Tsjaad

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Tchad - تشاد‎ Tshād
Hoofdstad N'Djamena
Oppervlakte 1.284.000 km²
Inwonertal 16.244.000
Lengte wegennet 2.331 km
Lengte snelwegennet 0 km
Eerste snelweg nvt
Benaming snelweg nvt
Verkeer rijdt rechts
Nummerplaatcode TCH - TD

Tsjaad (Arabisch: تشاد‎ Tshād, Frans: Tchad), formeel de Republiek Tsjaad, is een groot land in Afrika. Het land is circa 32 keer zo groot als Nederland en telt 16 miljoen inwoners. De hoofdstad is N'Djamena.

Inleiding

Geografie

Tsjaad ligt op de overgang van Centraal-Afrika naar Noord-Afrika. Het land grenst in het noorden aan Libië, in het oosten aan Sudan, in het zuiden aan de Centraal-Afrikaanse Republiek, in het zuidwesten aan Kameroen en Nigeria en in het westen aan Niger. De hoofdstad N'Djamena ligt aan de grens met Kameroen. Vanwege zijn positie in de Sahara wordt het land ook wel het dode hart van Afrika genoemd. Het land meet circa 1.750 kilometer van noord naar zuid en 1.150 kilometer van oost naar west. Het noorden van het land bestaat uit de Saharawoestijn, het midden uit de Sahel en het zuiden uit savannes. De Emi Koussi in het Tibestigebergte in het noordwesten is met 3.415 meter het hoogste punt van Tsjaad.

Het noorden van Tsjaad is onherbergzaam en droog, het zuiden is natter en kent ook diverse rivieren. De primaire rivier van Tsjaad is de Chari, een 1.400 kilometer lange rivier die in de Centraal-Afrikaanse Republiek ontspringt en nabij N'Djamena in het Tsjaadmeer vloeit. De rivier de Logone vormt hiervan een belangrijke zijrivier. Het zuiden van Tsjaad kent een rivierenstelsel, hier vindt ook de meeste landbouw plaats. Het Tsjaadmeer is een groot seizoensmeer op de grenzen met Kameroen, Nigeria en Niger. Het land heeft een nat en droog seizoen, maar neerslag valt in de natte periode niet veel noordelijker dan in het midden van het land. In het noorden valt nauwelijks neerslag. In het noorden valt minder dan 50 mm neerslag per jaar, in het midden 300-500 mm en in het zuiden rond 900 mm. De gemiddelde maximumtemperatuur in de hoofdstad N'Djamena varieert van 32 tot 41 °C.

Demografie

Tsjaad groeide van 3 miljoen inwoners in 1960 tot 8 miljoen in 2000. Tegenwoordig telt het land meer dan 16 miljoen inwoners. De enige grote stad is de hoofdstad N'Djamena, die 1,3 miljoen inwoners telt, maar tellingen zijn niet erg accuraat. Moundou, Sarh en Abéché zijn steden met iets meer dan 100.000 inwoners. Het noorden is extreem dunbevolkt, grote delen van de Sahara hebben geen permanente bevolking. Het zuiden en met name het zuidwesten is dichter bevolkt.

In Tsjaad wonen meer dan 200 etnische groepen. Het land bestaat feitelijk uit allerlei kleine samenlevingen. Door de diverse bevolking worden meer dan 100 talen gesproken, de meeste daarvan op kleine schaal. Alleen het Arabisch en Frans hebben een officiële status. Het Tsjadische Arabisch is de lingua franca in het land.

Economie

Tsjaad geldt als één van de minst ontwikkelde landen ter wereld, met wijdverspreide armoede, grootschalige corruptie en slechts een beperkte formele economie. Naar schatting leeft 80% van de bevolking onder de armoedegrens. In de Franse koloniale tijd is katoenbouw ontwikkeld in het zuidwesten van het land, dit was lange tijd het primaire exportproduct. In 2003 begon Tsjaad met het boren naar olie, aangenomen wordt dat Tsjaad de 10e grootste olievoorraad in Afrika heeft, met een productie van 140.000 vaten per dag in 2020.[1] Sinds 2003 is olie het voornaamste exportproduct van Tsjaad en ook de voornaamste bron van inkomsten van de overheid.

