Verzorgingsplaats
Een verzorgingsplaats is een langs een weg gesitueerde parkeergelegenheid, inclusief de daarbij behorende verharde en onverharde banen en voorzieningen voor reizigers en/of voertuigen.
De meeste wegbeheerders van hoofdwegen voeren actief beleid omtrent verzorgingsplaatsen. Dit wordt in het bijzonder gedreven door veiligheid: zowel op het gebied van weginrichting als gedreven door het feit dat regelmatige rust tijdens langere ritten cruciaal is. Door de voorziening direct aan de weg aan te bieden -en er niet op te vertrouwen dat voorzieningen in de nabijheid van afritten ontstaan- wordt de kans vergroot dat die rust ook daadwerkelijk wordt genomen.
Terminologie
Een verzorgingsplaats of afgekort VZP is een "weggebonden" locatie, doorgaans langs een autosnelweg, die (in Nederland en België) alleen verbindingswegen heeft met die snelweg en niet met het onderliggend wegennet.
Het “weggebonden” element houdt mede in dat de verzorgingsplaats ligt op grond van de wegbeheerder en dus uitsluitend ontstaat in overleg met de wegbeheerder. Iets dat een derde op eigen initiatief langs de weg zou willen aanbieden (wat langs autosnelwegen uiteraard niet zomaar kan) is per definitie geen verzorgingsplaats.
De centrale ontsluitingsweg over een verzorgingsplaats wordt een verzorgingsbaan genoemd.
In het verleden werden verzorgingsplaatsen ook pleisterplaatsen genoemd. De Vlaamse benaming is snelwegparking.
Verzorgingsplaatsen in Nederland
Algemeen
In Nederland waren in 2022 288 verzorgingsplaatsen.
De verzorgingsplaats biedt tenminste een parkeerterrein. Optioneel zijn een tankstation, een wegrestaurant en/of een hotel. Waar zulke voorzieningen bestaan, wordt wel gesproken over een bemande verzorgingsplaats. Er wordt langs rijkswegen naar gestreefd om ongeveer iedere twintig kilometer zo’n bemande verzorgingsplaats aan te bieden. Eventuele onbemande verzorgingsplaatsen komen daar dan nog bij.
Sinds 1967 hebben de VZP's namen gekregen. De inmiddels opgeheven verzorgingsplaats Holkerveen langs de A28 bij Nijkerk was de eerste in Nederland die benoemd werd. Er zijn ook naamsveranderingen geweest in de loop der tijd. Bekende voorbeelden daarvan zijn langs de A58 Zeezuiper en Bolusberg, die zijn omgedoopt in De Wouwse Tol, en op de A12 De Slagmaat, die werd omgedoopt in De Forten.
Beleid
Beleid van Rijkswaterstaat over verzorgingsplaatsen langs Rijkswegen is in het bijzonder vastgelegd in de Kennisgeving verzorgingsplaatsen 2004, waarin het gewenste voorzieningenniveau wordt gesteld, [1] en het Kader inrichting verzorgingsplaatsen, dat de concrete inrichting van verzorgingsplaatsen bepaalt.[2] Deze geven best practices voor het ontwerp, maar geven ook richtsnoeren voor het geven van ontheffingen die nodig zijn onder de Omgevingswet en het Besluit activiteiten leefomgeving om op een rijksweg überhaupt activiteiten te mogen ontwikkelen die los staan van het primaire doel van verplaatsing.
De Kennisgeving van 2004 was de opvolger van eerder beleid en is met de jaren ook meerdere malen aangepast; onder meer om recentere ontwikkelingen als laadpalen in te kaderen.[3]
Overnachting
Het is beleid van het ministerie dat verzorgingsplaatsen langs autosnelwegen alleen bedoeld zijn voor korte pauzes, niet voor overnachtingen en langdurig parkeren. Dit dient op truck stops plaats te vinden. In de praktijk wordt er door vrachtwagenchauffeurs veel overnacht op verzorgingsplaatsen vanwege het gebrek aan alternatieve parkeervoorzieningen, of dat voor deze parkeervoorzieningen betaald moet worden. In recente jaren komen er echter geleidelijk meer privaat uitgebate truck stops bij.
Voorzieningen
Het is beleid om verzorgingsplaatsen zonder voorzieningen zoals een tankstation op termijn te sluiten. Sinds 2000 zijn al tal van verzorgingsplaatsen zonder tankstation gesloten. Gebrekkige sociale veiligheid op deze onbemande verzorgingsplaatsen speelt daarbij een rol.
