
2133 m	Passo Gardena	Dolomiti	Italië	bergpas
2133 m	Lac d'Allos	Massif du Pelat	Frankrijk	doodlopend
2130 m	Campo Imperatore	Apennijnen	Italië	doodlopend	hoogste weg in Italië buiten de Alpen
2130 m	Roki Tunnel	Kaukasus	Georgië-Rusland	bergpas
2130 m	Tignes	Massif de la Vanoise	Frankrijk	doodlopend	skigebied
2124 m	Juf	Oberhalbstein-gruppe	Zwitserland	doodlopend	hoogste permanent bewoonde plaats in Europa
2117 m	Splügenpass	Lepontinische Alpen	Zwitserland-Italië	bergpas
2115 m	Col du Tourmalet	Pyreneeën	Frankrijk	bergpas
2108 m	Col de Vars	Alpes Cottiennes	Frankrijk	bergpas
2107 m	Arolla	Walliser Alpen	Zwitserland	doodlopend
2106 m	Gotthardpass	Urner Alpen	Zwitserland	bergpas
2105 m	Passo di Falzarego	Dolomiti	Italië	bergpas
2105 m	Schöneben	Ostalpen	Italië	doodlopend	skigebied boven de Reschensee
2102 m	Lauchernalp	Berner Alpen	Zwitserland	doodlopend
2102 m	Tauernmoossee	Hohe Tauern	Oostenrijk	doodlopend
2100 m	Cirque de Troumouse	Pyreneeën	Frankrijk	doodlopend
2100 m	Tsey-Loam	Kaukasus	Rusland	bergpas	ten zuidoosten van Vladikavkaz
2100 m	Col du Sabot	Grandes Rousses	Frankrijk	doodlopend
2095 m	Thyon	Walliser Alpen	Zwitserland	doodlopend	skigebied
2094 m	Jaufenpass	Dolomiti	Italië	bergpas
2093 m	la Plagne	Massif de la Vanoise	Frankrijk	doodlopend	skigebied
2090 m	Steingletscher	Urner Alpen	Zwitserland	doodlopend	zijtak nabij de Sustenpass
2089 m	Col des Champs	Massif du Pelat	Frankrijk	bergpas	zuidelijkste bergpas hoger dan 2000 meter in de Alpen
2085 m	Hochsölden	Ötztaler Alpen	Oostenrijk	doodlopend	skigebied, zijtak van de Ötztaler Gletscherstraße
2083 m	Els Cortals	Pyreneeën	Andorra	doodopend	skigebied
2081 m	Col du Mont Cenis	Alpes grées	Frankrijk	bergpas
2080 m	Martell	Ortler-gruppe	Italië	doodlopend
2072 m	Port de la Bonaigua	Pyreneeën	Spanje	bergpas
2070 m	Coll de Pal	Pyreneeën	Spanje	bergpas
2070 m	BTA-6 Large Altazimuth Telescope	Kaukasus	Rusland	doodlopend
2068 m	Mandelon	Walliser Alpen	Zwitserland	doodlopend
2067 m	Col de la Croix de Fer	Alpes du Dauphiné	Frankrijk	bergpas
2065 m	San Bernardinopass	Penninische Alpen	Zwitserland	bergpas
2064 m	Alpe Campo	Bernina-gruppe	Zwitserland	doodlopend	zijweg van de Berninapass
2060 m	Hotel Salastrains	Albula-gruppe	Zwitserland	doodlopend	net buiten St. Moritz
2058 m	Belmeken Dam Road	Rila	Bulgarije	bergpas	hoogste geasfalteerde weg van Bulgarije
2058 m	Col du Lautaret	Alpes du Dauphiné	Frankrijk	bergpas
2057 m	Passo di Fedaia	Dolomiti	Italië	bergpas
2055 m	Mangartska cesta	Julische Alpen	Slovenië	doodlopend	hoogste weg van Slovenië
2052 m	Staller Sattel	Hohe Tauern	Italië-Oostenrijk	bergpas
2050 m	Plateau de la Calme	Pyreneeën	Frankrijk	doodlopend
2050 m	Saint-Véran	Alpes Cottiennes	Frankrijk	doodlopend	hoogste permanent bewoonde plaats in Frankrijk
2049 m	Nockalmstraße	Gurktaler Alpen	Oostenrijk	bergpas	hoogste bergpas in het oosten van Oostenrijk
2049 m	Steinigboda	Lepontinische Alpen	Zwitserland	doodlopend	nabij Nufenen (Graubünden)
2048 m	Moosalp	Walliser Alpen	Zwitserland	bergpas	nabij Visp
2047 m	Les Fonts de Cervières	Alpes Cottiennes	Frankrijk	doodlopend
2047 m	Passo Manghen	Dolomiti	Italië	bergpas
2044 m	Oberalppass	Urner Alpen	Zwitserland	bergpas
2042 m	Transfăgărășan	Karpaten	Roemenië	bergpas
2041 m	Puerto de la Ragua	Sierra Nevada	Spanje	bergpas
2040 m	Parking des Millefonts	Alpes-Maritimes	Frankrijk	doodlopend	zuidelijkste weg boven 2000 meter in de Alpen
2040 m	Puig de la Tossa	Pyreneeën	Frankrijk	doodlopend
2038 m	Lai da Curnera	Lepontinische Alpen	Zwitserland	doodlopend	stuwdam in de buurt van de Oberalppass
2037 m	Bettmeralp	Berner Alpen	Zwitserland	doodlopend	niet publiekelijk toegankelijk (autovrij dorp)
2037 m	La Rabassa	Pyreneeën	Andorra	doodlopend
2036 m	Puerto de Escúllar	Sierra de Baza	Spanje	bergpas
2035 m	Colle Sestriere	Alpi Cozie	Italië	bergpas
2035 m	Venter Tal	Ötztaler Alpen	Oostenrijk	doodlopend
2032 m	Silvretta Hochalpenstraße	Silvretta Alpen	Oostenrijk	bergpas
2032 m	Passo Valles	Dolomiti	Italië	bergpas
2031 m	Boí Taüll	Pyreneeën	Spanje	doodlopend	skigebied
2025 m	Parking de Laval, Vallée de la Clarée	Massif des Cerces	Frankrijk	doodlopend	ten noorden van Briançon
2021 m	Oberläger	Berner Alpen	Zwitserland	doodlopend	zijweg van de Grosse Scheidegg bij Grindelwald
2020 m	Melchboden	Zillertaler Alpen	Oostenrijk	rondweg	onderdeel van de Zillertaler Höhenstraße
2017 m	Kühtaisattel	Ötztaler Alpen	Oostenrijk	bergpas
2016 m	Lac des Bouillouses	Pyreneeën	Frankrijk	doodlopend
2012 m	Pian Geirett	Lepontinische Alpen	Zwitserland	doodlopend	zijweg van de Lukmanierpass
2012 m	Plan-d'Amont	Massif de la Vanoise	Frankrijk	doodlopend	ten noorden van Modane
2012 m	Vallon du Cristillan	Alpes Cottiennes	Frankrijk	doodlopend	ten oosten van Guillestre
2010 m	Mittler Hütte	Plessur Alpen	Zwitserland	doodlopend	net buiten Arosa
2008 m	Courchevel Altiport	Massif de la Vanoise	Frankrijk	doodlopend	hoogste vliegveld van Europa
2006 m	Cervinia	Walliser Alpen	Italië	doodlopend	diverse straten in Cervinia-Breuil
2005 m	Alpe di Cava	Lepontinische Alpen	Zwitserland	doodlopend	nabij Biasca
2005 m	Simplonpass	Walliser Alpen	Zwitserland	bergpas	hoogste E-weg in geografisch Europa
2004 m	Dürrboden	Albula-gruppe	Zwitserland	doodlopend	ten zuiden van Davos
2001 m	Col de Pailhères	Pyreneeën	Frankrijk	bergpas

