Spitsstrook

Uit Wegenwiki
(Doorverwezen vanaf Plusstrook)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een spitsstrook is een wegvak waar in extra capaciteit wordt voorzien wanneer de intensiteit boven een minimum criterium komt, doorgaans is dat tijdens de spitsuren. Er zijn twee basisuitvoeringen van spitsstrooktrajecten, namelijk wegvakken met een "spitsstrook rechts" en wegvakken met een "spitsstrook links". Oorspronkelijk was de naam spitsstrook alleen verbonden met de "spitsstrook rechts", en werden "spitsstroken links" aangeduid als plusstrook. Spitsstroken zijn het gevolg van de Spoedwet Wegverbreding. De spitsstrook is buiten de openingsuren afgekruist met de noodzakelijke signaalgevers. In 2023 had Nederland 293 kilometer spitsstrook.[1]

Spitsstrook Rechts

Een wegvak met een "spitsstrook rechts" wordt gekenmerkt door een vluchtstrook die met signalering kan worden geopend als normale rijstrook. In 2020 was er in Nederland 309 kilometer spitsstrook (inclusief plusstroken).[2][3]

De A1 bij Hoevelaken met een gesloten spitsstrook.

Omdat procedures voor de verbreding van wegen niet wilden vlotten, werd in 1996 een proef gestart met de aanleg van een spitsstrook. Tussen Den Dolder en Utrecht De Uithof werd de vluchtstrook tijdens de spits opengesteld als rijstrook, om zo met de toegenomen capaciteit van de weg de vraag naar verkeer beter te kunnen afwikkelen. Om dit veilig te kunnen doen werden verkeerssystemen aangebracht om de spitsstrook te kunnen schouwen en bewaken, zoals een camerasysteem (CCTV), een snelheidsonderschrijdingssysteem (SOS) en een vluchthavenaanwezigheidsdetectiesysteem (VAD). De proef slaagde glansrijk. De files waren enorm afgenomen en het verlies aan verkeersveiligheid op het wegvak stroomafwaarts van Den Dolder woog niet op tegen de winst stroomopwaarts van Den Dolder.

Spitsstrook Links

Oorspronkelijk bestond in het concept de term plusstrook voor een extra (versmalde) rijstrook ter linkerzijde. Om communicatieve redenen heeft Rijkswaterstaat in 2011 besloten om alle spits- en plusstroken onder de noemer "spitsstrook" samen te nemen. Een voordeel van een spitsstrook-links ten opzichte van een traditionele spitsstrook-rechts is dat de rechter vluchtstrook behouden blijft. De linker vluchtstrook, in principe noodzakelijk op rijbanen met minimaal vier rijstroken, komt daarentegen te vervallen. Dit is bijvoorbeeld gebeurd op de A4 tussen het knooppunt Burgerveen en Hoofddorp.

Tijdelijk karakter

Spitsstroken waren oorspronkelijk voorzien als tijdelijke voorziening in afwachting van een definitieve verbreding, maar na het aannemen van de Spoedwet Wegverbreding werd duidelijk dat de meesten voorlopig een semi-permanent karakter zullen hebben, omdat de procedures en politieke besluitvorming voor een definitieve capaciteitsvergroting nog altijd aanslepen.

Ontwerp

Spitsstrook rechts

De spitsstrook op de A50 bij Schaarsbergen ter hoogte van de afrit.

Bij een spitsstrook-rechts wordt de vluchtstrook ingericht tot extra rijstrook tijdens de spitsuren. De meesten hiervan bevinden zich op autosnelwegen met 2x2 rijstroken, maar breder is in principe ook mogelijk. Fysiek wordt er relatief weinig aangepast. De grootste aanpassingen zijn het creëren van vluchthavens voor pechgevallen en eventueel het aanpassen van aansluitingen. De markering wordt toegepast met een ontwerp als de spitsstrook gesloten is, het grootste aantal uren van de dag. Dit betekent dat verkeer dat over de geopende spitsstrook rijdt, de doorgetrokken kantmarkering mag en moet overschrijden. Daarbij mag en moet het verkeer over niet-opgevulde puntstukken rijden bij aansluitingen. Verkeer dat bij een gesloten spitsstrook uit wil voegen naar een afrit dient dat twee maal te doen, vanaf de rechterrijstrook naar de spitsstrook en vervolgens naar de uitvoegstrook. Tevens worden bij spitsstroken een smalle kantmarkering toegepast aan de rand van de spitsstrook. Uiteraard is het van belang dat de spitsstrook minimaal even breed is als de normale rechterrijstrook om het vrachtverkeer te kunnen verwerken. In Nederland is dit geen probleem, aangezien vluchtstroken hiervoor standaard breed genoeg zijn. Spitsstroken worden geschouwd met camera's die op korte intervallen zijn geplaatst. Als de camera's uitvallen, of er geen zicht is vanwege mist, mag de spitsstrook niet opengesteld worden. Tegenwoordig zijn spitsstroken doordeweeks vaak de hele dag open.