Desondanks blijven verzorgingsplaatsen zonder tankstation bestaan. Ze worden gezien als deel van de oplossing van het toenemende gebrek aan parkeerplaatsen voor vrachtwagens aan het snelwegennet. Dit vergt dan wel dat er concreet geen ongewenste activiteiten plaatsvinden. Het doel is om de parkeercapaciteit te concentreren op verzorgingsplaatsen met voorzieningen. Wat er aan onbemande verzorgingsplaatsen overblijft, komt bovenop het streven om ongeveer iedere 20 kilometer een verzorgingsplaats met uitgebreidere voorzieningen aan te bieden.
De Kennisgeving uit 2004 geeft als principe dat het aantal voorzieningen naast parkeerplaats, tankgelegenheid/laadpalen, wegrestaurant en een hotel beperkt moeten blijven. Doel hiervan is om het aantal parkeerplaatsen te maximaliseren en verkeersaanzuigende werking te voorkomen. Voorzieningen dienstig aan de hoofd-voorziening, zoals een spiegelafstellingsplaats, een ruimte om auto’s te wassen of een gemakswinkel, zijn dan weer wel denkbaar.
In juli 2023 waren er op 180 van de 280 verzorgingsplaatsen in Nederland laadpalen voor elektrische voertuigen.
Tot 2004 golden overigens uitgebreidere eisen, waaronder een streven om ook iedere 40 kilometer een wegrestaurant te hebben. Waar die niet konden worden aangeboden, werd vanaf de snelweg verwezen naar niet-weggebonden voorzieningen nabij afritten. Er is bij het verdwijnen van dat streven voor gekozen om bestaande borden die verwijzen naar niet-weggebonden voorzieningen niet te verwijderen. Nieuwe verwijzingen worden echter niet meer geplaatst.
Concessie
De tankstations op verzorgingsplaatsen langs de rijkswegen worden sinds 2002 jaarlijks geveild.[4] Het hoogste bod krijgt een concessie van 15 jaar om een tankstation met shop te exploiteren. In recente jaren zijn de biedingen op deze veilingen steeds hoger geworden, met soms biedingen van meer dan € 20 miljoen om een tankstation in handen te krijgen of te behouden.[5] Het voornaamste verdienmodel van tankstations op verzorgingsplaatsen is de shop met de verkoop van broodjes, dranken en ander voedsel. De verkoop van brandstof wordt steeds vaker van secundair belang, aangezien de brandstofprijzen hoger liggen dan bij (onbemande) tankstations langs secundaire wegen.
Met de opkomst van elektrische auto's nam ook de vraag naar laadpalen op verzorgingsplaatsen toe. Dit zijn doorgaans snellaadpalen. Vanuit het Rijk was geen duidelijke regie, elke partij kon een vergunning voor laadpalen op verzorgingsplaatsen aanvragen. In 2023 heeft de minister aangegeven over te gaan naar één kavel met één exploitant, waardoor de laadinfrastructuur efficiënter kan worden vormgegeven.[6] Dit is eenzelfde soort concessie als al voor de tankstations was ingericht.
Verzorgingsplaatsen in het buitenland
Algemeen
Het aanbod en de inrichting van verzorgingsplaatsen verschilt feitelijk per land; en waar een land meerdere wegbeheerders kent op het hoofdwegennet vaak ook tussen die wegbeheerders. Als algemene internationale trends kan worden gewezen op het volgende.
De meeste landen in West-Europa hebben op hun autosnelwegen zowel bemande als onbemande verzorgingsplaatsen. Het sluiten van onbemande verzorgingsplaatsen omwille van sociale veiligheid is in andere landen niet zo’n trend. Ook Aziatische landen en landen in Oceanië en Afrika met snelwegen kennen ze. Op het Amerikaanse continent zijn verzorgingsplaatsen daarentegen veel zeldzamer, met name op niet-tolwegen. Dat lijkt zo te zijn ontstaan bij het ontstaan van het Interstate-netwerk, om horeca langs de oude hoofdroutes in staat te stellen hun klandizie te behouden. Om weggebruikers aan te moedigen om toch te rusten onderweg staat bij het naderen van afritten in de Verenigde Staten ook bewegwijzerd welke niet-weggebonden horeca via de afrit kan worden bereikt.
