Verkeerstunnel

Uit Wegenwiki
(Doorverwezen vanaf Tunnel)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Definitie

Kokervorming kunstwerk waarmee een (spoor)weg of leiding door een hindernis, of daar onderdoor wordt gevoerd.


Toelichting

Tunnels voor het verkeer zijn al heel oud. Zo is bekend dat rond 2160 voor Christus de oudst bekende verkeerstunnel ter wereld werd gegraven onder de Eufraat door in Babylonië. Veel verkeer was er niet - de tunnel was een particuliere verbinding tussen de stad Babylon en het koninklijk paleis. De geschiedenis van de moderne tunnelaanleg ligt bij de mijnbouw, waarvan de technieken vooral vanaf de 18e eeuw in technisch opzicht verbeterde. Met de opkomst van de moderne vervoermiddelen ontstond vanaf de 19e eeuw vraag naar moderne verkeerstunnels voor deze modaliteiten.

Bouwmethodes

Er zijn diverse methoden om verkeerstunnels te bouwen. Het bekendste zijn:

Tunnelcategorie

Zie Tunnelcategorie.

Bij elke tunneltoegang moet een categorie zijn opgenomen. Dit vanwege beperkingen met het vervoer van gevaarlijke stoffen. Alleen categorie A-tunnels hoeven niet aangegeven te worden.

Langste tunnels

Dit is een lijst met de langste wegtunnels ter wereld (voltooid of in aanleg).

tunnel totale lengte (m) rijstroken openstelling locatie
Boknafjordtunnel 26500 2x2 2029 Noorwegen
Lærdaltunnel 24510 1x2 2000 Noorwegen
Tianshan Shengli Tunnel 22035 2x2 2025 China
WestConnex 21700 2x2 2023 Australië
Yamate Tunnel 19300 2x2 2015 Japan
Fehmarnbelttunnel 18200 2x2 2029 Duitsland-Denemarken
Zhongnanshan Tunnel 18040 2x2 2007 China
Jinping Tunnel 17504 2x1 2011 China
Gotthardtunnel 16918 1x2 1980 Zwitserland
Tunnel förbifart Stockholm 16500 2x3 2030 Zweden
Tiantaishan Tunnel 15560 2x3 2022 China
Muzhailing Tunnel 15226 2x2 2024 China
Mount Ovit Tunnel 14700 2x2 2017 Turkije
Zigana Tunnel 14476 2x2 2023 Turkije
Ryfylketunnel 14300 2x2 2018 Noorwegen
Zoji-la Tunnel 14150 1x2 202x India
Arlbergtunnel 13972 1x2 1978 Oostenrijk
Micangshan Tunnel 13833 2x2 2018 China
Xishan Tunnel 13654 2x2 2012 China
Erlangshan Tunnel 13459 2x2 2017 China
Shiziping Tunnel 13150 2x2 2020 China
Hongtiguan Tunnel 13122 2x2 2013 China
Hsuehshan Tunnel 12942 2x2 2006 Taiwan
Fréjustunnel 12895 1x2 1980 Frankrijk/Italië
Guigala Tunnel 12800 2x2 2022 China
Maijishan Tunnel 12290 2x2 2009 China
Zhang Tunnel 12560 2x2 2018 China
Daxiagu Tunnel 12146 2x2 2023 China
Tunnel du Mont-Blanc 11611 1x2 1965 Frankrijk/Italië
Murovdağ Tunnel 11600 2x2 202x Azerbeidzjan
Laoying Tunnel 11520 2x2 2021 China
Chengkai Tunnel 11489 2x2 2022 China
Gudvangatunnel 11428 1x2 1991 Noorwegen
Yunshan Tunnel 11408 2x2 2015 China
Yingpanshan Tunnel 11310 2x2 2023 China
Baojiashan Tunnel 11185 2x2 2009 China
Folgefonntunnel 11150 1x2 2001 Noorwegen
Kan-etsu Tunnel 11055 2x2 1985 Japan
Inje Tunnel 10965 2x2 2015 Zuid-Korea
Hida Tunnel 10710 1x2 2008 Japan
Toventunnel 10665 1x2 2014 Noorwegen
Duplex A86 10500 2x2 2011 Frankrijk
Dawanshan Tunnel 10490 2x2 2021 China
Baotashan Tunnel 10480 2x2 2012 China
Jondalstunnel 10400 1x2 2012 Noorwegen
Traforo del Gran Sasso 10176 2x2 1984 Italië
Plabutschtunnel 10085 2x2 1987 Oostenrijk
Daxiangling Tunnel 10007 2x2 2011 China

