Luxemburg: verschil tussen versies

Naar navigatie springen Naar zoeken springen
5.573 bytes toegevoegd ,  1 jan 2019
geen bewerkingssamenvatting
k (→‎Inleiding: Luxembourg linkt naar de Belgische provincie Luxembourg, en niet naar de stad Luxembourg. Dus heb ik de onnodige link verwijderd.)
Geen bewerkingssamenvatting
(29 tussenliggende versies door 7 gebruikers niet weergegeven)
Regel 5: Regel 5:
| Hoofdstad = Luxembourg
| Hoofdstad = Luxembourg
| Oppervlakte = 2.586 km²
| Oppervlakte = 2.586 km²
| Inwonertal = 538.000
| Inwonertal = 602.000
| Lengte wegennet = 2.837 km
| Lengte wegennet = 2.837 km
| Lengte snelwegennet = 147 km<ref>stand 01-01-2014</ref>
| Lengte snelwegennet = 156 km<ref>stand 01-01-2019</ref>
| Eerste snelweg = 1969
| Eerste snelweg = 1969
| Lokale naam = [[Autobunn]]  
| Lokale naam = [[Autobunn]]  
Regel 15: Regel 15:
''Voor het artikel over de Waalse provincie, zie [[Luxembourg]].''
''Voor het artikel over de Waalse provincie, zie [[Luxembourg]].''


'''Luxemburg''' (''Frans: Luxembourg, Luxemburgs: Lëtzebuerg'') is een klein land in West-Europa. Het land telt 538.000 inwoners en heeft een oppervlakte van slechts 2.586 km². De hoofdstad is het gelijknamige Luxembourg.
'''Luxemburg''' (Frans: ''Luxembourg'', Luxemburgs: ''Lëtzebuerg''), formeel het '''Groothertogdom Luxemburg''' (Frans: ''Grand-Duché de Luxembourg'', Duits: ''Großherzogtum Luxemburg'', Luxemburgs: ''Groussherzogtum Lëtzebuerg'') is een klein land in West-Europa. Het land telt 602.000 inwoners en heeft een oppervlakte van slechts 2.586 km². De hoofdstad is het gelijknamige Luxembourg.


==Inleiding==
==Inleiding==


Luxemburg is een klein land dat in het westen en noorden aan [[België]] grenst, in het oosten aan [[Duitsland]] en het zuiden aan [[Frankrijk]]. De hoofdstad Luxembourg ligt centraal in het zuiden van het land en telt 76.000 inwoners. Andere grotere plaatsen zijn Esch-sur-Alzette, Differdange en Dudelange. Andere plaatsen hebben minder dan 10.000 inwoners. Luxemburg is overwegend heuvelachtig, met name in het noorden. Het zuiden is wat vlakker en heeft een mijnbouwgebied. De belangrijkste en ook veruit bekendste rivier is de Moezel. Een andere rivier van relatief belang is de Sûre. In Luxemburg zijn drie officiële talen; het Duits, Frans en Luxemburgs. Het Luxemburgs wordt wel gesproken maar niet vaak geschreven; dan gebruikt men het Frans. Duits wordt vooral op scholen als eerste taal gegeven.  
===Geografie===
 
Luxemburg is een klein land en ligt niet aan zee. Het grenst in het westen en noorden aan [[België]], in het oosten aan [[Duitsland]] en in het zuiden van [[Frankrijk]]. Luxemburg is het grootste van de Europese ministaten en meet 80 kilometer van noord naar zuid en 50 kilometer van oost naar west. Luxemburg is een overwegend heuvelachtig land, dat echter niet zo dicht bebost is als de aangrenzende regio's in België en Duitsland. Het noordelijk deel van Luxemburg valt onder de Ardennen en wordt ook wel de Oesling genoemd. Het zuidelijk deel van Luxemburg wordt wel het Gutland genoemd en is dichter bevolkt. De 560 meter hoge Kneiff is het hoogste punt van Luxemburg. Er zijn diverse rivieren in Luxemburg, waarvan de Mosel / Moselle (Moezel) het belangrijkste is en een deel van de grens met Duitsland vormt. De grens met Duitsland wordt verder gevormd door de Sauer/Sûre en de Our. De Sûre is de grootste rivier die meer dan alleen een grensrivier in Luxemburg vormt. Luxemburg heeft enkele stuwmeren maar geen grote natuurlijke meren.
 