Waar Nederland dus streeft naar een interval van 20 kilometer tussen bemande verzorgingsplaatsen, waardoor onbemande verzorgingsplaatsen (bijna) niet meer nodig zijn, hanteren andere landen andere principes rondom de afstanden tussen verzorgingsplaatsen. In landen als Duitsland en Frankrijk is de afstand tussen bemande verzorgingsplaatsen groter (rond de 30 kilometer in Duitsland, vaker richting 50 kilometer in Frankrijk), maar wordt dat grotere gat aangevuld met veel meer onbemande verzorgingsplaatsen, die voor het grootste deel ook worden uitgerust met sanitaire voorzieningen. In landen als Groot-Brittannië en Italië zijn kleinere streef-intervallen gehanteerd tussen bemande verzorgingsplaatsen en zijn onbemande verzorgingsplaatsen dus zeldzamer - vaak in het bijzonder ontstaan op plaatsen waar geen uitbater kon worden gevonden voor een tankstation of wegrestaurant.
Ontbreken van verzorgingsplaatsen
In landen waar verzorgingsplaatsen gangbaar zijn worden ze vaak ingepland bij grote wegenprojecten; bij gestage ombouw van een niet-autosnelweg naar autosnelweg of expresweg is inplanning niet altijd vanzelfsprekend. Ook komt het vaak voor dat wel ruimte wordt gereserveerd voor een verzorgingsplaats, maar dat die vervolgens niet (of pas veel later) wordt gerealiseerd. Dat komt dan bijvoorbeeld omdat men eerst bepaalde intensiteiten wil behalen op de snelweg alvorens te investeren in aanleg, of omdat nog geen pachter kan worden gevonden (al dan niet als gevolg van nog lagere intensiteiten).
Meestal zijn nog niet-weggebonden faciliteiten beschikbaar (vaak langs de oude hoofdweg). In een aantal landen worden die ook specifiek bewegwijzerd vanaf de autosnelweg in gebieden waar het nagestreefde aanbod van weggebonden voorzieningen (nog) niet kan worden aangeboden.
Omgekeerd is men in de dunbevolkte gebieden van Australië in de loop der tijd juist meer aandacht gaan besteden aan onbemande verzorgingsplaatsen. Ondanks de lage verkeersintensiteiten op de lange-afstandsroutes wordt op deze manier het nemen van rustpauzes bevorderd.
In andere talen
- Albanees (Shqip): Pushimore
- Duits (Deutsch): Raststätte, Autohof, Raststation (Oostenrijk)
- Deens (Dansk): rasteplads, serviceanlæg
- Engels (English): MSA (motorway service area), service area, service station
- Frans (Français): Aire
- Hongaars (Magyar): Pihenőhely
- Italiaans (Italiano): Area di servizio
- Kroatisch (Hrvatski): Odmaralište of Prateći Uslužni Objekt (PUO)
- Noors (Norsk): Rasteplass
- Pools (Polski): Miejsce Obsługi Podróżnych (MOP)
- Sloveens (Slovenščina): Počivališče
- Spaans (Español): Área de Servicio
- Zweeds (Svenska): Rastplats
Lijst van verzorgingsplaatsen in Nederland
Verzorgingsplaatsen langs de A1 |
---|
Richting Oldenzaal: Honswijck • Ronduit • De Slaag • Palmpol • Tolnegen • Jool-Hul • Lucasgat • Bruggelen • De Paal • Boermark • Bolder • Friezenberg • Het Lonnekermeer Richting Amsterdam: De Poppe • Het Veelsveld • Elsenerveld • Struik • De Hop • Vundelaar • De Hucht • De Strubben • Tolnegen • Aanschoten • Uilengoor • De Middelaar • Neerduist • De Haar • Bastion • Hackelaar |
Verzorgingsplaatsen langs de A2 |
---|
Richting Eijsden: Haarrijn • IJsselstein • Bisde • De Lucht West • De Rooijen • Velder • Aalsterhut • 't Haasje • Roevenpeel • Ellerbrug • Het Anker • Vossedal • Knuvelkes Richting Amsterdam: Patiel • Meerssen • Kruisberg • Swentibold • Bosserhof • Meiberg • Groote Bleek • Heezerhut • Ooiendonk • Zwartehof • De Lucht Oost • Lingehorst • Jutphaas • Proostwetering • Ruwiel |
