Verzorgingsplaats
Definitie
Langs een weg gesitueerde parkeergelegenheid, inclusief de daarbij behorende verharde en onverharde banen en voorzieningen voor reizigers en/of voertuigen.
Toelichting
Een verzorgingsplaats of afgekort VZP is een "weggebonden" locatie, doorgaans langs een autosnelweg, die (in Nederland en België) alleen verbindingswegen heeft met die snelweg en niet met het onderliggend wegennet. De verzorgingsplaats biedt tenminste een parkeerterrein. Optioneel zijn een tankstation, een wegrestaurant en/of een hotel. Verzorgingsplaatsen zijn voorzien op vaste onderlinge afstanden van elkaar.
De centrale ontsluitingsweg over een verzorgingsplaats wordt een verzorgingsbaan genoemd.
In het verleden werden verzorgingsplaatsen ook pleisterplaatsen genoemd. De Vlaamse benaming is snelwegparking.
Sinds 1967 hebben de VZP's namen gekregen. De inmiddels opgeheven verzorgingsplaats Holkerveen langs de A28 bij Nijkerk was de eerste in Nederland die benoemd werd. Er zijn ook naamsveranderingen geweest in de loop der tijd. Bekende voorbeelden daarvan zijn langs de A58 Zeezuiper en Bolusberg, die zijn omgedoopt in De Wouwse Tol, en op de A12 De Slagmaat, die werd omgedoopt in De Forten.
In Nederland waren in 2022 288 verzorgingsplaatsen.
Beleid in Nederland
Overnachting
Het is beleid van het ministerie dat verzorgingsplaatsen langs autosnelwegen alleen bedoeld zijn voor korte pauzes, niet voor overnachtingen en langdurig parkeren. Dit dient op truck stops plaats te vinden. In de praktijk wordt er door vrachtwagenchauffeurs veel overnacht op verzorgingsplaatsen vanwege het gebrek aan alternatieve parkeervoorzieningen, of dat voor deze parkeervoorzieningen betaald moet worden. In recente jaren komen er echter geleidelijk meer privaat uitgebate truck stops bij.
Voorzieningen
Het is beleid om verzorgingsplaatsen zonder voorzieningen zoals een tankstation op termijn te sluiten. Sinds 2000 zijn al tal van verzorgingsplaatsen zonder tankstation gesloten. Desondanks blijven verzorgingsplaatsen zonder tankstation bestaan, omdat er te weinig parkeercapaciteit is, of dat er geen ongewenste activiteiten plaatsvinden. Het doel is om de parkeercapaciteit te concentreren op verzorgingsplaatsen met voorzieningen.
Concessie
De tankstations op verzorgingsplaatsen langs de rijkswegen worden sinds 2002 jaarlijks geveild.[1] Het hoogste bod krijgt een concessie van 15 jaar om een tankstation met shop te exploiteren. In recente jaren zijn de biedingen op deze veilingen steeds hoger geworden, met soms biedingen van meer dan € 20 miljoen om een tankstation in handen te krijgen of te behouden.[2] Het voornaamste verdienmodel van tankstations op verzorgingsplaatsen is de shop met de verkoop van broodjes, dranken en ander voedsel. De verkoop van brandstof wordt steeds vaker van secundair belang, aangezien de brandstofprijzen hoger liggen dan bij (onbemande) tankstations langs secundaire wegen.
