Pfändertunnel

Uit Wegenwiki
(Doorverwezen vanaf Pfandertunnel)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Pfändertunnel
Kruist Pfänder
Lengte 6.718 meter
Openstelling 10-12-1980
Intensiteit 44.900 mvt/dag
Locatie kaart

De Pfändertunnel is een verkeerstunnel in Oostenrijk, gelegen in de A14 bij de stad Bregenz. De tunnel is 6.718 meter lang.

Kenmerken

De Pfändertunnel is onderdeel van de A14 en loopt door de berg Pfänder. De tunnel vormt daarbij tevens een omleiding van de stad Bregenz in de staat Vorarlberg. Anders dan vaak gedacht wordt ligt de Pfändertunnel niet op de grens met Duitsland; het noordelijk tunnelportaal ligt op circa 1 kilometer afstand van de Duitse grens. De Pfändertunnel is tweebuizig en ruim 6,7 kilometer lang. Het zuidportaal is een knooppunt met de Citytunnel die parallel aan de Pfändertunnel begint en afbuigt naar het centrum van Bregenz.

Geschiedenis

Oorspronkelijk moest al het verkeer in de regio door de stad Bregenz, waar een drukke stadstraverse langs de Bodensee lag. In de jaren '50 werden de eerste plannen gemaakt voor een verbetering van de verkeerssituatie. Op 3 april 1960 volgde een referendum met de vraag of de snelweg langs de Bodensee of door het gebergte moest worden aangelegd, waarin 90,2% van de bevolking van Bregenz koos voor een route door de bergen.[1] Ondanks dit referendum werkte de regering aan een alternatief met een verdiepte ligging langs het spoor door de stad Bregenz. In 1967 werd dit plan gepresenteerd en in januari 1969 stemde de nationale regering in met dit plan. De regering verloor bij de eerstvolgende de verkiezingen in de gemeenteraad van Bregenz hun meerderheid en vervolgens begon men alsnog plannen uit te werken voor een tunneltracé ten oosten van Bregenz.

In 1974 begonnen de voorbereidende werkzaamheden aan de Pfändertunnel, het officiële bouwbegin volgde echter pas in 1977. In februari 1979 werd de tunneldoorslag gevestigd. Op 10 december 1980 werd de tunnel opengesteld voor het verkeer,[2] 3 maanden na de opening van de langere Gotthardtunnel in Zwitserland. De Pfändertunnel was oorspronkelijk al als een tweebuizige tunnel gepland, maar vanwege de hoge kosten werd één buis aangelegd. Er is direct ruimte gereserveerd voor een tweede buis. De bouw van de tunnel kostte indertijd 1,4 miljard Schilling.

In 1981 reden dagelijks 6.000 voertuigen door de tunnel, maar het verkeersaanbod nam in de jaren '80 en '90 sterk toe. Al vanaf 1990 begon de tunnel een fileknelpunt te worden. In 1995 reden er dagelijks 24.000 voertuigen door de tunnel. Er werden vervolgens plannen gemaakt om de capaciteit uit te breiden met een tweede buis. De Pfändertunnel was de drukste enkelbuizige tunnel in de Alpen en verwerkte gemiddeld 70% meer verkeer dan de beruchte Gotthardtunnel, met in 2012 gemiddeld 29.000 voertuigen per dag.

Tussen 2008 en 2012 is aan de westkant van de oorspronkelijke tunnelbuis een tweede tunnelbuis aangelegd. Op 28 april 2006 begon de formele aanleg van de tweede buis met de bouw van een korte brug bij het zuidportaal. De daadwerkelijke bouw van de tunnel werd een jaar vertraagd vanwege een heraanbesteding, waarbij het mogelijk werd gemaakt om de tunnel ook met een tunnelboormachine (TBM) aan te leggen in plaats van met de klassieke methode met explosieven. Op 8 september 2008 begon de bouw van de TBM en op 4 november 2009 volgde de doorslag. Op 25 juni 2012 is de tweede tunnelbuis geopend,[3] waarna de oude buis is dichtgegaan voor renovatie. Sinds 4 juli 2013 is de volledige capaciteit van 2x2 rijstroken beschikbaar.[4]

Tol

De Pfändertunnel is de enige tunnel in Oostenrijk waarvoor geen Autobahnvignet benodigd is.