Chronologie

tunnel lengte opening
Tunnel de Tende 3182 m 1882
Queensway Tunnel 3240 m 1934
Túnel de Viella 5240 m 1948
Tunnel du Grand Saint-Bernard 5798 m 1964
Tunnel du Mont-Blanc 11611 m 1965
Arlbergtunnel 13972 m 1978
Gotthardtunnel 16918 m 1980
Lærdaltunnel 24510 m 2000

Dubbeldekstunnels

Zie ook dubbeldeks tunnel.

Sommige tunnels bestaat uit twee dekken. Vaak zijn dit boortunnels met een gereduceerde doorgangshoogte en zijn vaak alleen voor personenauto's in gebruik. Voor zover bekend hebben alleen de Koning Willem-Alexandertunnel in Maastricht en de SR-99 tunnel in Seattle een doorrijhoogte waar ook vrachtwagens doorheen mogen.

Voorbeelden van dubbeldekstunnels;

Wetgeving in Nederland

In de volksmond spreekt men van de "tunnelwet", feitelijk zijn dit Nederlandse wet- en regelgeving, het Bouwbesluit en een Europese richtlijn:

De bepalingen van het Besluit aanvullende regels veiligheid wegtunnels zijn komen te vervallen bij de inwerkingtreding van de nieuwe Wet aanvullende regels veiligheid wegtunnel op 1 juli 2013.

Tunnelveiligheid

Nederlandse verkeerstunnels zijn zeer veilig. Branden in tunnels komen zeer weinig voor, gemiddeld twee kleine branden per jaar in alle tunnels van rijkswegen bij elkaar. Grote branden zijn in tunnels sinds 1942 slechts twee keer voorgekomen, in de Velsertunnel (1978) en Heinenoordtunnel (2014).[1]

Rijkswaterstaat beschikte in 2022 over 214 wegverkeersleiders die tevens tunneloperator zijn. Deze zijn werkzaam in de vijf regionale verkeerscentrales. Een tunneloperator is doorgaans opgeleid om enkele tunnels te bedienen. Vanwege veiligheidsaspecten is het aantal tunnels dat een operator tegelijkertijd mag bedienen echter gemaximeerd.[2] Per tunnel zijn er tussen de 30 en 40 tunneloperators.[3]

Wegverkeerstunnels in Nederland

Hieronder wordt een overzicht gegeven van (1) de verkeerstunnels in Nederland die onder de Tunnelwet vallen, (2) een aantal andere tunnels welke niet onder de Tunnelwet vallen en (3) tunnels in aanbouw en in ontwerp.

(Deze tabellen zijn sorteerbaar door op een vetgedrukte categorie te klikken.)

Tunnels die onder de Tunnelwet vallen

Hieronder een overzicht van alle Nederlandse wegtunnels die onder de Tunnelwet vallen. Dat wil zeggen alle verkeerstunnels met een minimale lengte van 250 meter.

