Schotland

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Hoofdstad Edinburgh
Grootste stad Glasgow
Oppervlakte 78.387 km²
Inwonertal 5.328.000
Lengte snelwegennet 409 km
Eerste snelweg 1964
Afkorting SCO

Scotland (Gaelic: Alba, Nederlands exoniem; Schotland) is één van de entiteiten (constituent countries) van het Verenigd Koninkrijk. Het omvat het noordelijk deel van Groot-Brittannië en telt circa 5,3 miljoen inwoners. De hoofdstad is Edinburgh, de grootste stad is Glasgow.

Inleiding

Schotland omvat naast het vasteland van het noorden van Groot-Brittannië ook circa 790 grotere en kleine eilanden. De grote steden liggen allemaal in het zuiden, met name in een dichtbevolkte corridor vanaf Greenock via Glasgow naar Edinburgh. Het vasteland meet ruim 400 kilometer van noord naar zuid en 300 kilometer van west naar oost. Naast Glasgow en Edinburgh zijn andere grote steden als Dundee, Aberdeen en Inverness van belang. Schotland grenst alleen aan England, maar heeft een zeegrens met Northern Ireland. Schotland ligt ongeveer 650 kilometer ten westen van Denemarken, met de Noordzee naar het oosten en de Atlantische Oceaan naar het westen.

Schotland heeft een zeer gevarieerd landschap. Grote delen van Schotland zijn dunbevolkt en bestaan uit wildernis, met name de noordwestelijke helft. De 1.344 meter hoge Ben Nevis is de hoogste berg van Schotland en tevens geheel Groot-Brittannië. Alhoewel de bergen relatief laag zijn, doet het landschap meer Alpien aan dan de hoogte doet vermoeden. Belangrijke eilandengroepen die tot Schotland behoren zijn Skye, de Hebrides, de Orkney's en de Shetland Islands, die 300 kilometer ten westen van Noorwegen liggen. Schotland heeft een bijzonder wisselvallig klimaat. De kuststrook is relatief mild, met name langs de westkust valt zeer veel neerslag. In Edinburgh is de gemiddelde maximumtemperatuur 7 °C in de winter en 19 °C in de zomer.

Wegennet

Het wegennet van Schotland is dun. Motorways vindt men vooral in de verstedelijkte corridor rond Glasgow en Edinburgh. De enige snelweg naar de rest van het Verenigd Koninkrijk is de M74, die aansluit op de M6 in England. Er zijn twee primaire verbindingen met England, de M74 naar Glasgow en de A1 naar Edinburgh. Tussen Glasgow en Edinburgh loopt de M8.

De A9 is de belangrijkste weg van Schotland die naar het noorden loopt. Deze loopt via Inverness naar Thurso, de noordelijkste stad op het Britse vasteland. De A90 loopt langs de oostkust, via Aberdeen. De A96 verbindt Aberdeen met Inverness. Het wegennet in de Schotse hooglanden en langs de westkust is overal secundair in karakter, het wegennet is hier dun en slecht uitgebouwd. De A87 loopt noordwestwaarts tot op het noordpuntje van het eiland Skye.

Op de Hebrids, Shetlands en Orkneys zijn ook kleine netwerken van wegen, allen met 3-cijferige wegnummers. De B9086 op Shetland is de noordelijkste weg van het Verenigd Koninkrijk en ligt hemelsbreed ruim 1.000 kilometer ten noorden van London.

Glasgow

Van de stedelijke gebieden heeft Glasgow het meest uitgebreide snelwegennet, met de M8 als oost-westroute door de stad, en de M74 door het zuiden van de stad. De M73 verloopt als noord-zuidroute door de oostelijke voorsteden, terwijl de M77 vanaf Glasgow zuidwestwaarts naar Kilmarnock loopt. De M80 verbindt Glasgow met Stirling. De M898 is een korte motorway bij Erskine ten westen van Glasgow.

Vanwege de vele motorways vormen de A-roads rond Glasgow een secundair wegennet, grotendeels naar kleine omliggende plaatsen en als secundaire routes parallel aan motorways. Alleen de A82 heeft een wat groter belang als verbindingsweg van Glasgow naar Dumbarton en het westelijk kustgebied.

Edinburgh

Edinburgh heeft een wat kleiner snelwegennet. De M8 verbindt Edinburgh met Glasgow, terwijl de M9 noordwestwaarts naar Stirling loopt. De M90 voert noordwaarts over de Forth Road Bridge naar Perth. Edinburgh heeft een zuidelijke randweg (A720), die niet volledig ongelijkvloers is. De A1 uit het oosten van England eindigt in Edinburgh. De A7 uit Carlisle eindigt ook in Edinburgh maar heeft wat minder doorgaand belang. De A68 vanuit Darlington eindigt ook in Edinburgh, maar is wat secundair ten opzichte van de parallelle A1.

