Turkije

Uit Wegenwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Türkiye
Hoofdstad Ankara
Oppervlakte 783.562 km²
Inwonertal 83.641.000
Lengte wegennet 426.906 km
Lengte snelwegennet 3.781 km[1]
Eerste snelweg 1973
Benaming snelweg Otoyol
Verkeer rijdt rechts
Nummerplaatcode TR

Turkije (Turks: Türkiye), voluit de Republiek Turkije (Türkiye Cumhuriyeti) is een groot land in voornamelijk westelijk Azië. Het land ligt feitelijk op twee continenten, een klein Europees deel, en een groter Aziatisch deel. Het land wordt politiek zowel tot Azië als Europa gerekend. Het land telt meer dan 83 miljoen inwoners en is ruim 22 keer zo groot als Nederland. De hoofdstad is Ankara maar de grootste stad is Istanbul.

Inleiding

Geografie

Turkije grenst in het westen aan de Egeïsche Zee, in het zuiden aan de Middellandse Zee en in het noorden aan de Zwarte Zee. Europees Turkije grenst aan Griekenland in het westen en Bulgarije in het noorden. In het oosten grenst Turkije aan Georgië, Armenië, Azerbeidzjan, Iran, Irak en Syrië. Tevens valt een deel van Cyprus onder Turks gezag. Het land meet 1600 kilometer van oost naar west en maximaal 660 kilometer van noord naar zuid. Het Europese deel maakt 3% van het oppervlak uit en het Aziatische deel de overige 97%. Het land bestaat voornamelijk uit een hoogvlakte met enkele bergketens en smalle kustvlakten. Het Europese deel van Turkije heet ook wel Thracië en is vlakker. Het oosten van Turkije is sterk bergachtig en hier ontspringen de rivieren Eufraat en Tigris. Ook liggen hier enkele grote meren, waarbij het meer van Van het grootste is. De Ararat is met 5165 meter de hoogste berg van Turkije. De Bosporuszeestraat scheidt Aziatisch van Europees Turkije en verbindt de Egeïsche Zee via de Dardanellen met de Zwarte Zee.

Het land is op te delen in 7 regio's; de Marmara rond Istanbul en Thracië, Egeïsche regio rond Izmir, Centraal Anatolië, Oostelijk Anatolië, zuidoostelijk Anatolië, de Mediterraanse regio en de Zwarte Zeeregio. Het land telt 81 provincies.

De kustregio van Turkije aan de Egeïsche Zee en de Middellandse Zee heeft een Mediterraans klimaat, de kustregio aan de Zwarte Zee heeft een gematigd zeeklimaat met meer neerslag. Het binnenland heeft een landklimaat met hete zomers en koude winters. Met name in het oosten valt in de winter veel sneeuw en zakken de temperaturen tot wel -30°C. De gemiddelde maximumtemperatuur in Ankara varieert van 4°C in januari tot 30°C in juli, met minder dan 400 mm neerslag per jaar. In Istanbul liggen de gemiddelde maximumtemperaturen tussen 6°C in januari en 27°C in juli, met 800 mm neerslag per jaar.

Demografie

Het inwonertal van Turkije groeide van 13 miljoen in 1930 tot 44 miljoen in 1980 en meer dan 80 miljoen tegenwoordig. Driekwart van de Turken woont in een stad. De grootste stad is Istanbul met 12,5 miljoen inwoners. Daarna volgt Ankara met 4,5 miljoen inwoners. Andere miljoenensteden zijn Izmir, Bursa, Adana, Konya, Antalya, Mersin, Gaziantep, Sanliurfa, Diyarbakir, Izmit, Antakya, Manisa, Samsun, Kayseri, Balikesir en Kahramanmaras. Relatief veel grote steden liggen in het zuidoosten van Turkije.

In Turkije worden geen statistieken bijgehouden over etnische groepen. Naar schatting is 73% van de inwoners een Turk, 12% Koerdisch en 15% overig, waaronder Arabieren. Oorspronkelijke minderheidsgroepen zoals Armenen en Grieken vormen nog maar kleine gemeenschappen. De Koerden wonen vooral in het zuidoosten van Turkije, maar ook elders in het land in de grote steden.

De officiële taal van Turkije is het Turks, dat door circa 85% van de bevolking als de eerste taal wordt gesproken. 12% spreekt het Kurmanji-dialect van het Koerdisch. Andere talen zijn kleiner en worden in sommige gevallen met uitsterven bedreigd.