Naam Wegnummer Locatie Jaar van ingebruikname Lengte gesloten deel (m) Verkeersintensiteit Opmerking
Maastunnel S103 Rotterdam 1942 1100 75.000 Eerste wegtunnel in Nederland.
Velsertunnel A22 Velsen 1957 768 65.700 Eerste snelwegtunnel in Nederland.
Coentunnel A10 Amsterdam 1966/2013 587 110.000
Schipholtunnel A4 Schiphol 1966 650 184.000
Buitenvelderttunnel Luchthaven Schiphol 1966/2000 520/480 Voormalige Diensttunnel aangelegd in 1966, andere buizen in 2000
Beneluxtunnel A4 Pernis 1967 713 124.100
IJtunnel S116 Amsterdam 1968 1038 46.600
Heinenoordtunnel A29 Heinenoord 1968 614 85.000
Vlaketunnel A58 Schore 1975 327 45.600
Drechttunnel A16 Dordrecht 1977 569 145.500
Kiltunnel N217 ’s-Gravendeel 1977 406 10.000 Hier wordt tol geheven.
Botlektunnel A15 Hoogvliet 1980 539 114.500
Zeeburgertunnel A10 Amsterdam 1990 546 109.000
Noordtunnel A15 Alblasserdam 1992 540 106.100
Wijkertunnel A9 Beverwijk 1996 680 57.800
Piet Heintunnel S114 Amsterdam 1997 1440 30.000
Stationspleintunnel Leiden 1997 335
Kaagbaantunnel Schiphol 1997 550 nvt Alleen toegankelijk voor luchthavengebonden verkeer met ontheffing.
Koningstunnel S100 Den Haag 2000 900
Abdijtunnel Luchthaven Schiphol 2002 1360 nvt Onderdeel van lijnbusnetwerk en alleen toegankelijk voor lijnbussen en ontheffingshouders.
Sijtwendetunnel N14 Leidschendam-Voorburg 2003 1700 55.000 Bestaat uit drie aparte tunnels: de Vliettunnel (1.100 meter), de Parktunnel (300 meter) en de Spoortunnel (400 meter).
Westerscheldetunnel N62 Ellewoutsdijk 2003 6600 15.000 Hier wordt tol geheven.
Maasboulevardtunnel Maastricht 2003 450 15.000
Thomassentunnel A15 Rozenburg 2004 1136 51.400
Tunnel Swalmen A73 Swalmen 2008 400 34.900
Roertunnel A73 Roermond 2008 2450 40.000
Hubertustunnel S200 Den Haag 2008 1500
Leidsche Rijntunnel A2 Utrecht 2012 1650 174.000
Waterwolftunnel N201 Aalsmeer 2013 670 20.000
Sluiskiltunnel N62 Terneuzen 2015 1330 ?
Michiel de Ruijtertunnel S100 Amsterdam 2015 360 ?
Salland-Twentetunnel N35 Nijverdal 2015 490 ? combitunnel weg & spoor
Stadsbaantunnel Utrecht-Leidsche Rijn 2015 490 gelegen naast de Leidsche Rijntunnel
Ketheltunnel A4 Schiedam 2015 2000
Koning Willem-Alexandertunnel A2 Maastricht 2016 2500 ? dubbeldeks, 4 buizen
Spaarndammertunnel S102 Amsterdam 2018 470
Gaasperdammertunnel A9 Amsterdam 2020 3027
Victory Boogie Woogietunnel S107 / Rotterdamsebaan Den Haag 2021 1860 ?

Tunnels die niet onder de Tunnelwet vallen

Hieronder een overzicht van een aantal tunnels die vanwege het feit dat de lengte van het gesloten deel korter is dan 250 meter niet onder de Tunnelwet vallen. Voor dit soort onderdoorgangen is geen wettelijke definitie beschikbaar wat het lastig maakt een eenduidig en volledig overzicht te maken. Onderstaand overzicht bevat een overzicht van verschillende onderdoorgangen die het woord tunnel in hun naam hebben gekregen.

Naam Wegnummer Locatie Jaar van ingebruikname Lengte gesloten deel (m) Verkeersintensiteit Opmerking
Prinses Margriettunnel A7 Sneek 1978 79 28.600 Feitelijk een aquaduct.
Vollenhoventunnel A28 Zeist 1985 45 105.000 Een onderdoorgang onder een viaduct met aansluitend een verdiepte ligging
Arenatunnel Amsterdam 1996 241 20.000 Gaat onder het stadion Amsterdam Arena door
Rolbaantunnel A5 Schiphol 2003 105 75.100 Gaat onder een taxibaan van Schiphol door
Kleistunnel Uitgeest 2005 80 Gaat onder de spoorlijnen Uitgeest - Zaandam en Uitgeest - Haarlem door
Tunnel Rodenrijsche Vaart N471 Berkel en Rodenrijs 2006 80
Weenatunnel S100 Rotterdam 2010 135 In de tunnel is een aansluiting met een parkeergarage
Koninginnepleintunnel N271 Venlo 2011 130
Kooitunnel Leiden 2011 150
Prinses Amaliatunnel Hilversum 2012 70 Feitelijk een onderdoorgang onder een kruising
Hondsrugtunnel Emmen 2014 235
Boxemtunnel N331 Zwolle 2015 160
Tunnel Soesterberg N237 Soesterberg 2016 210 Tunnel heeft geen officiële naam
Traverse Dieren N348 Dieren 2018 190 Tunnel maakt onderdeel uit van langere verdiepte ligging
Alexiatunnel Hilversum 2022 249 Dubbeldekstunnel die spoorlijn en HOV baan kruist

