Sydney
Sydney is de grootste stad van Australië en de hoofdstad van New South Wales. De stad telt 5,3 miljoen inwoners en is tevens de grootste stad in het continent Oceanië.
Inleiding
Geografie
Sydney is gelegen aan de oostkust van Australië en ligt aan de Pacifische Oceaan. De stad ligt in het midden van oostelijk New South Wales, op 240 kilometer ten noordoosten van de hoofdstad Canberra. De metropool ligt in een redelijk vlak kustgebied, dat gekenmerkt wordt door diverse natuurlijke baaien, "harbours" genoemd. De grootste hiervan zijn de Sydney Harbour en Botany Bay. Sommige hebben een fjord-achtige structuur, met de afwezigheid van bergen. Het stedelijk gebied meet circa 60 kilometer oost-west en 40 kilometer noord-zuid. Het centrum van Sydney is de belangrijkste van Australië.
In de grotere regio wordt de agglomeratie Sydney begrensd door berggebieden van de Great Dividing Range. Dit heeft de groei van de stad beperkt vanaf de 21e eeuw. Naar het westen liggen de Blue Mountains, van oudsher een significante fysieke grens tussen de regio Sydney en het agrarische binnenland van New South Wales.
Alhoewel Sydney niet aan grote rivieren ligt, stromen er wel enkele kleinere rivieren door het stedelijk gebied. Door het westen stroomt de Nepean River, die overgaat in de Hawkesbury River. De baaien van Sydney zijn het eindpunt van kleine rivieren zoals de Parramatta River en de Georges River.
Sydney heeft een gematigd klimaat met warme zomers en zeer milde winters. De maximumtemperatuur varieert van 16 °C in juli tot 26 °C in januari. Er valt circa 1200 mm neerslag per jaar. In alle maanden valt ruim voldoende neerslag. Sneeuw komt niet voor, het heeft nog nooit gevroren in Sydney. Cyclonen doen Sydney niet aan.
Economie
Sydney heeft een hoogontwikkelde economie met veel banen in de dienstensector. Met name financiële diensten spelen een grote rol. Sydney is een belangrijke hub in de wereldeconomie. Van oudsher is de industrie van Sydney voornamelijk lichte industrie, met maakindustrie en logistiek, zware industrie is weinig tot ontwikkeling gekomen in Sydney. De stad wordt beschouwd als één van de duurste ter wereld, de kosten voor levensonderhoud zijn ook de hoogste van Australië. De exorbitante huizenprijzen zijn een probleem voor starters en immigranten. Sydney ontvangt veel toeristen, bijna de helft van alle internationale toeristen komen in Sydney aan. Sydney is ook populair onder internationale studenten, met name uit China.
Demografie
Het centrum ligt aan de Sydney Harbour, maar het verliest al sinds de Tweede Wereldoorlog aan relevantie. Andere gebieden binnen de stad bieden meer werkgelegenheid . In 2004 was slechts 30% van de kantoorfuncties gesitueerd in het centrum, of Central Business District (CBD). Er wordt onderscheid gemaakt tussen de City of Sydney, die 177.000 inwoners telt, en stedelijk Sydney, die 5,3 miljoen inwoners telt. Er zijn 649 voorsteden, die vaak gewoon als wijken worden gezien. De stad groeide snel, in 1901 had Sydney 500.000 inwoners, wat groeide naar 1 miljoen in 1925 en 2 miljoen in 1962. In 2001 was dit gegroeid naar 3,4 miljoen, 4,5 miljoen in 2010 en 5 miljoen in 2016. De verwachting is dat Sydney 5,5 miljoen inwoners in 2026 en 7,6 miljoen inwoners in 2056 zal tellen. De verwachting is echter dat Sydney zijn status als grootste stad zal verliezen aan Melbourne, er zijn twee definities van het stedelijk gebied en op één daarvan werd Melbourne vanaf 2018 weer de grootste stad van Australië.[1]
Geschiedenis
Sydney ontwikkelde zich vanaf 1788 als een 'penal colony', een plaats waar veroordeelden uit het Verenigd Koninkrijk naartoe gebracht werden. Dit kwam meer voor in Australië. De stad werd begin 19e eeuw ontwikkeld, in 1811 opende Parramatta Road als één van de eerste onderhouden wegen in Australië. In 1815 kwam een weg over de Blue Mountains gereed, waarmee het binnenland van Australië open kwam voor de landbouw. In 1842 kreeg Sydney de status van een stad. Echter de goudkoorts in Victoria zorgde ervoor dat Melbourne snel de grootste stad van Australië werd. Daardoor ontstond er een langdurige tweestrijd tussen beide steden om macht, invloed en status.