Spitsstrook links

De spitsstrook-links op de A1 bij Voorst.
Een spitsstrook-links op de A12 bij Ede.

Met een spitsstrook links (plusstrook) blijft de rechter vluchtstrook behouden. Het betreft een fysieke aanpassing van de rijbaan, in tegenstelling tot een spitsstrook-rechts, die op de bestaande vluchtstrook gerealiseerd wordt. De aanlegtijd van een spitsstrook-links is veelal langer dan van een spitsstrook-rechts, en is vergelijkbaar met de aanlegtijd van een reguliere extra rijstrook. De breedte van plusstroken varieert, sommigen zijn nagenoeg op volwaardige rijstrookbreedte, anderen zijn duidelijk smaller. Op enkele plusstroken geldt een breedtebeperking van 2 meter. De markering van een plusstrook is onderbroken, maar de markeringen zijn wel langer dan van reguliere rijstroken (9-3 in plaats van 3-9). Boven een spitsstrook-links worden qua bewegwijzering geen rijstrookpanelen aangebracht; maar uitsluitend signaalgevers.

Met de invoering van het nationaal samenwerkingsprogramma luchtkwaliteit (NSL) vormde verbreding met reguliere rijstroken vanaf 2009 geen knelpunt meer. Sindsdien wordt de spitsstrook-links niet meer toegepast bij nieuwe projecten omdat de aanlegkosten vergelijkbaar zijn met een reguliere verbreding. De laatste plusstroken zijn in de periode 2010-2012 in gebruik genomen, met uitzondering van de plusstrook op de A15. In de Europoort was sprake van grote ruimtelijke beperkingen langs de A15; vanwege buisleidingen kon het dijklichaam van de A15 niet zonder exorbitante kosten en uitvoeringsrisico's verbreed worden. Daarom is dit deel in 2015 alsnog met plusstroken opgeleverd.

Openstelling

Vanaf 1996 werden spitsstroken geopend op basis van een tijdschema. Vanaf 2001 werden de spitsstroken vanaf een uurintensiteit van 1.500 voertuigen per rijstrook opengesteld. In 2011 is dit veranderd naar 1.350 voertuigen per uur per rijstrook. De spitsstroken zijn daarmee een half uur tot een uur langer per dag open.[4] Sindsdien zijn spitsstroken beduidend langer geopend, waarmee met name groei is in het aantal geopende uren bij een rustige verkeerssituatie, daarnaast nam de openingsduur ook toe doordat in die tijd een aantal nieuwe spitsstroken zijn toegevoegd. Daarentegen zijn spitsstroken gemiddeld slechts 8-10% geopend bij rustig verkeer.[5] Dit hangt mogelijk samen met de werkdruk in de verkeerscentrale. Voordat een spitsstrook opengesteld kan worden moet er geschouwd worden. Om deze piek beter te verdelen worden spitsstroken soms al vroegtijdig geopend. Bij de openstellingsduur van een spitsstrook doet zich ongeveer een kwart van de tijd druk verkeer door, dit is de piek van de spits. Bij tweederde van de geopende tijd betreft het middeldruk verkeer, en bij 10% of minder van de tijd is de spitsstrook geopend bij rustig verkeer.[6] De gemiddelde openingsduur per spitsstrook steeg van 3 uur per dag in 2006 naar 6 uur per dag in 2013.[7] Sinds 2018 zijn spitsstroken aan de rechterzijde doordeweeks vaak de hele dag open tussen 6:30 - 19:00 uur.[8]

