Prinses Margriettunnel

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Prinses Margriettunnel
Waterweg Prinses Margrietkanaal
Lengte 77 meter
Openstelling 1978
Intensiteit 35.100 mvt/etmaal
Locatie kaart

De Prinses Margriettunnel is een verkeerstunnel, feitelijk een aquaduct, in Nederland, gelegen in de provincie Friesland. Door de tunnel verloopt de A7 tussen Sneek en Joure.

Kenmerken

De tunnel is feitelijk een aquaduct, waarover het Prinses Margrietkanaal is gelegen, één van de belangrijkste kanalen in Friesland. De tunnel heeft een gesloten deel van 77 meter lengte. De A7 telt ter plekke 2x2 rijstroken en er is sprake van een continue vluchtstrook in de tunnel. Over de A7 voert naast het Prinses Margrietkanaal ook nog de Bregefinne, een lokale weg, die geïntegreerd is met het aquaduct. Via een apart viaduct steekt de Súdwei de A7 over, deze weg loopt dood en ontsluit twee boerderijen. Parallel aan de A7 ligt de Lorentzstraat, tegenwoordig een lokale weg. Voorheen verwerkte deze weg het doorgaand verkeer. Deze steekt het Prinses Margrietkanaal met een brug over en ligt circa 80 meter naast de tunnel.

Technisch gezien bestaat de constructie uit een 938 meter lange tunnelbak met een gesloten lengte van 77 meter, bestaande uit 48 moten van elk 18 meter lang en 31 meter breed. De tunnelbak wordt op zijn plek gehouden door circa 1.360 trekpalen. Het diepste punt van de tunnelbak ligt op -12,2 meter NAP, ruim 11 meter onder het grondwaterniveau.

Geschiedenis

Voorgeschiedenis

De aanleg van het Prinses Margrietkanaal begon in de jaren 30. In 1951 is het deel in Friesland in gebruik genomen. Op 17 juni 1940 opende de weg van Sneek naar Joure provisorisch voor het verkeer, met 1x2 rijstroken en nog zonder de latere brug bij Uitwellingerga. Dit is de huidige Lorentzstraat, bij de afgraving van het kanaal is ook de Brug Uitwellingerga aangelegd in deze weg, die op 14 december 1948 werd geopend. In de jaren '60 was de route van Joure naar Sneek een relatief snelle route, een brede enkelbaans weg zonder veel kruispunten en geen bebouwing op de route. Wel waren er twee basculebruggen.

Aanleggeschiedenis

In de jaren '70 werd begonnen met de planning van de A7 tussen Sneek en Joure. De bouw van de Prinses Margriettunnel begon in 1974 en werd gebouwd volgens de gangbare afzinkmethode. Een bijzonder detail is echter wel dat de tunnelelementen ter plekke zijn gebouwd, en niet in gebruikelijke bouwdokken, omdat de tunnelsegmenten breder en dieper waren dan het kanaal, en dus niet van elders naar de afzinklocatie getransporteerd konden worden. Het tunnelelement is aan de oostzijde van de tunnel gebouwd, hierdoor is het oostelijke tunnelportaal 3 meter breder dan aan de westzijde. Het ontwerp van de tunnel hield rekening met een derde klimstrook voor vrachtverkeer, dat ook in sommige andere tunnels gebruikelijk is. Deze klimstroken zijn echter vanwege de lage verkeersintensiteiten niet in gebruik, maar zijn dat in de jaren '80 wel geweest. De vluchtstrook is hier dan ook breder dan gebruikelijk in Nederlandse tunnels. In mei 1977 opende de A7 tussen de brug over het Prinses Margrietkanaal en het knooppunt Joure. De Prinses Margriettunnel zelf werd op 5 juli 1978 opengesteld en op 29 juli dat jaar was de gehele A7 tussen Sneek en Joure gereed.[1]

Schade door afgebroken trekpalen

Bigbags, betonblokken en stapels rijplaten in de westelijke toerit van de tunnel. De omhoog gekomen tunnelmoot bevindt zich ter hoogte van de stalen rijplaten.
De herstelwerkzaamheden in augustus 2023.

