Portland
Voor de verzorgingsplaats in Nederland, zie Verzorgingsplaats Portland.
Portland is de grootste stad, doch niet de hoofdstad, van de Amerikaanse staat Oregon. De stad is gelegen in het noordwesten van de staat, op de samenvloeiing van de Willamette River en de Columbia River. De stad telt 635.000 inwoners, met 2.509.000 inwoners in de agglomeratie (2022).
Inleiding
Portland is gelegen in het noordwesten van de staat Oregon, aan de Willamette River, die iets ten noorden van de stad in de Columbia River stroomt. De Columbia River vormt de grens met de staat Washington. Portland ligt 100 kilometer landinwaarts van de Pacifische Oceaan. Het stedelijk gebied van Portland is grotendeels gelegen in de staat Oregon, maar strekt zich ook uit tot in de staat Washington, rond de stad Vancouver.
De regio Portland heeft een heuvelachtige tot bergachtige topografie, afgewisseld met vlaktes die grotendeels bebouwd zijn. De vallei van de Willamette River is in Portland soms vrij smal. Het centrum van Portland ligt aan de Willamette River, de rest van de stad Portland ligt vooral ten noorden en oosten van het centrum, omdat naar het westen de Tualatin Mountains liggen, die de westelijke suburbs van de stad scheiden. Op 75 kilometer afstand van het centrum ligt de 3.429 meter hoge vulkaan Mount Hood, die permanent met sneeuw bedekt is en vanuit een groot deel van de agglomeratie zichtbaar is bij helder weer. De regio Portland heeft een vochtig zeeklimaat en de begroeiing rond de stad bestaat grotendeels uit subtropische regenwouden.
Bevolkingsgroei
Het stedelijk gebied van Portland beslaat drie counties in Oregon (Multnomah, Washington & Clackamas) en één in Washington (Clark). De hoofdstad van Oregon is Salem en ligt 70 kilometer ten zuiden van Portland. De corridor tussen Portland en Salem is relatief dichtbevolkt, alhoewel Salem niet tot de agglomeratie Portland wordt gerekend.
Vanaf de jaren '90 profiteerde Portland van migratie uit California. Alhoewel de huizenprijzen in Portland beduidend boven het Amerikaans gemiddelde liggen, zijn ze niet zo exorbitant duur als in California. Sinds 2020 krimpen zowel de stad Portland als de grotere stedelijke regio licht.
| jaar | Multnomah | Washington | Clackamas | Clark | totaal | groei |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1950 | 472.000 | 61.000 | 87.000 | 85.000 | 705.000 | |
| 1960 | 523.000 | 92.000 | 113.000 | 94.000 | 822.000 | +117.000 |
| 1970 | 557.000 | 158.000 | 166.000 | 128.000 | 1.009.000 | +187.000 |
| 1980 | 563.000 | 246.000 | 242.000 | 192.000 | 1.243.000 | +234.000 |
| 1990 | 584.000 | 312.000 | 279.000 | 238.000 | 1.413.000 | +170.000 |
| 2000 | 660.000 | 445.000 | 338.000 | 345.000 | 1.788.000 | +375.000 |
| 2010 | 735.000 | 530.000 | 376.000 | 425.000 | 2.066.000 | +278.000 |
| 2020 | 816.000 | 601.000 | 422.000 | 505.000 | 2.344.000 | +278.000 |
| 2022 | 795.000 | 600.000 | 423.000 | 516.000 | 2.334.000 | -10.000 |
Wegennet
Portland heeft een klein netwerk van freeways dat bovendien niet ruim in de capaciteit zit. Portland is daardoor filegevoeliger dan andere Amerikaanse steden van deze omvang. De twee belangrijkste snelwegen van Oregon, I-5 en I-84, komen bij het centrum van Portland samen. I-205 vormt een bypass door de zuidelijke en oostelijke suburbs en ligt ook deels in de staat Washington. I-405 vormt een westelijke bypass van het centrum van Portland. I-5 en I-405 vormen samen een complete ringweg rond Downtown Portland.
Naast de vier Interstate Highways zijn er nog twee snelwegen in Oregon die als freeway zijn uitgebouwd, namelijk de US 26 als verbinding van het centrum naar de westelijke suburbs en de State Route 217 als gedeeltelijke bypass door de westelijke suburbs, tussen I-5 en US 26. Aan de kant van de staat Washington vormt de State Route 14 een oost-westverbinding op de noordoever van de Columbia River en ontsluit de stad Vancouver. Iets noordelijker vormt de State Route 500 een oost-westverbinding door de suburbs.