Verkeersveiligheid

Door het openstellen van spitsstroken verbetert de doorstroming en nemen met name het aantal kop-staartaanrijdingen af. Echter blijkt dat het ongevalsrisico op snelwegen met spitsstroken hoger ligt dan reguliere situaties als de I/C-verhouding lager ligt dan 0,3 of hoger dan 0,7. Bij situaties met een I/C-verhouding tussen 0,3 en 0,7 is het ongevalsrisico niet noemenswaardig hoger dan bij reguliere situaties. Dit betreft een vergelijking tussen autosnelwegen met 2 rijstroken en een spitsstrook (rechts) en autosnelwegen met 3 rijstroken en een vluchtstrook, de meest voorkomende situatie met spitsstroken in Nederland.[9] In het geval van een spitsstrook links (plusstrook) is het ongevalsrisico bij een I/C-verhouding van lager dan 0,3 hoger, maar in tegenstelling tot een spitsstrook rechts is het ongevalsrisico bij een hoge I/C-verhouding niet hoger.[10] Hiermee zijn spitsstroken links (plusstroken) in drukke situaties veiliger dan spitsstroken rechts. Het ongevalsrisico bij spitsstroken rechts is rond aansluitingen wezenlijk hoger dan in situaties zonder spitsstroken, zowel in geopende als gesloten toestand.[11]

Gebruik

Spitsstroken worden hoofdzakelijk intensief benut bij drukke verkeerssituaties. In dat soort gevallen is alle beschikbare capaciteit nodig om het verkeer te laten doorstromen. In middeldrukke situaties is het gebruik van de spitsstrook rechts al wezenlijk lager, en bij rustige situaties ligt het gebruik van de spitsstrook significant lager dan de andere rijstroken.[12] Dit lijkt samen te hangen met het feit dat als het niet erg druk is, hoofdzakelijk vrachtverkeer van de spitsstrook gebruik maakt, en overig verkeer de reguliere twee rijstroken gebruikt. In het geval van een spitsstrook links (plusstrook) ligt het gebruik in alle situaties significant lager ligt dan de reguliere rijstroken.[13] Dit lijkt samen te hangen met het feit dat plusstroken vaak smal zijn. Echter bij plusstroken ligt de gereden snelheid significant hoger dan op de reguliere rijstroken.[14] Dit lijkt samen te hangen met het feit dat de strook minder druk is en verkeer op de linker rijstroken traditioneel sneller rijdt dan op de andere rijstroken. Bij rustige situaties bij geopende spitsstroken rechts wordt de ingestelde maximumsnelheid bovendien massaal overschreden op de reguliere rijstroken, waardoor een groot snelheidsverschil ontstaat tussen de spitsstrook en overige rijstroken.

Overzicht van spitsstroken

Spitsstroken (rechts) in bedrijf

Een overzicht van spitsstroken en plusstroken. Rood = Spitsstrook, Zwart = Plusstrook.
Wegnummer Traject Openingsdatum hectometers Lengte
KP Hoevelaken - Barneveld april 2008 46,4 - 53,5 7 km
Bussum - KP Eemnes v.v. 1 november 2011 22,4 - 27,1 5 km
KP Het Vonderen - Urmond 11 januari 2011 222,6 - 237,9 15 km
Urmond - KP Het Vonderen 31 mei 2011 239,1 - 222,7 17 km
KP De Nieuwe Meer - KP Badhoevedorp ? mei 2011 1,8 - 2,7 1 km
KP Zaandam - Purmerend 17 december 2007 5,1 - 12,9 8 km
Purmerend - KP Zaandam 7 december 2015 12,9 - 4,1 9 km
KP Zaandam - Zaandam-Zuid 7 december 2015 4,9 - 3,5 2 km
VZP Zaandam - KP Zaandam 5 december 2015 4,1 - 5,5 1 km
KP Rottepolderplein - KP Velsen v.v. 1 maart 2011 42,6 - 49,0 6 km
Uitgeest - Alkmaar v.v. 6 oktober 2011 59,8 - 68,7 9 km
KP Prins Clausplein - Voorburg 24 april 2005 5,9 - 5,0 2 km
Berkel - Delft-Zuid[15] 15 april 2007 14,0 - 11,2 3 km
KP Everdingen - Houten 16 februari 2011 58,2 - 68,2 5 km
Maarssen (Utrecht-Noord) - Bilthoven 22 oktober 2018 83,8 - 85,0 2 km
KP Beekbergen - KP Waterberg v.v. 24 februari 2006 183,4 - 202,3 19 km

