Timmelsjoch Hochalpenstraße

Timmelsjoch Hochalpenstraße Passo Rombo
Hoogte	2.474 m
Weg	B186 en SS44bis
Hellingspercentage	13%
Verboden voor aanhangers?	> 4,5 meter
Wintersluiting	oktober - juni
Opengesteld	1968
Kaart	kaart

De Timmelsjoch Hochalpenstraße is een toeristische bergweg in Oostenrijk en Italië. De weg is vernoemd naar de bergpas Timmelsjoch (Italiaans: Passo Rombo) en verbindt het Oostenrijkse Bundesland Tirol met de Italiaanse provincie Südtirol (Alto Adige). De weg is tevens de verbinding tussen het Ötztal, met het skioord Sölden als belangrijkste plaats, en het Passeiertal dat richting de stad Meran (Merano) loopt. De weg ligt in het verlengde van de Oostenrijkse B186, maar maakt als private weg zelf formeel geen deel uit van de B186. Het Italiaanse deel van de weg is onderdeel van de SS44bis.

Kenmerken

De weg begint bij het dorp Hochgurgl, het laatste dorp in het Ötztal. Al vlak na het dorp bereikt men het in 2015 geopende grote moderne tolstation waar het verkeer in beide richtingen tol moet betalen. Bij het tolstation zit een motorfietsenmuseum. De goed uitgebouwde weg stijgt met relatief weinig haarspeldbochten door het rotsachtige berglandschap in zo'n zeven kilometer tot de pashoogte op 2.474 meter boven zeeniveau. De pashoogte ligt in een lange bocht en er zit hier een restaurant. Aan de Italiaanse zijde wordt gelijk duidelijk dat de weg minder goed is uitgebouwd. De weg is smaller en de bochten zijn krapper. De uitzichten het Passeiertal in zijn echter prachtig. Er volgt een oudere tunnel en gelijk daarna gaat de weg met meerdere haarspeldbochten een stuk naar beneden, maar daarna volgt een lang stuk zonder haarspeldbochten, met meerdere korte tunnels. Zo'n 22 kilometer na de pashoogte volgt er weer een serie haarspeldbochten en eindigt de Timmelsjoch Hochalpenstraße in Moos in Passeier. De SS44bis loopt door naar de SS44, die leidt naar de stad Meran waar door de beschutte ligging een mediterraan aandoend subtropisch microklimaat en een weelderige bomen- en plantengroei is.

Geschiedenis

De Timmelsjoch is de laagste overgang tussen de Reschenpass in het westen en de Brennerpass in het oosten. De pas werd met zekerheid al in 300 v.Chr. gebruikt, maar mogelijk al vanaf 6.300 v.Chr. De benaming Thymelsjoch komt in 1241 voor het eerst voor, nog voor de eerste vermelding van de Brennerpass. Tot in de 20e eeuw werd de naam Timmeljoch gebruikt; de benaming Timmelsjoch is pas ontstaan toen de weg werd aangelegd. De Timmelsjoch verbindt twee Duitstalige gebieden, de benaming Passo Rombo is van veel latere datum en is gecreëerd nadat Südtirol na de Eerste Wereldoorlog in 1919 bij Italië is gevoegd. Onder het fascistische regime van Benito Mussolini in het interbellum is een actieve italianiseringspolitiek gevoerd, maar ondanks dat heeft zo'n 80 jaar nadien nog geen kwart van de inwoners van Südtirol het Italiaans als moedertaal. Deze Italiaanstaligen wonen bovendien voornamelijk in de hoofdstad Bozen (Bolzano) en in mindere mate in de stad Meran (Merano). In de rest van Südtirol is het aandeel Italiaanstaligen zeer beperkt. Het Passeiertal waar de weg naar de Timmelsjoch doorheen loopt is praktisch geheel Duitstalig. Sinds 1972 is Südtirol een autonome provincie. Het Duits is een officiële taal in de provincie. De bewoners van Südtirol voelen sterke verbondenheid met de bewoners van het Oostenrijkse Bundesland Tirol.

De eerste plannen voor een weg over de Timmelsjoch dateren uit de tijd dat er nog sprake was van één Tirol binnen Oostenrijk-Hongarije. Al in 1897 neemt de regering van Tirol een wegenbouwprogramma aan. Eén van de wegen in dat programma is een weg over de Timmelsjoch. Maar voordat er met de bouw wordt begonnen breekt in 1914 de Eerste Wereldoorlog uit en in 1919 wordt Tirol opgedeeld. De Timmelsjoch is vanaf dat moment de grens tussen Oostenrijk en Italië. In de jaren '30 ziet Mussolini het belang van de Timmelsjoch in en om voorbereid te zijn op een eventuele invasie van Tirol wordt begonnen met de aanleg van een militaire weg. In 1939 wordt de aanleg echter stilgelegd nadat het Staalpact tussen het fascistische Italië en Nazi-Duitsland wordt gesloten.