Lijst van hoogste autosnelwegen in Europa

land	#	naam	hoogte
		Puerto de Somosierra	1.444 m
		Puerto de la Mora de Huétor	1.390 m
		Brennerpass	1.370 m
		Tauerntunnel	1.340 m
		Portillo del Padornelo	1.335 m
		Túnel de Guadarrama	1.310 m
		Tunnel du Fréjus	1.300 m
		Puerto de Monrepós	1.282 m
		"km 67"	1.280 m
		"km 20"	1.270 m
		Entrèves	1.270 m
		Tunnel du Fréjus	1.228 m
		Túnel del Negrón	1.225 m
		Puerto de Escandón	1.223 m
		Puerto de Manzanal	1.221 m
		Puerto de Alcolea	1.218 m
		"km 90"	1.202 m
		Katschbergtunnel	1.190 m
		Arlbergtunnel	1.188 m
		Puerto de Vallejera	1.186 m
		"km 8"	1.183 m
		Puerto de Cabrejas	1.180 m
		Gotthardtunnel	1.174 m
		"Tuzi Ljevorječke"	1.170 m
		Portillo de la Canda	1.161 m
		Tunnel Krystallopigi	1.160 m
		Altos de Radona	1.156 m
		Metsovo Tunnel	1.125 m
		Col des Issartets	1.121 m
		Col de la Fageole	1.107 m
		Venta Nueva	1.105 m
		Puerto de Pedrafita	1.080 m
		"km 55"	1.070 m
		Kalcherkogeltunnel	1.060 m
		Puerto del Carretero	1.040 m
		Puerto de Cella	1.013 m
		Puerto Pozazal	1.002 m
		Alto de Cuatro Calzadas	990 m
		"km 114"	985 m
		Puerto de la Brújula	981 m
		"km 330"	980 m
		"Mundilla"	980 m
		"tunnel Vrbjani"	980 m
		"km 136"	975 m
		Traforo del Gran Sasso	970 m
		"km 139"	960 m
		"Alvão"	960 m
		Puerto Los Altos	960 m
		Puerto de Paniza	925 m
		Puerto de Béjar	924 m
		"km 944"	914 m

Zie ook

Verenigde Staten

• Bergpassen in California
• Bergpassen in Colorado
• Bergpassen in Idaho
• Bergpassen in Montana
• Bergpassen in New Mexico
• Bergpassen in Utah
• Bergpassen in Wyoming

Europa

• Bergpassen in Frankrijk
• Bergpassen in Noorwegen
• Bergpassen in Zwitserland