Utrecht (provincie)

Deze pagina behandelt de algemene gegevens en het wegennet in de provincie Utrecht. Voor de pagina over het overheidsorgaan Utrecht, de wegbeheerder van de provinciale wegen in de provincie zie Utrecht (wegbeheerder).

Hoofdstad	Utrecht
Grootste stad	Utrecht
Oppervlakte	1.560 km²
Inwonertal	1.220.000
Lengte snelwegennet	184 km
Eerste snelweg	1939
Afkorting	UT

Utrecht is een provincie van Nederland, gelegen in het centrale deel van het land. De provincie telt ruim 1,2 miljoen inwoners en heeft een oppervlakte van 1.560 km², de kleinste provincie van Nederland. De hoofdstad en grootste stad is de gelijknamige stad Utrecht.

Inleiding

Utrecht ligt in het centrum van Nederland en grenst in het noorden aan Noord-Holland en Flevoland, in het oosten en zuiden aan Gelderland en in het westen aan Zuid-Holland. De hoofdstad Utrecht ligt centraal in de provincie en telt meer dan 300.000 inwoners. De stad Amersfoort is de enige andere grotere stad in de provincie, de rest van de steden zijn voornamelijk suburbaan in karakter, zoals Soest, Baarn, Woerden, Houten, Veenendaal, Zeist, Leusden en Nieuwegein. Het landschap van Utrecht is divers, van sterk stedelijk tot rustig platteland en de beboste Utrechtse Heuvelrug. Er stroomt één grote rivier door de provincie, namelijk de Nederrijn die overgaat in de Lek. Bijna net zo belangrijk is het Amsterdam-Rijnkanaal. Het Eemmeer scheidt Utrecht van Flevoland.

Wegennet

Utrecht wordt de draaischijf van Nederland genoemd en dat is te zien aan de structuur van het hoofdwegennet, waarbij alle snelwegen rond Utrecht samenkomen, met uitzondering van de A1 die door het noorden van de provincie loopt en Amersfoort bedient. De A2, A12, A27 en A28 zijn allen zeer drukke snelwegen. Doordat het onderliggend wegennet van de provincie onderontwikkeld is worden veel korte en lange ritten op het snelwegennet afgewikkeld. Buiten de snelwegen om zijn de wegen in het buitengebied relatief rustig. Het knooppunt Oudenrijn is het belangrijkste knooppunt van Nederland, maar ook het knooppunt Lunetten doet daar amper voor onder. Knooppunt Rijnsweerd en knooppunt Everdingen hebben vergelijkbare verkeersintensiteiten. In de regio Amersfoort is het knooppunt Hoevelaken de draaischijf. Er zijn relatief weinig autowegen in de provincie Utrecht: alleen de Zuilense Ring en de Waterlinieweg zijn hoogwaardig uitgebouwde niet-snelwegen. De meeste andere wegen zijn enkelbaans. Er zijn slechts 3 oeververbindingen tussen Utrecht en de zuidelijker gelegen gebieden, namelijk de Lekbrug Vianen, de Lekbrug Hagestein en de Rijnbrug Rhenen. In Utrecht zelf is de Galecopperbrug van levensbelang.

De meeste snelwegen zijn behoorlijk breed, zoals de gehele A2 die 8 tot 10 rijstroken telt. De A2 is tevens de langste 2x5-snelweg van Nederland. De A12 is met 2x4 rijstroken uitgebouwd ten westen van Utrecht. Aan de oostkant van de stad is de A12 smaller met een afwisseling van 2x2 met spitsstroken, 2x3 en 2x4 rijstroken. Na de verbreding van de A28 resteert de A27 naar het zuiden als bottleneck. De regio Utrecht is extreem druk en files zijn aan de orde van de dag.

Geschiedenis

Met zowel de A2 als de A12 werd al in de jaren '30 begonnen, waarvan alleen de A12 in 1939 daadwerkelijk is opengesteld tussen Woerden en Utrecht, als eerste snelweg van de provincie. De werken aan de A2 en A12 ten oosten van Utrecht werden rond 1942 gestaakt. Vanaf 1950 werd weer verder gebouwd aan de A2 tussen Amsterdam en Utrecht, die in 1954 is opengesteld. In 1961 was de A2 verder verlengd tot in de provincie Gelderland als 2x2 autosnelweg. In 1955 en 1956 werd ook de A12 tussen Utrecht en Veenendaal voltooid.