Verzorgingsplaatsen langs de A4 |
---|
Richting Antwerpen: Den Ruygen Hoek • Bospoort • Oostvliet • Peulwijk-West Richting Amsterdam: Ossendrecht • Peulwijk-Oost • Leiburg • Aurora • Den Ruygen Hoek |
Verzorgingsplaatsen langs de A6 |
---|
Richting Joure: Lepelaar • Oeverwal • De Abt • Wellerzand • De Lanen Richting Almere: De Wiel • Lemsterhop • Han Stijkel • De Monnik • Rivierduin • Aalscholver |
Verzorgingsplaatsen langs de A7 |
---|
Richting Bad Nieuweschans: Zaandam-Zuid • Middelsloot • De Koggen • Broerdijk • Hoge Kwel • Afsluitdijk-Zuid • Monument (oost) • Breezanddijk • Afsluitdijk-Noord • Hayum • Laerd • De Horne • De Wâlden • Mienscheer • Dikke Linde • Meedenertol • Bunderneuland Richting Zaandam: Poort van Groningen • Roode Til • Veenborg • Oude Riet • De Vonken • Bloksloot • Wildinghe • Breezanddijk • Monument (west) • Den Oever • De Wierde • De Horn • Kruisoord • Zaandam-Noord |
Verzorgingsplaatsen langs de A8 |
---|
Richting Uitgeest: Zaandam Richting Amsterdam: De Watering |
Verzorgingsplaatsen langs de A9 |
---|
Richting Alkmaar: Hammerstein • Twaalfmaat Richting Diemen: Assum • Akermaat • Amstelveen |
Verzorgingsplaatsen langs de A12 |
---|
Richting Beek: De Andel • Bijleveld • De Forten • Mollebos • De Heul • Bloemheuvel • De Buunderkamp • Oudbroeken • Bergh Richting Den Haag: Bergh • Aalburgen • De Schaars • 't Ginkelse Zand • De Roode Haan • Oudenhorst • Hof ter Heide • Hellevliet • Bodegraven • Knorrestein |
Verzorgingsplaatsen langs de A13 |
---|
Richting Rotterdam: Vrijenban Richting Den Haag: Ruyven |
Verzorgingsplaatsen langs de A15 |
---|
Richting Bemmel: Staaldiep • Portland • Ridderkerk • Steenenhoek • Veenbult • Molenkamp • De Mark • Groenedijk • Overbroek • Leigraaf Richting Maasvlakte: Varakker • Topsweerd • Zeekade • Eigenblok • Kraaienbos • Den Bout • Alblasserdam |
Verzorgingsplaatsen langs de A16 |
---|
Richting Antwerpen: Sandelingen-West • De Zuidpunt • Den Hoek • Krabbenbosschen • Hazeldonk-West Richting Rotterdam: Hazeldonk-Oost • Mastbos • Streepland • Sandelingen-Oost |
Verzorgingsplaatsen langs de A17 |
---|
Richting Roosendaal: Bazius • 't Hol Richting Moerdijk: Kapelberg • Keizershof |
Verzorgingsplaatsen langs de A18 |
---|
Richting Varsseveld: Stille Wald Richting Arnhem: Geulenkamp |
Verzorgingsplaatsen langs de A20 |
---|
Verzorgingsplaatsen langs de A27 |
---|
Richting Almere: Kalix Berna • De Keizer • Blommendaal • De Knoest • Voordaan • Bosberg • Eemakker Richting Breda: 't Veentje • Nijpoort • De Kroon • Scheiwijk • Hank • Galgeveld |
Verzorgingsplaatsen langs de A28 |
---|
richting Groningen: Holkerveen • Vanenburg • Dasselaar • Leuvenhorst • Willemsbos • Nunspeet-Zuid • De Kraaienberg • Bornheim • De Markte • Dekkersland • Lageveen • Smalhorst • Peelerveld • Glimmermade richting Utrecht: Witte Molen • Zeyerveen • De Mussels • Panjerd • Haerst • 't Loo • Vosbergen • De Haere • Nunspeet-Noord • Hendriksbos • Drielander • Oldenaller • Hooglanderveen |
Verzorgingsplaatsen langs de A29 |
---|
Richting Dinteloord: Moerkerken • Buttervliet Richting Rotterdam: Oude Kreek • Mijnsheerenland |
Verzorgingsplaatsen langs de A30 |
---|