Economie

Turkije is één van de grotere economieën in de wereld en onderdeel van de G20. Vanwege de lage kosten en ligging dicht bij Europa heeft Turkije veel maakindustrie. Met name de auto-industrie is omvangrijk, diverse Europese en Aziatische autofabrikanten hebben fabrieken in Turkije. Ook produceert Turkije veel elektronica en consumentenproducten. De bouwsector is ook omvangrijk vanwege de snelle bevolkingsgroei en economische groei. De landbouw speelt als aandeel van de economie een kleine rol, maar relatief veel mensen zijn werkzaam in de landbouw. Het toerisme speelt een belangrijke rol in Turkije, met name de resorts aan de Egeïsche en Middellandse Zee, met bekende badplaatsen als Bodrum, Marmaris, Antalya, Side en Alanya. Voor stedentrips wordt Istanbul veel bezocht, maar de hoofdstad Ankara veel minder. Daarnaast brengen veel binnen Europa woonachtige Turken hun vakantie door in Turkije, vaak in hun geboortestreek.

Geschiedenis

Turkije heeft een lange geschiedenis. Sinds de oudheid speelt de regio een belangrijke rol. Al meer dan duizend jaar voor Christus werden steden gesticht in het gebied, waaronder Smyrna (Izmir) en Byzantium (Istanbul). Vanaf de 6e eeuw voor Christus stond het gebied onder het bestuur van de Achaemeniden uit Perzië. Onder Alexander de Grote werden de Perzen verslagen en stond het gebied onder het bestuur van Griekenland. Dit wordt ook wel de Hellenistische tijd genoemd. Vanaf de 1e eeuw voor Christus begon het gebied onder bestuur van de Romeinen te staan, het hedendaags Turkije was het strijdtoneel tussen de Romeinen en de Perzen.

In het jaar 324 werd Byzantium (Istanbul) gekozen als de hoofdstad van het Romeinse Rijk. Vanaf het jaar 395 werd het de hoofdstad van het Oost-Romeinse Rijk. Dit groeide uit tot het Byzantijnse Rijk dat tot de middeleeuwen het gebied bestuurde. De hoofdstad Byzantium werd toen hernoemd naar Constantinopel. Vanaf de 11e eeuw begon het gebied geturkificeerd te worden, met de introductie van de Turkse taal en islam. Dit was een geleidelijke transitie van een christelijk en Griekssprekend Anatolië tot een islamitisch en Turkssprekend Anatolië. Onder Osman Gazi groeide het gebied uit tot het Ottomaanse Rijk, dat gedurende de late middeleeuwen en vroegmoderne tijd uitgroeide tot één van de grotere rijken. In 1453 viel Constantinopel aan de Ottomanen. In de 16e en 17e eeuw piekte het Ottomaanse Rijk en besloeg een groot deel van de oostelijke Mediterraanse regio, de vallei van de Eufraat en Tigris, gebieden rond de Zwarte Zee en een aanzienlijk deel van Zuidoost-Europa, waardoor daar ook de islam werd geïntroduceerd.

Vanaf de 18e eeuw begon het Ottomaanse Rijk te krimpen. In 1877-1878 werd de Russisch-Turkse Oorlog gevochten, waarbij Roemenië onafhankelijkheid van het Ottomaanse Rijk verkreeg. Veel moslims migreerden in die tijd van de Balkan naar Anatolië. Het krimpende Ottomaanse Rijk zorgde voor een opleving van het nationalisme en conflicten, met name met de Armenen in het oosten. Het Ottomaanse Rijk kwam ten einde door de Eerste Wereldoorlog. Tijdens de oorlog werden de Armenen gedeporteerd naar Syrië, wat tegenwoordig bekend staat als de Armeense genocide. In 1920 werd het Ottomaanse Rijk door de overwinnaars van de Eerste Wereldoorlog opgedeeld. Istanbul en Izmir waren na de oorlog bezet door de geallieerden, maar zij vertrokken waarna Turkije als republiek werd opgericht, met Atatürk als de eerste president van 1923 tot 1938.

Turkije bleef tijdens de Tweede Wereldoorlog lange tijd neutraal en was er niet bij betrokken tot de laatste maanden van de oorlog, waar het de kant van de geallieerden koos. Turkije sloot zich aan bij de NAVO in 1952, als strategische partner tegen de Russische invloed in het Middellandse Zeegebied. Turkije was vanaf 1946 een democratie, dat echter periodes onderbroken werd door staatsgrepen. In 1974 voerde Turkije een invasie uit op Cyprus, waar een Turkse bevolking woonde. Noord-Cyprus staat sindsdien onder Turks gezag. Vanaf de jaren '80 leefde intern conflict met de Koerden op. Turkije probeerde lange tijd lid te worden van de EEG en later de Europese Unie maar mede vanwege de weerstand in Europa zijn deze ambities min of meer opgegeven. Premier en later president Erdoğan is sinds 2003 aan de macht.

Wegennet

De otoyol van Turkije.

Turkije beschikt over een uitgebreid netwerk van wegen die alle delen van het land ontsluiten. Het wegennet wordt opgedeeld in autosnelwegen (otoyollar), staatswegen (devlet yolları) en provinciale wegen (İl yolları). Deze wegen beslaan gezamenlijk 65.000 kilometer.