Tunnels in aanbouw en in ontwerp

Naam Wegnummer Locatie Stand van zaken Verwachte opening Lengte gesloten deel (m)
Blankenburgtunnel A24 Vlaardingen in aanbouw 2024 945
Hollandtunnel A24 Vlaardingen in aanbouw 2024 550
Tunnel Zuidas A10 Amsterdam in ontwerp 2026 1100
Rottemerentunnel A16 Rotterdam in aanbouw 2024 2000
Corbulotunnel N434 Voorschoten in aanbouw 2024 2280

Wegverkeerstunnels in België

Tunnels in het Vlaams Gewest

Naam Wegnummer Locatie Jaar van ingebruikname Lengte overdekt deel Verkeersintensiteit
Aaltertunnel N44 Aalter 2008 65 meter ?
Beverentunnel R2 Antwerpen 1969 1070 meter 20.500
Bevrijdingstunnel A12 Antwerpen 1978 350 meter 40.639
Blauwtorentunnel N1 Antwerpen 2008 241 meter ?
Bolivartunnel A112 Antwerpen 2007 200 meter ?
Craeybeckxtunnel E19 Antwerpen 1981 1600 meter 129.500
E3-prijstunnel N36 Harelbeke 2007 40 meter ?
Gasthuistunnel N184 Antwerpen 2008 565 meter ?
Hoge Mouwtunnel N19g Kasterlee 2014 495 meter ?
Jan de Vostunnel A112 Antwerpen 1978 780 meter 19.897
Kennedy-De Bolletunnel R31 Oostende 2006 100 meter ?
Kennedytunnel R1 Antwerpen 1969 690 meter 130.000
Krijgsbaantunnel R11 Borsbeek 2015 400 meter ?
Leonardtunnel R0 Brussel 1976 350 meter 45.600
Liefkenshoektunnel R2 Antwerpen 1991 1374 meter 19.853
Oostertunnel R23 Leuven 2001 240 meter ?
Rupeltunnel A12 Boom 1982 580 meter 56.131
Scheldetunnel R1 Antwerpen 2030 1800 meter ?
Stationstunnel R42 Sint-Niklaas 197x 350 meter ?
Tijsmanstunnel R2 Antwerpen 1967 820 meter 29.418
Tunnel 't Zand R30 Brugge 1982 270 meter ?
Valaartunnel A12 Antwerpen 1979 ? meter ?
Van Eycktunnel N184 Antwerpen 2008 225 meter ?
Vierarmentunnel R0 Brussel 198x 540 meter 92.250
Waaslandtunnel N49a Antwerpen 1933 1717 meter 24.377
Wevelgemtunnel E403 Kortrijk 1977 470 meter 47.044
Zelzatetunnel E34 Zelzate 1968 490 meter 29.369

Tunnels in het Waals Gewest

Naam Wegnummer Locatie Jaar van ingebruikname Lengte overdekt deel Verkeersintensiteit
Tunnel de Cointe A602 Liège 2000 1639 meter 60.300
Tunnel de Couillet R3 Charleroi 1984 500 meter 29.000
Tunnel d'Hiernaux R9 Charleroi 1975 550 meter 40.000
Tunnel d'Hublinblu R3 Charleroi 1984 400 meter 40.000
Tunnel de Kinkempois A602 Liège 2000 635 meter 56.200
Tunnel de Rebaix E429 Rebaix 2000 180 meter 13.400
Tunnel de la Paix R9 Charleroi 1975 330 meter 40.000
Tunnel des Grosses Battes A602 Liège 2000 376 meter 56.200
Tunnel du Bois d'Houtaing E429 Houtaing 2000 350 meter 13.400
Tunnel Roullier R51 Charleroi 197x 390 meter ?