Richting Barneveld: De Poel Richting Ede: De Veenen |
Verzorgingsplaatsen langs de A/N31 |
---|
Richting Drachten: De Mieden • Stienkamp Richting Zurich: De Kreilen • 't Strand |
Verzorgingsplaatsen langs de A32 |
---|
Richting Leeuwarden: Paardeweide • De Weeren • Mandelân Richting Meppel: Smarpot • Dorpshellen • Bovenboer |
Verzorgingsplaatsen langs de N33 |
---|
Richting Eemshaven: Baarveld • Schaopvolte Richting Assen: Eexterveld • Nijlanderveld |
Verzorgingsplaatsen langs de A37 |
---|
Richting Zwartemeer: Groote Veldblokken • Oosterveen Richting Hoogeveen: Zwinderscheveld |
Verzorgingsplaatsen langs de A44 |
---|
Richting Den Haag: Sassenheim Richting Amsterdam: Elsgeest |
Verzorgingsplaatsen langs de A50 / N50 |
---|
Richting Emmeloord: De Gagel • Meilanden • De Slenk • De Somp • Kolthoorn • Zalkerbroek Richting Eindhoven: Zalkerbroek • Het Veen • De Brink • De Schaars • Kabeljauw • Weerbroek • Ganzenven • Sonse Heide |
Verzorgingsplaatsen langs de N57 |
---|
Richting Middelburg: Coosenhoek • Westerloo • De Schelphoek Richting Europoort: De Schelphoek • Westerloo • Tussenhoek |
Verzorgingsplaatsen langs de A58 |
---|
Richting Vlissingen: Kriekampen • Brehees • Blaak • Molenheide • Lage Aard • Mastbos • De Bremberg • Hoezaar • Spuitendonk • Wouwse Tol Noord • 't Scheld • Vliete • Selnisse • Sloedam Richting Eindhoven: Arnemuiden • Vliedberg • Voetpomp • Het Rak • Wouwse Tol Zuid • Mastpolder • Liesbos • Krabbenbosschen • Hooge Aard • Raakeind • Leikant • Kerkeind • Kloosters |
Verzorgingsplaatsen langs de A59 / N59 |
---|
Richting Oss: De Tille • Keizershof • Den Hoek • Hespelaar • Labbegat • De Lucht Richting Zierikzee: Tollenaer • De Geffense Barrière • Rosmalen • De Sprang • 't Vaerland • Steelhoven • Streepland • Bazius • De Fendert • De Tille |
Verzorgingsplaatsen langs de A67 |
---|
Richting Duisburg: Het Goor • De Gender • Meelakkers • Blauwe Klei • Het Gevlocht • Deersels (west) • Deersels (oost) • Zwartewater • Niederdorf-Süd Richting Antwerpen: Venlose Heide • Reunen • De Slenk • Helenaveen • De Leysing • Oeijenbraak • Oeienbosch • De Beerze |
Verzorgingsplaatsen langs de A73 |
---|
Richting Maastricht: Lokkant • De Wuust • Hoogvonderen Richting Nijmegen: Spik • Romeinse Put • Hondsiep |
Verzorgingsplaatsen langs de A76 |
---|
Richting Aachen: Tienbaan Richting Brussel: Langveld |
Verzorgingsplaatsen langs de A79 |
---|
Verzorgingsplaatsen langs de A200 |
---|
Richting Haarlem: Richting Amsterdam: De Liede |
Verzorgingsplaatsen langs de N208 |
---|
Richting Haarlem: Spes Nostra Richting Beverwijk: |
Verzorgingsplaatsen langs de A270 |
---|
Richting Helmond: Vaarle Richting Eindhoven: |
Verzorgingsplaatsen langs de A326 |
---|
Richting Nijmegen: Richting Eindhoven / Arnhem: Rolenhof |
Verzorgingsplaatsen langs de A348 |
---|
Richting Dieren: Richting Arnhem: Vale Waard |
Lijst van autosnelwegparkings in België
Verzorgingsplaatsen langs de R0 |
---|
Verzorgingsplaatsen langs de R3 |
---|
R3 Buitenring: Fontaine-L'Evêque R3 Binnenring: Fontaine-L'Evêque |
Verzorgingsplaatsen langs de A54 |
---|
Richting Charleroi: Fromiée Richting Nivelles: Fromiée |
Verzorgingsplaatsen langs de E17 |
---|
Richting Antwerpen: Marke • Kruishoutem • Nazareth • Gentbrugge • Kalken • Waasmunster • Kruibeke Richting Lille: Kruibeke • Waasmunster • Kalken • Gentbrugge • Nazareth • Kruishoutem • Marke |