Het netwerk van volwaardige autosnelwegen is relatief klein, en besloeg per 1 januari 2023 3.601 kilometer. Turkije beschikt echter over een zeer omvangrijk netwerk van staatswegen die minimaal 2x2 rijstroken tellen, namelijk 20.722 van de 31.006 kilometer devlet yolu beschikt over gescheiden rijbanen en minimaal 4 rijstroken. Dit is ook de reden dat er in Turkije relatief weinig volwaardige autosnelwegen zijn, omdat vrijwel alle steden al verbonden zijn via wegen met minimaal 4 rijstroken.

Het netwerk van autosnelwegen bestond traditioneel uit vier verschillende netwerken die niet onderling verbonden waren, behalve die van Ankara en Istanbul. Daarnaast waren er snelwegen rond İzmir en in het zuiden van het land tussen Adana, İskenderun, Gaziantep en Şanlıurfa. Tussen 2015 en 2020 zijn de netwerken van Istanbul, İzmir, Ankara en zuid-Turkije met elkaar verbonden. Desondanks hebben veel steden in Turkije geen aansluiting op de autosnelweg. Een autosnelweg heet een otoyol in het Turks, de prefix is een "O", niet te verwarren met een 0 (nul).

Het snelwegennet is relatief nieuw; het is grotendeels gebouwd vanaf de jaren '80 en omvatte in 2020 ruim 3.000 kilometer snelweg. Het snelwegennet wordt uitgebreid met nog circa 1.000 kilometer. Hierbij worden de 4 snelwegennetten integraal verbonden. Het snelwegennet is van hoge kwaliteit en telt vrijwel overal, ook op het platteland, minimaal 2x3 rijstroken. De ring van Ankara en de bypass van Istanbul tellen 2x4 rijstroken. De aanleg van nieuwe snelwegen is door het bergachtige karakter van het land niet makkelijk en niet goedkoop. Op de meeste autosnelwegen wordt tol geheven, op de 2x2 staatswegen echter niet. Voor doorgaand verkeer is vooral de snelweg van Edirne naar Ankara van belang, voorheen was dit de combinatie van de O-3, O-1 en O-4, sinds 2020 kan men ook de bypass van Istanbul gebruiken. Behalve de bruggen over de Bosporus in Istanbul zijn andere objecten in Turkije tolvrij.

Naast de snelwegen is er een redelijk ontwikkeld onderliggend wegennet, dat vaak uit brede expreswegen met 2x2 rijstroken bestaat, die niet altijd ongelijkvloerse kruisingen tellen. De meeste grote steden worden met expreswegen verbonden. Een stedelijk snelwegennet ontbreekt vaak, maar de meeste steden kennen wel brede boulevards. Opvallend aan de autosnelwegen is dat de afslagen vaak uit lange verbindingswegen tot wel 10 kilometer bestaan, wat met name rond Istanbul het geval is. Istanbul heeft ook het meest uitgebreide snelwegennet; rondom Ankara ligt alleen een ringweg. Afritten hebben vaak aftakkingen waarbij het afritnummer een 1 erachter krijgt, zo wordt afrit 17 de 171.

Otoyollar in Turkije

O-1O-2O-3O-4O-5O-6O-7O-20O-21O-22O-30O-31O-32O-33O-50O-51O-52O-53O-54O-57


Devlet yolları in Turkije

Oost-westroutes

D010D016D020D030D040D050D052D060D070D080D100D110D120D130D140D150D160D170D180D190D200D210D220D230D240D250D260D270D280D290D300D302D310D320D330D340D350D360D370D380D390D400D410D420D430D440

Noord-zuidroutes

D505D515D525D550D555D565D567D569D571D573D575D585D587D595D605D615D625D635D645D650D655D665D675D685D687D695D696D705D715D750D753D755D757D759D765D775D785D805D815D817D825D835D850D851D855D865D875D877D883D885D887D905D915D925D950D955D957D959D965D975D977


Tol

Tolheffing vindt in Turkije volledig elektronisch plaats waardoor het op veel plekken niet meer mogelijk is om met cash of creditcard te betalen. Er zijn twee betaalmogelijkheden, door middel van een RFID transponder, genaamd OGS heet (Otomatik Geçiş Sistemi). Alternatief is de elektronische tolkaart genaamd HGS (Hızlı Geçiş Sistemi). Tot 2013 werd de kaart KGS (Kartlı Geçiş Sistemi) geaccepteerd, die vervangen is door de HGS.