Het land produceert zeer weinig andere goederen. Het overgrote deel van de bevolking werkt in de landbouw voor de eigen voedselvoorziening. Ondanks de significante olie-inkomsten is Tsjaad zeer onderontwikkeld, zeker buiten de hoofdstad N'Djamena. De economie wordt beperkt door de extreem onderontwikkelde infrastructuur en grote afstanden in het land en naar exporthavens. Tsjaad is een land zonder toegang tot zee, een groot deel van de export gaat via de havens van Kameroen.

Geschiedenis

Tsjadische koninkrijken ontstonden vooral in de Sahelregio en rond het Tsjaadmeer. Er waren diverse rijken in het gebied vanaf de middeleeuwen, maar tot een georganiseerde overheid kwam het niet tot aan de koloniale periode. Vanwege zijn ligging ver landinwaarts was Tsjaad één van de laatste gebieden in Afrika die gekoloniseerd werd door de Europeanen. Tussen 1900 en 1920 kwam het gebied geleidelijk onder Frans bestuur te staan. De Fransen hadden nooit veel interesse in de kolonie en had een zeer lage prioriteit. Afgezien van katoen vanaf 1929 werd de economie van de kolonie nauwelijks ontwikkeld. Alleen het zuiden van Tsjaad had een duidelijk bestuur van de Fransen, zij kwamen zelden in het noorden.

In 1960 werd Tsjaad onafhankelijk van Frankrijk. Het werd daarna al snel een dictatuur onder François Tombalbaye. In 1965 startten moslims in het noorden van Tsjaad een burgeroorlog, die uiteindelijk in 1975 leidde tot het omverwerpen van Tombalbaye. De oorlog duurde echter voort en het land desintegreerde eind jaren '70. Buurland Libië wilde van de chaos gebruik maken om territorium te winnen, maar uiteindelijk won Tsjaad het conflict van het veel machtigere Libië. Rebellenleider Hissène Habré had vanaf eind jaren '70 de macht en bleef tot 1990 aan de macht. Hij had significante steun van de Fransen en Amerikanen. Sinds 1990 staat Tsjaad onder het bestuur van president Idriss Déby. De oliewinning in Tsjaad startte in 2003, wat de overheid inkomsten bracht maar niet tot een verbetering van de economie leidde.

Wegennet

Geasfalteerde wegen in Tsjaad (stand 2017).

Statistieken

Tsjaad heeft een zeer onderontwikkeld wegennet. Er is geen officieel vastgestelde classificatie van het nationale wegennet. In 1999 is een inventarisatie gemaakt voor de nationale wegenstrategie voor de periode 2000-2009, hierin was een netwerk van 2.575 kilometer permanente nationale wegen en 4.770 kilometer seizoenswegen opgenomen. Ook werd een regionaal netwerk van 17.655 kilometer weg vastgesteld.[2] Een groot deel van deze wegen waren niet meer dan weinig verbeterde sporen in het zand. Een deel betroffen enigszins onderhouden zandwegen, en een zeer gering deel betrof geasfalteerde wegen.

Van 2000 tot 2017 werd het netwerk van prioritaire wegen vergroot met 35% van 4.764 kilometer naar 7.345 kilometer. Het netwerk van geasfalteerde wegen bedroeg 350 kilometer in 2000, 1.500 kilometer in 2010 en 2.300 kilometer in 2016. In 2015 sprak men van een gepland netwerk van 3.692 kilometer verharde weg in 2020, onduidelijk is of dit gehaald is.