In de tweede helft van de 19e eeuw ontwikkelde Sydney tot een grotere stad met faciliteiten en instituties. Na de federatie van Australië in 1901 werd Sydney de hoofdstad van New South Wales. Er was discussie of Sydney of Melbourne de nationale hoofdstad moest worden, uiteindelijk werd besloten om de nieuwe hoofdstad Canberra te bouwen in het Australian Capital Territory, een enclave in New South Wales een eind ten zuidwesten van Sydney. De bouw van Canberra begon in 1913. In 1926 overschreed Sydney de grens van 1 miljoen inwoners.
Eén van de eerste grote infrastructurele werken was de bouw van de Sydney Harbour Bridge, die in 1932 werd geopend en tegenwoordig ook nog een icoon van Sydney is. Nadat de Tweede Wereldoorlog uitbrak ontwikkelde veel industrie in en rond Sydney om de oorlogsvoering te faciliteren. Vanaf 1960 oriënteerde de economie zich meer op diensten en minder op industrie. Zware industrie is in Sydney weinig ontwikkeld geweest, dit gebeurde veelal elders in Australië op afgelegen plekken met mijnbouw. Ook in de Hunter Valley ruim ten noorden van Sydney ontwikkelden zich grootschalige mijnbouw, die geëxporteerd wordt via de haven van Newcastle.
Vanaf de jaren '60 groeide Sydney uit tot een grote stad met een omvangrijk suburbaan gebied. De infrastructuur bleef echter enigszins achter, het verschil met Melbourne werd steeds groter, alhoewel Sydney sneller groeide, het stedelijk gebied was vanaf de jaren '70 groter dan dat van Melbourne. Mobiliteit was echter een probleem vanwege het gebrek aan hoogwaardige wegen. Rond 2010 overschreed Sydney de grens van 5 miljoen inwoners, maar de exorbitante huizenprijzen zetten ook enigszins een rem op de groei van de stad. In de periode 2020-2023 kwamen grootschalige infrastructurele werken gereed in de vorm van ondergrondse autosnelwegen, de NorthConnex en het nog grotere WestConnex.
Wegennet
Sydney heeft een enigszins organisch wegennet, waarbij de belangrijkste stadswegen zijn gegroeid vanuit historische wegverbindingen. Het netwerk van autosnelwegen was lange tijd klein voor een stad van deze omvang, maar na grote investeringen na 2000 is het snelwegennet aanzienlijk uitgebreid. Sydney staat bekend vanwege de ondergrondse autosnelwegen. De autosnelwegen worden variabel een motorway, freeway of expressway genoemd.
Er is sprake van een volledige ringweg om Sydney, die echter uit vele snelwegtrajecten bestaat en op de meeste stukken slechts 2x2 rijstroken telt. Opvallend breed is de Warringah Freeway ten noorden van het centrum, die veel breder is dan de meeste andere autosnelwegen in Sydney. Op sommige autosnelwegen zijn 2x3 rijstroken beschikbaar en incidenteel 2x4 rijstroken. Veel autosnelwegen zijn tolwegen, doorgaans de wegen die een motorway genoemd worden. Tevens opvallend is dat er vrij veel stedelijke tunnels in Sydney zijn, waarvan de meesten in de jaren 90 en 2000's zijn aangelegd. Desondanks is het snelwegennet niet erg dicht en heeft ook niet veel capaciteit.