In andere talen
- Albanees (Shqip): Pushimore
- Duits (Deutsch): Raststätte, Autohof, Raststation (Oostenrijk)
- Deens (Dansk): rasteplads, serviceanlæg
- Engels (English): MSA (motorway service area), service area, service station
- Frans (Français): Aire
- Hongaars (Magyar): Pihenőhely
- Italiaans (Italiano): Area di servizio
- Kroatisch (Hrvatski): Odmaralište of Prateći Uslužni Objekt (PUO)
- Noors (Norsk): Rasteplass
- Pools (Polski): Miejsce Obsługi Podróżnych (MOP)
- Sloveens (Slovenščina): Počivališče
- Spaans (Español): Área de Servicio
- Zweeds (Svenska): Rastplats
Lijst van verzorgingsplaatsen in Nederland
| Verzorgingsplaatsen langs de A1 |
|---|
|
Richting Oldenzaal: Honswijck • Ronduit • De Slaag • Palmpol • Tolnegen • Jool-Hul • Lucasgat • Bruggelen • De Paal • Boermark • Bolder • Friezenberg • Het Lonnekermeer Richting Amsterdam: De Poppe • Het Veelsveld • Elsenerveld • Struik • De Hop • Vundelaar • De Hucht • De Strubben • Tolnegen • Aanschoten • Uilengoor • De Middelaar • Neerduist • De Haar • Bastion • Hackelaar |
| Verzorgingsplaatsen langs de A2 |
|---|
|
Richting Eijsden: Haarrijn • IJsselstein • Bisde • De Lucht West • De Rooijen • Velder • Aalsterhut • 't Haasje • Roevenpeel • Ellerbrug • Het Anker • Vossedal • Knuvelkes Richting Amsterdam: Patiel • Meerssen • Kruisberg • Swentibold • Bosserhof • Meiberg • Groote Bleek • Heezerhut • Ooiendonk • Zwartehof • De Lucht Oost • Lingehorst • Jutphaas • Proostwetering • Ruwiel |
| Verzorgingsplaatsen langs de A4 |
|---|
|
Richting Antwerpen: Den Ruygen Hoek • Bospoort • Oostvliet • Peulwijk-West Richting Amsterdam: Ossendrecht • Peulwijk-Oost • Leiburg • Aurora • Den Ruygen Hoek |
| Verzorgingsplaatsen langs de A6 |
|---|
|
Richting Joure: Lepelaar • Oeverwal • De Abt • Wellerzand • De Lanen Richting Almere: De Wiel • Lemsterhop • Han Stijkel • De Monnik • Rivierduin • Aalscholver |
| Verzorgingsplaatsen langs de A7 |
|---|
|
Richting Bad Nieuweschans: Zaandam-Zuid • Middelsloot • De Koggen • Broerdijk • Hoge Kwel • Afsluitdijk-Zuid • Monument (oost) • Breezanddijk • Afsluitdijk-Noord • Hayum • Laerd • De Horne • De Wâlden • Mienscheer • Dikke Linde • Meedenertol • Bunderneuland Richting Zaandam: Poort van Groningen • Roode Til • Veenborg • Oude Riet • De Vonken • Bloksloot • Wildinghe • Breezanddijk • Monument (west) • Den Oever • De Wierde • De Horn • Kruisoord • Zaandam-Noord |
| Verzorgingsplaatsen langs de A8 |
|---|
|
Richting Uitgeest: Zaandam Richting Amsterdam: De Watering |
| Verzorgingsplaatsen langs de A9 |
|---|
|
Richting Alkmaar: Hammerstein • Twaalfmaat Richting Diemen: Assum • Akermaat • Amstelveen |
| Verzorgingsplaatsen langs de A12 |
|---|
|
Richting Beek: De Andel • Bijleveld • De Forten • Mollebos • De Heul • Bloemheuvel • De Buunderkamp • Oudbroeken • Bergh Richting Den Haag: Bergh • Aalburgen • De Schaars • 't Ginkelse Zand • De Roode Haan • Oudenhorst • Hof ter Heide • Hellevliet • Bodegraven • Knorrestein |
| Verzorgingsplaatsen langs de A13 |
|---|
|
Richting Rotterdam: Vrijenban Richting Den Haag: Ruyven |
| Verzorgingsplaatsen langs de A15 |
|---|
|
Richting Bemmel: Staaldiep • Portland • Ridderkerk • Steenenhoek • Veenbult • Molenkamp • De Mark • Groenedijk • Overbroek • Leigraaf Richting Maasvlakte: Varakker • Topsweerd • Zeekade • Eigenblok • Kraaienbos • Den Bout • Alblasserdam |
| Verzorgingsplaatsen langs de A16 |
|---|
|
Richting Antwerpen: Sandelingen-West • De Zuidpunt • Den Hoek • Krabbenbosschen • Hazeldonk-West Richting Rotterdam: Hazeldonk-Oost • Mastbos • Streepland • Sandelingen-Oost |
| Verzorgingsplaatsen langs de A17 |
|---|
|
Richting Roosendaal: Bazius • 't Hol Richting Moerdijk: Kapelberg • Keizershof |