Verharde wegen

Het wegennet is extreem beperkt en buiten een klein aantal hoofdwegen zijn de meeste wegen tijdens en na regenbuien onberijdbaar. Er zijn maar een klein aantal verharde wegen in Tsjaad, de weg van N'Djamena naar Abeche over bijna 900 kilometer, de weg van N'Djamena naar Moundou over 400 kilometer en een 600 kilometer lange oost-westroute in het zuiden van Tsjaad, vanaf de grens met Kameroen via Moundou en Sarh naar Singako. Er zijn plannen om de weg vanaf Kelo naar Leré aan de grens met Kameroen te verharden. Ook is een verharde weg rond de noordkant van het Tsjaadmeer aangelegd naar de grens met Niger.

Onverharde wegen

Transport in Tsjaad betekent vaak grote afstanden over onverharde wegen. Deze variëren van enigszins verbeterde zandwegen tot pistes in het zand. De onverharde wegen worden vaak onbegaanbaar in het regenseizoen, de economie komt in die periode bijna tot stilstand, met name in het midden, oosten en zuiden van het land. De belangrijkste plaatsen zijn inmiddels met een all-weather road verbonden. In het noorden en midden van Tsjaad zijn wegen die wadi's kruisen vaak 1-3 maanden onbegaanbaar na het regenseizoen. Aan het begin van het droge seizoen worden onverharde wegen vlak gemaakt. Tijdens en na neerslag worden wegen afgesloten om ze te beschermen tegen schade door het rijden met voertuigen over verzwakte wegen. Dit is afhankelijk van de duur van de neerslag en het type weg. Op het negeren van deze barrières staan hoge boetes.[3]

Er is een wat belangrijkere onverharde weg N'Djamena naar Sarh in het zuiden. Het oostelijkste deel van de weg van N'Djamena naar de grens met Sudan is nog onverhard. In het noorden zijn in het geheel geen wegen, alleen pistes door de woestijn.

Veiligheid

Het rijden over de wegen in Tsjaad is soms onveilig. In 2020 werd door de UNOCHA vastgesteld dat een escort benodigd is voor reizen in het oosten en noorden van Tsjaad. Voor het reizen ten noorden van het Tsjaadmeer was toestemming van de overheid nodig vanwege militaire operaties tegen Boko Haram.[4]

N'Djamena

In de hoofdstad N'Djamena zijn de meeste wegen onverhard, alleen enkele hoofdwegen hebben een asfaltverharding. Er is één grensovergang met Kameroen bij N'Djamena, naar de Kameroense N1 bij Kousseri. Wegmarkeringen, verkeersborden en bewegwijzering zijn vrijwel non-existent. Brandstof was van oudsher zeer moeilijk te verkrijgen in Tsjaad, zelfs in N'Djamena. In 2011 is 30 kilometer ten noorden van N'Djamena een door de China National Petroleum Corporation gebouwde olieraffinaderij opgeleverd,[5] waarmee de beschikbaarheid van brandstoffen verbeterde. Periodiek komt een slechte beschikbaarheid van brandstof nog steeds voor.[6][7]

De eerste geasfalteerde wegen in N'Djamena zijn in 1972 aangelegd, dit waren drie wegen met een gecombineerde lengte van 20 kilometer.[8] De situatie is na 2010 wat verbeterd, waarbij diverse hoofdwegen verhard zijn en op 5 kruispunten in de stad viaducten met 2x2 rijstroken zijn gerealiseerd in 2013-2014. In 2017 had N'Djamena 244 kilometer verharde wegen.

N'Djamena heeft twee oostelijke rondwegen. De eerste is vermoedelijk in de jaren '80 aangelegd en sluit aan op de in 1959 opengestelde brug over de Chari. Ongeveer 2,5 kilometer ten oosten daarvan is een tweede rondweg aangelegd, in verschillende periodes. Het zuidelijk deel is vermoedelijk gelijktijdig met de brug uit 2002 aangelegd, meteen met 2x2 rijstroken. Omstreeks 2009 is de bypass 2 kilometer noordwaarts verlengd. De rest is pas vanaf 2020 in aanbouw gegaan, een 8 kilometer lange weg met 2x2 rijstroken door de noordoostelijke buitenwijken van de stad.

