Myto CZ
Myto CZ, voorheen ook wel Premid, is het systeem van tol in Tsjechië voor voertuigen met een totaalgewicht van meer dan 3,5 ton. (Tsjechisch: Dálniční poplatek of Myto)[1]
Systeem
Vrijwel alle Tsjechische snelwegen , expresswegen en een aantal belangrijke hoofdwegen zijn tolplichtig voor vrachtwagens.[2] Vrachtwagens hebben hiervoor een kleine elektronische box nodig, genaamd de CzechToll-transponder die communiceert met het tolsysteem, bestaande uit satellietontvangers en handhaving met portalen over de autosnelweg. De toltarieven zijn afhankelijk van de gereden afstand, aantal assen en emissieklasse. Dit systeem is sterk vergelijkbaar met de TollCollect in Duitsland. De tolkosten zijn in Tsjechië in 2011 sterk verhoogd, met circa 20%. Daarnaast gelden op vrijdagen tussen 15.00 en 21.00 uur fors hogere tarieven, tot wel 50% hoger dan op andere dagen. Tsjechië is hiermee duurder dan Duitsland. Het systeem wordt door het Oostenrijkse bedrijf Kapsch verzorgd, evenals de ViaTOLL in Polen.
Geschiedenis
Het systeem is per 1 januari 2007 ingevoerd voor de D- en R-wegen en sinds 1 januari 2008 ook op circa 200 kilometer hoofdwegen der eerste klasse. Oorspronkelijk hoefden alleen voertuigen van meer dan 12 ton totaalgewicht elektronisch tol te betalen, sinds 1 januari 2010 geldt dit voor alle voertuigen van meer dan 3,5 ton, dus ook zware campers. De tol is elk jaar geleidelijk verhoogd. In 2015 bedroeg de tol tussen € 0.15 - € 0.30 per kilometer voor een zware vrachtwagen.
Tarieven
De toltarieven zijn afhankelijk van de maximale toegelaten massa, het aantal assen, de euroklasse en het tijdstip (05:00 - 22:00 uur en 22:00 - 05:00 uur). Daarnaast gelden aparte tarieven voor autosnelwegen en hoofdwegen van de eerste klasse.[3]
Opbrengsten
In 2022 bracht het systeem 14,85 miljard CZK op, destijds € 620 miljoen.[4] Buitenlandse transporteurs waren goed voor 51,5% van de tolinkomsten. De operationele kosten lagen op 1 miljard CZK (€ 42 miljoen).
Het systeem leverde de staat in 2007 nog 5,7 miljard CZK op, of circa € 230 miljoen. De lage opbrengsten kwamen grotendeels doordat op een kleiner deel dan het oorspronkelijk geplande tolnetwerk tol wordt geheven. In 2011 werd op slechts 1.356 kilometer weg tol geheven, terwijl oorspronkelijk gepland was op bijna 3.000 kilometer hoofdwegen tol te heffen voor het vrachtverkeer. In 2013 bracht de tolheffing 8,5 miljard CZK op, of circa € 300 miljoen.[5] Dit was gestegen naar 8,7 miljard CZK (circa € 310 miljoen) in 2014[6] en 9,7 miljard CZK (€ 360 miljoen) in 2015.[7] In 2020 was de opbrengst gestegen naar 11,5 miljard CZK.[8]
| jaar | (mld Kč) | groei |
|---|---|---|
| 2007 | 5,56 | |
| 2008 | 6,14 | +10,4% |
| 2009 | 5,54 | -9,8% |
| 2010 | 6,57 | +18,6% |
| 2011 | 8,13 | +23,6% |
| 2012 | 8,68 | +6,8% |
| 2013 | 8,55 | -1,4% |
| 2014 | 8,71 | +1,9% |
| 2015 | 9,73 | +11,7% |
| 2016 | 9,89 | +1,6% |
| 2017 | 10,40 | +1,5% |
| 2018 | 10,82 | +4,0% |
| 2019 | 10,94 | +1,1% |
| 2020 | 11,50 | +5,1% |
| 2021 | 14,20 | +23,5% |
| 2022 | 14,85 | +4,6% |
Kritiek
Het systeem is door de Tsjechische rekenkamer bekritiseerd vanwege de zeer hoge operationele kosten. In de eerste 5 jaar bedroegen de kosten van het systeem bijna 50% van de tolinkomsten.[9] Het systeem heeft 16,7 miljard CZK gekost om in te voeren en de operationele kosten bedragen 1,5 miljard CZK per jaar.[10] De Oostenrijkse fabrikant Kapsch kreeg 18% van de tolinkomsten.
Het systeem is aan de Oostenrijkse electronische leverancier Kapsch gegund, zonder dat er een aanbesteding met meerdere partijen was, aangezien andere partijen niet aan de voorwaarden voldeden. De oorspronkelijke ramingen lagen op 22 miljard CZK voor de implementatie en operationele kosten over 10 jaar voor 2.995 kilometer weg. In realiteit kwamen de kosten op 28 miljard uit, terwijl maar op 1.356 kilometer weg tol wordt geheven. De verwachting in 2010 was dat over de periode 2007 - 2018 de kosten 41,9 miljard CZK bedroegen en de opbrengsten 63,1 miljard, waarbij de kosten dus 66% van de opbrengsten bedroegen. In realiteit was tussen 2007 en 2010 al 17,6 miljard uitgegeven op een opbrengst van 22,8 miljard CZK, een kostenratio van 77% van de opbrengsten.
Na 2010 stegen de inkomsten en werden de systeemkosten onder controle gebracht, waardoor de systeemkosten over de periode 2007-2013 gedaald zijn tot 20,5% of € 365 miljoen (exclusief btw). In september 2018 is de tolheffing opnieuw aanbesteed aan een andere partij.[11] Sinds 1 december 2019 wordt het tolsysteem uitgevoerd door CzechToll.[12]
Referenties
- ↑ www.mytocz.eu
- ↑ Map of Toll Roads | mytocz.eu
- ↑ Toll Rates 2021 | mytocz.eu
- ↑ Dopravci loni zaplatili na mýtném rekordních 14,85 miliardy | zdopravy.cz
- ↑ Končí rozsáhlá obnova a modernizace mýta, životnost systému se výrazně prodloužila | rsd.cz
- ↑ Na mýtném se loni vybralo rekordních 8,7 miliardy korun | rsd.cz
- ↑ Mýtné v Česku: Loni vzrostly nejen tarify, ale i aktivita kamionů, na poplatcích za ujeté kilometry stát vybral v roce 2015 o miliardu více, než před rokem. | rsd.cz
- ↑ Investice do nového mýtného systému se vyplatila: stát vybral vloni na mýtném přes 11,5 mld. Kč, meziročně o 5,24 % více | mytocz.eu
- ↑ Náklady na vybudování a provoz systému elektronického mýtného odčerpaly v prvních pěti letech polovinu jeho výnosů | nku.cz
- ↑ The SAO audited funds spent on construction and operating of the toll roads system | nku.cz
- ↑ Ministr Ťok podepsal smlouvu na výběr mýta s CzechToll a SkyToll | idnes.cz
- ↑ www.czechtoll.cz