Split-Dalmacija

Hoofdstad	Split
Grootste stad	Split
Oppervlakte	4.540 km²
Inwonertal	431.213 (2021)
Lengte snelwegennet	131 km
Eerste snelweg	2004
Afkorting

De provincie Split-Dalmacija (Kroatisch: Splitsko-Dalmatinska Županija) is gelegen langs het zuidelijke deel van de Adriatische kust in Kroatië en ligt ingeklemd tussen de kust en Bosnië-Herzegovina. De županija is genoemd naar de havenstad Split – tevens hoofdstad – en de regio Dalmatië die overigens veel groter is dan alleen het grondgebied van deze županija.

Inleiding

Split-Dalmacija heeft een aanzienlijke kustlijn en daarbij ook vele badplaatsen. De grootste stad, tevens hoofdstad, is Split. Rondom Split ligt ook nog een aantal kernen als Solin en Kaštel (dat feitelijk uit 7 aaneengegroeide kernen bestaat). Andere grotere plaatsen zijn Omniš, Trogir en Makarska aan de kust, en Sinj en Imotski in het binnenland. De kust wordt van het achterland gescheiden door het rotsachtige Dinara- en het Biokovogebergte. Hierdoor heeft de kust een ander klimaat dan in het binnenland. Tevens is het ruige binnenland aanzienlijk minder bevolkt dan de kustregio. De enige rivier van betekenis is de Cetina, die soms door spectaculaire ravijnen stroomt en wordt gebruikt voor het opwekken van elektriciteit. In Omiš komt hij dan uit in zee.

Tot deze županija behoort ook een aantal eilanden, waaronder Brač, Šolta en Hvar.

Wegennet

Door het bergachtige karakter van de županija is het niet altijd even eenvoudig om wegen aan te leggen in dit gebied. De meeste wegen volgen de kust en de bergen – van noordwest naar zuidoost. Er zijn wel enkele noord-zuidverbindingen tussen kust en achterland, vaak via tunnels of bochtige bergwegen.

Autoceste

Split-Dalmacija heeft de A1 op haar grondgebied liggen, de weg van Noord-Kroatië naar de zuidelijke kustgebieden. Hoewel de A1 van groot belang is voor het toerisme, ligt deze tolweg een aanzienlijk eind het binnenland in. Desalniettemin zijn er afdoende mogelijkheden om vanaf de A1 de kust te bereiken ook al liggen de 8 afritten ver van elkaar vandaan. Meer autoceste zijn er niet in deze županija, ook niet in aanleg.

Hoofdwegennet

De belangrijkste weg is de kustweg D8 die grotendeels pal langs de kust loopt. Tussen Trogir en Split loopt de weg iets verder van de kust af, en niet ver van de grens met županija Šibenik-Knin loopt de weg tijdelijk een stuk verder in het binnenland. De D8 bestaat uit 1 rijbaan met 1 rijstrook per richting. In Split en ten noorden van Kaštela heeft de D8 echter 2 rijbanen met 2 rijstroken per richting. Er zijn plannen om deze verbreding tot aan Trogir te realiseren. Sinds de aanleg van de A1 is de D8 voor doorgaand verkeer minder belangrijk geworden. De D8 is ook niet een weg waar men goed kan doorrijden: Tussen Omiš en Split rijdt men veel door bebouwde kommen. En met name ten oosten van Makarska loopt de weg hoog langs de kust met mooie vergezichten over zee, maar door het ruige en bochtige terrein kan men ook hier niet doorrijden.

De D60 loopt parallel aan de D8 en de A1, maar dan nog verder in het binnenland. Deze weg geeft aansluitingen op een aantal wegen die leiden naar grotere en kleine grensovergangen met buurland Bosnië-Herzegovina.

De belangrijkste noord-zuidverbindingen zijn de D1, die als tweebaansweg vanuit Split naar het noorden loopt en de D76 die Baško Polje via een tunnel met de A1 en uiteindelijk Bosnië-Herzegovina in het achterland verbindt. De D39 en de D70 verbinden ook de kust met het achterland maar zijn minder makkelijker te berijden vanwege het terrein. Daarnaast zijn er nog wat kleinere weggetjes die niet gebouwd zijn op doorgaand verkeer.

Vanaf de kust kan men ook met veerboten naar diverse eilanden. Split heeft de grootste passagiershaven, maar er gaan ook veerboten vanuit Drvenik en Makarska.

Split

De stad Split is met bijna 180.000 inwoners de één-na-grootste stad van Kroatië, inclusief de agglomeratie is dat 250.000 inwoners. De stad ligt op een schiereiland en is aan de oostkant aangesloten aan de rest van het vasteland. De stad is een havenstad met aan de zuidkant een terminal vanwaar veel veerboten naar de eilanden, maar ook naar Italië en Griekenland vertrekken. Ook is er een goederenhaven aan de noordkant van Split. Door de ligging op het volbebouwde schiereiland zijn er geen mogelijkheden om een rondweg aan te leggen rond de stad. Verkeer dat in het centrum moet zijn of in de haven zal altijd door de stad moeten. De D8 is de belangrijkste toeleidende weg die langs het oostelijke deel van het schiereiland loopt. De weg loopt hier al door bebouwd gebied heen. De weg heeft een aantal ongelijkvloerse kruisingen en bestaat uit 2 rijbanen, met 2 rijstroken per richting. In het noordoosten van de stad begint de D1 op een ongelijkvloerse kruising die naar het noorden loopt. Vanaf de D8 loopt een aantal wegen westwaarts naar de havens en naar het centrum. De breedste en belangrijkste verkeersas is de Ulica Domovinskog Rata, een weg met gescheiden rijbanen die van de D8 naar de rand van het historische centrum loopt. Het oostelijke deel bestaat veelal uit 3 rijstroken per richting, het westelijke uit 2. Een andere route, de Vukovarska Ulica, verbindt het centrum met industieterreinen aan de oostkant van de stad, maar heeft geen uitwisseling met de D8. De Poljička Cesta tenslotte is de uit 2 rijbanen bestaande weg van de D8 naar het oude centrum en de passagiershaven en bestaat ook op sommige stukken uit 3 rijstroken per richting. Deze weg heeft als wegnummer D410. De Dubrovačka Ulica is de belangrijkste noord-zuid verbinding door de stad en bestaat ook uit 2 rijstroken per richting.

In 2020 zal begonnen worden met enkele infrastructurele projecten om het drukke verkeer in de stad wat te spreiden. Langs de D8 komen enkele extra viaducten bij afritten om verkeersstromen uit elkaar te halen. Ook worden enkele wegen in het noordelijke industriegebied opgeknapt en verlengd en komt er een extra uitgang bij de haven. Het belangrijkste plan is de aanleg van een nieuwe brza cesta die de oostelijke D8 met de D1 moet gaan verbinden.