Luxemburg heeft een mild zeeklimaat, met koele tot koude winters en gematigde zomers. De gemiddelde maximumtemperatuur in Luxemburg varieert van 3°C in januari tot 23°C in juli. Er valt bijna 900 mm neerslag per jaar, evenwichtig verdeeld over het jaar. Sneeuw valt geregeld in de winter, maar blijft in de lager gelegen delen meestal niet erg lang liggen.
 
===Demografie===
 
Luxemburg groeide van circa 230.000 inwoners in 1900 naar circa 440.000 inwoners in 2000. De groei is sindsdien geaccelereerd, het land overschreed in 2018 de grens van 600.000 inwoners. Slechts 55% van de bevolking heeft de Luxemburgse nationaliteit. Van de 45% buitenlanders komt een groot deel uit vier landen: Frankrijk, België, Portugal en Italië. Er wonen circa 100.000 Portugezen in Luxemburg, vanaf de jaren '60 kwamen veel Portugezen naar Luxemburg om in de industrie in het zuiden van het land te werken.
 
Luxemburg heeft één echte stad, het gelijknamige Luxembourg, vaak ook wel Luxemburg-stad of Ville de Luxembourg genoemd om het te onderscheiden van het land. De stad telt ruim 100.000 inwoners maar andere steden zijn aanzienlijk kleiner, alleen Esch-sur-Alzette, Differdange en Dudelange tellen meer dan 10.000 inwoners.  
 
In Luxemburg zijn drie officiële talen; het Duits, Frans en Luxemburgs. Het Luxemburgs wordt wel gesproken maar niet vaak geschreven; dan gebruikt men het Frans. Duits wordt vooral op scholen als eerste taal gegeven.  
 
===Economie===


Luxemburg is het rijkste land ter wereld, met een inkomen van $ 88.000 per inwoner. De Luxemburgse economie is sterk geïntegreerd met die van de buurlanden en in de regio vindt veel internationaal forensisme plaats. Mensen werken in Luxemburg maar wonen bijvoorbeeld in Frankrijk. Vanwege de lage belastingtarieven staat het land te boek als belastingparadijs.
Luxemburg is het rijkste land ter wereld, met een inkomen van $ 88.000 per inwoner. De Luxemburgse economie is sterk geïntegreerd met die van de buurlanden en in de regio vindt veel internationaal forensisme plaats. Mensen werken in Luxemburg maar wonen bijvoorbeeld in Frankrijk. Vanwege de lage belastingtarieven staat het land te boek als belastingparadijs.
===Geschiedenis===
In 963 kocht graaf Siegfried van Luxemburg een kasteel in Trier. Zijn nazaten breidden hun territorium uit eind 13e eeuw regeerden de graven van Luxemburg over een aanzienlijk territorium. Het Huis Luxemburg bracht vier keizers van het Heilige Roomse Rijk voort. In 1354 kreeg het gebied de status van een hertogdom. In 1482 kwam het hertogdom in handen van het Huis Habsburg, het was daarna onderdeel van de Zeventien Provinciën van de Habsburgse Nederlanden. Gedurende de eeuwen werd de stad Luxemburg uitgebreid tot één van de beste vestingsteden in Europa. In 1795 werd het bezet door [[Frankrijk]] onder Napoleon.
In 1815 werd Luxemburg een onafhankelijke staat in het persoonlijk eigendom van Willem I der Nederlanden. In 1839 werd Luxemburg afgestaan aan België, waarna het gevormd werd als een onafhankelijk land, waarbij het westen een onderdeel van België bleef, de huidige provincie Luxembourg. De mijnen leidden tot een grootschalige industrialisering in de eerste helft van de 20e eeuw. In 1914 werd Luxemburg bezet door Duitsland, als onderdeel van de invasie van Frankrijk. De Duitsers hadden vooral interesse in de spoorlijnen naar Frankrijk en minder in Luxemburg zelf, dat een bepaalde mate van zelfstandigheid behield tijdens de bezetting. In 1940 volgde een herhaling hiervan in de Tweede Wereldoorlog, maar dit keer werd Luxemburg beschouwd als Duits territorium. Luxemburg werd in september 1944 bevrijd. In 1949 werd het land één van de oprichters van de NAVO en in 1951 was het één van de oprichters van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, dat uiteindelijk de Europese Unie zou worden.