Trunk Roads

  • Edinburgh City Bypass: A720
  • Edinburgh - Berwick: A1
  • Edinburgh - Carter Bar: A68
  • Melrose - Galashiels - Carlisle: A6091 - A7
  • Edinburgh - Abington: A702
  • Dumfries - Beattock: A701
  • Edinburgh - Glasgow - Greenock: M8 - A8
  • Edinburgh - Stirling - Thurso: M9 - A9
  • Latheron - Wick: A99
  • Edinburgh - Fraserburgh: M9 - M90 - A90
  • Gretna - Dumfries: A75
  • Glasgow - Carlisle: M74 - A74(M)
  • Glasgow - Stranraer: M77 - A77
  • Dumfries - Kilmarnock: A76
  • Shawhead - East Kilbride - Phillipshill: A725 - A726
  • Pitreavie Spur: A823(M)
  • St James Interchange - Kilwinning - Hawkhill: A737 - A738
  • Erskine Bridge: M898 - A898
  • Dalnotter - Inverness: A82
  • Maryville - Mollinsburn: M73
  • Glasgow - Stirling: M80
  • Dennyloanhead - Gartarry Roundabout: M876 - A876 - A977
  • Kincardine - Rosyth: A985
  • Greenock - Prestwick: A78
  • Stirling - Crianlarich: A84 - A85
  • Tyndrum - Oban: A85
  • Perth - Lochearnhead: A85
  • Tarbet - Campbeltown: A83
  • Fort William - Mallaig: A830
  • Invergarry - Uig: A87
  • Tore - Ullapool: A835 - A893
  • Invermoriston - Moriston: A887
  • Kirkcaldy - Dundee: A92 - A972
  • Aberdeen - Inverness: A96
  • Granish - Keith: A95
  • Spean Bridge - Kingussie: A86
  • Dalwhinnie - Laggan Bridge: A889

Tourist Routes

Schotland heeft veel toeristische routes. Nationale routes zijn herkenbaar door de distels en de naam op bruine borden. Lokale routes hebben speciale symbolen. De nationale routes geven doorgaans een langere of heuvelachtiger alternatief voor een doorgaande route tussen twee grote locaties. Meestal volgen ze A-wegen, maar zo nu en dan worden B wegen gebruikt.

  • Angus Coastal Route: Alternatief voor de A90 tussen Dundee en Aberdeen, het nemen van de A92
  • Argyll Coastal Route: Alternatief voor de A82 tussen Tarbet en Ballachulish, gaan via Lochgilphead en Oban
  • Borders Historic Route: Alternatieve tussen Edinburgh en Carlisle, het nemen van de A7
  • Clyde Valley Tourist Route: Alternatief voor de M74 tussen Abington en Hamilton, ruwweg het nemen van de A702 en de A72
  • Deeside Tourist Route: Alternatief voor de A90 tussen Perth en Aberdeen, het nemen van de A93
  • Fife Coastal Route: Alternatief voor de A92 tussen de Forth Bridge en Dundee, naar aanleiding van de kust
  • Forth Valley Coastal Route: Alternatief voor de M9 tussen de Forth Bridge en Stirling, via Bo'ness
  • Galloway Tourist Route: Alternatief tussen Gretna en Ayr
  • Highland Tourist Route: Alternatief voor de A96 tussen Aberdeen en Inverness
  • Moray Firth Tourist Road: Alternatief voor de A9 tussen Inverness en Golspie via Beauly en Lairg
  • North & West Highlands Route: Langs de noordkust tussen Ullapool en John O'Groats
  • Perthshire Tourist Route: Alternatief voor de A9 tussen Dunblane en Pitlochry, via Crief en Aberfeldy

Geschiedenis

De eerste motorway van Schotland was de M8 ten westen van Edinburgh die in 1965 opende voor het verkeer. Het grootste deel van het snelwegennet is in de periode 1965-1980 aangelegd, maar Schotland was één van de weinige gebieden in het Verenigd Koninkrijk die na 2000 nog enkele nieuwe motorways heeft aangelegd. Zo is in 2011 de M74 door Glasgow aangelegd als urban motorway, wat in andere delen van het land bijna ondenkbaar is. In 2011 openden ook delen van de M80 tussen Glasgow en Stirling. In 2017 opende het ontbrekende deel van de M8 tussen Airdrie en Glasgow.

Toekomst

Rond Aberdeen wordt een westelijke rondweg aangelegd, echter niet als motorway. Verder zijn er geen grote wegenprojecten in Schotland meer gepland, maar de dichter bevolkte delen van Schotland zijn beter ontsloten dan veel gebieden in England, met minder congestie.

Wegnummering

Schotland is onderdeel van het wegnummeringssysteem van Groot-Brittannië. De primaire A-wegen die het wegennet zoneren zijn de A1, A8 en A9. Wel opvallend is dat de M6 vanuit Birmingham bij de grens met Schotland het nummer wisselt voor de A74 (M) en later M74 zelf. Daardoor is er geen motorway met één nummer tussen Engeland en Schotland.

Referenties