Pas begin jaren '70 was de A1 door het noorden van de provincie voltooid, en begin jaren 60 is de A28 rond Amersfoort opengesteld voor het verkeer. De verlenging naar Utrecht liet nog tot 1986 op zich wachten. Hetzelfde gold voor de A27 tussen Lexmond en Utrecht die eveneens pas omstreeks 1980 voltooid was. Het deel van Utrecht naar Hilversum stamt al uit begin jaren '70.

De in 1986 opengestelde A28 en A27 bij Amelisweerd waren de laatste snelwegopeningen in de provincie Utrecht. In de loop der jaren zijn wel snelwegen verbouwd en verbreed, prominent de A2 en de A12 ten westen van Utrecht. Tevens is de oude Lekbrug Vianen vervangen door de veel bredere Jan Blankenbrug. De A2 is in 2010 met 2x5 rijstroken opengesteld tussen Amsterdam en Utrecht en is één van de best uitgebouwde snelwegen van Europa geworden. Tevens is de A12 ten westen van Utrecht in de periode tot 2010 verbreed naar 2x4 rijstroken. In 2012 is de Leidsche Rijntunnel in de A2 opengesteld. In 2011 is de A2 tussen het knooppunt Oudenrijn en het knooppunt Everdingen naar 2x4 rijstroken verbreed. Begin augustus 2012 is de hoognodige verbreding van de A12 tussen Utrecht en Veenendaal ruim voor schema voor het verkeer opgeleverd. Een variëteit aan maatregelen maakt dat er in de spits minimaal 2x3 rijstroken voor het verkeer beschikbaar zijn.

Tussen 2011 en 2013 is de A28 tussen Utrecht en Amersfoort verbreed naar 2x3 rijstroken. Het deel tussen Amersfoort en knooppunt Hoevelaken is verbreed naar 4x2 rijstroken. De A1 is tussen het knooppunt Eemnes en Bunschoten naar 2x4 rijstroken verbreed tot medio 2018. Ongeveer gelijktijdig is de A27 van Utrecht naar Hilversum naar 2x3 rijstroken verbreed.

Toekomst

Uiteindelijk zullen alle snelwegen in de provincie Utrecht verbreed worden. De verbreding van de A1 ten westen van Amersfoort leidt er mede toe dat het knooppunt Hoevelaken aangepast moet worden op de verbrede snelwegen. Ook de A27 zal ten zuiden van Utrecht naar 8 rijstroken worden verbreed tot het knooppunt Everdingen en 6 rijstroken zuidelijker.

De Ring Utrecht wordt na de verbreding van de A2 eveneens opgewaardeerd. De A12 zal van 10 naar 12 rijstroken worden verbreed en de A27 van 8 naar 14 rijstroken. De N230 moet aan de noordzijde van Utrecht ongelijkvloers gemaakt worden. Deze plannen gaan rond en na 2020 verwezenlijkt worden.

Verkeersintensiteiten

De Utrechtse snelwegen behoren tot de drukste van Nederland, alhoewel het drukste wegvak niet in Utrecht is gelegen, maar wel het tweede drukste wegvak, namelijk de Galecopperbrug met 220.000 voertuigen per etmaal. Bijna alle snelwegen verwerken meer dan 100.000 voertuigen per etmaal of liggen daar vlakbij. De A2 tussen Amsterdam en Utrecht telt 150.000 tot 200.000 voertuigen per etmaal, evenals de A12 ten westen van Utrecht. Ook de A2 ten zuiden van Utrecht verwerkt 120.000 tot 150.000 voertuigen per etmaal. De A12 telt 80.000 tot 110.000 voertuigen ten oosten van Utrecht, vergelijkbaar met de A28 tussen Utrecht en Amersfoort. De A27 telt ook circa 100.000 voertuigen ten noorden van Utrecht, evenals de A1 door het noorden van de provincie.