In N'Djamena zijn een aantal bruggen over de rivier de Chari, een grote, brede rivier. In 1959 opende de Pont de Chagoua over de rivier voor het verkeer, dit was de eerste brug over de Chari in N'Djamena en maakte de stad beter bereikbaar vanaf het zuiden, waaronder ook de primaire exportroute naar Kameroen. In 2002 opende een tweede brug, de Pont de Taiwan, een 2.600 meter lange brug die gefinancierd werd door de regering van Taiwan. In 2020 begonnen grootschalige werkzaamheden om een nieuwe brug naast de Pont de Chagoua aan te leggen.

Net buiten N'Djamena op de grens met Kameroen ligt de Pont de N'Gueli over de rivier de Logone. Dit was lange tijd de enige manier om Tsjaad over land te bereiken via verharde wegen. Dit was een provisorische brug uit de koloniale periode die te smal was voor twee voertuigen. In 2011 is er een modernere brug naast gebouwd.

Geschiedenis

De Franse koloniale overheersing kwam vanaf 1900 tot stand, alhoewel het nog tot 1920 duurde voordat Frankrijk het volledige gebied onder controle had. Vanaf dat jaar stond het onder civiel bestuur. Tijdens de Franse koloniale periode werd voornamelijk de landbouw in het zuiden ontwikkeld, maar de ontwikkeling van de kolonie bleef ver achter bij die van andere Franse kolonies. Er werd geen enkele verharde weg aangelegd onder Frans koloniaal bestuur. Het land verkreeg in 1958 autonomie en werd in 1960 formeel onafhankelijk, met op dat moment 0 kilometer verharde weg. De enige verkeersasset van betekenis die door Frankrijk is aangelegd was de Pont de Chagoua over de rivier de Chari in N'Djamena, die in 1959 werd opengesteld.

In december 1958 werd het ministerie van publieke werken opgericht. In 1972 werden de eerste wegen geasfalteerd, dit waren de wegen N'Djamena - Massaguet (80 km) en N'Djamena - N'Guelengdeng (150 km). Deze werkzaamheden zijn door het Franse bedrijf Colas uitgevoerd. De ontwikkeling van het wegennet kwam stil te liggen vanwege de Tsjadische burgeroorlog, N'Djamena werd in 1979 verwoest en vrijwel de volledige bevolking vluchtte naar Kameroen. In 1980 was de stad bezet door het Libische leger. Vanaf 1981-1982 normaliseerde de situatie enigszins, maar pas vanaf 1984 werd het normale leven weer opgepakt. In 1986 werd een wegenbouwprogramma gelanceerd waaronder 2.500 kilometer weg verbeterd moest worden. Het meeste geld ging vanaf 1988 op aan het herasfalteren van de bestaande verharde wegen van N'Djamena naar Massaguet en N'Guelengdeng.

In 1988 werd een programma opgericht om 1.800 kilometer weg te verbeteren, waarvan 256 kilometer verhard werd in de periode 1988-1993. In de periode 1994-1998 werd nog eens 3.556 kilometer weg verbeterd, maar dit bleven grotendeels onverharde wegen. In 2000 werd een wegenfonds (Fonds d’Entretien Routier, FER) opgericht. Hiermee werd ook de mogelijkheid tot het heffen van tol gestart. N'Djamena werd gezien als een belangrijk knooppunt in het Trans-African Highway network, met drie routes die in de stad samenkomen, de Trans-Africa Highway 3 (Tripoli - Windhoek), de Trans-Africa Highway 5 (Dakar - N'Djamena) en de Trans-Africa Highway 6 (N'Djamena - Djibouti).

Na de start van de oliewinning in 2003 begonnen de Tsjadische overheidsinkomsten toe te nemen waardoor er de mogelijkheid ontstond om het wegennet enigszins te gaan ontwikkelen. Met name in de periode 2006-2010 zijn relatief veel wegen geasfalteerd, in het piekjaar 2010 werd 400 kilometer nieuwe geasfalteerde weg aangelegd. In 2010 werd het Agence d’Entretien Routier (AGER) opgericht om verharde wegen aan te leggen. In 2011 werd een 72 kilometer lang deel van de Trans-Africa Highway 3 geasfalteerd tussen Massaguet en Massakory.