In 1950 wordt het plan voor een weg over de Timmelsjoch andermaal uit de mottenballen gehaald, dit keer onder het mom van toerisme. De weg zou het mogelijk moeten maken om 's middags in het Ötztal te skiën en daarna in het Meran onder de palmen ontspanning te zoeken. Voor het plan wordt de Timmelsjoch Hochalpenstraßen AG opgericht, waarin het land Oostenrijk, het Bundesland Tirol en 25 gemeenten samenwerken. Dit model zal in de jaren daarna eveneens gebruikt worden voor de bouw van de Felbertauerntunnel en de A13 Brenner Autobahn.

Op 30 oktober 1955 begint de bouw van de weg naar de Timmelsjoch. Het is in de periode dat de omschakeling plaatsvindt naar de mechanische wegenbouw, al is er nog veel mankracht voor nodig om de weg aan te leggen. Ondanks dat men vanwege de hoge ligging slechts van mei tot november kan werken wordt de weg nog geen vier jaar later, na slechts 17 maanden bouwtijd, op 17 juli 1959 feestelijk geopend. De verbinding met Südtirol is er dan nog steeds niet. Weliswaar was men in de jaren '30 begonnen met de bouw van de militaire weg vanuit Italië, maar deze werd destijds niet vervolledigd. Op 15 september 1968, maar liefst 71 jaar na de eerste plannen, is het zover en is er eindelijk een wegverbinding tussen het Ötztal en het Passeiertal over de Timmelsjoch. Het betekent een belangrijke impuls voor de lokale economie en het toerisme.

Hoogte

Borden ter plekke geven een pashoogte van 2509 meter boven zeeniveau aan. Dit staat zowel op het Oostenrijkse logobord als het Italiaanse pashoogtebord. De officiële kaart van het Bundesamt für Eich- und Vermessungswesen van Oostenrijk geeft een hoogte van 2474 meter aan. Dit komt ook overeen met hoogtedata van andere leveranciers zoals Google Earth. De hoogte van 2509 meter wordt een marketingstunt genoemd, omdat het daarmee een paar meter hoger is dan de Großglockner Hochalpenstraße.

Toegang

De Timmelsjoch is, afhankelijk van de weersomstandigheden, van ca. begin juni tot ca. eind oktober dagelijks van 07:00 uur tot 20:00 uur geopend. In 2021 kost een enkele reis voor auto's € 17,00. Een retourticket is voor € 24,00 verkrijgbaar. De terugreis kan gedurende het gehele seizoen gemaakt worden.

Aan de Oostenrijkse zijde is tot de pashoogte uitsluitend een hoogtebeperking van 4 meter. De weg aan de Italiaanse zijde is minder goed uitgebouwd en kent meerdere beperkingen waardoor niet al het doorgaande verkeer van de pas gebruik kan maken. Zo zijn onder meer aanhangers langer dan 4,5 meter verboden en mag de totale lengte van voertuig en aanhanger maximaal 10 meter bedragen.

In 2011 is langs de Timmelsjoch Hochalpenstraße het kunstproject Die Timmelsjoch Erfahrung geopend. Onderdeel hiervan zijn in totaal vijf kunstwerken, waaronder uitkijkpunten en een museum. Ook wordt er informatie gegeven over o.a. de geschiedenis van de Timmelsjoch, het smokkelen in vroeger tijden en de geologie van het Passeiertal. Alle objecten zijn kosteloos te bezichtigen.

Alternatieven

Naar het westen ligt de Reschenpass en naar het oosten ligt de A13 Brenner Autobahn die over de Brennerpass gaat. Beide wegen liggen veel minder hoog dan de Timmelsjoch en zijn ook minder spectaculair. Ze zijn het hele jaar door toegankelijk; de Reschenpass is tolvrij en over de Brennerpass loopt een parallelle tolvrije Bundesstraße.

De Timmelsjoch is zelf vooral een alternatief voor deze twee passen. Lokaal staat de pas bekend als die heimliche Lücke in den Alpen, ofwel de geheime doorgang in de Alpen. Waar op drukke dagen de routes via de Brennerpass en de Reschenpass dikwijls grote vertragingen kennen, zeker als de vele Duitse en Oostenrijkse vakantiegangers vanuit Südtirol of de regio rond het Gardameer weer huiswaarts keren, is de route over de Timmelsjoch doorgaans filevrij. Zeker vanaf Meran is het op zulke dagen vaak de snelste route voor verkeer richting Duitsland. Vanaf Meran is er middels de Superstrada SS38 bovendien een goede aansluiting met de Autostrada A22 bij Bozen, en aan de Oostenrijkse zijde is de B186 een redelijk vlotte weg richting de A12 en de Fernpass.

Verkeersintensiteiten

In 2018 maakten jaarlijks 105.951 personenauto's en 86.102 motoren van het Timmelsjoch gebruik. Dit vertaalt zich niet direct naar een gemiddelde etmaalintensiteit omdat de pasroute niet het hele jaar geopend is. In dat jaar was de pasroute van 24 mei tot 1 november geopend, wat neer komt op gemiddeld zo'n 1.200 voertuigen per dag die van het Timmelsjoch gebruik maken.