Op 14 december 2022 is de Prinses Margriettunnel afgesloten voor het verkeer omdat in de westelijke toerit een moot opgestuwd werd.[2][3] Er bleken trekankers afgebroken te zijn,[4] waardoor de tunnelmoot door het grondwater opgestuwd werd. Er zijn vervolgens 1.700 bigbags met zand op de tunnelmoot geplaatst om tegendruk te creëren.[5] Kort daarna is het aantal bigbags verder uitgebreid tot bijna 10.000 en over de hele lengte van het kunstwerk, waaronder in de tunnel zelf.[6] Een dergelijk probleem deed zich in 2010 voor in de Vlaketunnel van de A58 in Zeeland. Elke tunnelmoot telt 40 stalen ankers van 11 tot 15 meter lang.[7] Later die maand werd gesproken dat de afsluiting waarschijnlijk 6 maanden zou gaan duren.[8] Later werd besloten om de bigbags deels te vervangen door betonblokken, om zodoende één rijstrook per richting mogelijk te maken,[9][10] waarna de tunnel op 6 februari 2023 provisorisch is geopend.[11] Er zijn toen 2.300 lego betonblokken van elk 2,4 ton geplaatst.

Op 15 juni 2023 begon het herstel van de tunnel. Hiertoe moest de gehele fundering opgebroken worden om alle 1450 trekpalen te vervangen. Ook moesten de wanden van de tunnel verankerd worden. De werkzaamheden waren gepland om tot eind 2024 te duren, waarbij er gedurende de werkzaamheden wel twee van de vier rijstroken beschikbaar bleven.[12] Er was een werkmethode gepland waarbij de grondwaterstand vrijwel niet verlaagd hoefde te worden. Tijdens de herstelwerkzaamheden kwam in augustus 2023 echter één van de moten onverwacht een klein stukje omhoog, waarna de herstelmethode aangepast is.[13] Het herstel kostte circa € 96 miljoen.

Uit een eerste onderzoek bleek dat de gebruikte staalkwaliteit van de trekpalen onvoldoende was.[14]

Verkeersintensiteiten

De gemiddelde werkdagintensiteit in 2010 was 28.600 voertuigen per etmaal. Dit steeg naar 35.100 voertuigen in 2019.[15] De intensiteiten zijn enigszins seizoensgebonden. Het rustigste is een gemiddelde zondag in januari met slechts 12.500 voertuigen, het drukste is een gemiddelde vrijdag in augustus of september met 34.400 voertuigen per etmaal.[16]

Referenties

Aquaducten, tunnels, bruggen en dammen in Friesland

Akwadukt Mid-Fryslân (A32)Hendrik Bulthuis Akwadukt (N356)Aquaduct Langdeel (N31)Aquaduct Lemmer (N359)Richard Hageman Akwadukt (N31)Aquaduct Scharsterrijn (A6)Aquaduct Van Harinxmakanaal (N31)Galamadammen akwadukt (N359)Geauakwadukt (N7)Houkesloot aquaduct (N354)Ie-Akwadukt (N928)Jeltesleat Akwadukt (N354)Leppa Akwadukt (A32)Margaretha Zelle AkwaduktM.C. Escheraquaduct

Prinses MargriettunnelFônejachtbrugScharsterrijnbrugAfsluitdijk

Aquaducten in Nederland

Alphen-aquaductAmstel AquaductBoxemtunnelCortlandt-aquaductDampoort AquaductGaag-aquaductGalamadammen akwaduktGeauakwaduktGouwe-aquaductHendrik BulthuisaquaductHoukesloot aquaductIe-AkwaduktJeltesleat AkwaduktNaviduct KrabbersgatAquaduct LangdeelAquaduct LemmerLeppa AkwaduktLimesaquaductMargaretha Zelle AkwaduktM.C. EscheraquaductAkwadukt Mid-FryslânPrinses MargriettunnelRichard Hageman AkwaduktRingvaartaquaductAquaduct ScharsterrijnAquaduct Steenbergen aan ZeeAquaduct Van HarinxmakanaalAquaduct VechtzichtAquaduct VeluwemeerEco-aquaduct Zweth en Slinksloot