In het zuiden van Tsjaad is een circa 600 kilometer lange oost-westroute aangelegd vanaf de grens met Kameroen via Moundou, Koumra, Sarh, Kyabé naar Singako. Het westelijkste deel van 120 kilometer vanaf de Kameroense grens tot Moundou kwam in juni 2007 gereed.[9] In 2009 kwam het 190 kilometer lange traject van Moundou tot Koumra gereed,[10] in 2013 tot aan Sarh,[11] het deel tussen Sarh en Kyabé omstreeks 2015, inclusief een nieuwe brug over de Chari, en het 72 kilometer lange deel van Kyabé naar Singako is omstreeks 2020 geasfalteerd.[12]

Later is een tweede oost-westroute in het zuidwesten van Tsjaad geasfalteerd, eerst vanaf 2021 tussen Kelo en Pala[13] en in de periode 2021-2023 ook het 109 kilometer lange deel van Pala naar de grens met Kameroen bij Lere.[14] De passage door Pala is daarbij naar 2x2 rijstroken verbreed.[15]

In het kader van de Trans-Sahara Highway (Trans-Africa Highway 2) die van Algiers naar Lagos verloopt, maar een feeder route heeft die oost-west door het zuiden van Niger verloopt, is ook een plan gemaakt voor een verharde werd die rond de noordkant van het Tsjaadmeer (Lake Chad) verloopt naar de grens met Niger. Dit zou de eerste wegverbinding tussen beide landen worden. De bouw van deze verharde weg begon in 2014. In 2023 ontbrak nog 70 kilometer van de verharde weg van RigRig naar de grens met Niger. Deze route vormt ook een alternatief voor de Trans-Africa Highway 5 die van Dakar naar N'Djamena voert via Nigeria en Kameroen. Met deze verbinding zou verkeer van Niamey naar N'Djamena door twee landen minder hoeven te reizen.

Tolwegen

Sinds 2005 zijn er tolwegen in Tsjaad. In 2017 waren er 19 tolstations. Het beleid is om elke 70-100 kilometer een tolpoort te realiseren op geasfalteerde wegen.

Wegnummering

Er is geen wegnummering in Tsjaad. Het is één van de weinige Franse ex-kolonies zonder een wegnummering.

Bewegwijzering

Er is niks bekend over eventuele bewegwijzering in Tsjaad. Nieuwe wegen worden wel volgens de Franse standaarden aangelegd qua markering en weginrichting.

Maximumsnelheid

wegtype Vmax

De maximumsnelheid in Tsjaad is vastgesteld in de Code de la Route, die door de lidstaten van CEMAC (Communauté Économique et Monétaire de l'Afrique Centrale) is vastgesteld. De maximumsnelheid bedraagt 60 km/h in de bebouwde kom en 110 km/h buiten de bebouwde kom, tenzij anders aangegeven.[16]

Externe links

  • mit-tchad.org Ministère des Infrastructures et du Désenclavement

Referenties

Wegen van Afrika

AlgerijeAngolaBeninBotswanaBurkina FasoBurundiCentraal-Afrikaanse RepubliekComorenDemocratische Republiek CongoRepubliek CongoDjiboutiEgypteEquatoriaal GuineaEritreaEthiopiëGabonGambiaGhanaGuineaGuinea-BissauIvoorkustKaapverdiëKameroenKeniaLesothoLiberiaLibiëMadagaskarMalawiMaliMarokkoMauritaniëMauritiusMozambiqueNamibiëNigerNigeriaRwandaSão Tomé en PríncipeSenegalSeychellenSierra LeoneSomaliëSudanSwazilandTanzaniaTogoTsjaadTunesiëUgandaWestelijke SaharaZambiaZimbabweZuid-AfrikaZuid-Sudan