Verzorgingsplaatsen langs de E19 |
---|
Richting Valenciennes: Minderhout • Waarloos • Peutie • Ruisbroek • Halle • Nivelles • Arquennes • Besonrieux • Hauts Bois • Bois du Gard • Saint-Ghislain Richting Breda: Saint-Ghislain • Bois du Gard • Hauts Bois • Besonrieux • Arquennes • Nivelles • Halle • Ruisbroek • Peutie • Waarloos • Brecht • Minderhout |
Verzorgingsplaatsen langs de E25 |
---|
Richting Luxembourg: Lixhe • Noidré • Fagne • Nutons • Withimont • Remichampagne • Lundifontaine • Nantimont • Hondelange • Sterpenich Richting Maastricht: Sterpenich • Hondelange • Nantimont • Lundifontaine • Withimont • Nutons • Fagne • Noidré |
Verzorgingsplaatsen langs de E34 |
---|
Richting Eindhoven: Ranst • Vorselaar • Gierle • Oud-Turnhout Richting Zelzate: Oud-Turnhout • Gierle • Vorselaar • Ranst |
Verzorgingsplaatsen langs de E40 |
---|
Richting Aachen: Mannekensvere • Westkerke • Jabbeke • Drongen • Wetteren • Groot-Bijgaarden • Everberg • Heverlee • Boutersem • Tienen • Landen • Bettincourt • Pousset • Louhin • Tignée • Melen • Hautregard • Haut Vent • Lichtenbusch Richting Calais: Lichtenbusch • Haut Vent • Hautregard • Tignée • Louhin • Pousset • Bettincourt • Landen • Tienen • Boutersem • Heverlee • Everberg • Groot-Bijgaarden • Wetteren • Drongen • Jabbeke • Westkerke • Mannekensvere |
Verzorgingsplaatsen langs de E42 |
---|
Richting Lille: Drei Hütten • Emmelser Wald • Cronchamps • Polleur • Hautregard • Tignée • Hozémont • Verlaine • Frénia • Fernelmont • Hulplanche • Spy • Amoudries • Hauts Bois • Bois du Gard • Saint-Ghislain • Gennotte • Bourgambray • Froyennes • Camphin-en-Pévèle Richting Trier: Camphin-en-Pévèle • Froyennes • Bury • Saint-Ghislain • Bois du Gard • Hauts Bois • Amoudries • Spy • Hulplanche • Fernelmont • Frénia • Verlaine • Hozémont • Tignée • Melen • Hautregard • Polleur • Cronchamps • Emmelser Wald • Drei Hütten |
Verzorgingsplaatsen langs de E313 |
---|
Richting Liège: Ranst • Tessenderlo • Lummen • Diepenbeek • Bilzen • Slins Richting Antwerpen: Slins • Bilzen • Diepenbeek • Lummen • Tessenderlo • Ranst |
Verzorgingsplaatsen langs de E314 |
---|
Richting Geleen: Rotselaar • Heusden-Zolder • Maasmechelen Richting Brussel: Maasmechelen • Heusden-Zolder • Rotselaar |
Verzorgingsplaatsen langs de E403 |
---|
Richting Brugge: Roeselare Richting Tournai: Roeselare |
Verzorgingsplaatsen langs de E411 |
---|
Richting Aubange: Overijse • Bierges • Nil-St-Martin • Aische-en-Refail • Ostin • Salazine • Wanlin • Bois de Tellin • Wachenau • Lundifontaine • Nantimont Richting Brussel: Nantimont • Lundifontaine • Wachenau • Bois de Tellin • Wanlin • Salazine • Ostin • Aische-en-Refail • Nil-St-Martin • Bierges • Overijse |
Verzorgingsplaatsen langs de E429 |
---|
Richting Lille: Hellebecq • Froyennes • Camphin-en-Pévèle Richting Halle: Camphin-en-Pévèle Froyennes • Mourcourt • Hellebecq |
Externe links
Referenties
- ↑ Kennisgeving Voorzieningen op verzorgingsplaatsen langs rijkswegen, Stcrt 2004/56.
- ↑ Kader inrichting verzorgingsplaatsen 2019.
- ↑ Geconsolideerde versie per 2021 (vanaf pagina 90 in dit document). Hierna nog gewijzigd door Stcrt 2022/7852.
- ↑ Veiling locaties benzinestations langs rijkswegen | rijksvastgoedbedrijf.nl
- ↑ Staat casht recordbedragen voor tankstations | nos.nl
- ↑ Verzorgingsplaatsen van de toekomst | rijksoverheid.nl