| Verzorgingsplaatsen langs de A18 |
|---|
|
Richting Varsseveld: Stille Wald Richting Arnhem: Geulenkamp |
| Verzorgingsplaatsen langs de A20 |
|---|
| Verzorgingsplaatsen langs de A27 |
|---|
|
Richting Almere: Kalix Berna • De Keizer • Blommendaal • De Knoest • Voordaan • Bosberg • Eemakker Richting Breda: 't Veentje • Nijpoort • De Kroon • Scheiwijk • Hank • Galgeveld |
| Verzorgingsplaatsen langs de A28 |
|---|
|
richting Groningen: Holkerveen • Vanenburg • Dasselaar • Leuvenhorst • Willemsbos • Nunspeet-Zuid • De Kraaienberg • Bornheim • De Markte • Dekkersland • Lageveen • Smalhorst • Peelerveld • Glimmermade richting Utrecht: Witte Molen • Zeyerveen • De Mussels • Panjerd • Haerst • 't Loo • Vosbergen • De Haere • Nunspeet-Noord • Hendriksbos • Drielander • Oldenaller • Hooglanderveen |
| Verzorgingsplaatsen langs de A29 |
|---|
|
Richting Dinteloord: Moerkerken • Buttervliet Richting Rotterdam: Oude Kreek • Mijnsheerenland |
| Verzorgingsplaatsen langs de A30 |
|---|
|
Richting Barneveld: De Poel Richting Ede: De Veenen |
| Verzorgingsplaatsen langs de A/N31 |
|---|
|
Richting Drachten: De Mieden • Stienkamp Richting Zurich: De Kreilen • 't Strand |
| Verzorgingsplaatsen langs de A32 |
|---|
|
Richting Leeuwarden: Paardeweide • De Weeren • Mandelân Richting Meppel: Smarpot • Dorpshellen • Bovenboer |
| Verzorgingsplaatsen langs de N33 |
|---|
|
Richting Eemshaven: Baarveld • Schaopvolte Richting Assen: Eexterveld • Nijlanderveld |
| Verzorgingsplaatsen langs de A37 |
|---|
|
Richting Zwartemeer: Groote Veldblokken • Oosterveen Richting Hoogeveen: Zwinderscheveld |
| Verzorgingsplaatsen langs de A44 |
|---|
|
Richting Den Haag: Sassenheim Richting Amsterdam: Elsgeest |
| Verzorgingsplaatsen langs de A50 / N50 |
|---|
|
Richting Emmeloord: De Gagel • Meilanden • De Slenk • De Somp • Kolthoorn • Zalkerbroek Richting Eindhoven: Zalkerbroek • Het Veen • De Brink • De Schaars • Kabeljauw • Weerbroek • Ganzenven • Sonse Heide |
| Verzorgingsplaatsen langs de N57 |
|---|
|
Richting Middelburg: Coosenhoek • Westerloo • De Schelphoek Richting Europoort: De Schelphoek • Westerloo • Tussenhoek |
| Verzorgingsplaatsen langs de A58 |
|---|
|
Richting Vlissingen: Kriekampen • Brehees • Blaak • Molenheide • Lage Aard • Mastbos • De Bremberg • Hoezaar • Spuitendonk • Wouwse Tol Noord • 't Scheld • Vliete • Selnisse • Sloedam Richting Eindhoven: Arnemuiden • Vliedberg • Voetpomp • Het Rak • Wouwse Tol Zuid • Mastpolder • Liesbos • Krabbenbosschen • Hooge Aard • Raakeind • Leikant • Kerkeind • Kloosters |
| Verzorgingsplaatsen langs de A59 / N59 |
|---|
|
Richting Oss: De Tille • Keizershof • Den Hoek • Hespelaar • Labbegat • De Lucht Richting Zierikzee: Tollenaer • De Geffense Barrière • Rosmalen • De Sprang • 't Vaerland • Steelhoven • Streepland • Bazius • De Fendert • De Tille |
| Verzorgingsplaatsen langs de A67 |
|---|
|
Richting Duisburg: Het Goor • De Gender • Meelakkers • Blauwe Klei • Het Gevlocht • Deersels (west) • Deersels (oost) • Zwartewater • Niederdorf-Süd Richting Antwerpen: Venlose Heide • Reunen • De Slenk • Helenaveen • De Leysing • Oeijenbraak • Oeienbosch • De Beerze |
| Verzorgingsplaatsen langs de A73 |
|---|
|
Richting Maastricht: Lokkant • De Wuust • Hoogvonderen Richting Nijmegen: Spik • Romeinse Put • Hondsiep |
| Verzorgingsplaatsen langs de A76 |
|---|
|
Richting Aachen: Tienbaan Richting Brussel: Langveld |
| Verzorgingsplaatsen langs de A79 |
|---|
| Verzorgingsplaatsen langs de A200 |
|---|
|
Richting Haarlem: Richting Amsterdam: De Liede |
| Verzorgingsplaatsen langs de N208 |
|---|
|
Richting Haarlem: Spes Nostra Richting Beverwijk: |
| Verzorgingsplaatsen langs de A270 |
|---|
|