==Wegennet==
==Wegennet==
[[Afbeelding:A7 Luxembourg.jpg|thumb|right|400px|De [[A7 (Luxemburg)|A7]] bij Luxembourg (stad).]]


''Zie ook [[Autobunn]].''
''Zie ook [[Autobunn]].''


Luxemburg heeft een vrij dicht wegennet, maar de meeste snelwegen liggen in het zuiden van het land. Er zijn zes snelwegen, de [[A1  (Luxemburg)|A1]] van [[Luxembourg]] naar Trier in [[Duitsland]], de [[A3 (Luxemburg)|A3]] van Luxembourg richting Metz in [[Frankrijk]], de [[A4 (Luxemburg)|A4]] van Luxembourg naar Esch-sur-Alzette, de [[A6 (Luxemburg)|A6]] van Luxembourg richting Arlon in [[België]], de [[A7 (Luxemburg)|A7]] van Luxembourg naar het noorden en de [[A13 (Luxemburg)|A13]] als oost-westroute langs de Franse grens van Pétange tot Schengen. Luxemburg heeft de hoogste dichtheid van snelwegen in Europa met 56,8 kilometer per 1000 km². De stad [[Luxembourg]] heeft een halve ringweg. De rest van het wegennet bestaat uit hoofdwegen, waarvan de meeste door alle dorpen gaan. De [[maximumsnelheid]] op snelwegen is 130 km/uur. De kwaliteit van de snelwegen is over het algemeen uitstekend.
Luxemburg heeft een vrij dicht wegennet, maar de meeste snelwegen liggen in het zuiden van het land. Er zijn zes snelwegen, de [[A1  (Luxemburg)|A1]] van Luxembourg naar Trier in [[Duitsland]], de [[A3 (Luxemburg)|A3]] van Luxembourg richting Metz in [[Frankrijk]], de [[A4 (Luxemburg)|A4]] van Luxembourg naar Esch-sur-Alzette, de [[A6 (Luxemburg)|A6]] van Luxembourg richting Arlon in [[België]], de [[A7 (Luxemburg)|A7]] van Luxembourg naar het noorden en de [[A13 (Luxemburg)|A13]] als oost-westroute langs de Franse grens van Pétange tot Schengen. Luxemburg heeft de hoogste dichtheid van snelwegen in Europa met 60,3 kilometer per 1000 km². De stad Luxembourg heeft een halve ringweg. De rest van het wegennet bestaat uit hoofdwegen, waarvan de meeste door alle dorpen gaan. De [[maximumsnelheid]] op snelwegen is 130 km/uur. De kwaliteit van de snelwegen is over het algemeen uitstekend.
 
Het secundaire wegennet bestaat uit 798 kilometer Routes Nationales en 2.022 kilometer [[Chemins Repris]]. Ten noorden van Ettelbrück moet men van N- en CR-wegen gebruikmaken om te reizen, daar hier geen snelwegen zijn. De belangrijkste verkeersader in het noorden is de [[N7 (Luxemburg)|N7]]. De N7 richting Sankt Vith en Vielsalm is goed uitgebouwd met slechts enkele dorpspassages en langere stukken in een [[2+1]]-configuratie. Vanwege de geringe verkeersintensiteit op deze weg is de 40 km tussen Ettelbrück en de Belgische grens bij Wemperhardt vrij vlot af te leggen.