De meeste snelwegen tellen 2x2 tot 2x3 rijstroken. Bredere stukken bestaan hoofdzakelijk uit weefstroken of splitsingen voor knooppunten. De verkeersintensiteiten zijn erg hoog ten opzichte van de beschikbare capaciteit. Kenmerkend is ook het geringe aantal brugverbindingen in de regio Portland. Over de Willamette River zijn diverse bruggen, maar van de 11 bruggen over de rivier liggen er maar 3 niet bij het centrum. Ten noorden en zuiden van het centrum zijn er maar twee corridors waar men de rivier kan oversteken. Oost-westverkeer is daardoor met name in de suburbs onpraktisch. Noord-zuidverkeer over de Columbia River heeft de beschikking over slechts twee bruggen, namelijk de Interstate Bridge van I-5 en de brug van I-205. Dit zijn de enige bruggen over de Columbia River in de regio Portland, alternatieve verbindingen liggen op meer dan 60 kilometer afstand van de stad.
Een ander zwak punt van het wegennet van Portland zijn de Tualatin Mountains die de stad Portland van de westelijke suburbs scheiden. Dit is een natuurgebied met slechts twee secundaire wegen en één autosnelweg, de US 26. Veel oost-westverkeer wordt daarom op de US 26 gebundeld. Zuidelijk van Portland is maar één andere verbinding over de Willamette River, twee bruggen bij Oregon City. Dit betekent dat I-205 overbelast is met regionaal verkeer dat de rivier wil kruisen.
De stad Portland promoot fietsgebruik en OV-gebruik, dat wat hoger ligt dan in veel andere Amerikaanse steden, maar op internationale schaal en in aandeel op het totaal weinig voorstelt.
Lijst van freeways
| weg | lengte[1] | eerste opening | laatste opening | max AADT 2016 |
|---|---|---|---|---|
 |
55 km | 1958 | 1966 | 165.000 |
 |
24 km | 1955 | 1955 | 179.000 |
 |
60 km | 1970 | 1983 | 172.000 |
 |
7 km | 1969 | 1973 | 128.000 |
 |
29 km | 196x | 1970 | 160.000 |
 |
24 km | 198x | 199x | 87.000 |
 |
13 km | 197x | 197x | 117.000 |
 |
10 km | 199x | 2013 | 72.000 |
Geschiedenis
In de jaren '30 werden de eerste plannen gemaakt voor hoogwaardige wegen in Portland. De gemeenteraad van Portland vroeg de New Yorkse wegenbouwer Robert Moses om een plan te ontwikkelen, dat in 1943 werd gepresenteerd, het 'Portland Improvement Report'. In de eerste helft van de jaren '50 werden voor het eerst obligaties uitgegeven om de bouw van expressways te bekostigen. Twee projecten kregen prioriteit, de US 30 naar het oosten en de US 99 naar het zuiden.
De eerste snelweg in Portland was de T.H. Banfield Expressway, een 20 kilometer lange autosnelweg vanaf Portland naar Troutdale en opende op 1 oktober 1955. Tegelijkertijd was de Portland - Salem Expressway in aanbouw, waar op 1 november 1955 het eerste deel van opende tussen Tigard en Salem. Indertijd was dit grotendeels buiten de stedelijke regio Portland. In 1956 werd het Interstate Highway programma gelanceerd, waarmee Oregon federaal geld kreeg op freeways aan te leggen. De T.H. Banfield Expressway werd een onderdeel van I-80N (later I-84) en de Portland - Salem Expressway werd een onderdeel van I-5. Het eerste stuk snelweg dat onder het Interstate Highway programma werd aangelegd was I-5 tussen Downtown Portland en Tigard, dat in 1961 opende. In 1963 opende de Minnesota Freeway, het deel van I-5 vanaf Downtown Portland tot de Interstate Bridge over de Columbia River. Het sluitstuk van I-5 was de Marquam Bridge over de Willamette River, die in 1966 werd opengesteld.
In de jaren '60 werden nog twee Interstate Highways in Portland voorgesteld, de I-505 die een vervanging van de US 30 vanaf Downtown Portland naar het noordwesten was, en de Mount Hood Freeway, een snelweg die onderdeel van I-80N moest worden en een vervanging van de T.H. Banfield Expressway zou moeten zijn. Deze plannen zijn door de freeway revolts echter niet doorgegaan. Wel werd I-405 langs Downtown Portland aangelegd en opende in twee fases in 1969 en 1973. Dit was de laatste snelweg die bij het centrum van Portland is opengesteld.