Als gevolg van het geringe aantal snelwegen zijn de stadswegen naar internationale standaarden zeer druk te noemen, stadswegen door woonwijken met 80.000 voertuigen per etmaal zijn geen uitzondering. De snelwegen zijn doorgaans maar amper drukker. De drukste snelweg is de Warringah Freeway met 240.000 voertuigen, maar de meeste snelwegen liggen niet veel hoger dan 140.000 voertuigen per etmaal. Spectaculair zijn de snelwegen rond het Central Business District, die deels op viaducten langs de wolkenkrabbers liggen. Eén van de bekendste landmarks is de Sydney Harbour Bridge. Ernaast loopt de Sydney Harbour Tunnel. In Sydney liggen relatief veel tunnels, vooral rond het centrum evenals de WestConnex en NorthConnex tunnels.
Geschiedenis
In de jaren '40 werden er plannen ontvouwd voor een metropolitaan snelwegennet. Veel kwam hiervan echter niet van de grond, mede doordat er geen centrale beleidsmaker was, zo is de invloed van de Australische federale overheid op de snelwegenbouw relatief klein. Sommige snelwegen zijn door de staat New South Wales gefinancierd, maar de meesten zijn privaat aangelegd als tolwegen.
De Sydney Harbour Bridge opende in 1932 voor het verkeer en is nog steeds de breedste brug met een grote overspanning ter wereld met 8 rijstroken, twee spoorlijnen en fiets- en voetpaden. Hier was destijds nog sprake van geen autosnelweg, de eerste autosnelweg was de Cahill Expressway, die op 24 maart 1958 opende langs het centrum van Sydney. In de jaren 60 werden ook de rest van de Cahill Expressway, de Western Motorway en de Warringah Freeway opengesteld. In 1969 opende de Southern Cross Drive en in 1972 opende de Western Distributor. Daarna was het gedaan met de snelwegenbouw. De stad en het verkeer stopte echter niet met groeien, met als gevolg dat veel onderliggende schakels al snel overbelast raakten met zeer hoge verkeersintensiteiten op stadswegen met verkeerslichten.
Het eerste project dat in de jaren 80 werd opgepakt, was de bouw van de Sydney Harbour Tunnel in 1988, die in 1992 werd opengesteld. Begin jaren 90 werd ook de Gore Hill Freeway opengesteld, evenals de South Western Motorway en de Anzac Bridge in de Western Distributor. Omstreeks de eeuwwisseling werden nog een aantal snelwegen opengesteld, zoals de Hills Motorway, Eastern Distributor, East Freeway en later de Westlink, de Lane Cove Tunnel en de Cross City Tunnel.
NorthConnex
De Pacific Motorway begint in het noorden van Sydney en sloot oorspronkelijk niet aan op de noordring (Hills Motorway). Tussen beide autosnelwegen bevonden zich 22 verkeerslichten. Dit deel is gebypasst met de bouw van de 9 kilometer lange tunnel die NorthConnex heet.[2] De tunnel opende op 31 oktober 2020 voor het verkeer.[3][4]
WestConnex
Het grootste wegenproject van Australië is uitgevoerd in Sydney, namelijk het megaproject WestConnex, waarbij de Western Motorway en de South Western Motorway naar 2x4 rijstroken verbreed zijn en een 12 kilometer lange tunnel tussen beide snelwegen wordt aangelegd, samen met de Airport Link. Het project kostte $ 11,5 miljard en is tussen 2015 en 2023 uitgevoerd. Met WestConnex werd de bereikbaarheid in het westen van Sydney enorm verbeterd, omdat verkeer voorheen over stadswegen met verkeerslichten werd afgewikkeld. Bijzonder was de bouw van 's werelds meest complexe ondergrondse knooppunt, het Rozelle Interchange.
Toekomst
Tussen 2023 en 2028 wordt de Western Harbour Tunnel aangelegd, die ook op WestConnex aansluit.
Wegnummering
Zie ook Hernummering van wegen in New South Wales.
In de jaren '60 werd de eerste nummering van de snelwegen rond Sydney ingevoerd, de F-routes. Deze werden rond 1968 ingevoerd naar Amerikaans model, met wegnummerschildjes die op de Amerikaanse schildjes leken. In 1993 werden de Metroads ingevoerd, met de prefix M, maar alleen in schrijftaal, de wegnummerschildjes waren zeshoekig en hadden alleen een nummer, geen prefix. Sinds 2013 zijn de wegen in New South Wales hernummerd met een alfanumeriek systeem met A- en M-wegen. De meeste snelwegen rond Sydney kregen daarna een laag M-nummer (M1, M2, M4, M5 & M7).