Het secundaire wegennet bestaat uit 798 kilometer [[Route Nationale]]s en 2.022 kilometer [[Chemins Repris]]. Ten noorden van Ettelbrück moet men van N- en CR-wegen gebruikmaken om te reizen, daar hier geen snelwegen zijn. De belangrijkste verkeersader in het noorden is de [[N7 (Luxemburg)|N7]]. De N7 richting Sankt Vith en Vielsalm is goed uitgebouwd met slechts enkele dorpspassages en langere stukken in een [[2+1]]-configuratie. Vanwege de geringe verkeersintensiteit op deze weg is de 40 km tussen Ettelbrück en de Belgische grens bij Wemperhardt vrij vlot af te leggen.
Sinds 16 maart 2016 zijn er in Luxemburg circa 25 flitspalen geïnstalleerd, voornamelijk op de N-wegen. Voorheen waren er geen vaste snelheidscontroles, maar wel regelmatig lasercontroles, die overigens altijd aangekondigd worden door de politie. Het aantal verkeersdoden in Luxembourg is met 65 doden per miljoen inwoners hoger dan het Europese gemiddelde van 55 (2012).


{{Sjabloon:Luxemburg}}
{{Sjabloon:Luxemburg}}
Regel 37: Regel 60:
==Bewegwijzering==
==Bewegwijzering==


De Luxemburgse bewegwijzering is een mengelmoesje van Franse, Belgische en Duitse bewegwijzering en consistentie is vaak ver te zoeken. Met name wegnummers willen nogal eens ontbreken. Het Belgische [[lettertypes bewegwijzering|lettertype]] SNV wordt gebruikt. Snelwegen hebben blauwe borden, maar afslagen gele of witte borden. De pijlen zijn Belgisch, maar de vooraankondiging van afslagen, onder andere het afritsymbool, is weer Frans. [[Route Nationale]]s worden in een rood schildje met witte letters met Nx aangegeven. CR-nummers worden in een geel vlak met zwarte letters op witte borden weergegeven. Snelwegnummers hebben een wit kader met een blauw vlak en witte letters. Soms wordt alleen het E-nummer aangegeven en soms helemaal geen nummer. Verschillende typen pijlen worden gebruikt, zowel de Belgische als Franse stijl. Het lettertype is doorgaans niet in hoofdletters, zoals in Frankrijk. De Franse cursieve letters worden gebruikt voor lokale doelen.
De Luxemburgse bewegwijzering is een mengelmoesje van Franse, Belgische en Duitse bewegwijzering en consistentie is vaak ver te zoeken. Met name wegnummers willen nogal eens ontbreken. Op snelwegen wordt het Belgische [[lettertypes bewegwijzering|lettertype]] SNV gebruikt op oudere wegwijzers; nieuwere wegwijzers zijn in Helvetica. Snelwegen hebben blauwe borden, maar afslagen gele of witte borden. De pijlen zijn Belgisch, maar de vooraankondiging van afslagen, onder andere het afritsymbool, is weer Frans. [[Route Nationale|Routes nationales]] worden in een rood schildje met witte letters met Nx aangegeven. CR-nummers worden in een geel vlak met zwarte letters op witte borden weergegeven. Snelwegnummers hebben een wit kader met een blauw vlak en witte letters. Soms wordt alleen het E-nummer aangegeven en soms helemaal geen nummer. Verschillende typen pijlen worden gebruikt in zowel de Belgische als Franse stijl. Het lettertype is doorgaans niet in hoofdletters, zoals in Frankrijk. De Franse cursieve letters worden gebruikt voor lokale doelen.
 
Voor de wegwijzers op de N- en CR-wegen gebruikt men meestal een eigen lettertype, dat ook op komborden wordt gebruikt.
 
==Maximumsnelheden==
 
{|border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
! wegtype !! Vmax
|-
| {{bibeko}} || {{50}}
|-
| {{bubeko}} || {{90}}
|-
| {{asw}} || {{130}}
|}
Bij neerslag geldt er op autosnelwegen een limiet van 110 km/h. In tunnels geldt een limiet van 90 km/h en het westelijke deel van de [[A13 (Luxemburg)|A13]] tussen Esch-sur-Alzette en Pétange is wat smaller en bochtiger en daardoor begrensd op 110 km/h.
 
