Radiale wegen van Madrid

De radiale wegen van Madrid vormen een netwerk van zes nationale wegen, autosnelwegen en tolwegen van Madrid naar andere landsdelen. De traditionele nationale wegen zijn de carreteras nacionales, oorspronkelijk genummerd met een Romeins cijfer van N-I t/m N-VI. Deze zijn later opgevolgd of gereconstrueerd tot de autovías radiales, die hetzelfde nummer hadden, later omgenummerd tot de A-1 t/m A-6. In de stedelijke regio rond Madrid zijn later nog weer tolwegen aangelegd als bypasses van de invalswegen van Madrid, met de nummers R-2 t/m R-5. De nummering komt voort vanuit het Plan Peña van 1940 en is van grote betekenis in Spanje.

Carreteras radiales

De carreteras radiales zijn de traditionele carreteras nacionales die vanaf Madrid naar de uithoeken van het land liepen. Dit zijn de N-I naar Irun, de N-II naar La Jonquera, de N-III naar Valencia, de N-IV naar Cádiz, de N-V naar Badajoz en de N-VI naar A Coruña. Sinds 2015 zijn de radiale N-wegen niet meer met een Romeins cijfer genummerd, maar als N-1, N-2, N-3, N-4, N-5 en N-6.^[1]

#	route	oorspronkelijke lengte
	Madrid - Burgos - San Sebastián	475 km
	Madrid - Zaragoza - Lleida - Barcelona - La Jonquera	780 km
	Madrid - Valencia	352 km
	Madrid - Córdoba - Sevilla - Cádiz	680 km
	Madrid - Badajoz	407 km
	Madrid - Tordesillas - Ponferrada - Lugo - A Coruña	609 km

Autovías radiales

De autovías radiales zijn de A-wegen die ontstaan zijn door de carreteras radiales te verdubbelen. Dit zijn de autovías van de eerste generatie die in de jaren '80 en '90 zijn aangelegd. Dit zijn de A-1 naar Burgos, de A-2 naar Zaragoza, de A-3 naar Valencia, de A-4 naar Sevilla, de A-5 naar Badajoz en de A-6 naar A Coruña. Ze zijn ook vernoemd naar de windrichting waarin ze lopen vanuit Madrid gezien.

naam	route	lengte
Autovía del Norte	Madrid - Burgos - San Sebastián	377 km
Autovía del Nordeste	Madrid - Zaragoza - Barcelona - La Jonquera	780 km
Autovía del Este	Madrid - Valencia	352 km
Autovía del Sur	Madrid - Córdoba - Sevilla - Cádiz	586 km
Autovía del Suroeste	Madrid - Badajoz	408 km
Autovía del Noroeste	Madrid - A Coruña	520 km

Autopistas radiales

De autopistas radiales betreffen de tolwegen die zijn aangelegd als invalsweg van Madrid, om de oudere autovías te ontlasten en weggebruikers een alternatief te bieden. De radiales beginnen 30 tot 60 kilometer buiten Madrid en eindigen veelal op de M-40 en soms de M-50.

De volgende radiales zijn aangelegd;

Er zijn tevens plannen geweest voor een R-1 naar het noorden. Er zijn geen plannen geweest voor een R-6.

Geschiedenis

In 1997 werd door de regering Aznar het Programa de Autopistas de Peaje gelanceerd, waar de bouw van de radiale tolwegen van Madrid werd opgenomen. De radiales zijn bedacht om de toenemende congestie op de invalswegen aan te pakken. Het werd indertijd gezien als een totaalpakket, die de bouw van 5 radiales en één ringweg (M-50) omvatte. De bouw van de radiales en de M-50 is in 1998 gegund aan drie concessiehouders. Hierbij zou de bouw van de M-50 door middel van schaduwtol gefinancierd worden vanuit de tolheffing op de R-2, R-3, R-4 en R-5.

De bouw van de radiales liep vertraging op door de onteigening van land om de tolwegen op aan te leggen. Spanje heeft makkelijke onteigeningsprocedures. Als een tracé door de overheid is aangewezen kan alleen bezwaar gemaakt worden tegen de compensatieprijs, en niet tegen het onteigenen zelf. Het Ministerio de Fomento ging er van uit dat de onteigeningskosten vergelijkbaar waren met die van andere plattelandssnelwegen in Spanje. Landeigenaren maakten bezwaar tegen de hoogte van de compensatie en werden in het gelijk gesteld door de rechter, waardoor het Ministerio de Fomento veel hogere kosten moest maken van onteigening, omdat het land theoretisch meer waard was door de ligging nabij Madrid. Deze hogere kosten werden afgewenteld op de concessiehouders. Vanwege de onteigeningsprocedure liep de openstelling van de radiales vertraging op van 16 tot 26 maanden.

Overzicht radiales de Madrid

traject	lengte	openstelling	kostenoverschrijding	intensiteit (2014)^[2]	concessie
Madrid - Guadalajara	61 km	06-10-2003	31,2%	3.800 - 6.800	SEITT S.A.
Madrid - Arganda del Rey	37 km	16-02-2004	33,3%	5.400 - 13.600	SEITT S.A.
Madrid - Ocaña	53 km	07-04-2004	16,0%	4.300 - 5.200	SEITT S.A.
Madrid - Navalcarnero	28 km	16-02-2004	33,3%	5.800 - 8.900	SEITT S.A.

Financiële problemen

De concessies zijn in 1998 gegund op basis van zeer optimistische verwachtingen qua gebruik en inkomsten. In de eerste jaren na openstelling reden veelal 50% minder voertuigen over de radiales dan gepland, wat in de jaren daarna maar nauwelijks toenam vanwege de economische crisis vanaf 2008. De concessionairs raakten in problemen door de lage inkomsten, en vanaf 2016 dreigde faillissement en sluiting voor de tolwegen.^[3] In 2018 werden de eerste concessies beëindigd en is het wegbeheer overgenomen door de Spaanse regering.