M-nummers
- M1: Pacific Motorway, Gore Hill Freeway, Warringah Freeway, Sydney Harbour Tunnel, Cahill Expressway, Eastern Distributor, Southern Cross Drive, General Holmes Drive
- M2: Lane Cove Tunnel, Hills Motorway
- M4: Western Motorway, Western Distributor
- M5: South Western Motorway
- M6: M6 Motorway (Sydney)
- M7: Westlink
- M8: WestConnex (M8 Tunnel)
- M12: Western Sydney Airport Motorway
- M31: Hume Motorway
Tol
Zie ook tolwegen in Australië.
In New South Wales zijn geen lange-afstandstolwegen. Wel zijn een groot deel van de autosnelwegen in Sydney tolwegen, dit geldt voor een groot deel van de ringweg alsmede diverse tunnels. De meeste tolwegen in Sydney zijn ontwikkeld door het bedrijf Transurban, dat het merk Linkt gebruikt voor de tolwegen.[5] Met een transponder van Linkt kan men alle tolwegen in Australië berijden. Sinds 2013 is de tolheffing in Australië volledig elektronisch.
De toltarieven zijn behoorlijk hoog en bijna alle autosnelwegen zijn tolwegen, waardoor weggebruikers voor dagelijks gebruik behoorlijk wat geld kwijt zijn aan tol. In 2022 is een tolteruggaaf gestart voor gebruikers die meer dan $ 375 per jaar aan tol betalen, elke dollar boven dat bedrag werd voor 40 cent gecompenseerd tot een maximum van $ 750.[6] In 2024 is dit omgevormd tot een algemene maximaal plafond van $ 60 per week.[7]
In het verleden waren er wel tolwegen tot buiten Sydney, de Pacific Motorway naar Newcastle was tot 1990 een tolweg en de Princes Motorway naar Wollongong was tot 1995 een tolweg. De nieuwe delen van de Pacific Highway zijn geen tolweg.
Verkeersintensiteiten
Sydney heeft een opvallend beeld van verkeersintensiteiten, namelijk dat stadswegen door woonwijken soms bijna net zo druk zijn als de freeways. Verkeersintensiteiten van 50.000 tot 80.000 voertuigen per dag op stadswegen door woonwijken met erfaansluitingen en verkeerslichten zijn niet ongebruikelijk. De drukste stadswegen zijn echter ontlast met de bouw van WestConnex en NorthConnex. Aangezien de autosnelwegen in Sydney overwegend niet veel capaciteit hebben liggen de verkeersintensiteiten daar vaak niet veel hoger met 70.000 tot 90.000 voertuigen per dag. Enkele delen zijn breder, zo rijden 130.000 voertuigen over de Western Distributor, 155.000 voertuigen op de Sydney Harbour Bridge en als absolute uitschieter een kort stuk van de Warringah Freeway met 244.000 voertuigen per dag, de drukste weg van Sydney.[8]
Congestie
Sydney heeft de meeste congestie van Australië, de travel time index is het hoogste van het land. In 2019 stond Sydney aanzienlijk hoger dan Melbourne en Brisbane genoteerd in de TomTom Traffic Index.
De congestie in Sydney is voor een aanzienlijk deel op reguliere stadswegen. Dit komt omdat het snelwegennet enigszins beperkt in omvang is en de capaciteit daarvan is in veel gevallen beperkt. Daarnaast wordt tol geheven op veel autosnelwegen, waardoor een deel van het verkeer via stadswegen rijdt.
Referenties
- ↑ Melbourne tops Sydney as Australia’s biggest city – on a technicality | smh.com.au
- ↑ northconnex.com.au
- ↑ NorthConnex opening date revealed | nsw.gov.au
- ↑ Ribbon finally cut for Sydney's $3 billion NorthConnex road tunnel | smh.com.au
- ↑ www.linkt.com.au
- ↑ New toll relief for drivers | nws.gov.au
- ↑ A $60 toll cap for Sydney drivers takes effect from today. This is how it will work | abc.net.au
- ↑ Traffic Volume Viewer | Roads and Maritime Services