Europese wegen

Europese wegen in Turkije

E70E80E84E87E88E89E90E91E95E96E97E98E99E691E881E981E982


Asian Highways

Asian Highways in Turkije

AH1AH5AH84AH85AH86AH87


Bewegwijzering

De snelwegen hebben groene borden met witte letters. De pijlen op vorkborden bestaan uit een simpele vork zonder een bredere pijlpunt. Het onderliggend wegennet heeft blauwe borden, vanaf de snelweg wordt hier ook in het blauw naar verwezen door een blauw vak op de groene achtergrond. Lokale doelen staan in een wit vak. De bewegwijzering is over het algemeen zeker op de snelwegen heel redelijk te noemen. Men gebruikt het Duitse wegnummerschildje, echter met een rood-oranje achtergrond. Soms is het wegnummerkader in zwart, maar ook een wit kader kan waargenomen worden. E-nummers worden ook in Aziatisch Turkije aangegeven. Afstanden tot afslagen staan aangegeven zoals men overal in Europa ziet.

Portaalborden hebben dezelfde pijlen naar beneden zoals men in Nederland ziet. Portalen komt men ook op het OWN en in steden tegen. Men gebruikt een uniek lettertype, wat enigszins op het Nederlandse lettertype lijkt, met kleine aanpassingen voor afwijkende Turkse letters. De bewegwijzering wordt op de hoofdwegen niet overspoeld met doelen en is over het algemeen zeer duidelijk. Afstandsborden geven ook op het onderliggend wegennet doelen op honderden kilometers afstand aan. Het wegnummer wordt gescheiden met de prefix via een streepje (-) of een punt (.) Elektronisch verkeersmanagement komt vooral bij tunnels voor.

Wegnummering

De snelwegen zijn genummerd naar zonering, de enkelcijferige snelwegen liggen in het noordwesten van het land, met name rond Istanbul, de O-2x ligt rond Ankara, de O-3x rond Izmir en de O-5x in het zuidoosten van het land. De nationale wegen heten de Devlet yollari en oost-westroutes hebben een nummer lager dan 500, noord-zuidroutes een nummer hoger dan 500. De belangrijkste oost-westroutes eindigen op 00, de belangrijkste daarna op 0. De belangrijkste noord-zuidroutes hebben een nummer dat eindigt op 50, die daarna eindigen op 5. Provinciale wegen hebben 4 cijfers waarbij er een spatie tussen de eerste twee en de laatste twee cijfers zit. De eerste twee cijfers hebben een provinciale code, die genummerd zijn op alfabetische volgorde, 01 voor Adana en 67 voor Zonguldak. 68 tot 76 zijn uitzonderingen.

De aanduiding van de wegnummers in de praktijk varieert sterk. Met name het scheidingsteken tussen de prefix en het wegnummer varieert.[2] Het handboek wegontwerp bevat een laag streepje dat echter korter is dan het standaard laag streepje _.[3] Aanduidingen die in Turkije in de praktijk bewegwijzerd worden;

  • O.1
  • O·1
  • O-1
  • O_1
  • O 1
  • O1

Maximumsnelheid

wegtype Vmax

Per 1 juli 2022 is de maximumsnelheid op de meeste autosnelwegen verhoogd van 120 km/h naar 130 of 140 km/h.[4]

Verkeersveiligheid

jaar verkeersdoden
2010 4.045
2011 3.835
2012 3.750
2013 3.685
2014 3.524
2015 7.530*
2016 7.300
2017 7.427
2018 6.675

* break in time series

Referenties

Wegen van Europa

AlbaniëAndorraArmeniëAzerbeidzjanBelarusBelgiëBosnië-HerzegovinaBulgarijeCyprusDenemarkenDuitslandEstlandFinlandFrankrijkGeorgiëGriekenlandHongarijeIerlandIJslandItaliëKazachstanKosovoKroatiëLetlandLiechtensteinLitouwenLuxemburgNoord-MacedoniëMaltaMoldaviëMonacoMontenegroNederlandNoorwegenOekraïneOostenrijkPolenPortugalRoemeniëRuslandSan MarinoServiëSloveniëSlowakijeSpanjeTsjechiëTurkijeVaticaanstadVerenigd KoninkrijkZwedenZwitserland

in cursief landen die deels in Europa liggen of met Europa geassocieerd worden

Wegen van Azië

AfghanistanArmeniëAzerbeidzjanBahrainBangladeshBhutanBruneiCambodjaChinaCyprusFilippijnenGeorgiëIndiaIndonesiëIrakIranIsraëlJapanJemenJordaniëKazachstanKoeweitKyrgyzstanLaosLibanonMaleisiëMaledivenMongoliëMyanmarNepalNoord-KoreaOmanOost-TimorPakistanPalestijnse gebiedenQatarRuslandSaudi-ArabiëSingaporeSri LankaSyriëTaiwanTadzjikistanThailandTurkijeTurkmenistanUzbekistanVerenigde Arabische EmiratenVietnamZuid-Korea