De concessiewet in Spanje voorziet in een compensatie van de overheid als een concessionair failliet gaat. Dit betreft een compensatie ter waarde van de aanlegkosten, min de afschrijving volgens de Spaanse boekhoudregels. Bij een faillissement zou de staatsschuld van de Spaanse overheid oplopen, wat lastig is gezien het feit dat Spanje in 2016 moeite had om aan de begrotingsregels van de Europese Unie te voldoen.^[4]

Een ander probleem is dat de M-50 via kruissubsidies van de radiales gefinancierd is. De inkomsten uit de radiales is niet voldoende om de aanlegkosten van de 85 kilometer lange M-50 van te financieren. Het is voorgesteld om tol te heffen op de M-50, maar dit voorstel is uitermate impopulair en politiek niet haalbaar.^[5]

Overname van de concessies door de Spaanse regering

weg	oorspronkelijke concessie	overname
	Autopista Madrid Sur (Radial 4)	21-02-2018
	Henarsa (Radial 2)	01-03-2018
	Accesos de Madrid	10-05-2018
	Accesos de Madrid	10-05-2018

Op 21 februari 2018 nam het publieke agentschap SEITT S.A. het wegbeheer over van de R-4, de eerste radiale tolweg van Madrid waarvan het wegbeheer in handen van de regering kwam.^[6] Op 1 maart 2018 naam SEITT het wegbeheer van de R-2 over van de oorspronkelijke concessiehouder Henarsa.^[7] Op 10 mei 2018 nam SEITT het beheer van de R-3 en R-5 over.^[8]

Redenen voor het falen van de tolwegen

Diverse redenen worden aangedragen voor het financiële falen van de autopistas radiales.

de bereidheid om tol te betalen is over het algemeen laag in Spanje
de toltarieven zijn hoog, waardoor dagelijks gebruik op jaarbasis veel geld kost
de tolwegen liggen te ver van de tolvrije autovías, met te weinig verbindingen ertussen
minder dan verwachte ruimtelijke ontwikkelingen, dus een lager gebruik van de tolwegen
de tolwegen eindigen niet op de M-30, maar op de M-40 of M-50
te hoge aanlegkosten vanwege veel hoger dan verwachte onteigeningskosten
veel te optimistische verwachtingen omtrent het gebruik
gebruik buiten de spits zeer laag
slechte informatie voor weggebruikers bij het naderen van Madrid (reistijdinformatie)

Gebruik van de tolwegen

De tolwegen hadden in 2010 een marktaandeel van slechts 13% van de invalswegen waar ze parallel aan verlopen. Opvallend is dat het gebruik in de ochtendspits stadinwaarts hoger is dan in de avondspits staduitwaarts, wat er op duidt dat men meer bereid is om tol te betalen om tijdig op het werk te komen, dan om tol te betalen om tijdig thuis te komen. Het aandeel autoverkeer dat de radiales gebruikt ten opzichte van de tolvrije autovías is met 14% ook hoger dan bij vrachtverkeer, waar dit op 9% ligt. Dit komt overeen met trends elders in Spanje waar tolwegen op grote schaal gemeden worden door het vrachtverkeer, zelfs met hoge kortingen.

In 2010 werd de level of service op de radiales in de spits gekwalificeerd als 'A', wat volledig vrije doorstroming zonder enige behindering betekent. Dit terwijl de tolvrije autovías een level of service van 'F' behaalden, wat hevige congestie betekent.

Wegbeheer

De radiale snelwegen en de M-50 waren oorspronkelijk in het beheer van drie verschillende concessiehouders;^[9]

R-2: Henarsa^[10]
R-3 & R-5: Accesos de Madrid^[11]
R-4: Autopista Madrid Sur^[12]

Het beheer van de M-50 is verdeeld onder de drie concessiehouders van de radiales. Het noordoostelijk deel tussen de A-1 en A-2 is in het beheer van Henarsa, het zuidoostelijk en zuidelijk deel tussen de A-2 en M-409 bij Fuenlabrada is in het beheer van Autopista Madrid Sur, en het westelijk deel van de M-409 tot de A-6 is in het beheer van Accesos de Madrid.

Sinds 2018 is het beheer van de radiale snelwegen overgenomen door het publieke agentschap Sociedad Estatal de Infraestructuras del Transporte Terrestre S.A.(SEITT),^[13] een onderdeel van het Ministerio de Fomento.^[14]

Zie ook

Tolwegen in Spanje

Referenties

[1] Ley 37/2015, de 29 de septiembre, de carreteras. | boe.es

[2] Mapas de tráfico | fomento.gob.es

[3] Las radiales R-3 y R-5 cerrarán al tráfico si no las asume Fomento | elpais.com

[4] What was wrong with the toll highway concessions in the Madrid Metropolitan Area? | nrcresearchpress.com

[5] Las concesionarias piden peajes en la M-50 para rentabilizar sus radiales | elpais.com

[6] Fomento asumirá mañana la gestión de la autopista R-4 | fomento.gob.es

[7] Fomento asumirá mañana la gestión de la autopista R-2 | fomento.gob.es

[8] Fomento asume hoy la gestión de las autopistas de peaje R-3 y R-5 | fomento.gob.es

[9] Informe 2014 sobre el sector de autopistas de peaje en España | fomento.gob.es

[10] www.radial2.es

[11] www.accesosdemadrid.es

[12] www.radial4.com

[13] www.seitt-r4.es

[14] www.seitt.es

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Radiale wegen van Madrid

Inhoud

Carreteras radiales

Autovías radiales