Oorspronkelijk was de enkelbuizige Pfändertunnel onderdeel van het Autobahnvignet van Oostenrijk. Vanwege de relatief hoge kosten was er veel sluipverkeer dat door Bregenz reed. Daarom is op 1 september 2008 een corridorvignet (Korridorvignette) ingevoerd op het traject van de Duitse grens naar de aansluiting Hohenems, zodat verkeer van Duitsland naar Zwitserland tegen gereduceerd tarief van de Pfändertunnel gebruik kon maken. Nadat de Pfändertunnel tweebuizig is gemaakt, werd het corridorvignet weer afgeschaft en gold de reguliere vignetplicht. Omdat hier het sluipverkeer door Bregenz niet mee werd opgelost, is besloten om de A14 tussen de Duitse grens en de aansluiting Hohenems helemaal tolvrij te maken. Dit was vanaf 15 december 2019 een feit.[5]

Verkeersintensiteiten

De Pfändertunnel was voorheen de drukste enkelbuizige wegtunnel van de Alpen met in 2010 gemiddeld 27.500 voertuigen per dag. De drukste dag was vrijdag met gemiddeld 33.000 voertuigen per etmaal. Gemiddeld reden 3.600 vrachtwagens per dag door de Pfändertunnel.[6] Na verdubbeling reden gemiddeld 33.000 voertuigen door de tunnel, met pieken tot 48.000 voertuigen per dag op vakantieuittochten. De dubbelbuizige tunnel kan deze hoeveelheden verkeer goed verwerken. In 2017 reden gemiddeld 39.000 voertuigen per dag door de Pfändertunnel. In 2023 was dit opgelopen tot gemiddeld 44.900 voertuigen per dag. Hiermee was de groei van het verkeer na verdubbeling het grootste van alle verdubbelde tunnels in Oostenrijk.

Congestie

De Pfändertunnel was voorheen een filegevoelige tunnel, met name in de spits en de winterperiode. Files konden op alle dagen voorkomen, maar waren op reguliere werkdagen vrij beperkt. De grootschalige vertragingen deden zich voornamelijk in de winterweekeinden voor, wanneer wintersporters uit Nederland en Duitsland naar Vorarlberg afreisden. De wachttijd kon dan gemakkelijk oplopen tot een uur of meer. In de zomerperiode was de vertraging minder groot omdat de Pfändertunnel geen belangrijke transitroute is voor vakantieverkeer. De tunnel wordt voornamelijk gebruikt door vakantieverkeer richting Vorarlberg of Oost-Zwitserland.

Sinds de tunnel verdubbeld is komt structurele congestie niet meer voor.

Alternatieven

Het is mogelijk de Pfändertunnel te omzeilen door de transitroute door Bregenz te nemen. Voor vrachtwagens geldt een verbod op de transitroute door Bregenz. Deze moeten altijd door de Pfändertunnel. De route door Bregenz is tijdrovend; zelfs als er geen wachttijden voor de Pfändertunnel zijn kan de transitroute vanaf de Duitse A96 tot de Zwitserse A13 snel meer dan 30 minuten extra kosten vergeleken met de Pfändertunnel. Men gaat dwars door het centrum van de stad. Wanneer men tijdens files voor de Pfändertunnel massaal gaat uitwijken naar de route door Bregenz is er geen doorkomen meer aan. Er zijn lokale wegen door het grensgebied zoals de L2 van Bregenz naar de Duitse grens en verder via het lokale wegennet naar Duitsland, maar deze sluiten slecht aan op het hoofdwegennet. Vanwege de nabijheid van de Bodensee zijn er geen alternatieven die Bregenz op korte afstand omzeilen.

De files zijn vanaf de zomer van 2013 verdwenen met de opening van de tweede tunnelbuis. Ook is het aantal ongevallen sterk verminderd.

Referenties

Wegtunnels in Oostenrijk

AmbergtunnelArlbergtunnelBosrucktunnelBrettfalltunnelDalaaser TunnelEhrentalerbergtunnelFelbertauerntunnelGleinalmtunnelGurnauer TunnelKarawankentunnelKatschbergtunnelLainbergtunnelLandecker TunnelLangener TunnelLobautunnelMalfonbachtunnelOswaldibergtunnelPerjentunnelPfändertunnelPlabutschtunnelRoppener TunnelStrenger TunnelTauerntunnelTunnel Flirsch-GondebachTunnel GaratzTunnel PettneuTunnel Pians-QuadratschTunnel WaldTunnelkette KlausZammer Tunnel