Rijstrook
Definitie
Strook van een rijbaan die voldoende breed is voor het verkeer van één rij rijdende voertuigen van de categorieën waarvoor die strook bestemd is.
Toelichting
In de spreektaal wordt een rijstrook over het algemeen (echter ten onrechte) een rijbaan of baan genoemd.
Andere rijstroken
Naast gewone rijstroken kennen we ook rijstroken met een specifieke functie:
- Een kruipstrook is een rijstrook die bij een helling bergopwaarts aan de rechterzijde van de rijbaan wordt toegevoegd voor voertuigen die onvoldoende vermogen hebben om voldoende snelheid te handhaven.
- Een inhaalstrook is een strook die over een beperkte lengte wordt aangeboden in een bepaalde rijrichting, met het doel op een verkeersveilige wijze inhalen mogelijk te maken. De inhaalstrook wordt met name gebruikt op driestrookswegen.
- Een afvallende rijstrook
- Een bijkomende rijstrook
- Een weefstrook
- Een invoegstrook
- Een uitvoegstrook (juridisch: uitrijstrook)
- Een voorsorteerstrook
- Een busstrook
- Een fietsstrook
Rijstrooktelling
Rijstroken worden in Nederland op autosnelwegen geteld vanuit de middenberm. De eerste rijstrook is dus de binnenste rijstrook. Dit is vastgelegd in de BPS-codering (Beschrijvende PlaatsaanduidingsSystematiek). Op de wegen niet in beheer bij Rijkswaterstaat wordt op dezelfde manier geteld als op de rijks-autosnelwegen.
In België worden de rijvakken daarentegen geteld vanuit de buitenberm. Ook bij verkeerslichtenkruispunten in Nederland wordt een telling aangehouden die start op de meest rechts gelegen opstelstrook van een kruispunttak en met de klok meeloopt.
Maatvoering
Nederland
In Nederland is de wegbreedte per rijstrook afhankelijk van de wegcategorie.
- Erftoegangswegen: Op erftoegangswegen komen geen rijstroken voor maar een rijloper. Het gedeelte van het verharde dwarsprofiel dat voldoende breed is voor een enkel maatgevend voertuig wordt de rijloper genoemd. De normale breedte van de rijloper bedraagt 3,50 meter. Op wegtype I (met markering) varieert de breedte van minimaal 3,50 meter tot maximaal 4,50 meter en op wegtype II (in principe zonder markering) varieert de breedte van minimaal 2,50 meter tot maximaal 4,50 meter.
- Gebiedsontsluitingswegen: Op 2x1 gebiedsontsluitingswegen (= type II) is een rijstrookbreedte van 2,75 meter gebruikelijk en op 2x2 gebiedsontsluitingswegen (= type I) een rijstrookbreedte van 3,10 meter. Daarmee heeft Nederland de smalste rijstrookbreedtes ter wereld.
- Stroomwegen: Op 2x1 stroomwegen is een rijstrookbreedte van 3,00 m gebruikelijk en op 2x2 stroomwegen een rijstrookbreedte van 3,25 meter.
- Autosnelwegen: Voor autosnelwegen geldt per rijstrook een vaste breedte van 3,50 meter (ontwerpsnelheid => 120 km/h) en 3,25 meter (ontwerpsnelheid =< 100 km/h).
NB. Op erftoegangswegen, gebiedsontsluitingswegen en stroomwegen is de breedte van een rijstrook exclusief markering. Een rijstrook ligt dus tussen de markering. Op autosnelwegen liggen de rijstroken tussen de kantmarkering, maar liggen de rijstroken tegen elkaar aan en maken de deelstrepen weer onderdeel uit van een rijstrook.
Verenigd Koninkrijk
- Single carriageways: De single carriageways zijn er in drie soorten, namelijk de ‘normal single carriageway’ (S2), de ‘wide single carriageway’ (WS2) en de wide single 2+1 carriageway (WS2+1). De normal single carriageway is 7,30 meter breed met twee rijstroken van 3,65 meter. De ‘wide single carriageway’ heeft een totale breedte van 10 meter en is verdeeld in twee rijstroken van ieder 5 meter breed.
- All-purpose carriageways: De all-purpose carriageways zijn te onderscheiden in twee- en driestrooks all-purpose carriageways (per rijrichting). De breedte van de tweestrooks variant (D2AP) heeft dezelfde totale breedte als de normal single carriageway namelijk 7,30 meter, met een breedte per rijstrook van 3,65 meter. Voor de driestrooks variant (D3AP) wordt een breedte van 11,00 meter gereserveerd. De buitenste twee rijstroken hebben een breedte van 3,65 meter en de middelste strook een breedte van 3,70 meter.
- Motorways: De breedte van de rijstrook is voor de buitenste stroken 3,65 m en voor de binnenste stroken is dat 3,70 m. Zo heeft de tweestrooks snelweg dus een breedte van 7,40 m en de vierstrooks snelweg een breedte van 14,70 m.
In het Verenigd Koninkrijk wordt de breedte van een rijstrook gemeten tussen de kantmarkering, maar inclusief de deelstrepen. Dit is dus dezelfde manier van meten als bij autosnelwegen in Nederland.
Overige landen
Rijstrookbreedtes op wegen buiten de bebouwde kom op 80-120-km/h-wegen zijnde niet-autosnelwegen:
Land | 2x1 (m) | 2x2 (m) |
---|---|---|
Brazilië | 3,75 | 3,75 |
Canada | 3,00 - 3,70 | 3,70 |
Denemarken | 3,00 | 3,50 |
Duitsland | 3,25 - 3,50 | 3,50 - 3,75 |
Frankrijk | 3,50 | 3,50 |
Griekenland | 3,25 - 3,75 | 3,50 - 3,75 |
Israël | 3,60 | 3,75 |
Japan | 3,25 - 3,50 | 3,50 - 3,75 |
Nederland | 2,75 | 3,10 |
Polen | 3,00 - 3,50 | 3,50 - 3,75 |
Verenigd Koninkrijk | 3,65 - 5,00 | 3,65 - 3,70 |
Verenigde Staten | 3,30 - 3,60 | 3,60 |
Venezuela | 3,60 | 3,60 |
Zweden | 3,75 | - |
Zuid-Afrika | 3,10 - 3,70 | 3,70 |
Tabel: Internationale rijstrookbreedtes op 80-120-km/h-wegen bubeko (SWOV-rapport D-2013-2)
In andere talen:
Rijstrook
- Duits (Deutsch): Fahrspur, Spur, Fahrstreife, Streife
- Deens (Dansk): kørespor, spor, kørebane, vognbane
- Engels (English): lane
- Spaans (Español): carril
- Frans (Français): voie, file de circulation
- Italiaans (Italiano): corsia
- Litouws (Lietuvių): juosta
- Noors (Norsk): kjørefelt
- Pools (Polski): pas
- Portugees (Português): faixa
- Servisch (Cрпски): коловозна трака/kolovozna traka
- Zweeds (Svenska): körfält, fil
- Vlaams: rijvak, vak
Kruipstrook
- Engels (English): climbing lane
- Duits (Deutsch): Kriechspur