Sondermautstrecke

De Sondermautstrecken van Oostenrijk.

Een Sondermautstrecke, ook wel Streckenmaut genoemd, zijn onderdelen van het Oostenrijkse hoofdwegennet waar apart van het Autobahnvignet nog tol geheven wordt. Dit betreffen vaak tunnels of andere Trans-Alpiene trajecten.

Sondermautstrecken

Het tolstation van de Gleinalmtunnel.

De Sondermautstrecken zijn strategisch gelegen en voor het doorgaande verkeer redelijkerwijs moeilijk te omzeilen. Het betreffen voornamelijk tunnels.

Wegnummer	Route	Tol 2023
A9 Pyhrn Autobahn	Bosrucktunnel	€ 6,50
A9 Pyhrn Autobahn	Gleinalmtunnel	€ 10,50
A10 Tauern Autobahn	Tauerntunnel + Katschbergtunnel	€ 13,50
A11 Karawanken Autobahn	Karawankentunnel	€ 7,80
A13 Brenner Autobahn	Innsbruck - Italiaanse grens	€ 11,00
S16 Arlberg Schnellstraße	Arlbergtunnel	€ 11,50

Voor alle betreffende trajecten zijn ook jaarkaarten te koop, met uitzondering van de Karawankentunnel naar Slovenië. Bij bezit van een Autobahnvignette van een jaar krijgt men € 40 korting. Voor forenzen zijn ook goedkopere jaarkaarten beschikbaar, die bij een jaarvignet gratis zijn en anders € 45 kosten. Voor regelmatige gebruikers zijn de tunnels hiermee fors goedkoper.

Opbrengsten

In 2022 bedroegen de opbrengsten uit Sondermaut (alleen personenauto's) € 226 miljoen, 30% van de tolinkomsten van personenauto's.

Vergelijking met Zwitserland

Zwitserland heeft geen Sondermautstrecken en slechts één aparte toltunnel die buiten het hoofdwegennet ligt. Voor 2014 was de passage door de Alpen via Zwitserland in de vakantieperiode retour goedkoper dan via Oostenrijk, maar de ongunstige wisselkoers sinds 2014 heeft ervoor gezorgd dat de vignetten + sondermaut op de route door Oostenrijk iets goedkoper is. Het prijsverschil is echter klein. Omdat in Zwitserland de Alpen alleen doorkruist kunnen worden via enkelbuizige tunnels met in de zomer vaak zeer lange wachttijden, kiezen veel mensen voor de route via de Brennerpass.

Alternatieven

De Oostenrijkse Sondermautstrecken hebben feitelijk wel alternatieven, maar die zijn voor doorgaand verkeer redelijkerwijs geen serieus alternatief. Voor de Brenner Autobahn kan men de Brennerstraße (B182) nemen, maar deze is verboden voor verkeer met aanhangers. Voor de oostelijker toltunnels zijn ook bergpassen voorhanden, maar die vormen een weinig aantrekkelijk alternatief.

Op de route vanaf Duitsland naar Italië, met name via Innsbruck, kan men het vignet vermijden door binnendoor te rijden. Vanaf de A93 bij Kufstein werd tot 1 december 2013 gedoogd om de tweede afrit zonder vignet te bereiken. Men kan bijvoorbeeld de Felbertauerntunnel nemen om binnendoor naar het oosten van Italië rijden, of via de Fernpass binnendoor naar de Brenner Autobahn te rijden en zo de kosten van het vignet omzeilen. De flinke afstanden binnendoor over bergwegen zijn voor velen niet aantrekkelijk, met name wanneer er een aanhanger achter het voertuig zit.

Het vermijden van de Sondermautstrecken op de Tauern Autobahn (A10) is mogelijk, maar vereist een flink eind binnendoor te rijden, via de 1.738 meter hoge Radstädter Tauern Pass en de 1.641 meter hoge Katschbergpass. Voor doorgaand verkeer en verkeer met aanhangers zijn deze routes niet aantrekkelijk, de Katschbergpass heeft een hellingspercentage van 15%.

Via de Pyhrn Autobahn (A9) is de Bosrucktunnel eenvoudig te vermijden via Liezen, maar de Gleinalmtunnel vereist een wat langere omweg, via Bruck an der Mur. Sinds 29 mei 2010 is de S35 echter opengesteld, die het mogelijk maakt de Gleinalmtunnel via auto(snel)wegen te vermijden.

Eveneens is het mogelijk om de tolplichtige Arlbergtunnel te vermijden, door de Arlbergpas (B197) te nemen. De bergpas zelf is degelijk uitgebouwd en daardoor voor auto's makkelijk te berijden, doch dankzij hellingen van 12% is de bergpas verboden voor voertuigen met aanhangers.