Tunnels in het Brussels Gewest

Naam Wegnummer Locatie Jaar van ingebruikname Lengte overdekt deel Verkeersintensiteit
Baljuwtunnel N24 Brussel 1963 362 meter 51.000
Belliardtunnel Brussel 1994 2143 meter 43.300
Boileautunnel R21 Etterbeek 1974 49 meter 26.427
Deltatunnel N210 Oudergem ? 91 meter ?
Georges Henritunnel R21 Sint-Lambrechts-Woluwe 1975 57 meter 61.457
Hallepoorttunnel R20 Brussel 1983 635 meter 38.862
Jubelparktunnel N3 Brussel 1974 607 meter 52.961
Kortenbergtunnel Brussel ? ? meter ?
Kruidtuintunnel R20 Brussel 1957 260 meter 77.400
Kunst-Wettunnel R20 Brussel 1958 38 meter 54.700
Leopold II-tunnel R20 Brussel 1986 2534 meter 65.000
Louizatunnel R20 Brussel 1957 307 meter 79.183
Madoutunnel R20 Brussel 1959 39 meter 74.268
Montgomerytunnel R21 Etterbeek 1971 600 meter ?
Naamsepoorttunnel R20 Brussel 1967 66 meter 73.070
NAVO-tunnel Leopold III-laan Brussel 2012 235 meter ?
Reyers-Centrumtunnel Schaarbeek 1974 650 meter 33.414
Reyers-Meisertunnel Schaarbeek 1972 124 meter ?
Reyers-Montgomerytunnel Schaarbeek 1974 140 meter ?
Rogiertunnel R20 Brussel 1957 570 meter ?
Stefaniatunnel N24 Brussel 1957 465 meter 49.501
Tervurentunnel N3 Sint-Pieters-Woluwe 1972 206 meter 56.590
Troontunnel R20 Brussel 1967 304 meter 56.900
Van Praettunnel R21 Brussel ? 60 meter ?
Vleurgattunnel N24 Brussel 1964 63 meter ?
Wettunnel N3 Brussel 1968 505 meter 52.400
Woluwetunnel R22 Sint-Lambrechts-Woluwe 1979 136 meter ?

Andere landen

Afkortingen

Afkortingen van Tunnels (AvT)

Afkorting Betekenis
ACOF Automatic Check of Feedback (terugmeldbewaking)
BB Bijzondere Borden
BC Beneluxtunnel (in DCS)
BMC Brandmeldcentrale
BMI Brandmeldinstallaties
BTE Botlektunnel (in DCS)
CADO Calamiteiten Doorsteek
CCTV Closed Circuit TeleVision
CE Thomassentunnel (in DCS)
CIV Centrale Informatievoorziening
DAS Distributed Antenna System
DCS Distributed Control System
GSIS Gevaarlijke Stoffen IdentificatieSysteem
HD Hoogtedetectie
HE Heinenoordtunnel (in DCS)
HF High Frequency / hoogfrequent (Communicatiesysteem)
HP Hulppost
HPK Hoofdpompkelder (Soms met windrichting N, O, Z, W)
LFV Logische Functie Vervuller
LS Luidspreker
MPK Middenpompkelder (Soms met windrichting N, O, Z, W)
MTM Motorway Traffic Management
NE Noordtunnel (in DCS)
NSA Noodstroomaggregaat
PBK Poederbluskasten
PLC Programmable Logic Controller
SB Spijkenisserbrug (in DCS)
SCADA Supervisory Control And Data Acquisition
SDS Snelheids-Discriminatie-Systeem (verschil auto’s onderling)
SOS Snelheids-Overschrijdings-Systeem
SYT Sijtwendetunnel (in DCS)
THE Tweede Heinenoordtunnel (in DCS)
TTI Tunnel Technische Installaties
VK Verkeerskast
VM Verkeersmanagement
VRI Verkeersregelinstallatie

Europa

In andere talen

  • Duits (Deutsch): Tunnel
  • Engels (English): tunnel
  • Kroatisch (Hrvatski): tunel
  • Pools (Polski): tunel
  • Servisch (Cрпски): тунел
  • Sloveens (Slovenščina): predor

Referenties