Richting Helmond: Vaarle Richting Eindhoven: |
| Verzorgingsplaatsen langs de A326 |
|---|
|
Richting Nijmegen: Richting Eindhoven / Arnhem: Rolenhof |
| Verzorgingsplaatsen langs de A348 |
|---|
|
Richting Dieren: Richting Arnhem: Vale Waard |
Lijst van autosnelwegparkings in België
| Verzorgingsplaatsen langs de R0 |
|---|
| Verzorgingsplaatsen langs de R3 |
|---|
|
R3 Buitenring: Fontaine-L'Evêque R3 Binnenring: Fontaine-L'Evêque |
| Verzorgingsplaatsen langs de A54 |
|---|
|
Richting Charleroi: Fromiée Richting Nivelles: Fromiée |
| Verzorgingsplaatsen langs de E17 |
|---|
|
Richting Antwerpen: Marke • Kruishoutem • Nazareth • Gentbrugge • Kalken • Waasmunster • Kruibeke Richting Lille: Kruibeke • Waasmunster • Kalken • Gentbrugge • Nazareth • Kruishoutem • Marke |
| Verzorgingsplaatsen langs de E19 |
|---|
|
Richting Valenciennes: Minderhout • Waarloos • Peutie • Ruisbroek • Halle • Nivelles • Arquennes • Besonrieux • Hauts Bois • Bois du Gard • Saint-Ghislain Richting Breda: Saint-Ghislain • Bois du Gard • Hauts Bois • Besonrieux • Arquennes • Nivelles • Halle • Ruisbroek • Peutie • Waarloos • Brecht • Minderhout |
| Verzorgingsplaatsen langs de E25 |
|---|
|
Richting Luxembourg: Lixhe • Noidré • Fagne • Nutons • Withimont • Remichampagne • Lundifontaine • Nantimont • Hondelange • Sterpenich Richting Maastricht: Sterpenich • Hondelange • Nantimont • Lundifontaine • Withimont • Nutons • Fagne • Noidré |
| Verzorgingsplaatsen langs de E34 |
|---|
|
Richting Eindhoven: Ranst • Vorselaar • Gierle • Oud-Turnhout Richting Zelzate: Oud-Turnhout • Gierle • Vorselaar • Ranst |
| Verzorgingsplaatsen langs de E40 |
|---|
|
Richting Aachen: Mannekensvere • Westkerke • Jabbeke • Drongen • Wetteren • Groot-Bijgaarden • Everberg • Heverlee • Boutersem • Tienen • Landen • Bettincourt • Pousset • Louhin • Tignée • Melen • Hautregard • Haut Vent • Lichtenbusch Richting Calais: Lichtenbusch • Haut Vent • Hautregard • Tignée • Louhin • Pousset • Bettincourt • Landen • Tienen • Boutersem • Heverlee • Everberg • Groot-Bijgaarden • Wetteren • Drongen • Jabbeke • Westkerke • Mannekensvere |
| Verzorgingsplaatsen langs de E42 |
|---|
|
Richting Lille: Drei Hütten • Emmelser Wald • Cronchamps • Polleur • Hautregard • Tignée • Hozémont • Verlaine • Frénia • Fernelmont • Hulplanche • Spy • Amoudries • Hauts Bois • Bois du Gard • Saint-Ghislain • Gennotte • Bourgambray • Froyennes • Camphin-en-Pévèle Richting Trier: Camphin-en-Pévèle • Froyennes • Bury • Saint-Ghislain • Bois du Gard • Hauts Bois • Amoudries • Spy • Hulplanche • Fernelmont • Frénia • Verlaine • Hozémont • Tignée • Melen • Hautregard • Polleur • Cronchamps • Emmelser Wald • Drei Hütten |
| Verzorgingsplaatsen langs de E313 |
|---|
|
Richting Liège: Ranst • Tessenderlo • Lummen • Diepenbeek • Bilzen • Slins Richting Antwerpen: Slins • Bilzen • Diepenbeek • Lummen • Tessenderlo • Ranst |
| Verzorgingsplaatsen langs de E314 |
|---|
|
Richting Geleen: Rotselaar • Heusden-Zolder • Maasmechelen Richting Brussel: Maasmechelen • Heusden-Zolder • Rotselaar |
| Verzorgingsplaatsen langs de E403 |
|---|
|
Richting Brugge: Roeselare Richting Tournai: Roeselare |
| Verzorgingsplaatsen langs de E411 |
|---|
|
Richting Aubange: Overijse • Bierges • Nil-St-Martin • Aische-en-Refail • Ostin • Salazine • Wanlin • Bois de Tellin • Wachenau • Lundifontaine • Nantimont Richting Brussel: Nantimont • Lundifontaine • Wachenau • Bois de Tellin • Wanlin • Salazine • Ostin • Aische-en-Refail • Nil-St-Martin • Bierges • Overijse |
| Verzorgingsplaatsen langs de E429 |
|---|
|
Richting Lille: Hellebecq • Froyennes • Camphin-en-Pévèle Richting Halle: Camphin-en-Pévèle Froyennes • Mourcourt • Hellebecq |