Spitsstroken (links) in bedrijf

Wegnummer Traject Openingsdatum hectometers Lengte
KP Beekbergen - Twello v.v. 24 februari 2006 89,3 - 97,8 8 km
Zoetermeer - KP Gouwe 18 januari 2010 15,9 - 26,6 11 km
Gouda - Zoetermeer-Centrum 18 januari 2010 29,4 - 11,7 18 km
Bunnik - Driebergen 67,6 - 70,8 3 km
Driebergen - Veenendaal v.v. 3 augustus 2012 71,5 - 92,1 21 km
Veenendaal - Ede v.v. 27 april 2009 102,1 - 110,2 8 km
Spijkenisse - Thomassentunnel 8 juni 2015 42,8 - 39,6 3 km
Thomassentunnel - Spijkenisse 11 oktober 2015 39,6 - 42,8 3 km
Rotterdam Alexander - KP Terbregseplein 38,2 - 35,2 3 km
KP Gorinchem - Noordeloos 10 oktober 2006 37,3 - 42,8 5 km
Houten - KP Everdingen 22 november 1999 68,1 - 58,2 6 km
Maarn - KP Hoevelaken v.v. 15 juli 2013 16,7 - 22,5 6 km
Zwolle-Zuid - Ommen v.v. 13 december 2004 92,2 - 98,5 6 km

Voormalige spitsstroken (rechts)

De spitsstrook op de A28 bij Zeist, de eerste spitsstrook van Nederland.
Wegnummer Traject Openingsdatum Sluitingsdatum
KP Diemen - KP Watergraafsmeer 29 april 2011 2012-2014
VZP Honswijck - KP Muiderberg 2011 03-2016
KP Everdingen - aansl. Everdingen 22-7-2002 2010
aansl. Everdingen - KP Everdingen 17-10-2002 2010
Leidschendam - KP Prins Clausplein 24 april 2005 2021
Strijp - KP De Hogt v.v. juli/sept 2004 2010
KP Holendrecht - KP Diemen 15-11-2010 2015
KP Badhoevedorp - KP Raasdorp 1 maart 2011 2017
Woerden - Gouda 1-12-2010 26-9-2015
Papendrecht - Wijngaarden 22-06-1999 23-08-2021
Houten - KP Lunetten 16-7-1997 2011
Den Dolder - Utrecht De Uithof 1996 24-6-2012
Heteren – KP Valburg 13-12-2004 2010
KP Ewijk - KP Valburg 1998 05-05-2012
KP De Hogt - KP Leenderheide v.v. juli/sept 2004 2010
Beuningen - KP Ewijk 1998 05-05-2012

Voormalige spitsstroken (links)

Wegnummer Traject sluitingsdatum Lengte Opmerking
Watergraafsmeer - Diemen 2014 2 km Reguliere verbreding naar 2x4 rijstroken
Twello - Deventer Oost v.v. augustus 2020 7 km Verbreding
Batadorp - De Hogt v.v. 2009 9 km Verbreding (parallelbaanstelsel)
KP Burgerveen - Hoofddorp v.v. 2 april 2013 6 km De plusstrook was bij aanleg al vormgegeven als een reguliere rijstrook.
Woerden - Gouda 15 oktober 2015 13 km omgevormd tot permanente rijstrook.
De Hogt - Leenderheide v.v. 2009 5 km Verbreding (parallelbaanstelsel)

Geplande spitsstroken (rechts)

Wegnummer Traject Geplande openstelling
KP Everdingen - Scheiwijk v.v. nog niet bekend
Werkendam - KP Hooipolder v.v. nog niet bekend

Buitenland

In het buitenland bestaan ook diverse systemen van vluchtstrookgebruik. In de Verenigde Staten werd in de jaren '70 van de vorige eeuw voor het eerst het gebruik van een vluchtstrook toegestaan tijdens de spitsuren. Het betrof de SR-520 in de staat Washington. Het betrof een maatregel met een statisch bord met openingstijden, zonder enige vorm van cameratoezicht. Dergelijke vormen van vluchtstrookgebruik door alle verkeer bestaan nog steeds in de Verenigde Staten. Ze worden aangeduid als Static Part-Time Shoulder Use (PTSU). Bus-op-vluchtstrook (Bus-on-Shoulder) is in de Verenigde Staten ook een vorm van PTSU, in tegenstelling tot HOV- en HOT-lanes. Vanaf de jaren '10 van deze eeuw komen ook Dynamic PTSU voorzieningen voor.