Luxemburg kent wel een verkeersbord voor [[autoweg]]en, maar in de praktijk bestaan ze niet. Op sommige delen van de [[N7 (Luxemburg)|N7]] met [[2+1]] rijstroken geldt een maximumsnelheid van 110 km/h indien er twee rijstroken beschikbaar zijn, verlaagd naar 90 km/h bij neerslag. Zodra er maar één rijstrook per richting beschikbaar is gaat de maximumsnelheid ook weer terug naar 90 km/h. Op de [[Schnellstrooss]] [[B7 (Luxemburg)|B7]] is de maximumsnelheid nergens hoger dan 90 km/h, ondanks de 2+1 rijstroken. De andere Schnellstroossen [[B3 (Luxemburg)|B3]] en [[B4 (Luxemburg)|B4]] liggen binnen de bebouwde kom.


==Wegnummering==  
==Wegnummering==  
Regel 43: Regel 83:
==Verkeersveiligheid==
==Verkeersveiligheid==


{|border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 0.5em 0.5em 0.5em 1em; padding: 0.5em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
{| class="wikitable"
! jaar !! verkeersdoden<nowiki>*</nowiki>
! jaar !! verkeersdoden
|-
| 2010 || 32
|-
| 2011 || 33
|-
| 2012 || 34
|-
|-
| 2001 || 159
| 2013 || 45
|-
|-
| 2010 || 64
| 2014 || 35
|-
|-
| 2011 ||  
| 2015 || 36
|-
|-
| 2012 || 66
| 2016 || 32
|-
|-
| 2013 || 87
| 2017 || 25
|}
|}
<nowiki>*</nowiki> per 1 miljoen inwoners.
In 2010 vielen in Luxemburg 64 verkeersdoden per 1 miljoen inwoners. Het land heeft daarmee in vergelijking met het jaar 2001 één van de grotere procentuele reducties behaald in de Europese Unie, een daling van 54 procent. Desondanks is de verkeersveiligheid iets minder dan in de meeste andere landen in de regio, afgezien van België.<ref>[http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/11/830&format=HTML&aged=1&language=NL&guiLanguage=en Verkeersveiligheid: aantal verkeersdoden EU met 11% gedaald in 2010 | europa.eu]</ref> Het relatief hoge aantal verkeersdoden wordt toegeschreven aan de grote hoeveelheid buitenlandse weggebruikers; dit getal ligt in verhouding veel hoger dan in andere landen. In 2015 vielen 64 verkeersdoden per 1 miljoen inwoners, waardoor Luxemburg een bovengemiddeld aantal verkeersdoden heeft in de Europese Unie.<ref>[http://etsc.eu/10th-annual-road-safety-performance-index-pin-report/ 10th Annual Road Safety Performance Index (PIN) Report | etsc.eu]</ref> Gezien het grote aantal buitenlandse voertuigkilometers in Luxemburg is het echter niet goed vergelijkbaar met grotere landen, waar buitenlandse voertuigen doorgaans niet meer dan 5% van alle voertuigkilometers afleggen.
 
In 2010 vielen in Luxemburg 64 verkeersdoden per 1 miljoen inwoners. Het land heeft daarmee in vergelijking met het jaar 2001 één van de grotere procentuele reducties behaald in de Europese Unie, een daling van 54 procent. Desondanks is de verkeersveiligheid iets minder dan in de meeste andere landen in de regio, afgezien van België.<ref>[http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/11/830&format=HTML&aged=1&language=NL&guiLanguage=en Verkeersveiligheid: aantal verkeersdoden EU met 11% gedaald in 2010 | europa.eu]</ref> In 2012 vielen 66 doden per 1 miljoen inwoners in Luxemburg, dat daarmee een iets hoger aantal verkeersdoden dan gemiddeld in de EU heeft.<ref>[http://europa.eu/rapid/press-release_IP-13-236_en.htm Road safety: EU reports lowest ever number of road deaths and takes first step towards an injuries strategy | europa.eu]</ref>


==Referenties==
==Referenties==
251.561

bewerkingen

Navigatiemenu