Passo dello Stelvio
| |
|---|---|
| Passo dello Stelvio
Stilfser Joch | |
| |
| Hoogte | 2.758 m |
| Weg | 
|
| Hellingspercentage | 15% |
| Verboden voor aanhangers? | ja |
| Wintersluiting | november-mei |
| Opengesteld | 1825 |
| Kaart | kaart |
De Passo dello Stelvio of Stilfser Joch (Nederlands: Stelviopas) is een bergpas in Italië, gelegen in het Ortler-gebergte. De 2.758 meter hoge bergpas is de hoogste in Italië en de op één na hoogste in de Alpen. Het is één van de meest bekende Alpenpassen, de vele haarspeldbochten worden geroemd onder motor- en toerrijders.
Kenmerken
De Passo dello Stelvio is een oost-west georiënteerde bergpas die Bormio in Lombardia met Prad in Südtirol verbindt. De bergpas ligt ook op de taalgrens van het Italiaans en Duits. Tevens ligt de bergpas bijna op de grens met Zwitserland. De bergpas is 2.758 meter hoog, het is daarmee de hoogste bergpas in Italië, de op één na hoogste geasfalteerde bergpas van de Alpen (na de Col de l'Iseran in Frankrijk) en één van de hoogste verharde wegen in Europa. Over de bergpas verloopt de SS38.
De pasroute begint in Lombardia in Bormio, een redelijk groot dorp op 1.200 meter hoogte. Over korte afstand moet het verkeer 1.500 meter hoogteverschil overbruggen. Direct ten noorden van Bormio voert de weg een canyon in, omringd door kale rotsbergen met toppen tot 3000 meter in de directe omgeving. De weg voert door een onbewoond dal en kent hier nogal wat lawinegalerijen. Dit deel kent al enkele haarspeldbochten, maar het grote klimwerk volgt aan het einde van het dal, waar een serie van 14 haarspeldbochten de weg doen stijgen van 1.900 naar 2.200 meter. Daarna volgt een minder bochtig deel, gevolgd door drie haarspeldbochten, waarna men bijna de grens met Zwitserland bereikt, de 2.501 meter hoge Umbrailpass ligt op enkele honderden meters afstand van de SS38. Daarna volgt de laatste en vrij eenvoudige stijging naar de pashoogte op 2.757 meter. Op de pashoogte bevinden zich hotels en restaurants.
Op de pashoogte heeft men uitzicht op het Ortlergebergte naar het zuiden en zuidoosten. De Ortler zelf (3905 meter) ligt wat verder naar het zuidoosten, maar naar het zuiden liggen diverse toppen tussen 3000 en 3500 meter die vergletsjerd zijn. Naar het noorden liggen bergen op de grens met Zwitserland, deze zijn met 3000 meter niet heel veel hoger dan de Passo dello Stelvio.
Aan de oostzijde volgt één van de meest steile afdalingen in de Alpen, over enkele kilometers daalt de weg naar het op 1.500 meter hoogte gelegen Trafoi. Dit gebeurt via 45 haarspeldbochten. Dit is de grootste reeks haarspeldbochten van de Alpen. De weg voert eerst hoog boven de boomgrens, maar daalt vanaf 2.100 meter tot onder de boomgrens. Na Trafoi voert de weg door een vallei en kent hier minder grote hoogteverschillen, de weg daalt naar Prad am Stilfserjoch, dat op 900 meter hoogte ligt. Kort daarna eindigt de SS38 op de SS40.
Geschiedenis
De route over de Stelvio was oorspronkelijk nauwelijks van enig belang, de belangrijkste route tussen Bormio en het Vinschgau voerde via de Umbrailpass. In de Romeinse tijd was er sprake van een paardenpad over de Stelvio, maar de weg werd tot na de middeleeuwen maar sporadisch gebruikt, de pas ligt zo hoog dat er een aanzienlijk deel van het jaar sneeuw ligt. De eerste moderne weg over de Stelvio werd tussen 1820 en 1825 aangelegd door het Oostenrijkse Keizerrijk. De bouw van de weg duurde 5 jaar en 3 maanden, daarbij werden 48 haarspeldbochten aan de kant van Südtirol aangelegd en 34 aan de kant van Lombardia. In die tijd kostte het circa 9 uur om de 50 kilometer tussen Bormio en Prad af te leggen. De pas was tot de revolutie van 1848 ook in de winter in gebruik.
Na de Italiaanse onafhankelijkheidsoorlogen werd het belang van de pas weer groter, de Passo dello Stelvio kwam vanaf 1859 op de grens van Oostenrijk en Italië te liggen. In de 20e eeuw werd de de pasroute weinig opgewaardeerd ten opzichte van de oorspronkelijke weg uit begin 19e eeuw, maar werd wel geasfalteerd. Alle haarspeldbochten zijn genummerd, iets wat wel vaker in Italië voorkomt. In 2007 werd de pasroute door het Britse automagazine 'Top Gear' als 'world greatest driving road' betiteld.
Hoogste weg
De Passo dello Stelvio is de hoogste geasfalteerde en publiekelijk toegankelijke pasweg van Italië. Het is tevens de op één na hoogste pas in de Alpen, na de Col de l'Iseran in Frankrijk. Er zijn echter geasfalteerde wegen in de Alpen die geen bergpas zijn en hoger liggen, zoals de Ötztaler Gletscherstraße in Oostenrijk en de lus rond de Cime de la Bonette in Frankrijk. Daarmee is de Passo dello Stelvio de op 3 na hoogste verharde weg in de Alpen.