Vluchtstroken ter linkerzijde zijn in veel buitenlanden onbekend. Dit is op zich logisch omdat een dergelijke voorziening bijna net zoveel kost als een reguliere verbreding, waardoor het niet voor de hand ligt om voor een spitsstrook-links te kiezen. Uitsluitend in de Verenigde Staten zijn een beperkt aantal vergelijkbare spitsstrook-links voorzieningen aangelegd. Zie onder dat land voor meer informatie.

Voor de rest heeft het onderstaande overzicht uitsluitend betrekking op spitsstroken-rechts.

België

De eerste spitsstrook in België werd op 28 september 2011 in gebruik genomen. Het betreft het wegvak Antwerpen-Ranst op de E313. De bedoeling is de ring sneller leeg te laten lopen tijdens de spits. Om die reden is de spitsstrook enkel in de richting van Ranst aangelegd. Op 2 september 2013 opende de tweede spitsstrook van België, op de E40 tussen Sterrebeek en Heverlee over 7 kilometer, alleen in de richting van Liège. De 3e spitsstrook opende in de zomer van 2014 op de E19 tussen Kleine Bareel en Sint-Job in de richting van Breda. De 4e spitsstrook opende op 2 mei 2018 op de E17 tussen De Pinte en Zwijnaarde richting Gent. In 2018 openden weefstroken op de E313 tussen Beringen en het knooppunt Lummen die met verkeerssignalering als een spitsstrook dient. Op 25 februari 2022 opende een spitsstrook op de E314 van Wilsele tot Aarschot.[16] Op 9 februari 2024 opende de spitsstrook in de tegenrichting, van Aarschot tot Wilsele.

Denemarken

Op 6 januari 2014 werd de eerste spitsstrook van Denemarken in gebruik genomen op de Primærrute 16 tussen Værløse en Bagsværd in de voorsteden van København. Op 4 juli 2014 zijn spitsstroken in gebruik genomen op de E20/E45 rond Kolding, alhoewel dit feitelijk weefvakken waren. In 2016 werd een studie gepubliceerd waarin 10 kansrijke trajecten van 156 kilometer in totaal zijn onderzocht.[17][18]

Duitsland

Een spitsstrook op de A7 tussen Hamburg en Hannover.

Ook in Duitsland komen spitsstroken voor. Hier wordt het Temporäre Seitenstreifenfreigabe (TSF), Freigabe von Seitenstreifen[19], Seitenstreifenfreigabe of in de spreektaal Standspurnützung genoemd. In Duitsland is een maximumsnelheid van 100 tot 120 km/h op geopende spitsstroken gebruikelijk. De eerste spitsstrook in Duitsland opende in januari 2002. In de staat Hessen zijn vrij veel spitsstroken in gebruik.[20]

Veel spitsstroken in Duitsland hebben geen verkeerssignalering zoals men dat in Nederland en het Verenigd Koninkrijk kent. De wegbeheerder past enkel wat kantelwalsborden toe en het cameratoezicht is beperkt. In Duitsland is in tegenstelling tot Nederland, geen verlichting vereist.

Locaties

  • A3 Mettmann - Kreuz Hilden: 8 km
  • A3 Limburg-Nord - grens Hessen/Rheinland-Pfalz: 8 km
  • A3 Mönchhof Dreieck - Kelsterbach: 4 km
  • A3 Offenbacher Kreuz - Hanau: 12 km
  • A4 Refrath - Köln-Merheim: 2 km
  • A5 Friedberg - Frankfurt Nordwestkreuz: 18 km
  • A5 Darmstädter Kreuz - Seeheim-Jugenheim: 10 km
  • A5 Alsfeld-Ost - Hattenbacher Dreieck: 15 km
  • A7 Soltau-Ost - Dreieck Walsrode: 31 km
  • A8 Dreieck Karlsruhe - Karlsbad: 3 km
  • A8 Kreuz Stuttgart - Stuttgart-Möhringen: 5 km
  • A8 Kreuz München-Süd - Holzkirchen: 12 km
  • A9 Dreieck Holledau - Kreuz Neufahrn: 30 km
  • A24 Kremmen - Fehrbellin: 16 km
  • A45 Westhofener Kreuz - Kreuz Hagen: 8 km
  • A52 Kreuz Mönchengladbach - Kreuz Neersen: 8 km
  • A57 Köln-Longerich - Köln-Bickendorf: 2 km
  • A63 Kreuz Mainz-Süd - Nieder-Olm: 7 km
  • A73 Baiersdorf-Nord - Erlangen-Nord: 9 km
  • A81 Ludwigsburg-Nord - Stuttgart-Feuerbach: 13 km
  • A99 Kreuz München-Nord - Haar: 17 km