Begin jaren '70 werden de eerste delen van I-205 als bypass van Portland opengesteld, maar de bouw in Multnomah County stuitte op hevig verzet van omwonenden en actiegroepen. In 1974 was de zuidelijke helft van I-205 voltooid, maar de bouw van de noordelijke helft liep 5 jaar vertraging op door tegenstand, niet alleen vanuit omwonenden en milieugroeperingen, maar ook de overheid van Multnomah County. In 1978 werd de bouw hervat en in 1982-1983 is de rest van I-205 rond Portland opengesteld. Het zou echter wel de laatste snelweg van Portland zijn, vanaf de jaren '70 was Portland één van de meest anti-auto steden van de Verenigde Staten. Het transportbudget ging vanaf de jaren '80 vrijwel volledig naar het openbaar vervoer en fietspaden. Portland ontwikkelde zich als één van de meest fietsvriendelijke steden in de Verenigde Staten, maar het gebrek aan investeringen in het wegennet zorgde er wel voor dat de congestie significant toenam. In 2018 is op 70% van de woonstraten in Portland de maximumsnelheid verlaagd van 25 naar 20 mph.[2]
Smart Growth
Portland staat internationaal bekend om Smart Growth, waarbij wordt ingezet op verdichting van het stedelijk gebied, een sterk centrum en een hoog aandeel OV-gebruikers. Ondanks Smart Growth is Portland een agglomeratie met lage dichtheid. De bevolkingsdichtheid van het stedelijk gebied bedraagt 1.362 inwoners per km², de helft van dat van Los Angeles (2.702 inw/km²). Slechts 0,7% van de inwoners van de regio Portland wonen in een gebied met een dichtheid hoger dan 3.860 inw/km² - 10.000 inw/mi²). Dit aandeel is hoger in Dallas (0,8%), Houston (2,0%), Boston (20,3%), Los Angeles (38,2%) en New York City (49,1%). Ondanks dat decennia is ingezet op een sterk centrum, bevindt slechts 10% van de werkgelegenheid van de regio Portland zich in Downtown, niet anders dan veel andere Amerikaanse steden van deze omvang. Sinds de jaren '80 zijn in Portland 5 lightrails aangelegd. Desondanks is het aandeel OV voor woon-werkverkeer sindsdien gedaald, van ruim 8% in 1980 naar 6% in 2010. Feitelijk heeft 30 jaar Smart Growth-beleid weinig effect gehad en Portland is veel filegevoeliger dan andere steden van dit formaat. In 2016 had Portland de op 6 na hoogste Travel Time Index van de Verenigde Staten, in 1982 was dit nog de 39e hoogste TTI (zie onder). De effecten van Smart Growth zijn vooral zichtbaar in het feit dat Portland veel fietsvriendelijker is dan veel andere Amerikaanse steden. Op andere gebieden zoals OV-gebruik en woningtype is Portland weinig onderscheidend van andere Amerikaanse steden, behalve dat de huizenprijzen er hoger zijn en files intenser dan op basis van omvang van het stedelijk gebied verwacht mag worden. Portland heeft 50% van het transportbudget tot 2035 aan openbaar vervoer toegekend, ondanks dat het openbaar vervoer maar 5% van alle woon-werkverkeer voor zijn rekening neemt.
Congestie
Portland heeft meer congestie dan andere Amerikaanse steden van dit formaat. Van de 32 agglomeraties met tussen 1 en 3 miljoen inwoners heeft Portland de op 5 na meeste congestie. De Travel Time Index van Portland is de op één na hoogste van deze categorie metropolen en de 4e hoogste van alle Amerikaanse metropolen en is hoger dan metropolen als Houston, Atlanta of Chicago.[3] Dit komt omdat het wegennet al decennia nauwelijks is aangepast op het groeiende inwonertal van het stedelijk gebied. Files staan vooral op en voor de bottlenecks, dat zijn de 2x2 gedeelten in het snelwegennet, dit geldt voornamelijk voor de I-205 en de I-405. Ook kan het druk zijn op de verschillende bruggen. Het relatief goed ontwikkelde OV neemt maar een marginaal deel van de verkeersdruk weg. De I-5 kan ook druk zijn door het grote aandeel vrachtverkeer vanuit Mexico en California richting Seattle en Canada.
Referenties
| Freeways in Portland |
|---|
|
|