Italië

Het concept is in Italië geïntroduceerd, eerst op de A14 rond Bologna en later op de A57 bij Venezia. In 2023 zijn spitsstroken op de A4 door Milaan in gebruik genomen.

Japan

Sinds 2014 worden in Japan ook spitsstroken toegepast. De eerste spitsstroken zijn op de Chuo Expressway in de westelijke voorsteden van Tokyo gerealiseerd. Op meerdere invalswegen van Tokyo komen spitsstroken.[21]

Nieuw-Zeeland

In mei 2016 is een spitsstrook in gebruik genomen op de Wellington Urban Motorway in Nieuw-Zeeland. Dit heet een smart motorway en was de eerste spitsstrook in Nieuw-Zeeland.[22]

Oostenrijk

Er zijn vanaf 2015 studies uitgevoerd om spitsstroken in te zetten in Oostenrijk.[23] In 2018 is de eerste spitsstrook op de A4 in gebruik genomen.[24]

Verenigd Koninkrijk

Zie smart motorway.

In het Verenigd Koninkrijk wordt een spitsstrook een smart motorway genoemd (voorheen: managed motorway). Om de enorme congestie op sommige snelwegen te verminderen wordt voornamelijk vertrouwd op de inrichting van spitsstroken. De eerste spitsstrook in het Verenigd Koninkrijk werd in september 2006 langs de M42 bij Birmingham in gebruik genomen. Vanaf 2013 zijn enkele spitsstroken omgebouwd tot permanente rijstroken, en zijn enkele vluchtstroken omgebouwd tot permanente rijstrook. In dat geval is permanent geen vluchtstrook meer beschikbaar. Opvallend zijn de hoge kosten om spitsstroken aan te leggen, in veel gevallen meer dan 100 miljoen GBP.

Op dit moment ligt de uitrol van nieuwe smartmotorways stil. Er loopt een onderzoek naar de al bestaande smartmotorways, waarbij gekeken wordt of 4 rijstroken zonder vluchtstrook nu wel de beste toekomstvaste oplossing is. Op veel smartmotorways is bij een pechgeval de snelweg meteen 1 rijstrook kwijt, waardoor er direct files ontstaan, omdat er een permanente rijstrook gewenst is vanwege het verkeersaanbod.

Verenigde Staten

Zie ook Spitsstroken in de Verenigde Staten.

In de regio Boston bestaan spitsstroken op enkele snelwegen. Langs de Interstate 66 in Virginia is in voorstedelijk Washington ook een spitsstrook in gebruik. Desondanks lijkt het concept in de VS weinig prioriteit te hebben.

In de Amerikaanse staat Michigan worden zogenoemde 'flex routes' gerealiseerd. Dit is een goedkope aanpassing van de linker vluchtstrook, waardoor een extra rijstrook ontstaat die alleen tijdens de spits geopend is. Deze 'flex routes' beschikken ook over verkeerssignalering. Op 13 november 2017 werd de eerste 'flex route' in gebruik genomen op de US 23 in Michigan.[25][26] Dit project kostte $ 92 miljoen, terwijl een reguliere verbreding $ 400 miljoen zou hebben gekost. De 'flex routes' in Michigan zijn dus uit kostenoverwegingen aangelegd, en niet vanuit milieukundige redenen zoals in Nederland voorheen het geval was. In de regio Dallas heeft de President George Bush Turnpike een tijdelijke 'interim lane' op de linker vluchtstrook die functioneert zoals plusstroken in Nederland.

In Noord-Amerika komen ook zogenaamde HOV lanes voor. Dit zijn carpoolstroken die oorspronkelijk op de linker vluchtstrook zijn aangelegd in Los Angeles. Later zijn ze in meer steden aangelegd als reguliere wegverbreding. Dit is geen echte plusstrook die periodiek geopend is, maar een doelgroepenstrook voor carpoolers.

Zwitserland

De eerste spitsstrook van Zwitserland werd in 2010 in gebruik genomen op de A1 tussen Écublens en Morges, net ten westen van Lausanne. De files waren na ingebruikname vrijwel volledig verdwenen en het aantal ongevallen nam ook af. In 2015 werd aangekondigd om nog 125 tot 150 kilometer spitsstrook in te zetten op 16 trajecten.[27] Op 20 januari 2020 werd een spitsstrook in gebruik genomen op de A1 tussen Villars-Sainte-Croix en Cossonay, ten noorden van Lausanne.[28]

De term die men in Zwitserland gebruikt is Pannenstreifenumnutzung (PUN) in het Duits, Réaffectation de la bande d’arrêt d’urgence (R-BAU) in het Frans en La corsia di emergenza si apre al traffico (PUN) in het Italiaans.[29]

In andere talen

  • Deens (Dansk): kørsel i nødsporet
  • Duits (Deutsch): Standspurbenützung, Seitenstreifenbenützung, Pannenstreifenumnutzung (CH)
  • Engels (English): Hard shoulder running / managed motorway (rechts), flex route / interim lane (links)
  • Frans (Français): Voie auxiliaire
  • Italiaans (Italiano): Corsia dinamica
  • Pools (Polski): Jazda pasem awaryjnym

Referenties

  1. A Mobiliteitsfonds Rijksbegroting 2024 | rijksoverheid.nl
  2. A Infrastructuurfonds - Rijksjaarverslag 2018 (p16) | rijksoverheid.nl
  3. A Infrastructuurfonds Rijksbegroting 2021 | rijksoverheiod.nl
  4. Schultz neemt besluit voor verruimde openstelling 51 spitsstroken | rijksoverheid.nl
  5. Differentiatie Verkeersveiligheid Spitsstroken (p39) | rijksoverheid.nl
  6. Differentiatie Verkeersveiligheid Spitsstroken (p39) | rijksoverheid.nl
  7. Differentiatie Verkeersveiligheid Spitsstroken (p41) | rijksoverheid.nl
  8. Tweede tranche kortetermijnaanpak files | rijksoverheid.nl
  9. Differentiatie Verkeersveiligheid Spitsstroken (p7) | rijksoverheid.nl
  10. Differentiatie Verkeersveiligheid Spitsstroken (p9) | rijksoverheid.nl
  11. Differentiatie Verkeersveiligheid Spitsstroken (p37) | rijksoverheid.nl
  12. Differentiatie Verkeersveiligheid Spitsstroken (p15) | rijksoverheid.nl
  13. Differentiatie Verkeersveiligheid Spitsstroken (p17) | rijksoverheid.nl
  14. Differentiatie Verkeersveiligheid Spitsstroken (p20) | rijksoverheid.nl
  15. spitsstrook is bedienbaar, maar wordt vrijwel niet meer gebruikt sinds openstelling van de A4 in 2015
  16. Spitsstrook in gebruik genomen op E314: van Wilsele tot Aarschot | verkeerscentrum.be
  17. Ny analyse af muligheder for kørsel i nødspor | vejdirektoratet.dk
  18. Kørsel i nødspor | vejdirektoratet.dk
  19. Freigabe von Seitenstreifen op bmvbs.de
  20. Verkehrsbeeinflussung – für Mobilität und Verkehrssicherheit | mobil.hessen.de
  21. Shoulder use planned to ease traffic jams | the-japan-news.com
  22. Ngauranga to Aotea Quay – putting the smarts into our motorway | nzta.govt.nz
  23. ASFINAG prüft zeitlich beschränkte Pannenstreifen-Freigabe für besseren Verkehrsfluss zu Spitzenzeiten | asfinag.at
  24. Temporäre Freigabe des Pannenstreifens auf Teilabschnitt der A 4 | asfinag.at
  25. Snyder praises $92 million U.S. 23 Flex Route north of Ann Arbor | mlive.com
  26. Flex Route 23 | michigan.gov
  27. Winterthur: Bundesrat öffnet Autobahn-Pannenstreifen | handelszeitung.ch
  28. Cossonay-Villars-Ste-Croix: ouverture de la bande d'arrêt d'urgence | laliberte.ch
  29. Pannenstreifenumnutzung (PUN) | astra.admin.ch